Η Ιστορία του Αη Στράτη, κ. Μητσοτάκη, έγινε βαριά γιατί (και) εκεί αναδείχτηκε το μεγαλείο των κομμουνιστικών αξιών και ιδανικών
Η Ιστορία του Αη Στράτη έγινε βαριά χάρη στην αλύγιστη στάση των εξόριστων, γιατί χαρακτηρίζει όπως εκατοντάδες άλλοι τόποι εξορίας, φυλακίσεων το απύθμενο μίσος της αστικής τάξης και των ξένων συμμάχων της απέναντι στο εργατικό λαϊκό κίνημα και το ΚΚΕ, γιατί αντικατοπτρίζουν την σκληρότητα της ταξικής πάλης.
Κατά την σημερινή του παρουσία στον Άη Στράτη ο Κ. Μητσοτάκης με δήλωσή του, ανάμεσα σε άλλα, προσδιόρισε το νησί ως «έναν τόπο με βαριά ιστορία, ένα τοπόσημο διχασμού και δοκιμασίας». Προς αποκατάσταση της αλήθειας θυμίζουμε:
Οι πρώτοι πολιτικοί εξόριστοι στάλθηκαν στον Αη Στράτη τη δεκαετία του 1920, σχεδόν ταυτόχρονα με την ίδρυση του ΚΚΕ (ΣΕΚΕ) και ήταν κατά κύριο λόγο εργάτες και συνδικαλιστικά στελέχη, μέλη και στελέχη του ΚKE. Η δικτατορία του Πάγκαλου αυξάνει τον αριθμό των εξορίστων, ενώ ο Βενιζέλος με το «Ιδιώνυμο» θεσμοθετεί τις εξορίες. Στη δικτατορία του Μεταξά (1936), οι πολιτικοί εξόριστοι στον Αη Στράτη ξεπερνούν τους 250. Παραδίδονται στους ναζί από τις ελληνικές αρχές και παρά την προσπάθεια εξόντωσής τους με «όπλο» την πείνα, στις 17 Ιούνη του 1943, με καΐκι του ΕΛΑΝ (Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό) οι εξόριστοι περνούν στην Ελεύθερη Ελλάδα.
Ο Αη Στράτης πλημμυρίζει και πάλι από εξόριστους από το 1946 έως και το 1949 (5.000 άντρες και 500 γυναίκες).
Από το 1950 έως και το 1962 είναι η τρίτη περίοδος ενεργοποίησης του στρατοπέδου. Αρχικά μεταφέρθηκαν εκεί 1.800 «αμετανόητοι» από τη Μακρόνησο. Αριθμός που αυξάνεται ραγδαία για να φτάσει στους 4.500 πολιτικούς εξόριστους.
Το στρατόπεδο κλείνει οριστικά το 1962. Υπολογίζεται ότι στην Ιστορία του στρατοπέδου πάνω από 10.000 άντρες, γυναίκες και μικρά παιδιά εξορίστηκαν εκεί.
Η Ιστορία του Αη Στράτη έγινε βαριά χάρη στην αλύγιστη στάση των εξόριστων, γιατί χαρακτηρίζει όπως εκατοντάδες άλλοι τόποι εξορίας, φυλακίσεων το απύθμενο μίσος της αστικής τάξης και των ξένων συμμάχων της απέναντι στο εργατικό λαϊκό κίνημα και το ΚΚΕ, γιατί αντικατοπτρίζουν την σκληρότητα της ταξικής πάλης.
Οι εξόριστοι ακόμα και εκεί οργανώθηκαν δημιούργησαν ομάδα συμβίωσης, οργάνωσαν σχολή δημοσιογραφίας (1950-1951), εξέδιδαν χειρόγραφες εφημερίδες, ανέβαζαν θεατρικές παραστάσεις…
Η Ιστορία του Αη Στράτη έγινε βαριά γιατί (και) εκεί γεννήθηκαν αγωνιστικά πρότυπα, αναδείχτηκε το μεγαλείο των κομμουνιστικών αξιών και ιδανικών.
Στον Αη Στράτη εξορίστηκαν, βασανίστηκαν και πέρασαν τα πάνδεινα από την άρχουσα τάξη κομμουνιστές και βγήκαν νικητές αφού με τη στάση τους έκαναν πράξη τους στίχους που ο κομμουνιστής ποιητής Κώστας Βάρναλης έγραψε ως εξόριστος στον Άη Στράτη: «Απ’ τα μουντρούμια και απ’ την εξορία / νέα του κόσμου ξεκινά η Ιστορία”…
Τελευταίο αφήνουμε ένα απόσπασμα από το ποίημα «Γράμμα στον Ζολιό-Κιουρί» που έγραψε, τον Νοέμβρη του 1950, ο εξόριστος επίσης στον Αη Στράτη κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος:
«Βρισκόμαστε δω πέρα, κάπου τρεις χιλιάδες
άνθρωποι απλοί, δουλευτάδες, γραμματιζούμενοι
με μια τρύπια κουβέρτα στον ώμο μας
μ’ ένα κρεμμύδι, πέντε ελιές κ’ ένα ξεροκόμματο φως στο ταγάρι μας
άνθρωποι απλοί σαν τα δέντρα μπροστά στον ήλιο
άνθρωποι που δεν έχουμε άλλο κρίμα στο λαιμό μας
εξόν μονάχα που αγαπάμε όπως και συ
τη λευτεριά και την ειρήνη».
