6 δικτατορίες που οι ΗΠΑ παραδέχθηκαν ότι επέβαλαν

Και μέρα που είναι, είπαμε να εξετάσουμε έξι διαφορετικές στρατιωτικές δικτατορίες ανά τον κόσμο, που οι ΗΠΑ οργάνωσαν, βοήθησαν, στήριξαν και μετά από χρόνια τελικά παραδέχτηκαν.

Ο παρεμβατισμός των ΗΠΑ σε όλη την υφήλιο, είναι ένα θέμα στο οποίο δε χωράει πολύ συζήτηση. Δεκαετίες συγκρούσεων, αποτρόπαιων καθεστώτων και αστάθειας, έχουν υποδαυλιστεί από αυτό που πολλοί μας καλούν να χαρακτηρίσουμε ως «φάρο της Δημοκρατίας». Και ενώ υπάρχουν απτές αποδείξεις για τη συμμετοχή των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών σε διάφορα πραξικοπήματα, επίσημα το κράτος των ΗΠΑ παραδέχεται τη συμμετοχή του μόνο σε λίγα από αυτά.

Και λέγοντας παραδοχή, εννοούμε αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της ίδιας της CIA, τα οποία καταμαρτυρούν το βάθος της ανάμειξης που είχαν οι ΗΠΑ σε διάφορα πραξικοπήματα ανά τον κόσμο.

Ας δούμε ποια είναι αυτά:

Ιραν, 1953

Η παλιότερη ανατροπή εκλεγμένου προέδρου που έχουν παραδεχθεί οι ΗΠΑ. Δύο χρόνια μετά την εκλογή του, ο τότε πρωθυπουργός του Ιράν, Mohammed Mossadegh, λαμβάνει τη χειρότερη απόφαση της πολιτικής του καριέρας, εθνικοποιώντας την πετρελαϊκή βιομηχανία της χώρας, που μέχρι τότε βρισκόταν στα χέρια των Βρετανών και συγκεκριμένα στη γνωστή μας British Petroleum ή BP.

Η Μεγάλη Βρετανία, δε βλέπει με καλό μάτι αυτή τη κίνηση. Ξεκινάει ένα ναυτικό αποκλεισμό που διαρκεί δύο χρόνια και επιβάλει στη χώρα οικονομικές κυρώσεις. Όμως ο χρόνος περνάει και αρχίζει να γίνεται ξεκάθαρο πως μέσω των επίσημων διπλωματικών πιέσεων δε γίνεται η δουλειά της, οπότε ζητάει από τη σύμμαχο ΗΠΑ, να ανατρέψει τον εκλεγμένο πρωθυπουργό.

Οι ΗΠΑ, με πρόεδρο τον Άιζενχαουερ, δέχονται και η CIA θέτει σε κίνηση την επιχείρηση “TRAJAX” που περιλαμβάνει την ενίσχυση της προπαγάνδας ενάντια στον Mossadegh, δωροδοκίες μελών του κοινοβουλίου και την πρόκληση διαδηλώσεων και αναταραχών, καταλήγοντας έτσι στην πρώτη απόπειρα πραξικοπήματος, που αποτυγχάνει. Ο εκλεκτός των ΗΠΑ, ο γνωστός σε εμάς Σάχης του Ιράν, φεύγει στην Ιταλία. Όμως η CIA επιμένει. Ρίχνει περισσότερα λεφτά στην επιχείρηση, αρχίζει να δωροδοκεί τους στρατιωτικούς, ενώ μεγάλο μέρος της οικονομικής βοήθειας δίνεται σε απλούς εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, για να εξαπολύσουν ένα χάος στους δρόμους της χώρας. Με τη χώρα ουσιαστικά σε παράλυση, διοργανώνεται ένα αποτελεσματικό πραξικόπημα.

O Shaban Bimokh, γνωστός και ως Shaban o Ηλίθιος, ήταν γνωστός υποστηρικτής του Σάχη και γκάνγκστερ. Είχε υπό τις εντολές του τη συμμορία του και άλλους κακοποιούς και ήταν εξέχουσα φιγούρα του πραξικοπήματος

Ο εκλεγμένος πρωθυπουργός εκδιώκεται από το αξίωμά του και την ηγεσία αναλαμβάνει ο Σάχης του Ιραν για 26 χρόνια. Η πετρελαϊκή βιομηχανία επιστρέφει στα χέρια της BP και η “δημοκρατία” αποκαθίσταται στη χώρα.

Γουατεμάλα, 1954

Μετά το πραξικόπημα στο Ιράν, η CIA έχοντας μάθει από τα λάθη της, διοργανώνει ένα πιο αποτελεσματικό πραξικόπημα στη Γουατεμάλα, για να ρίξει την εκλεγμένη κυβέρνηση του Jacobo Arbenz, το 1954. Παρότι οι ΗΠΑ βλέπουν με καλό μάτι το φιλελεύθερο πρόεδρο της χώρας, ο οποίος αναδείχθηκε από τις τάξεις του στρατού της Γουατεμάλα, τα πράγματα πάνε κατα διαόλου, όταν αυτός αποφασίζει να κάνει κάποιες μεταρρυθμίσεις. Σε αυτές περιλαμβάνεται και μια μικρή αναδιανομή γης, η οποία όμως απειλούσε τις εκτάσεις που είχε στην κατοχή της η αμερικανική εταιρεία United Fruit Company.

Η CIA πιάνει δουλειά. Στρατολογεί και εκπαιδεύει ένα μικρό στρατό μισθοφόρων, τη διοίκηση των οποίων αναλαμβάνει ο εξόριστος Castillo Armas. Ο στρατός των μισθοφόρων εισβάλει στη χώρα, έχοντας την αεροπορική υποστήριξη 30 αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών. Ο πρέσβης των ΗΠΑ, συντάσσει μία λίστα με ονόματα αξιωματούχων και ιδιωτών, οι οποίοι δολοφονούνται και ο Armas αναλαμβάνει την εξουσία.

Από εκεί και ύστερα ξεκινάει μία εποχή τρόμου, κατά τη διάρκεια της οποίας ολόκληρη η χώρα, μετατρέπεται σε ένα σφαγείο. Ο εμφύλιος που ακολουθεί και διαρκεί περίπου 40 χρόνια, κοστίζει τη ζωή σε 200.000 ανθρώπους. Το αποκορύφωμα αυτού του πολέμου, είναι η γενοκτονία της αυτόχθονης φυλής των Ixil.

Σύμφωνα με έγγραφα της CIA, που αποχαρακτηρίστηκαν το 1999, η κυβέρνηση Ρήγκαν είχε γνώση για αυτές τις θηριωδίες ακόμα και όταν το 1981 παρείχε στρατιωτική βοήθεια στο καθεστώς, με τη μορφή οχημάτων, ανταλλακτικών για ελικόπτερα, καθώς και στρατιωτικών συμβούλων. Η ίδια η CIA δικαιολογεί αυτή τη βοήθεια, αναφέροντας: “Οι ισχυρισμοί του στρατού, πως ολόκληρη η φυλή των Ixil είναι υπέρ του EGP (Αντάρτικος Στρατός των Φτωχών), έχουν βάση και ως εκ τούτου είναι λογικό να μη δωθεί κανένα περιθώριο σε οποιονδήποτε, είτε είναι ένοπλος είτε άμαχος”.

Το 2013, ο δικτάτορας Efrain Rios Montt, που διέταξε αυτή τη σφαγή, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη από δικαστήριο της χώρας. Όμως οι συνεργάτες του στις ΗΠΑ, κυκλοφορούν ακόμα ελεύθεροι.

Κονγκό, 1960

Το 1960 εκλέγεται πρωθυπουργός του Κονγκό, ο Patrice Lumumba. Το Κονγκό μόλις είχε κερδίσει την ανεξαρτησία του από το Βέλγιο, μετά από σκληρούς αγώνες και ο εκλεγμένος πρωθυπουργός είχε συμμετάσχει σε αυτούς. Η βελγική ηγεσία όμως, δεν ήταν έτοιμη ακόμα να παρατήσει μία χώρα με τόσους φυσικούς πόρους και που μέχρι πρότινος ήλεγχε.

Ζητάει τη βοήθεια της CIA η οποία διοργανώνει κάτι που πλέον είχε μάθει καλά. Πραξικόπημα.

Ο εκλεγμένος πρωθυπουργός ανατρέπεται από το ίδιο τον αρχηγό του στρατού του, τον Joseph-Desire Mobutu, ο οποίος παραδίδει το Lumumba σε μισθοφόρους του Βελγίου. Ο πρωθυπουργός εκτελείται, ο Mobutu αυτοανακηρύσσεται σε πρόεδρο, καταργεί τις εκλογές και επιβάλει μια δικτατορία που θα διαρκέσει 30 χρόνια.

Ο Lumumba ενώ είχε συλληφθεί

Η τυρανική διακυβέρνηση του Mobutu, συνοδεύεται από δημόσιους απαγχονισμούς των πολιτικών του αντιπάλων, βασανιστήρια καθώς και την υπεξαίρεση 5 δισ δολαρίων από τα ταμεία του Ζαϊρ, όπως είχε μετονομάσει τη χώρα και η οποία παραμένει, μία από τις φτωχότερες στον κόσμο.

Το προσωπικό παλάτι του δικτάτορα Mobutu

Σε όλο αυτό το διάστημα, οι ΗΠΑ δε σταματάνε να ενισχύουν το καθεστώς Mobutu. Για την ακρίβεια, το 50% όλης της στρατιωτικής βοήθειας που παρέχουν οι ΗΠΑ στην υποσαχάρια Αφρική, καταλήγει στο Κονγκό. Και παρόλο που ο πρόεδρος Κάρτερ προσπάθησε να εμφανιστεί αποστασιοποιημένος από το καθεστώς, είναι ο ίδιος που ανατρέπει ψήφισμα του αμερικανικού Κονγκρέσου για μείωση της στρατιωτικής βοήθειας στη χώρα της Αφρικής.

Δομινικανή Δημοκρατία, 1961

Η μικρή χώρα της Καραϊβικής μπορεί να χαρακητριστεί και ως πειραματόζωο της CIA. Μέχρι το 1961 την ηγεσία της χώρας, είχε ο δικτάτορας Rafael Trujillo, ο οποίος λειτουργούσε υπό τις ευλογίες των ΗΠΑ. Όταν όμως αποφάσισε την εθνοκάθαρση χιλιάδων Αϊτινών, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να οργανώσουν τη δολοφονία του, το 1961.

Ο άνθρωπος που σκότωσε τον Trujillo τελικά, υποστήριξε πως δεν τον έβαλε κανένας να το κάνει, όμως αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της CIA, αποδεικνύουν πως αυτό δεν είναι αλήθεια. Για την ακρίβεια, η CIA είχε εξοπλίσει διάφορους αντιφρονούντες που πίστευε πως θα ήταν πρόθυμοι να δολοφονήσουν τον Trujillo, ανάμεσα σε αυτούς και τον εκτελεστή του.

Όμως τα πράγματα δε σταματάνε εδώ. Την εκτέλεση του Trujillo, ακολουθούν οι πρώτες ελεύθερες εκλογές στη χώρα μετά από 38 χρόνια και στην εξουσία έρχεται με δημοκρατικό τρόπο, ο Juan Bosch. Πέντε μόλις μήνες μετά, στρατηγοί της χώρας, με την υποστήριξη των ΗΠΑ (αν και αυτό δεν είναι επιβεβαιωμένο), ανατρέπουν τον Juan Bosch και επιβάλλουν στρατιωτική δικτατορία.

Ένα κύμα διαδηλώσεων και εντάσεων ξεσπά για να πνιγεί όμως στο αίμα λίγο αργότερα, όταν οι ΗΠΑ κάνουν στρατιωτική εισβολή για να χτυπήσουν όσους αντιδρούν στο πραξικόπημα. Παράλληλα γίνονται ξανά εκλογές ενώ η χώρα βρίσκεται υπό τη στρατιωτική κατοχή 40.000 αμερικανών στρατιωτών, συμμετέχοντας και διενεργόντας δολοφονίες υποστηρικων του ανατραπέντος προέδρου. Στην εξουσία τελικά έρχεται ο Joaquin Balaguer, ο οποίος είναι αποδεκτός από την Ουάσινγκτον.

Βραζιλία, 1964

Στη χώρα πρόεδρος εκείνη την εποχή, είναι Joao Goulart. O Goulart, δεν είναι κομμουνιστής. Για την ακρίβεια είναι ένας πλούσιος γαιοκτήμονας, ο οποίος είχε αποφασίσει να εφαρμόσει νεοφιλελεύθερες πολιτικές στη χώρα του. Το μεγάλο λάθος που έκανε όμως, είναι να προσπαθήσει να κρατήσει στάση ουδετερότητας εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου. Όπως έγραφε τότε ο πρέσβης των ΗΠΑ στη Βραζιλία: “η Βραζιλία θα γινόταν η Κίνα της δεκαετίας μας”.

Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Lyndon Johnson, αποφασίζει πως “πρέπει κάνουμε ό,τι μπορούμε και να είμαστε προετοιμασμένοι για τα πάντα”, λίγο πριν ξεσπάσουν αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στη χώρα. Σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένα πάλι έγγραφα της CIA, οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ χρηματοδότησαν την αντιπολίτευση, ενώ παρείχαν καύσιμα και όπλα στο βραζιλιάνικο στρατό για να διοργανώσει πραξικόπημα.

Στην εξουσία έρχεται τελικά ο στρατηγός Castelo Branco, ο οποίος επιβάλει μία δικτατορία που θα διαρκέσει 20 χρόνια και θα σημαδευτεί από ακραία αυταρχικότητα.

Χιλή, 1973

Το 1970 εκλέγεται πρόεδρος στη Χιλή, ο Salvador Allende. Οι ΗΠΑ που δεν ήθελαν ποτέ να δουν κάτι τέτοιο, αντιδρούν αμέσως. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Richard Nixon, διατάσσει τη CIA, να κάνει τη χιλιανή οικονομία να “ουρλιάξει” και η υπηρεσία πιάνει δουλειά, χρηματοδοτώντας τρεις διαφορετικές αντιπολιτευόμενες οργανώσεις στη χώρα, ενώ παράλληλα μεγάλοι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ διακόπτουν κάθε επαφή με τη λατινοαμερικανική χώρα.

Ο καιρός όμως περνάει, και φαίνεται πως τα οικονομικά μέτρα δεν είναι αρκετά για να πέσει ο πρόεδρος. Οπότε η CIA καταφεύγει σε μεθόδους που γνωρίζει καλύτερα. Χρηματοδοτεί και εξοπλίζει στρατιωτικούς και το 1973 οργανώνεται πραξικόπημα κάτω από τις διαταγές του στρατηγού Augusto Pinochet. Η στρατιωτική δικτατορία του Pinochet θα διαρκέσει 16 χρόνια.

Όμως η βοήθεια της CIA, δε σταματάει εκεί. Οργανώνει και χρηματοδοτεί τον προπαγανδιστικό μηχανισμό που στηρίζει τη στρατιωτική δικτατορία. Πολιτικοί, κόμματα, συνδικάτα, φοιτητικοί σύλλογοι, όποιος είναι αρκετά συντηρητικός ώστε να στηρίξει μια στρατιωτική δικτατορία, χρηματοδοτείται αδρά για να την προπαγανδίζει. Στο μισθολόγιο μπαίνουν και υπάλληλοι της μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας, ενώ το καθεστώς φυλακίζει, βασανίζει και δολοφονεί χιλιάδες αντιφρονούντες.

Για να προσθέσουν και μια δόση γραφικότητας στο χάος που επέβαλαν, οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν μέσω του Στέιτ Ντιπαρτμεντ, τη φοίτηση 100 σπουδαστών από τη Χιλή υπό τον Milton Friedman, “πατέρα” του νεοφιλελευθερισμού, στο πανεπιστήμιο του Σικάγο. Αυτά τα “Chicago Boys”, όπως έγιναν αργότερα γνωστοί, γύρισαν στη Χιλή και ξεκίνησαν ένα πρωτοφανές πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και απορρύθμισης της αγοράς, που σχεδόν κατέστρεψε τη χιλιανή οικονομία.