Η φτώχεια χωρίς επίθετο

Βαρέθηκα την κατάχρηση, σκέτη ξεφτίλα, των επιθετικών προσδιορισμών, που τους βάζουν οι ταξικοί προύχοντες κι αναλυτάδες δίπλα από το ουσιαστικό. Και σ’ αυτήν την εξαθλιωτική προπαγάνδα τσιμπάμε σχεδόν όλοι μας. Και τη μηρυκάζουμε και την αναπαράγουμε θέλοντας και μη, ακόμα και για να αντιπαρατεθούμε με τους εμπνευστές της.

Κορυφαίο παράδειγμα η φτώχεια. Ουσιαστικό. Κι ύστερα αρχινάμε: Ενεργειακή φτώχεια. Εμβολιαστική φτώχεια. Υγειονομική φτώχεια. Πολιτισμική φτώχεια. Γυναικεία φτώχεια. Νεανική φτώχεια. Αγοραστική φτώχεια. Ιδεολογική φτώχεια… Βάλτε όποιο επίθετο θέλετε και κολλάει. Και όλοι να ασχολούνται με τους επιθετικούς προσδιορισμούς και να παίζουν τα ρέστα των κερδών τους πάνω στο ουσιαστικό, που είναι η πιο καθεστωτική σταθερά της εποχής.

Η στρατηγική αυτής της προπαγάνδας, αλλά και η τακτική διαμόρφωσης μιας ολόκληρης γλώσσας και συνεννόησης περί την οικονομία, στοχεύει στο να κατακερματίσει τον κοινωνικό ιστό σε απολίτικα μικρά και επισφαλή προτεκτοράτα, στα οποία κάνουν κουμάντο και χειραγωγούν τις μάζες των εργαζομένων οι πλούσιοι και οι πάμπλουτοι, χωρίς οι μάζες να το παίρνουν πρέφα. Σ’ αυτούς τους επιθετικούς προσδιορισμούς λοιπόν κρύβεται η ψευδαίσθηση που καλλιεργείται, των λεγόμενων παροχών και επιδομάτων. Πιο απλά, μοιράζονται ψίχουλα ανά επίθετο για να μη βάζεις το δάχτυλο στην πληγή της ταξικής εξάρτησης, που είναι τελικά η φτώχεια των πολλών ως αποτέλεσμα πολιτικής επιλογής. Κι αυτό αποδεικνύεται και στα μεγάλα και στα μικρά.

Οι θηριώδεις φαρμακοβιομηχανίες, όπως φαίνεται και από τον προϋπολογισμό που κατατέθηκε, θα εισπράξουν τη μερίδα του λέοντος από την υποτιθέμενη αύξηση των κρατικών δαπανών για την Υγεία. Θα ρουφήξουν το 85% των κονδυλίων και το υπόλοιπο που μένει θα διατεθεί για να χτιστεί ένα λαμπρό νέο αποτελεσματικό – φτύστε τον κόρφο σας – ΕΣΥ(;). Την ίδια ώρα, ώρα πανδημίας παγκοσμίων διαστάσεων, οι φαρμακοβιομηχανίες, που ενθυλάκωσαν δισεκατομμύρια από τα εμβόλια και τα φάρμακα, εμφανίζονται φιλάνθρωπες με τα δικά μας λεφτά, για να δώσουν φτηνότερα ή γενόσημα εμβόλια στις χώρες που εμφανίζουν απειλητική υγειονομική φτώχεια.

Στα πιο «μικρά» θα βρει κανείς αντίστοιχες παρακάμψεις της λογικής και των πραγματικών αναγκών, όπως έγινε και γίνεται με την Εύβοια, των καταστροφικών πυρκαγιών και πλημμυρών. Εκεί το ίδιο το κράτος έρχεται και ομολογεί ότι για να εκταμιεύσει αντιπλημμυρικά κονδύλια τσάτρα πάτρα και να μην αντιμετωπίσει χρονοβόρες ενστάσεις, καταφεύγει σε ιδιώτες, καλόκαρδους χορηγούς κ.λπ., και παρακάμπτοντας την ακριβή διαφάνεια καταφεύγει στη φθηνή φιλανθρωπία και να ξεπεράσει έτσι την περιβαλλοντική φτώχεια της παραδεισένιας περιοχής.

Αν τώρα συνδυαστεί αυτή η διαλεκτική προπαγάνδα με την παλέτα των χρωμάτων που επί δύο τουλάχιστον δεκαετίες χρησιμοποιείται μουτζουρώνοντας τον πίνακα της ζωής μας, θυμηθείτε τι χρώματα ακούτε – πράσινη ανάπτυξη, πορτοκαλί επανάσταση, κίτρινα γιλέκα, γαλάζια πατρίδα, κόκκινη γραμμή παντού, πράσινη γραμμή στη Λευκωσία… – τότε το μείγμα είναι όχι εκρηκτικό αλλά ληθαργικό. Παραλύει την απίστευτη ικανότητα του κοινού νου να ξεχωρίζει δυο γαϊδουριών άχυρα. Υποθηκεύει και υπονομεύει τον ενθουσιασμό και την αποκοτιά της συλλογικής αντίστασης στο μαύρο των καιρών. Κι έτσι η φτώχεια εξατομικεύεται και το επίθετο γίνεται συλλογικό άλλοθι.

Βλέπεις λοιπόν ότι χόρτασαν υπερκέρδη στον καιρό της πανδημίας τα σούπερ μάρκετ, τσακώνεσαι για το αν θα μπεις με rapid test σ’ αυτά ή όχι, και δεν αναρωτιέσαι γιατί οι εργαζόμενοι σ’ αυτά δεν είδαν τις ώρες εργασίας τους να μειώνονται και τον μισθό τους να διπλασιάζεται.

Σε ποια φτώχεια λοιπόν, από τις πολλές που φτιάχνει το σύστημα, να κατατάξω ως φτωχή την 42χρονη νοσηλεύτρια Μαρία, που έμενε στο Μεσολόγγι, δούλευε στο νοσοκομείο του Ρίου, οδηγούσε μέρα – νύχτα 45 πήγαινε κι άλλα τόσα έλα χιλιόμετρα, και αποκαμωμένη από την κόντρα βάρδια, προχτές το ξημέρωμα σκοτώθηκε σε τροχαίο. Ξέρω την απάντηση. Μικρό παλιό αυτοκινητάκι. Αδυναμία να κρατήσει δυο σπίτια. Λίγος ύπνος. Υπνηλία. Φθηνός θάνατος. Ένα τροχαίο ακόμα. Διάλεξε αυτή τη δουλειά, κι άλλα τέτοια συνηθισμένα περί ατομικών επιλογών και απαρατήρητων συνθηκών εργασίας. Συνοπτικά, δηλαδή, εργατική φτώχεια ή το πολύ λειτουργική αδυναμία.

Το άρθρο της Λιάνας Κανέλλη είναι αναδημοσίευση από τον Ριζοσπάστη του σαββατοκύριακου 20-21/11/2021