Σύστημα-φωτιά ακρίβειας

Τη Δευτέρα 25/10/2021, η ναυαρχίδα της αστικής ενημέρωσης, η Ναυτεμπορική, κυκλοφορούσε με πρωτοσέλιδο Δίμηνο-φωτιά ακρίβειας και φορολογικών βαρών. Εκεί οι συντάκτες μας προετοίμαζαν ότι “ένα εκρηκτικό μίγμα φόρων και ανατιμήσεων θα χτυπήσει τα νοικοκυριά στο τελευταίο δίμηνο του έτους, τινάσσοντας, σε αρκετές περιπτώσεις, τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς στον αέρα”. Το δίμηνο παρήλθε, αλλά απ’ ότι φαίνεται το επόμενο δίμηνο θα είναι …λάβα. Τόσο “λάβα” που πλέον και ο Υπουργός Ανάπτυξης έφτασε να το προαναγγείλει, μαζί με την έμμεση παραδοχή ότι η κυβέρνησή του δεν μπορεί να ανασχέσει το κακό που έρχεται. Τελικά, δηλαδή, το ανακριβές, και εν τέλει παραπλανητικό, στο δημοσίευμα της Ναυτεμπορικής ήταν ακριβώς το χρονικό διάστημα, αυτό το “δίμηνο”. Μάλλον ήταν στη λογική ότι “οι επόμενες δύο εβδομάδες είναι κρίσιμες”, μια θέση που είναι πάντα επίκαιρη και αληθής, ώστε τελικά να γίνεται γραφική και ψευδής.

Αυτό που είχε επίσης ενδιαφέρον από το άρθρο της Ναυτεμπορικής είναι ότι “το “σήμα” για το τσουνάμι ανατιμήσεων δίνουν οι μεγάλοι πολυεθνικοί όμιλοι”. Επίσης, ο Άδωνις Γεωργιάδης τα έριξε στις πολυεθνικές μιλώντας για “διεθνείς τιμές”, αφού αυτές προφανώς δεν καθορίζονται από “διεθνείς μπακάληδες”. Μα, καλά, δεν φταίνε για τις αυξήσεις των τιμών οι εργάτες και οι παράλογοι μισθοί τους; Δεν φταίει ο συνδικαλισμός και η οργάνωση των εργατών που καταστρέφουν την υγιή επιχειρηματικότητα; Για να το πούμε χωρίς περιστροφές και έξω από τα δόντια: φταίει ή δεν φταίει το ΠΑΜΕ για τις ξέφρενες αυξήσεις των τιμών στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Μια και αναφέρθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση, κάποιοι ίσως θυμούνται ότι ο έλεγχος του πληθωρισμού ήταν βασικό επιχείρημα για την ένταξη της χώρας στο Μάαστριχτ και τη ζώνη του ευρώ. (Το Μάαστριχτ που, ειρήσθω εν παρόδω, στηρίχθηκε από όλες τις πολιτικές δυνάμεις “πλην Λακεδαιμονίων”. Στον ρόλο των “Λακεδαιμόνιων” ήταν (και είναι) το ΚΚΕ κι όταν λέμε όλες οι πολιτικές δυνάμεις, εννοούμε όλες. Τέλος πάντων, ας αφήσουμε τον τότε βουλευτή του Συνασπισμού Λεωνίδα Κύρκο και τους πατριώτες που φυλάνε τις Θερμοπύλες της αξιοπρέπειας αυτού του λαού, κι ας μείνουμε στον πληθωρισμό. Κλείνει η παρένθεση)

Ενδεικτικά, σε ομιλία του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Νικόλαου Χ. Γκαργκάνα σε εορταστική εκδήλωση για την 40ή επέτειο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου αναφερόταν ότι:

Επί μία δεκαπενταετία περίπου, μέχρι το 1994, η ελληνική οικονομία χαρακτηριζόταν από μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, υψηλό πληθωρισμό και χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η συμμετοχή στη ζώνη του ευρώ φαινόταν πολύ μακρινός στόχος. Ωστόσο, η προοπτική της ένταξης στη ζώνη του ευρώ και τα οφέλη που θα συνεπαγόταν η ένταξη για τη χώρα αποτέλεσαν ένα κίνητρο για την ελληνική κοινή γνώμη ώστε να στηρίξει τις απαιτούμενες αλλαγές στον τομέα της οικονομικής πολιτικής. […] Συνδέοντας τη συναλλαγματική ισοτιμία με μία δέσμη νομισμάτων χωρών με χαμηλό πληθωρισμό, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να μειωθεί με ταχύ ρυθμό. Πράγματι, σε διάστημα τριών ετών από την υιοθέτηση της πολιτικής της σκληρής δραχμής, ο πληθωρισμός μειώθηκε κατά το ήμισυ και πλέον. Από 11% περίπου το 1994, ο πληθωρισμός μειώθηκε σε επίπεδο κάτω του 5% στο τέλος του 1997.

Ένας άλλος κεντρικός τραπεζίτης, αρκετά αγαπητός κι αυτός στο αστικό σύστημα, ο Λουκάς Παπαδήμος, σε μια προπαγανδιστική μπροσούρα έλεγε:

Η υιοθέτηση του ευρώ και η εφαρμογή στην Ελλάδα της ενιαίας νομισματικής πολιτικής θα εξασφαλίσουν, συνολικά και μακροπρόθεσμα, υψηλό βαθμό σταθερότητας των τιμών στη χώρα μας. […] Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι η ΕΚΤ και το Ευρωσύστημα θα εφαρμόσουν την κατάλληλη νομισματική πολιτική με συνέπεια και αποφασιστικότητα προκειμένου να επιτευχθεί ο πρωταρχικός τους σκοπός, ο οποίος αποτελεί και ουσιαστική προϋπόθεση για διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη στην ευρωζώνη.

Τελικά μπήκαμε στην ΕΕ για να φάμε με χρυσά κουτάλια και ξεμείναμε με ένα τσίγκινο κουταλάκι σε μια ουρά συσσιτίου. Μία προς μία οι υποσχέσεις που έδωσε το μεγάλο κεφάλαιο στο λαό για να συναινέσει στον συγκεκριμένο τρόπο σφαγής του έχουν καταπέσει με τρόπο εκκωφαντικό. Με την ένταξη στην ΕΕ, ούτε τις κρίσεις απέφυγε ο λαός, ούτε την ανεργία, ούτε τον πόλεμο. Ούτε καν οι καταθέσεις δεν είναι εξασφαλισμένες. Σε όλες αυτές τις “απογοητεύσεις” των “Μένουμε Ευρώπη”, τώρα έρχεται να προστεθεί κι ο πληθωρισμός.

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι ο πληθωρισμός δεν άφησε ποτέ την ελληνική οικονομία και, κυρίως, το πορτοφόλι του εργάτη. Σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) που διατηρεί η Ελληνική Στατιστική Αρχή, οι ετήσιες (%) μεταβολές των τιμών ήταν πάνω από 2,5 % για όλα τα χρόνια από το 1999 μέχρι το 2008. Μάλιστα, το 2008 έφτασε το 4,2%! Το είδαμε και στο απόσπασμα του Γκαργκάνα παραπάνω. Ο άνθρωπος είπε: κάτω από 5%. Και αυτό ήταν κάτι που οι εργαζόμενοι έπρεπε να το πανηγυρίσουν σαν άλλη μια εθνική νίκη.

Ο πληθωρισμός συνέχιζε λοιπόν να ροκανίζει τους καθηλωμένους μισθούς σε όλη την περίοδο της “ευμάρειας” και των “παχιών αγελάδων” του μεγάλου κεφαλαίου.  Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι ο ΔΤΚ περιλαμβάνει πολλές δεκάδες εμπορεύματα και υπηρεσίες, από ξινόγαλα και μακαρόνια μέχρι καινούρια αυτοκίνητα και τιμές αεροπορικών εισιτηρίων. Αυτό σημαίνει ότι ο πληθωρισμός για το καλάθι του (λαϊκού) νοικοκυριού ήταν ακόμα μεγαλύτερος, καθώς οι τιμές στα πολυτελή εμπορεύματα έπεσαν.

Αλλά και μετά το ξέσπασμα της κρίσης, η πτώση του πληθωρισμού ήταν δυσανάλογα μικρότερη από την πτώση των μισθών και των λαϊκών εισοδημάτων, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης επιδομάτων και της ιδιωτικοποίησης δημόσιων υπηρεσιών. Όπως φαίνεται και στο δεύτερο διάγραμμα, όταν οι δημόσιοι υπάλληλοι έτρωγαν στο κεφάλι δύο διαδοχικές μειώσεις μισθού δια νόμου, το 2011 και το 2012, οι τιμές συνέχιζαν να ανεβαίνουν κατά 3,3% και 1,5% αντίστοιχα. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το νόμο 4024/2011, το προσωπικό του ευρύτερου δημόσιου τομέα υπέστη την 1.11.2011 μειώσεις επί των αποδοχών του, μέχρι ποσοστού 25%. Στη συνέχεια με τον ν. 4093/2012, το ίδιο προσωπικό υπήχθη από 1.1.2013 στο μισθολόγιο και βαθμολόγιο καθεστώς του στενού δημόσιου τομέα, με συνέπεια να υποστεί (λόγω αυτής της υπαγωγής του) περαιτέρω μειώσεις μέχρι 25% επί των ήδη μειωμένων κατά 25% αποδοχών του. Ανάλογες μειώσεις έγιναν και στον ιδιωτικό τομέα.

Ακόμα και όταν ο επίσημος ΔΤΚ έδειξε μια μείωση των τιμών το 2015, εν μέσω τραπεζικής κρίσης, αυτή δεν ξεπέρασε το 1,7%. Ουσιαστικά, οι τιμές εκτινάχθηκαν για τους εργάτες μετά το ξέσπασμα της κρίσης, ακόμα κι αν αυτές έμειναν σταθερές. Είναι αυτό που περιγράφανε τότε οι αστοί ως εσωτερική υποτίμηση.

Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που το γνωστό τζημερικό θράσος των αστών γνώρισε τα όριά του σε αυτή την συγκυρία. Ενώ τα τελευταία χρόνια το κυρίαρχο δόγμα λέει ότι η νούμερο ένα αιτία του πληθωρισμού είναι το κόστος και το νούμερο ένα συστατικό του κόστους που ανεβαίνει είναι το εργατικό, σ’ αυτή την ιστορική καμπή κάτι τέτοιο θα ξένιζε ακόμα και τον πιο ένθερμο φιλελέ(ρα). Φυσικά, δεν θα πέσουμε από τα σύννεφα αν στο τέλος χρεωθούν οι εργαζόμενοι στην e-food και στην Cosco την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου στην Κεντρική Ασία. Ακόμα κι αν δεν ζήτησαν αύξηση μισθού, τα νικηφόρα αιτήματά τους οδήγησαν σε αύξηση του κόστους, που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί με μερικές ζωές εργαζομένων. Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί και με μια μικρή μείωση κερδών βέβαια, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτό είναι άσχετο γιατί είναι αρκετά δύσκολο ακροβατικό το να δείξεις πώς φταίνε οι εργαζόμενοι που συνολικά θα πάρουν 2% αύξηση μισθών για τις τεράστιες αυξήσεις των τιμών που προηγήθηκαν! Αν το πάρουν, και όποιοι το πάρουν αυτό το 2%.

Συνοψίζοντας, τα καλά χρόνια είχαμε σταθερά υψηλό πληθωρισμό και τα κακά χρόνια είχαμε τέτοια πτώση εισοδήματος που τύφλα να ‘χει ο πληθωρισμός. Κι αυτό το διάστημα κράτησε περισσότερο από ένα …δίμηνο. Θα τολμούσε κανείς μάλιστα να πει ότι η άνοδος των τιμών για το λαϊκό εισόδημα πρόκειται για χαρακτηριστικό του συστήματος που εκμεταλλεύεται τον φορέα αυτού του εισοδήματος, το λαό. Με βάση αυτήν την παρατήρηση, και με δεδομένο ότι τα λαϊκά εισοδήματα θα δεχθούν πλήγμα όλα τα επόμενα δίμηνα από τις πολυεθνικές, που λέει και η Ναυτεμπορική, θα προτείναμε στο λαό να δει το θέμα όχι ως δίμηνο-φωτιά ακρίβειας, αλλά ως σύστημα-φωτιά ακρίβειας. Και γενικώς, ως σύστημα-φωτιά, ενίοτε και κυριολεκτικά.

Αντί λοιπόν να περιμένεις στα αυγά σου να περάσει το δίμηνο, το τελευταίο μίλι, το έσχατο εμπόδιο, η καραντίνα, αυτή η αναποδιά, το κακό ριζικό και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ετοιμάσου να γίνει εδώ του Καζακστάν με όρους ΔΣΕ.

Εξάλλου, δεν θα ήταν σωστό να απογοητεύσουμε τους αστούς που έχουν κάνει και συνεχίζουν να κάνουν τόσες και τόσες ετοιμασίες γι’ αυτό το ενδεχόμενο…

Φωτό: Ριζοσπάστης