Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014): 4 ποιήματα για τον έρωτα

Juan Gelman – Χουάν Χέλμαν

(3 Μαΐου 1930, Αργεντινή, Μπουένος Άιρες – 14 Ιανουαρίου 2014, Πόλη του Μεξικού, Μεξικό)

Γκοτάν (Τάνγκο)

(4 ποιήματα)

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Χουάν Χέλμαν

Αρχειοθέτηση

Άρπαξα τον έρωτά μου που άφηνε τ’ αστέρια κατάπληκτα
και του είπα: κύριε έρωτα
μεγαλώνετε το βράδυ, νύχτα και μέρα,
πλαγίως, καθέτως, με χτυπάτε κατακούτελα,
η ταραχή σας δε μ’ αφήνει να κοιμηθώ, είμαι τελείως ανόρεχτος
κι εκείνη ούτε γεια δε μας λέει, είστε άχρηστος, άχρηστος.

Άρπαξα τον έρωτά μου λοιπόν
ένα χέρι τού έκοψα, ένα πόδι, τον έκανα στα εξ ων συνετέθη,
μια τράπουλα έφτιαξα
και μπρος στη χλομάδα των άστρων
τον έπαιξα στα χαρτιά μια νύχτα μακρόσυρτη
ενώ η καρδιά μου εσφύριζε, η απρόσεχτη.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 15 Απριλίου 2022

Χουάν Χέλμαν

Στη ζωγραφική

Η Ντενίς δουλεύει στο Μουσείο του Λούβρου στον μπουφέ του 1ου πατώματος,
ανάμεσα σε τραπέζια και Εγγλέζους οδηγεί το σώμα της αποφασιστικά,
ο κώλος της είναι πιο όμορφος απ’ τους κόσμους του Ρούμπενς
τόσο όμορφος σαν τη γωνιά των περιστεριών στη l’Avenue des Champs Elysées.

Ολημέρα ολημέρα σε αέναη κίνηση
απελευθερώνει πουλιά που φτερουγίζουνε γύρω της
και ζωγραφίζουνε στον αέρα χαιρετίζοντας τη μεγάλη πόλη
πριν επιστρέψουνε τρυφερά να φωλιάσουνε πάλι στη σάρκα της.

Η Ντενίς δούλευε και ποτέ της δεν είχε δει την Τζιοκόντα
αλλά η κάμαρά της στο Poissonnière
ήτανε μια χώρα πρόθυμη πάντα για τον έρωτα,
τις νύχτες η φουσκοθαλασσιά της έσκαγε στα παράθυρα.

Όταν αγκάλιαζε τον άντρα κοίταζε ίσια κατά την πόρτα
λες κι από κει η τρυφεράδα θα ’μπαινε άξαφνα,
κάποιες φορές πετάγανε μαύρα πουλιά
σαν εκείνη τη θλίψη που έρχεται αφού έχεις αγαπηθεί.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 15 Απριλίου 2022

Χουάν Χέλμαν

31 του Μάρτη

Ο μήνας φεύγει
κι ο γιος μου δε φάνηκε
κι ο αδερφός μου δε γύρισε.

Ο μήνας φεύγει και δεν έχω λατρέψει τα πόδια σου
και δεν έγραψα εκείνο το φθινοπωριάτικο ποίημα στο Οντάριο
και σκέφτομαι σκέφτομαι σκέφτομαι
ένας μήνας ακόμα που έφυγε
και δεν έχουμε κάνει ακόμα την επανάσταση.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 17 Απριλίου 2022

Χουάν Χέλμαν

Μια γυναίκα κι ένας άντρας

Μια γυναίκα κι ένας άντρας παρασυρμένοι απ’ τη ζωή
μια γυναίκα κι ένας άντρας πρόσωπο με πρόσωπο
κατοικούνε στη νύχτα, ξεχειλίζουνε απ’ τα χέρια τους,
ακούγονται να ανεβαίνουν ελεύθεροι μες στο σκοτάδι,
τα κεφάλια τους ξεκουράζονται σε μιαν όμορφη παιδική ηλικία
που την πλάσανε μαζί, γεμάτη από ήλιο, από φως,
μια γυναίκα κι ένας άντρας δεμένοι απ’ τα χείλη τους
γεμίζουνε τη μακρόσυρτη νύχτα με όλη τους τη μνήμη,
μια γυναίκα κι ένας άντρας πιο όμορφοι απ’ όλους
τη θέση τους παίρνουνε πάνω στη γη.

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 17 Απριλίου 2022

Από τη συλλογή Γκοτάν (Gotán, 1962). Τα δυο πρώτα από την ομώνυμη ενότητα και τα άλλα δύο από την ενότητα Como esperanza (Σαν ελπίδα).

Gotán (Γκοτάν): Ανασυλλαβισμός της λέξης Tango (Τάνγκο) από την αργκό των περιοχών, κυρίως, της Λεκάνης του Ρίο δε λα Πλάτα (Αργεντινής – Ουρουγουάης).

L’Avenue des Champs Elysées – Poissonnière (γαλλικά στο κείμενο): Η Λεωφόρος των Ηλυσίων Πεδίων, η πιο όμορφη λεωφόρος του κόσμου, που καταλήγει στην Αψίδα του Θριάμβου. –  Τα Ψαράδικα, περιοχή του Παρισιού με σταθμό του μετρό.

Φωτό: Ο Χουάν Χέλμαν το 2005, στη Φοιτητική Εστία της Μαδρίτης. Foto: LUIS MAGÁN. (Πηγή: elpais.com).

_____________________

Ο Χουάν Χέλμαν, με 21 ακόμη ποιήματα, στη Κατιούσα:

Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014): Ο Ποιητής του Έρωτα και της Επανάστασης

Χουάν Χέλμαν (3.5.1930 – 14.1.2014): Γκοτάν

Ο Φιντέλ το άλογο και η γλυκιά παλίρροια της Επανάστασης — 4 ποιήματα του Χουάν Χέλμαν

Καμίλο οι Εκατό Πυρκαγιές: Από τις πένες των Χουάν Χέλμαν και Κάρλος Πουέμπλα

Ο Τσε του Χουάν Χέλμαν: Εξαίσιος με τα άλογα που τραγουδάνε