«Πάθαμε… Αγορά»!!!

Η Αυτοκινητοβιομηχανία ήταν και είναι μία απ’ τις πιο «εμπορικές βιτρίνες» στον κόσμο της Αγοραίας Οικονομίας. Συνόψιζε πάντα δυνατότητες, πάμπολες  αλλαγές, τεχνολογική εξέλιξη και κυρίως γινόταν προπομπός αξιοσημείωτων μεταβολών στην ίδια την  διαδικασία της παραγωγής.

Μην ξεχνάμε πως ο Henry Ford «υμνείται» ακόμη και σήμερα  για το «στήσιμο» της πρώτης βιομηχανικής γραμμής παραγωγής. Ο Χίτλερ ίδρυσε αμαξοβιομηχανία δίνοντας της το όνομα «Φολκσβάγκεν», προκειμένου να το μετατρέψει σε ένα προσιτό λαϊκό προϊόν… 

Οι εξελίξεις σε αυτήν συνδυάζονταν πάντα με ένα παιχνίδι γκλαμουριάς, lifestyle, αστικού κοσμοπολιτισμού που ξεκινάει από την F1 και καταλήγει στο  όνειρο κάθε νέου ανθρώπου για την απόκτηση ενός αυτοκινήτου σαν απόδειξη εξατομικευμένης «προόδου». 

Τα τελευταία δύο χρόνια, όσοι εργαζόμαστε ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες παρυφές Αυτοκινητοβιομηχανίας χρησιμοποιούμε την λέξη «κρίση» με αφορμή το Παγκόσμιο έλλειμα ημιαγωγών. Πρόκειται για τα λεγόμενα τσιπς – τσιπάκια, που έφεραν ραγδαία μείωση παραγωγής αυτοκινήτων σε ολόκληρο τον κόσμο. Χώρες παραγωγής τους, όπως των περισσότερων προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, η Κίνα, η Ταιβάν, η Ινδία, το Πακιστάν, χώρες με εξαιρετικά φτηνά εργατικά χέρια φυσικά! «Taiwan Semiconductor Manufacturing» και «Samsung Electronics» κυριαρχούν στην παγκόσμια παραγωγή με τεράστιες παραγωγικές εγκαταστάσεις στην Ασία. 

Εξαιρετικά αξιοσημείωτο είναι πως η βιομηχανία αυτή υπόκειται σε γρήγορες προϊοντικές εξελίξεις – αλλαγές, με αποτέλεσμα να γίνεται πεδίο αιχμής στους παγκόσμιους μονοπωλιακούς  ανταγωνισμούς. Μόνο που εδώ οι ταχύτητες των προϊοντικών αλλαγών ξεπερνούν ακόμη και εκείνες των πιο γρήγορων sport αυτοκινήτων.    

Οι επίσημες ερμηνείες γύρω από το τι έχει συμβεί στην Αυτοκινητοβιομηχανία είναι  πολλές – πολλαπλές γι΄ αυτό και όλο και λιγότερο πειστικές. 

Και τι δεν έχει γραφτεί κάτω από τον τίτλο «Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΗΜΙΑΓΩΓΩΝ ΦΡΕΝΑΡΕΙ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΜΑΞΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ»: 

–Η πανδημία που έκλεισε τον κόσμο στα σπίτια του στο Gaming και γι’ αυτό έλλειψαν τα τσιπάκια από τα αυτοκίνητα!!!

–Ο Εμπορικός πόλεμος και οι εμπορικοί αλληλοαποκλεισμοί ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα  που δημιούργησαν το τεράστιο έλλειμμα σε τσιπάκια. 

–Ο εμπορικός πόλεμος των πρώτων υλών φταίει αφού τα τσιπς απαιτούν ως πρώτες ύλες το κάδμιο, το λίθιο, το πυρίτιο κ.α.

–Ο ραγδαίος πολλαπλασιασμός των ανθρώπων που εργάζονται από το σπίτι μέσα στην πανδημία και οι «απαιτήσεις» σε υπολογιστές κάθε είδους οδήγησαν στο έλλειμα ημιαγωγών στην Αυτοκινητοβιομηχανία. 

–Οι 5G ταχύτητες που είναι προ των πυλών και απαιτούν άλλης πιο εξελιγμένης τεχνολογίας μηχανήματα ελέω τεράστιου όγκου δεδομένων έκαναν τη ζημιά.  

–Οι πολλαπλάσιες απαιτήσεις ημιαγωγούς, των πιο εξελιγμένων τεχνολογικά προϊόντων από ένα τάμπλετ μέχρι ένα πλυντήριο ή ένα αυτοκίνητο έκαναν την παραγωγή τους να μην είναι αρκετή.

–Μέχρι και για ένα Ιαπωνικό εργοστάσιο που καταστράφηκε από πυρκαγιά και διατάραξε την ισορροπημένη παγκόσμια παραγωγή ημιαγωγών, ακούσαμε!!!

Η αλήθεια είναι πως μόνο μερικά από τα δεδομένα αυτά  είναι πραγματικά και μάλιστα όχι όπως παρουσιάζονται! 

Τίποτα σήμερα δεν μπορεί να ερμηνεύσει το γεγονός ότι ένα αυτοκίνητο, προκειμένου να κατασκευαστεί προϋποθέτει την ύπαρξη του αγοραστή του και παραδίδεται 6-12 μήνες μετά την παραγγελία του! 

Την τελευταία δεκαετία μια σειρά μονοπωλιακές συνεργασίες, συμπαραγωγές και συγχωνεύσεις δεν μπορούν να κρύψουν την κρίση που μαστίζει την  παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία. Μια κρίση παράγωγο των τελευταίων  κύκλων  της καπιταλιστικής κρίσης. Απλά εδώ τα πράγματα φαντάζουν και είναι πιο ανάγλυφα και οι αναδιαρθρώσεις φαίνεται να είναι πιο βαθιές και «μακρόσυρτες».

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι χώρες παραγωγής αυτοκινήτων, όπως η Ρουμανία, η Τουρκία, η Τσεχία, το Μεξικό και άλλες δίνουν μέσω των κυβερνήσεων τους «γη και ύδωρ» σε πρώτες ύλες, φτηνό εργατικό δυναμικό (πρωτίστως) και φοροαπαλλαγές, προκειμένου να μείνουν τα εκεί εργοστάσια των πολυεθνικών ζωντανά…

Ο πόλεμος στην Ουκρανία πολύ απλά θα αποτελέσει ένα ακόμη επιχείρημα για ό,τι πρόκειται να συμβεί, που όχι μόνο έχει προαποφασιστεί, αλλά όπως θα δούμε παρακάτω, υλοποιείται! 

Η τελευταία μεγάλη εξαγορά – συγχώνευση φανερώνει πως η κρίση στον κλάδο δείχνει ακόμη πιο έντονα τα σημάδια της. Η θεωρητικά Γαλλική PSA (Peugeot – Citroen) εξαγόρασε την αμερικάνικων συμφερόντων GM (General Motors) στην Ευρώπη, πιο γνωστή σ’ εμάς από τα αυτοκίνητα Opel. Έτσι, οι εμπορικές φίρμες  OPEL – PEUGEOT – CITROEN έγιναν αρχικά μία εταιρεία μπαίνοντας κάτω από την ίδια στέγη. H υπόθεση αυτή πέρσι προχώρησε ακόμη παραπέρα με την εξαγορά πάλι από την PSA του GROUP Fiat – Chrysler – Alfa Romeo – Jeep.

–Η «νέα» μεγάλη εταιρεία ακούει στο όνομα Stellantis! Peugeot – Citroen – Opel – Fiat – Chrysler – Alfa Romeo – Jeep θα είναι τα προϊόντα της Stellantis. Κοινά «πατώματα» – πλαίσια, κοινοί και πιο διαχειρίσιμοι προμηθευτές, κοινές παραγωγές σε μικρότερη κλίμακα, λιγότερος «ανταγωνισμός»… Επτά Brand Names έγιναν ένα και τέθηκαν υπό την ίδια στέγη – μονοπωλιακή ιδιοκτησία. Παρόμοια πορεία υπήρξε και πριν δύο δεκαετίες με τις εξαγορές και συγχωνεύσεις στα πλαίσια του VW group (Volkswagen – Seat – Skoda) ή ακόμη του RENAULT – NISSAN GROUP κ.α. 

–Αντίστοιχες αλλαγές έγιναν και σε εισαγωγικό επίπεδο στην Ελλάδα. H Οpel Hellas εξαφανίστηκε, ενώ το ίδιο πρόκειται να συμβεί και με την FCA Greece (FIAT Group). O Έλληνας Εισαγωγέας για το Ευρωπαϊκό «Stellantis Group» είναι πλέον ένας μεγάλος όμιλος, που δραστηριοποιείται με τάσεις μονοπώλησης στον κλάδο. Άντε να προστεθεί και κάποιος άλλος, αφού το ενιαίο πλέον εργοστάσιο θα προτιμήσει – ίσως – να μοιράσει «τη δουλειά» στην Ελλάδα!

–Η αγορά λιανικής στα αυτοκίνητα, στην Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων, έχει περιοριστεί στις 50.000 – 55.000 αυτοκίνητα τον χρόνο. Τα άλλα 50.000 αυτοκίνητα πωλούνται είτε με την μορφή των εταιρικών αυτοκινήτων μέσω των εταιρειών Leasing, είτε στα Rent A Car, ελέω τουρισμού.

Ήδη τον τελευταίο χρόνο οι αυξήσεις των τιμών στην Ελλάδα σε ένα μέσο αυτοκίνητο των 17.000€ πέταξαν στις 20.000€. Χωρίς αυτό το ποσό χρημάτων δεν μπορεί κανένας να αγοράσει αυτοκίνητο σήμερα!!!

Οι πολυεθνικές γνωρίζουν ότι θα παράξουν λιγότερα αυτοκίνητα, αφού θα έχουν όλο και λιγότερους αγοραστές. Και επιδιώκουν το αυτονόητο γι΄ αυτές: Μεγαλύτερα κέρδη ανά μονάδα προϊόντος, σε σαφώς  μικρότερο αριθμό παραγωγής αυτοκινήτων. Ήδη, τα εργοστάσια «φωνάζουν»: Θα παράγουμε μόνο κατά παραγγελία ακριβά αυτοκίνητα  «φορτωμένα» σε εξοπλισμό, ακόμη και για το μικρότερο μοντέλο αυτοκίνητου. Μόνο αυτά μας αποφέρουν τα επιθυμητά κέρδη! Το φτηνό «σπαρτιάτικο» Panda έχει χρόνο παράδοσης 13 μήνες, αν κατασκευαστεί ποτέ! Μην παίρνετε παραγγελίες για τέτοια αυτοκίνητα. Υπάρχει κίνδυνος να μην κατασκευαστούν ποτέ!!! Έτσι λένε επίσημα πλέον…

–Προ εξαμήνου η γερμανική Mercedes ανακοίνωσε ραγδαίες αλλαγές στα πλαίσια ενός νέου συστήματος λιανικών πωλήσεων. Στα πλαίσια της λεγόμενης «Ηλεκτρικής Κινητικότητας» στον κλάδο μίλησαν ξεκάθαρα για μία  αγορά αυτοκινήτου ΧΩΡΙΣ την διαμεσολάβηση αντιπροσωπείας. Το αποκαλούμενο «agency model»!  

Σύμφωνα με αυτό, τα καταστήματα – σημεία πώλησης της Μercedes στην Ευρώπη θα μειωθούν στο 50% των υπαρχόντων. Το ίδιο ακριβώς ανακοίνωσε και η πολυεθνική Ford, αμερικανογερμανικών συμφερόντων.

Σύμφωνα με αυτό, η Ford Motor Company of Europe «σπάει» σε 3 κομμάτια: 

–Ένα που θα παράγει αυτοκίνητα με θερμικούς και ήπια υβριδικούς κινητήρες το οποίο μέχρι το τέλος του 2025 θα καταργηθεί!!!

–Ένα που θα παράγει Αμιγώς Ηλεκτρικά αλλά και αυτοκίνητα διπλής ενέργειας (βενζίνη & μπαταρία με σχετική αυτοτέλεια).

–Ένα που θα παράγει τα φορτηγά της εταιρείας, ηλεκτροκίνητα και μη. 

Να κάποια από τα δεδομένα του λεγόμενου «Αgency Model»: 

–Οι αγοραστές προκειμένου για Αμιγώς Ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα μπορούν να τα παραγγείλουν μόνο μέσω του site  της εκάστοτε εταιρείας. Ήδη, Μercedes – Volvo – Ford δίνουν στους πελάτες των αμιγώς ηλεκτρικών αυτοκινήτων αυτήν την δυνατότητα παραγγελίας και μόνο.

–Ο πελάτης μπαίνει στην διαδικτυακή εφαρμογή, «χτίζει» το αυτοκίνητο του, το παραγγέλνει βάζοντας στην συνεργαζόμενη με το εργοστάσιο τράπεζα την προκαταβολή. Παρακολουθεί inetrnetικά την παραγγελία του από το order number, τον αριθμό πλαισίου, την φόρτωση, το ταξίδι μεταφοράς του, την άφιξη του. Στα πλαίσια της ίδιας διαδικασίας και πάντα μέσω του site της εταιρείας παραγωγής υποβάλλει αν χρειάζεται αίτημα χρηματοδότησης σε τράπεζα της επιλογής της κατασκευάστριας εταιρείας, ανεβάζει στο site τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την έγκριση της χρηματοδότησης, υπογράφει ηλεκτρονικά το εγκεκριμένο του δάνειο.

Λίγο πριν την άφιξη του αυτοκινήτου γίνεται από τον αγοραστή η εξόφληση σε τράπεζα επιλογής του εργοστασίου και στην συνέχεια η παράδοση του. 

–Γεγονός ιδιαίτερης σημασίας είναι ότι τα εργοστάσια θα τιμολογούν τα αυτοκίνητα κατευθείαν στον τελικό καταναλωτή, χωρίς ενδιάμεσους κρίκους (εισαγωγείς, διανομείς, υποδίκτυα).

–Εκείνοι που θα μεσολαβούν για την επίδειξη & παράδοση του αυτοκινήτου (Agents) θα λαμβάνουν μία προμήθεια από το εργοστάσιο. 

–Η Πρόβα Τζενεράλε για όλα τα παραπάνω έγινε ήδη 5 χρόνια πριν με την Tesla, η οποία  δεν διαθέτει στην Ελλάδα ούτε μία έκθεση αυτοκινήτου και μοσχοπουλάει εκατοντάδες αυτοκίνητα αξίας 90.000 – 100.000€! Το ίδιο «μοντέλο» εφαρμόζει παγκοσμίως και ο ιδιοκτήτης της ανήκει στους 5 πλουσιότερους ανθρώπους στον πλανήτη. Είναι γνωστό, ότι ο Elon Musk – ιδιοκτήτης της Tesla μεταξύ άλλων – λανσάρεται και ως γκουρού του καπιταλισμού γύρω από το τι πρόκειται να υπάρξει στο μέλλον. Να θυμίσω εδώ πως είναι ο ίδιος που πουλάει διαστημικά ταξίδια και υπόσχεται στην παγκόσμια ελίτ… οικόπεδα και κατοικίες στον Άρη!!!

Εν τω μεταξύ μία μέση τιμή ενός αμιγώς ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου ξεπερνάει σήμερα τις 50.000€ και οι κρατικές επιδοτήσεις ελέω «πράσινης ανάπτυξης» φτάνουν τις 5 – 6 χιλιάδες€!

Θα μου πείτε: «Ποιος αγοράζει σήμερα ένα αυτοκίνητο αξίας 50 – 70 χιλιάδων €»; Εκείνος που, εκτός των άλλων, απολαμβάνει και την σχετική κρατική επιδότηση θα σας απαντήσω… 

Αλλά μην πάμε τόσο μακριά, όταν μεγαλοστέλεχος (CEO) πολυεθνικής ρωτήθηκε τι γίνεται με όλο αυτό, απάντησε κυνικά: «INTERNET και τίποτα άλλο. Πώς αγοράζετε τα υπόλοιπα προϊόντα, γιατί όχι και τα αυτοκίνητα»; 

Μόλις προχθές – λόγω της επαγγελματικής μου ενασχόλησης στον κλάδο – είχα ένα τηλεφώνημα από έναν αγοραστή ενός ηλεκτροκίνητου Tesla Model Y. Του έδωσαν έναν λογαριασμό CITYBANK προκειμένου να εξοφλήσει το νέο του αυτοκίνητο και με ρωτούσε έντρομος: «Πώς να εμπιστευτώ τα χρήματα μου σε μία μη συστημική τράπεζα»;

Ως γνωστόν η συγκεκριμένη τράπεζα εξαφανίστηκε από την Ελλάδα κάπου εκεί γύρω στο 2010. Κακό που μας βρήκε δηλαδή…

Το μόνο βέβαιο είναι πως αρκετά εργοστάσια θα κλείσουν και κυριολεκτικά χιλιάδες προμηθευτές θα χρεωκοπήσουν. Η ευνοϊκότερη πρόβλεψη είναι πως πάνω από ένα εκατομμύριο εργαζόμενοι στην Ευρώπη θα πεταχτούν στο δρόμο…

Η προοπτική αυτή αφορά τους πιο μετριασμένους υπολογισμούς για την μετά τον «εξηλεκτρισμό» των αυτοκίνητων πρώτη εποχή. Το ίδιο θα συμβεί και με τους επισκευαστές αυτοκινήτων, εξουσιοδοτημένους ή μη, δεν έχει καμία σημασία. Ήδη, τα αγοραία παπαγαλάκια αναμεταδίδουν κομπάζοντας: «Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο το μόνο που θα χρειάζεται μετά την πώληση του είναι μάκτρα υαλοκαθαριστήρων και ελαστικά! Ούτε τακάκια μιας και θα φρενάρει μέσω του ηλεκτροκινητήρα του (σύστημα One Pedal Drive)»!!! 

Η φθίνουσα πορεία στην Παγκόσμια και Ευρωπαϊκή αμαξοβιομηχανία δείχνει να αναστρέφει τη σχέση προσφοράς – ζήτησης. Μέχρι πριν ένα χρόνο η προσφορά προϊόντων, όπως το αυτοκίνητο προηγείτο και ο αγοραίος μονοπωλιακός  ανταγωνισμός είχε λίγο πολύ τους δικούς του «κανόνες».

Σήμερα φαίνεται να μπαίνει μπροστά η ζήτηση: 

ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΕΤΑΙ ΤΙΠΟΤΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟ ΔΗΛΩΜΕΝΟ ΣΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ!

Οι χρόνοι παράδοσης ακόμη και στο ενδεχόμενο ομαλοποίησης της κατάστασης με τους ημιαγωγούς (τσιπάκια) θα είναι 3 – 4 μήνες. Οι τιμές θα είναι κλειδωμένες και οι τιμολογήσεις θα γίνονται από τα εργοστάσια στον τελικό καταναλωτή, χωρίς διαμεσολαβητές και «γραφειοκρατία»… Άντε να υπάρχουν κάποιοι Agents με 3 – 4 εκθέσεις αυτοκινήτων στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα – Θεσσαλονίκη) και από ένας ανά περιφέρεια στην επαρχία. 

ΠΩΣ ΕΙΠΑΤΕ; Οικονομία της αγοράς και μάλιστα αυτορρυθμιζόμενη…; Το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε; 

Και μία παρένθεση απ’ το άμεσο μέλλον: Τα «ουδέτερα κράτη» ίσως αναλάβουν να σώσουν την Αυτοκινητοβιομηχανία για μία ακόμη φορά. Όπως έκανε ο B. Obama διαγράφοντας τα χρέη – ιδιωτικά και δημόσια της GENERAL MOTORS (OPEL) σε ποσοστό πάνω από 90% πριν μια δεκαετία!  Όπου βέβαια αυτό είχε κριθεί απαραίτητο, προκειμένου να προχωρήσουν οι νέες εξαγορές και συγχωνεύσεις. Αλλά αυτό είναι μια άλλη αρκετά μεγάλη συζήτηση…

Και κάτι τελευταίο, όχι σε σημασία: Ολόκληρη η αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη ξαφνικά «νοιάζεται» περισσότερο από ποτέ για τις έρευνες που αφορούν στον βαθμό ικανοποίησης του πελάτη σε Sales & After Sales. Πληρώνουν όσο – όσο στις έρευνες γι’ αυτό και περιορίζουν στο ελάχιστο την διαφήμιση (μόνο αν έχουν κάποια νέα παρουσίαση). Ο λόγος; Επειδή γνωρίζουν πως δύσκολα θα αποκτήσουν νέους αγοραστές, ποντάρουν στο μόνο που τους απομένει: Δηλαδή στο να κρατήσουν ικανοποιημένους τους ήδη υπάρχοντες, αφού προβλέπουν ΜΕ ΣΙΓΟΥΡΙΑ πως δεν θα προστεθούν νέοι. Το πολύ πολύ, αυτούς τους 50.000 «ικανούς» αγοραστές αυτοκινήτων στην Ελλάδα να τους «ανταλλάσσουν» μεταξύ τους…

Συνοψίζοντας, νομίζω πως το «προϊόν βιτρίνα» στον σύγχρονο καπιταλισμό δείχνει έναν δρόμο για μια παγκόσμια κοινωνία, όπου ελάχιστοι ολιγαρχικοί  όμιλοι – παγκόσμιες οικονομικές ελίτ, θα καθορίζουν  πόσοι από εμάς θα ζήσουν, πόσοι απλά θα επιβιώσουν, ακόμη και πόσοι θα χαθούν… 

Παρόμοια είναι η κατάσταση και σε άλλα προϊόντα και σε άλλους κλάδους εργασίας. Η βιτρίνα της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι μια αρκετά πειστική ένδειξη, για να μην πω απόδειξη. Ακόμη και προκειμένου για τα προϊόντα διατροφής νομίζω.  Το διατροφικό ζήτημα άλλωστε, θα κυριαρχήσει στον πλανήτη τις επόμενες δεκαετίες. Μήπως κι εδώ δεν θα παράγεται τίποτα, χωρίς βέβαιο – «ικανό» αγοραστή; 

Μοναδικό κίνητρο παραγωγής – μην το ξεχνάμε – είναι το Μονοπωλιακό υπερκέρδος και αυτό πλέον χωρίς κάποιον σίγουρο αγοραστή δεν μπορεί να υπάρξει.  

Όλα «κατά παραγγελία» για εκείνους που θα μπορούν και οι υπόλοιποι ας πουλάνε τον εαυτό τους για ένα κομμάτι ψωμί κυριολεκτικά. Αν το βρίσκουν «ετοιμοπαράδοτο» και αυτό…

Π. Α. Λαζαρίδης