Για τον Αθάνατο Αθανάσιο Ζαπάντη: Ένα κείμενο με ένα Επίγραμμα 

Θανάσης Ζαπάντης: Μέχρι την τελευταία στιγμή με χιούμορ και χαμόγελο στον αγώνα για Δημόσια Υγεία και Περίθαλψη.

Το κείμενο με το Επίγραμμα του Μπ. Ζ. που ακολουθεί διαβάστηκε στην τελετή της πολιτικής κηδείας του σύντροφου Θανάση Ζαπάντη, στις 13/11/2021, στις 10 π.μ. στον υπαίθριο χώρο του δημοτικού συνεδριακού κέντρου Δηλαβέρη στη Μεταμόρφωση Αττικής.

Στεφάνια απέστειλαν μόνο: ΚΕ του ΚΚΕ, Τ.Ο. Βορειοδυτικής Αττικής του ΚΚΕ, Τ.Ο. Υγείς & Πρόνοιας του ΚΚΕ.

Η οικογένεια ζήτησε, αντί στεφάνων, τα χρήματα να διατεθούν στην οικονομική εξόρμηση του ΚΚΕ.

Από το ΚΚΕ παραβρέθηκαν: Αλέκα Παπαρήγα, Μαρία Λαμπρινού, Στέφανος Λουκάς, Ελένη Μπέλλου, Γιώργος Νάνος, Λουίζα Ράζου, Αντώνης Ραλλάτος, Σπύρος Χαλβατζής, Μαριάνθη Αλειφεροπούλου…

*

«Ζωή, – ένα τραύμα στην ανυπαρξία»

«Επίλογος» τιτλοφορείται αυτό το μονόστιχο αριστουργηματικό ποίημα του Γιάννη Ρίτσου που έφυγε από τη ζωή πριν από 31 χρόνια, στις 11 του Νοέμβρη του 1990.

Και ο Θανάσης Ζαπάντης, στις 11 Νοέμβρη του 2021, στα 65 του χρόνια (γεν. 30 Ιουλίου 1956) έγραψε τον δικό του Επίλογο, έγιανε το δικό του τραύμα, τη δική του ζωή, τραυματίζοντας ταυτόχρονα την ανυπαρξία και δίνοντάς της ζωή, με όπλο του τον αγώνα και την αγωνία για την ύπαρξη ενός δικαιότερου κόσμου.

Από ’δω και κάτω ας μου συγχωρεθεί ο εκ των πραγμάτων προσωπικός χαρακτήρας του κειμένου.

Ο Θανάσης Ζαπάντης, δεν ήταν μόνο ο σύντροφος της μικρής αδελφής μου Ρένιας, ο πατέρας του Νικόλα και του Άγγελου, που ακολουθούν σταθερά τη δική του πολιτική διαδρομή, αλλά και το στήριγμα της μεγάλης μου αδελφής Μαριάννας.

Ο Θανάσης Ζαπάντης, ο δικός μου Θάνος, ήταν ταυτόχρονα από το 1978 ο μικρός αδελφός που δεν είχα και κυρίως ένας ξεχωριστός σύντροφος στην καθημερινή μας πάλη. Μαζί παρευρισκόμαστε στις εκδηλώσεις του Κόμματος. Μαζί πορευόμαστε στα συλλαλητήρια, στις απεργίες, στις εργατικές και διεθνιστικές κινητοποιήσεις, όπου κάποια στιγμή έπρεπε να συναντηθούμε απαρεγκλίτως μέσα στο πλήθος —με προηγούμενη συνεννόηση ή με τηλεφώνημα—, αφού ο Θάνος συμμετείχε με τον κλάδο Υγείας κι εγώ με αυτόν της Ενέργειας και αργότερα με των Συνταξιούχων, κι οι δυο μας κάτω απ’ τη σημαία του ταξικού κινήματος.

Η χρήση παρελθόντος χρόνου είναι μόνο τυπική. Ο Θανάσης θα συνεχίσει να ζει στη συνείδηση των συναδέλφων του, ενώ μ’ εμένα τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα και χωρίς να προηγηθεί τηλεφώνημα, γιατί ο Θάνος θα βρίσκεται πάντα στο πλευρό μου.

Ο Θανάσης Ζαπάντης ήταν ένας άνθρωπος με τρία πολύ μεγάλα πάθη: Το Κόμμα, το Φαρμακείο, το Ψαροντούφεκο. Τα παραθέτω με αλφαβητική σειρά· μπορείτε όμως να τα αναφέρετε με όποια σειρά θέλετε, χωρίς ποτέ το ένα να αδικείται από το άλλο.

*

Ο Θανάσης Ζαπάντης (μέση) από τα χρόνια τα παλιά, στον σύλλογο Κεφαλλήνων Φοιτητών «Μαρίνος Αντύπας», με τον Σπύρο Πεφάνη (αριστερά) και τον Γεράσιμο Βανδώρο. (Αρχείο Θ.Ζ.)

Το Κόμμα υπήρξε η δύναμη που ενέπνεε τον αγώνα του μέσα από την ΚΝΕ (1975), τους μεταπολιτευτικούς φοιτητικούς συλλόγους και το σύλλογο Κεφαλλήνων Φοιτητών «Μαρίνος Αντύπας», και στη συνέχεια κατά τη θητεία του ως Φαρμακοποιός επί 38 συναπτά έτη: 22 χρόνια στο Νοσοκομείο Καλύμνου, 2 χρόνια στο Γενικό Νοσοκομείο Κεφαλονιάς και 14 χρόνια στο Γενικό Νοσοκομείο Νέας Ιωνίας (Αγ. Όλγα), ως Διευθυντής Φαρμακείου με ενεργό δράση και στο συνδικαλιστικό κίνημα των Υγειονομικών.

Όντας μέλος στο ΔΣ του Σωματείου Εργαζομένων και εκλεγμένος εκπρόσωπός τους στο ΔΣ του Νοσοκομείου, διεκδικούσε πραγματική Δημόσια Υγεία και Περίθαλψη, έχοντας στο πλευρό του «τον τρίτο του γιο», όπως αποκαλούσε τον νεαρό συνάδελφό του στο Αγία Όλγα, τον παθολόγο γιατρό Θοδωρή Αλωνιστιώτη (βλ. κάτω), λαμπρό παράδειγμα για το πώς το Κόμμα μπορεί να κλείσει το περίφημο χάσμα των γενεών.

Ο Θοδωρής φανερά συγκινημένος, αποχαιρετώντας τον Θανάση, εκ μέρους του ΤΓ Υγείας-Πρόνοιας της ΚΟΑ του ΚΚΕ, έκλεισε την ομιλία του με αυτά τα λόγια:

Όπως έλεγες και εσύ μπροστά σε κάθε δυσκολία: «Προχωράμε!»

Θα νικήσουμε σύντροφε Θανάση, να είσαι σίγουρος…

Ευχόμαστε στην οικογένεια σου, που στάθηκε πάντα στο πλευρό σου μέχρι την τελευταία στιγμή, θερμά συλλυπητήρια και καλή δύναμη.

Να είναι σίγουροι ότι οι συνάδελφοί σου και εμείς δε θα σε ξεχάσουμε.

Άφησες μεγάλη παρακαταθήκη με την παρουσία, τη δράση και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα σου.

Γι’ αυτό και αγαπήθηκες.

Ο Θάνος μελετούσε την ιστορία του Κόμματος, γνώριζε πολύ καλά την περίοδο του Εμφυλίου, γνώριζε με πολλές λεπτομέρειες την ταξική σύγκρουση στην Κεφαλονιά και ήταν απόλαυση να τον ακούς να εξιστορεί τα γεγονότα και ξαφνικά να μεταπηδάει στην περιπέτεια του αγαπημένου του Οδυσσέα.

13.3.2021. Ο Θανάσης Ζαπάντης, εκπρόσωπος εργαζομένων του Νοσοκομείου Αγία Όλγα σε συγκέντρωση στη Ν. Ιωνία ενάντια στην κρατική καταστολή, στο πλαίσιο του διήμερου #artattack. (Φωτό: 902).

*

Το Φαρμακείο στο Νοσοκομείο Αγία Όλγα ήταν η μόνιμη έγνοια του, «το δεύτερο σπίτι του» —και δεν είναι υπερβολή—, αφού εκεί αφιέρωνε το μεγαλύτερο μέρος από τον μη εργάσιμο χρόνο του. Με το που ανέλαβε τη θέση του διευθυντή, καθοριστική υπήρξε η συμβολή του στην ανακαίνιση του παλιού φαρμακείου και στη μετατροπή του σε έναν λειτουργικό σύγχρονο χώρο, για τον οποίον ένιωθε μεγάλη περηφάνια.

*

Για το τρίτο μεγάλο πάθος του το Ψαροντούφεκο, τι να πρωτοθυμηθεί κανείς. Κι αυτό δεν ήταν ένα πάθος που τον κυρίευσε λόγω της 22χρονης παραμονής του στην Κάλυμνο· το πιθανότερο είναι ότι ο Θάνος έμαθε στους Καλυμνιώτες να βγάζουν σφουγγάρια.

Ο Θάνος ποτέ δεν έκανε μπάνιο σαν εμάς τους κοινούς θνητούς. Το ψαροντούφεκο ήταν ο ένας και μοναδικός τρόπος για να έρθει σε επαφή με τη θάλασσα. Στο ψαροντούφεκο αποξεχνιόταν και τον έπαιρνε η νύχτα κάνοντάς μας να ανησυχούμε, γιατί συχνά πήγαινε μόνος και για απογευματινές ανιχνεύσεις.

Έκανε ψαροντούφεκο χωρίς φιάλες και τα σχετικά. Στα ίσια αντιμέτωπος με το ψάρι. Όσο κράταγε η αναπνοή του. Που του την κόντυνε πριν τρία χρόνια ο καρκίνος του πνεύμονα. Μα ο Θάνος, σε πείσμα των δαιμόνων της στεριάς και της θάλασσας και παρά την προμηθεϊκή εξέλιξη της υγείας του, συνέχισε τις καταδύσεις με όση ανάσα του είχε απομείνει, μέχρι και τον φετινό Αύγουστο.

10.8.2020. Ο Θανάσης Ζαπάντης στους Πετανούς της Κεφαλονιάς, φωτογραφημένος από τον Θοδωρή Αλωνιστιώτη.

*

Ο Θάνος σίγουρα θα μας λείψει. Θα λείψει και στα γατιά που θα τον περιμένουν στο σπίτι του και έξω από το Φαρμακείο για να τα ταΐσει.

Αλλά με τίποτα δεν μας επιτρέπει να κλαίμε γιατί ποτέ δεν το ’βαλε κάτω. Σε βαθμό που όσοι τον ζήσαμε καταπονημένο, τον τελευταίο μόνο μήνα, και ως τη στερνή του αναπνοή, θα τον κουβαλάμε στη μνήμη μας όρθιο, στις κινητοποιήσεις πάντα μπροστά, με το καυστικό, πολλές φορές αυτό-σαρκαστικό του χιούμορ, με το χαμόγελό του και με πλήρη επίγνωση της οδυνηρής πορείας του.

*

Με χιούμορ αναφερόταν στις επαναστατικές του καταβολές:

«Ο αδερφός του προπάππου μου από τον πατέρα μου —έλεγε— πήγε στην Αμερική και μετά από διάφορες περιπέτειες που είχε με τον νόμο, επειδή δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί του, πέρασε στο Μεξικό, όπου άλλαξε το όνομά του σε Ζαπάτα. Μάλιστα ο  μεγάλος επαναστάτης βαφτίστηκε Εμιλιάνο από τις δυο γιαγιάδες του, Αιμιλία και Άννα!»

Ήταν τέτοια η δύναμη του χαρακτήρα του, η περιφρόνηση του θανάτου και το απίστευτο χιούμορ του, που πριν από έναν ακριβώς χρόνο με ρώταγε αν θα φτιάξω και για εκείνον ένα «Επίγραμμα» για την ύστατη ώρα. Όταν του έλεγα να μην ανησυχεί γιατί θα βάλω τα δυνατά μου για το καλύτερο, επέμενε με το επιχείρημα «τι να το κάνω μετά; Πρέπει να δώσω την έγκρισή μου, βεβαίως».

Μου το επαναλάμβανε σε κάθε ευκαιρία. Ώσπου εντέλει, ανταποκρινόμενος στο αίτημά του, στην επιθυμία του για ταφή γιατί όπως έλεγε «φοβάμαι τη φωτιά», και προσπαθώντας να σταθώ στο ύψος του δικού του χιούμορ, στις 18 Ιανουαρίου φέτος, ανήμερα του Αγίου Αθανασίου, έγραψα σε πρώτο πρόσωπο και του έστειλα το «Επίγραμμά του» με τις οικογενειακές μου ευχές.

Ενθουσιάστηκε και το διασκέδασε αφάνταστα, διαβάζοντάς το σε φίλους και γνωστούς. Είχε όμως μια μικρή ένσταση στο σημείο που έγραφα ότι είναι Φαρμακοποιός. Δεν μπόρεσα να την εξηγήσω, αν και δεν το πολυσυζητήσαμε. Του υποσχέθηκα ωστόσο —επειδή εκείνο το Επίγραμμα έγινε στα ξαφνικά— να γράψω ένα καινούργιο καλύτερο. Κάθε τόσο το θυμόταν και μου ζητούσε να το κάνω πριν να είναι αργά…

Το πλήρωμα του χρόνου έφτασε και δεν έγινε κατορθωτό να πάρω τη γνώμη του. Μα είμαι βέβαιος ότι θα το ενέκρινε, μιας και το νέο 14στιχο (6στιχο αρχικά) Επίγραμμα, με τον ίδιο τίτλο και σε πρώτο πρόσωπο πάντα, συμπυκνώνει τώρα και τα τρία μεγάλα του πάθη.

Επίγραμμα για τον Αθάνατο Αθανάσιο Ζαπάντη

(30 Ιουλίου 1956 – 11 Νοεμβρίου 2021)

Γιατί οι κομμουνιστές είναι Αθάνατοι!

Στο Ρατζακλί των παιδικών μου χρόνων ένα μνήμα
Ζητάω, γιατί φοβάμαι τη φωτιά, δε θέλω φούρνο,
Αν και συνδέομαι άρρηκτα με τον Τζορντάνο Μπρούνο,
Μ’ εκείνο των αιρετικών το αόρατο το νήμα,
Που ξέρουνε πως η θρησκεία τον άνθρωπο σκλαβώνει.
Στο Φαρμακείο ας με ταρίχευαν λοιπόν να μπω σε μαυσωλείο·
Κι όπως την Επανάσταση τη βλέπω να σιμώνει,
Στον ταξικό αγώνα μας θα ’ναι πολυβολείο·
Κι εγώ ένας άγρυπνος φρουρός που θα κρατάω επ’ ώμου
Αγνάντια στο Ιόνιο το ψαροντούφεκό μου.

Κι αφού ο πάγος έσπασε, χαράχτηκε ο δρόμος,
Και δεν υπάρχει άλλο δίκιο κι άλλος νόμος,
Θα ιδωθούμε πάλι στη Δευτέρα Παρουσία,
Όταν θα εγκαθιδρύουμε με το Κόμμα μας κι εκεί την εξουσία.

Δεν κλαίμε Θάνο. Γιατί «ο αγώνας συνεχίζεται», όπως έλεγες. Συνεχίζεται Θάνο. Hasta la Poesía de la Revolución.

Μπάμπης Ζαφειράτος, Αθήνα, 12 Νοε. 2021

________________

Κεντρική Φωτό: 23.5.2021. Ο Θανάσης Ζαπάντης στο Φαρμακείο του Νοσοκομείου «Αγία Όλγα», το δεύτερο σπίτι του, φωτογραφημένος από τον Θοδωρή Αλωνιστιώτη.

Εκ μέρους των εργαζομένων του Νοσοκομείου, τον Θανάση αποχαιρέτησε ο πρόεδρος του ΔΣ του Σωματείου, Χρήστος Αντωνίου.

Ο Επίλογος του Γιάννη Ρίτσου γράφτηκε στις 27.VII.68 και προέρχεται από τη συλλογή Πέτρες – Επαναλήψεις – Κιγκλίδωμα (Κέδρος, 1972, σελ. 39)

Θοδωρής Αλωνιστιώτης: Παθολόγος-ΜΕΘ του Νοσοκομείου «Αγία Όλγα», Μέλος του ΤΓ Υγείας-Πρόνοιας της ΚΟΑ του ΚΚΕ, Μέλος του ΓΣ της ΟΕΝΓΕ.

902, 24/11/2020: Θανάσης Ζαπάντης: Με αφορμή την έλλειψη ρεμδεσιβίρης. (Το άρθρο αναδημοσιεύθηκε στην Μποτίλια και στην Κατιούσα).

Ριζοσπάστης, 14/6/2015: Θανάσης Ζαπάντης: Η αντιλαϊκή πολιτική έχει συνέχεια…

Ριζοσπάστης, 10//4/2019: Θανάσης Ζαπάντης, Υποψήφιος για τον δήμο Νέας Ιωνίας

10.12.2020. Ο Θανάσης Ζαπάντης με τον «τρίτο του γιο», τον Θοδωρή Αλωνιστιώτη, έξω από το αμφιθέατρο του Αγία Όλγα, με φόντο το φωτογραφικό αφιέρωμα που επιμελήθηκαν για τον Δεκέμβρη του 1944. (Βλ. εδώ).