Δια χειρός Fed η νέα δοκιμασία για το λαό: άνοδος επιτοκίων κι ακρίβεια μαζί!

Παρά τις γραφικές διαβεβαιώσεις του Υπουργού Ανάπτυξης ότι οι τιμές δεν έχουν ανέβει, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Και μπορεί η κυβέρνηση να μην ανησυχεί, ή τουλάχιστον έτσι να δείχνει, αλλά όλος ο καπιταλιστικός πλανήτης έχει στρέψει τα μάτια του στη σημερινή συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ. Οι διοικητές των τραπεζών που απαρτίζουν την Fed (Federal Reserve System) ολοκληρώνουν σήμερα (21:00 ώρα Ελλάδας) την τελευταία συνεδρίασή τους μέσα στο 2021 και αναμένεται να συζητήσουν την αντιμετώπιση του πληθωρισμού που έχει χτυπήσει υψηλό 40ετίας στην Αμερική και βρίσκεται εκτός ελέγχου. Το βασικό σχέδιο είναι η ταχύτερη απόσυρση της άμεσης στήριξης προς το μεγάλο κεφάλαιο, η περικοπή δηλαδή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης με το οποίο η Fed μπουκώνει χρήμα το χρηματοπιστωτικό σύστημα, κι αυτό με τη σειρά του όλους τους κεφαλαιοκράτες. Πρακτικά αυτό σημαίνει ένα ταχύτερο τέλος στην αγορά ομολόγων και μια επιθετική αύξηση των επιτοκίων από τα ιστορικά χαμηλά που τα έχουν κατεβάσει.

Η πρόθεση απογαλακτισμού από τη στήριξη της κεντρικής τράπεζας της κατά τα άλλα …ελεύθερης οικονομίας είχε διαφανεί το Νοέμβριο, όταν αξιωματούχοι δήλωσαν ότι θα αρχίσουν να επιβραδύνουν το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων μεγάλης κλίμακας που είχε τεθεί σε εφαρμογή από τις αρχές της πανδημίας για να διατηρήσουν τη ροή χρημάτων γύρω από τις αγορές και να στηρίξουν την οικονομία. Δεδομένων των τάσεων του πληθωρισμού και της καπιταλιστικής ανάπτυξης, αξιωματούχοι της Fed δήλωσαν ξεκάθαρα ότι θα συζητήσουν την απόσυρση της στήριξης πιο γρήγορα σε αυτή τη συγκέντρωση, και οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι οι αξιωματούχοι θα σηματοδοτήσουν ένα σχέδιο για μείωση των αγορών ομολόγων, ώστε η αγορά να σταματήσει εντελώς το Μάρτιο. Από την άλλη, η άνοδος του επιτοκίου των ομοσπονδιακών κεφαλαίων είναι σύμφωνα με την κυρίαρχη αστική προσέγγιση το πιο ισχυρό εργαλείο της Fed για την υποχώρηση του πληθωρισμού, διότι θα επιβράδυνε τη ζήτηση και την οικονομική ανάπτυξη διαπερνώντας την υπόλοιπη οικονομία, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού για ενυπόθηκα στεγαστικά, επιχειρηματικά και καταναλωτικά δάνεια.

Παρ’ όλ’ αυτά, μεγάλο μέρος των αρνητικών επιπτώσεων στις μετοχές μπορεί να παραμείνει για ένα διάστημα και οι τιμές θα μπορούσαν να συνεχίσουν σε ανοδική τάση για κάποιο χρονικό διάστημα μετά την έναρξη της ανόδου των επιτοκίων. Αυτό δείχνει έκθεση αναλυτών της Deutsche Bank που εξέτασε τη μέση απόδοση των τιμών του δείκτη S&P 500 σε καθημερινή βάση από το 1955. Σε αυτήν την έκθεση οι αναλυτές της Deutsche Bank αναφέρουν ότι «εάν πιστέψουμε την ιστορία, όταν η Fed κάνει για πρώτη φορά αυξήσεις (επιτοκίων), πιθανότατα το πρώτο εξάμηνο του 2022, θα έχει αντίκτυπο στην οικονομία και τις χρηματοπιστωτικές αγορές κατά τα επόμενα δύο με τρία χρόνια». Σαφώς, «αυτή τη φορά θα μπορούσε να είναι διαφορετική και αυτός είναι ένας πολύ ασυνήθιστος κύκλος από οποιονδήποτε έχουμε δει μέσα από την ιστορία», έγραψαν, αλλά «κάθε κύκλος είναι διαφορετικός και όμως έχουν προκύψει σαφείς τάσεις από την ιστορική μας ανάλυση που δεν πρέπει να αγνοούνται».

Οι αναλύσεις αυτές βασίζονται στην ποσοτική θεωρία του χρήματος που είναι λανθασμένη και κουρελιάστηκε πρόσφατα, μετά την καπιταλιστική κρίση του 2008, όταν η τεράστια αύξηση της ποσότητας του χρήματος, μέσα από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, δεν οδήγησαν σε αυξήσεις των τιμών, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις είχαμε και μειώσεις τιμών. Είναι όμως σωστό ότι η αυξομείωση των επιτοκίων είναι μια πολιτική που επηρεάζει την αναπαραγωγή του κεφαλαίου. Κι απ’ ότι φαίνεται, βρισκόμαστε μπροστά σε μια σίγουρη αύξηση των επιτοκίων, με το μόνο διακύβευμα να είναι το πότε, σε πόσες δόσεις και τι μεγέθους.

Η αύξηση των επιτοκίων της Fed θα φτωχύνει τον λαό στην Αμερική αφού θα ανέβει το κόστος δανεισμού του. Με τους άλλους όρους σταθερούς, θα ισχυροποιήσει το δολάριο και συνεπώς το κεφάλαιο που δραστηριοποιείται στις ΗΠΑ (ανεξαρτήτως εθνικότητας των κεφαλαιοκρατών που το κατέχουν, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται και έλληνες εφοπλιστές). Επίσης, θα αποδυναμώσει τις μικρότερες χώρες τόσο μέσα από το χρέος όσο και μέσα από το διεθνές εμπόριο και τις εισαγωγές βασικών εμπορευμάτων. Η επίπτωση αυτή θα είναι δυσανάλογα μοιρασμένη ανάμεσα στο λαό των χωρών αυτών και των μεγάλων επιχειρήσεων που θα χρειαστούν πάλι στήριξη από το κράτος, δηλαδή από το λαό. Αν μάλιστα οι τιμές δεν υποχωρήσουν για κάποιο διάστημα, τότε το κοκτέιλ θα είναι οδυνηρό για τους λαούς και ιδιαίτερα τα φτωχότερα στρώματα και τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Όπως η κρατική παρέμβαση έγινε (και) με το ξέσπασμα της πανδημίας για την σωτηρία του μεγάλου κεφαλαίου και την διατήρηση της θέσης του στον διεθνή ανταγωνισμό μεταξύ των κεφαλαίων, έτσι και τώρα η απόσυρση αυτής της βοήθειας γίνεται για τον ίδιο λόγο. Ο λαός πληρώνει και τη μία πολιτική και την άλλη, ενώ εισπράττει κάθε φορά κι από μια διαφορετική δοκιμασία γι’ αυτήν του την υποταγή. Από την αναστολή και την ανεργία, τη ζωή με επιδόματα και τη δουλειά με λιγότερα δικαιώματα, στην ακρίβεια, κι από εκεί στη ζωή χωρίς επιδόματα και στη δουλειά με ακόμα λιγότερα δικαιώματα. Ο κρατικός προϋπολογισμός που ψηφίζεται το Σάββατο 18 Δεκέμβρη έρχεται να σφραγίσει αυτήν την διαπίστωση, χωρίς μάλιστα να έχει λάβει υπόψη του τις εξελίξεις που έρχονται τον επόμενο χρόνο. Γι’ αυτό και τα συλλαλητήρια και οι διαδηλώσεις εναντίον του θα πρέπει να δώσουν ηχηρό μήνυμα καταδίκης, διεκδικώντας μέτρα στήριξης του εισοδήματος και ουσιαστικής ανακούφισης, αύξηση δαπανών για την Υγεία, μείωση της φορολογίας, αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις.

Μετά από όλ’ αυτά, το να σφυρίζεις αδιάφορα από το πόστο του Υπουργού Ανάπτυξης είναι συνεπές με τη νεοδημοκρατική λογική που ήθελε τον Κώστα Καραμανλή το 2008 να δηλώνει ότι “η ελληνική οικονομία είναι θωρακισμένη”, όταν αυτή είχε σκεπαστεί από τη σκιά του κύματος που ερχόταν να την τσακίσει. Από την άλλη, πολύ σύντομα μπορεί να σε περιγελά ακόμα και ο Κασιμάτης.

Με πληροφορίες από: The New York Times, Fortune, 902