Οι ταραχές της Λευκής Νύχτας: Όταν ένα κέικ “αθώωσε” έναν ομοφοβικό δολοφόνο

Στις 21 Μαΐου του 1979 βγήκε η απόφαση του δικαστηρίου για την δολοφονία του Δημάρχου της πόλης του Σαν Φρανσίσκο, George Moscone, και του δημοτικού συμβούλου, Harvey Milk. Ο δολοφόνος τους, Dan White, πέφτει ”στα μαλακά” υποστηριζόμενος από την αστυνομία της πόλης και συντηρητικούς κύκλους της. Το δικαστήριο πείθεται πως για όλα φταίει ένα κεϊκάκι, το Twinkie.

Ο Dan White ήταν αστυνομικός, πυροσβέστης και δημοτικός σύμβουλος  της πόλης του Σαν Φρανσίσκο, όταν το 1978 αποφάσισε να εγκαταλείψει την θέση του οικειοθελώς. Λίγες μέρες μετά ζητά από τον Δήμαρχο της πόλης George Moscone να τον επαναφέρει στην θέση του και εκείνος αρνείται. Λένε πως για αυτή την άρνηση της επιστροφής του White ευθύνεται ο δημοτικός σύμβουλος Harvey Milk. Ένας  γκέι ακτιβιστής ο οποίος είχε καταφέρει να εκλεγεί πριν δυο χρόνια στην θέση του δημοτικού συμβούλου και ήταν ο πρώτος δημοτικός σύμβουλος που ανοιχτά δήλωνε ομοφυλόφιλος. Μαζί με τον νέο Δήμαρχο προσπαθούσαν να προωθήσουν  προοδευτικές ιδέες καλλωπίζοντας όχι μόνο την πόλη αλλά κυρίως τα μυαλά των ανθρώπων της.

Το 25% του πληθυσμού του Σαν Φρανσίσκο δήλωνε ομοφυλόφιλο, παρόλα αυτά η γκέι κοινότητα ζούσε στην αφάνεια και κάτω από καθεστώς τρομοκρατίας. Ιδιαίτερα η αστυνομία της πόλης ασκούσε υπέρμετρη βία εναντίον τους παραβιάζοντας κάθε κανόνα δικαίου. Δεν ήταν μόνο το μπουκάρισμα σε μπαρ ή μαγαζιά με σκοπό τον τραμπουκισμό, ξυλοδαρμό ή έστω απλά την σύλληψη των θαμώνων. Είχαν υπό στενή παρακολούθηση κάθε δραστηριότητά τους, είτε επαγγελματική είτε προσωπική. Τους τραβούσαν φωτογραφίες και τις διέρρεαν στο Τύπο με ονόματα και διευθύνσεις καθιστώντας τους ευάλωτους στόχους επιθέσεων.

Όταν ο Milk αποφάσισε να κατέβει στην πολιτική ήξερε πολύ καλά τις δυσκολίες που θα αντιμετώπιζε και πως αρκετοί ήταν εκείνοι που δεν συμπαθούσαν την μεγάλη γκέι κοινότητα της πόλης. Παρά την ιστορική παρουσία της από τον 19ο αιώνα και την μεγάλη της άνθιση, δεν κατάφερε ποτέ να γίνει κοινωνικός εταίρος και συνομιλητής με τις επίσημες αρχές, αντίθετα είχε ξεσπάσει ένας άτυπος εμφύλιος με την αστυνομία της πόλης.

Η κόντρα του με τον White ξέσπασε σχεδόν αμέσως στο Δημοτικό Συμβούλιο. Ο καθένας τους προωθούσε τα δικά του συμφέροντα μέσα στην πόλη. Ο White επιθυμούσε να βοηθήσει περισσότερο τους επιχειρηματίες, ενώ ο Milk  στρεφόταν περισσότερο σε κοινωνικά αιτήματα και αιχμή του δόρατος ήταν πάντα πως θα φέρει την γκέι κοινότητα στην επιφάνεια δείχνοντας πως είναι ένα υγιές κομμάτι της κοινωνίας.

Την εποχή που διαδραματίζονται τα γεγονότα η ψυχιατρική και η ψυχολογία παλεύει με ένα δίπολο. Οι φωνές πως η ομοφυλοφιλία δεν είναι κάποια ασθένεια ή διαταραχή έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος αλλά ακόμα σε αυτά τα πεδία επικρατεί η άποψη πως η διαφορετική σεξουαλική προτίμηση είναι μια παρέκκλιση που πρέπει και οφείλει να διορθωθεί με θεραπείες μεταστροφής, οι οποίες στην πραγματικότητα ήταν καθαρά βασανιστήρια με αλλεπάλληλα ηλεκτροσόκ, απομόνωση, χάπια, ενέσεις με ορμόνες, ατέρμονες συζητήσεις που κατέληγαν να δημιουργούν ενοχές, φόβο και ντροπή στους “ασθενείς” ομοφυλόφιλους.

Η πόλη του Σαν Φρανσίσκο ήταν ανεκτική σε σχέση με άλλες πόλεις της Αμερικής. Η γκέι κοινότητα είχε αναπτύξει δικά της συνδικάτα, πολιτισμικά κέντρα και ειδικά προγράμματα ενημέρωσης. Αρκετοί επιφανείς στρέιτ πολίτες υπερασπίζονταν ανοιχτά την γκέι κοινότητα. Η πόλη ήταν ένα φυτώριο νέων ιδεών όπου άνθιζε  κάθε προοδευτική ιδέα που δεν έβρισκε έδαφος αλλού. Δυστυχώς μαζί με τα τα λουλούδια φυτρώνουν και αγριόχορτα.

Ο White αποφασίζει να εγκαταλείψει την θέση του στις 10 Νοεμβρίου του 1978, παρότι πολλοί συντηρητικοί προσπαθούν να τον μεταπείσουν προσφέροντάς του οικονομική βοήθεια. Τελικά, όντως, λίγες μέρες αργότερα ζητά από τον Δήμαρχό να επιστρέψει στην θέση του αλλά εκείνος σκέφτεται να διορίσει άλλον δημοτικό σύμβουλο. Αυτό βρίσκει αντίθετη την παράταξη του White η οποία έτσι θεωρεί πως χαλά η ισορροπία των δυνάμεων μέσα στο συμβούλιο, αφού στην θέση ενός συντηρητικού θα μπει ένας δημοκρατικός.

Στο μεταξύ στις 18 Νοεμβρίου συντελείται η μαζική αυτοκτονία των μελών της  θρησκευτικής αίρεσης “Ο Ναός του Λαού” του Jim Jones. Εννιακόσια άτομα, ανάμεσα τους και μικρά παιδιά, χάνουν την ζωή τους. Πολλά μέλη της προέρχονται από την πόλη του Σαν Φρανσίσκο. Η αίρεση ανακάτευε στοιχεία του χριστιανισμού, του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού, με ιδιαίτερη έμφαση στην ισότητα των φυλών στην διδασκαλία της, και είχε αναπτύξει δεσμούς με πολλούς αριστερούς πολιτικούς.

Όταν έγινε γνωστό το τραγικό γεγονός, πολλοί ήταν εκείνοι που συνέδεσαν την ελευθερία που ευαγγελιζόταν το νέο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης με εκείνο της θρησκευτικής αίρεσης. Παρότι αυτά τα δυο ήταν εντελώς ασύνδετα, οι συντηρητικοί πολίτες ήταν πεπεισμένοι πως έφταιγε η πολλή ελευθερία. Όλες αυτές οι νέες ιδέες τρέλαιναν τους ανθρώπους  οδηγώντας τους σε αιρέσεις, στον κομμουνισμό, στις αυτοκτονίες, στα ναρκωτικά και φυσικά στην ομοφυλοφιλία.

Ο White στις 27 Νοεμβρίου του 1978 μπαίνει οπλισμένος σαν αστακός από ένα χαμηλό παράθυρο στο Δημαρχείο. Σκοτώνει πρώτα τον Δήμαρχο Moscone με τέσσερις πυροβολισμούς: μια στον ώμο, μια στο στήθος και δυο χαριστικές βολές στο κεφάλι. Με τον ίδιο περίπου τρόπο εκτελεί και τον Milk σε διπλανό γραφείο.

Η αστυνομία συλλαμβάνει αμέσως τον White. Όλη η πόλη έχει συγκλονιστεί από το διπλό φονικό. Η γκέι κοινότητα ξεχύνεται στην Οδό Κάστρο, σημαντική γειτονιά της στην πόλη, και θρηνεί για τον Milk. Δεν σημειώνεται καμιά σύγκρουση και αναταραχή. Ο White είναι αντιμέτωπος με την θανατική ποινή με βάση τον πολιτειακό νόμο κατηγορούμενος για δολοφονία πρώτου βαθμού.

Λίγους μήνες αργότερα, στις 21 Μαΐου του 1979, το δικαστήριο τον κηρύσσει ένοχο για ανθρωποκτονία σε κατάσταση εν βρασμώ ψυχικής ορμής και του επιδικάζει ποινή φυλάκισης 7 ετών και 8 μηνών (τελικά μένει στην φυλακή μόλις 5 έτη).  Επικρατεί ένας μύθος, ο οποίος μέχρι σήμερα κρατά την αίγλη του, πως οι δικηγόροι του κατάφεραν να τον γλιτώσουν ισχυριζόμενοι πως ο White βρισκόταν σε καταθλιπτικό επεισόδιο το οποίο τον οδήγησε στην δολοφονία δυο ανθρώπων. Σαν απόδειξη έδειξαν την αλλαγή στις διατροφικές συνήθειές του, αμέσως μετά την παραίτησή του από το Δημοτικό Συμβούλιο. O White κατανάλωνε μεγάλες ποσότητες γλυκών και αναψυκτικών, η ζάχαρη του προκάλεσε συναισθηματική υπερδιέγερση και του όπλισε το χέρι.

Το γλυκό σνακ Twinkie είναι ένα πολύ γνωστό σπογγοειδές κεϊκάκι με γέμιση κρέμα βανίλια, το οποίο κυκλοφορεί στην Αμερική από το 1930 και αποτελεί σήμερα icon cultural. Μάλιστα φημολογείται πως δεν χαλά ποτέ εξαιτίας των πολλών συντηρητικών του, ωστόσο πειράματα έχουν δείξει πως αυτό δεν είναι αληθές. Μπορεί να καταναλωθεί μέσα σε 52 ημέρες μετά την παρασκευή του.

Ο όρος ”Twinkie defense” πέρασε στην ανεπίσημη νομική ορολογία σαν ένα παράλογο στοιχείο, σαν κάτι το εντελώς άτοπο, το οποίο όμως καταφέρνει με κάποιο τρόπο να λειτουργήσει υπερασπιστικά για τον ένοχο. Η βασική υπερασπιστική γραμμή ήταν η ψυχολογική κατάσταση του αλλά αυτή αποδεικνυόταν μόνο επειδή έτρωγε γλυκά για 15 μέρες πριν την δολοφονία!

Η απόφαση σκόρπισε χαμόγελα στην αστυνομία και πυροσβεστική της πόλης, η οποία ανοιχτά υπερασπιζόταν τον White κάνοντας ολόκληρη εκστρατεία υπέρ του και μαζεύοντας χρήματα για την δίκη. Πολλοί αστυνομικοί κυκλοφορούσαν στην πόλη φορώντας μπλουζάκια ‘‘Ελευθερία στο  Νταν” ή ”Ελευθερώστε τον Νταν”.

Την ίδια μέρα της ανακοίνωσης, στην οδό Κάστρο 500 άτομα της γκέι κοινότητας μαζεύονται για να δηλώσουν ειρηνικά την αντίδρασή τους με σύνθημα ”Όχι δικαιοσύνη, όχι ειρήνη”. Η πορεία ξεκινά για να φτάσει στο κέντρο της πόλης ενώ πλήθος κόσμου συρρέει σε αυτή από παντού. Υπολογίζεται πως πάνω από 5.000 άτομα φτάνουν τελικά στο κέντρο της πόλης. Γίνονται πολλές ομιλίες, φωνάζουν συνθήματα και ο κόσμος πλέον έχει γεμίσει θυμό. Οι διαδηλωτές αρχίζουν και σπάνε μπαρ και καταστήματα, ανάβουν φωτιές σε περιπολικά, σπάνε πλάκες πεζοδρομίου και με αυτές επιτίθονται στους αστυνομικούς. Τραυματίζονται πάνω από 100 διαδηλωτές και 60 αστυνομικοί μέσα σε μόλις 3 ώρες.

Παράλληλα με την μάχη στο κέντρο της πόλης, η αστυνομία μπαίνει στην οδό Κάστρο κάνοντας έφοδο σε μπαρ και μαγαζιά των ομοφυλοφίλων, συλλαμβάνοντας και ξυλοκοπώντας όποιον έβρισκε. Όταν αργότερα ρωτήθηκε ο Αρχηγός της αστυνομίας γιατί βάρεσαν ανθρώπους που δεν συμμετείχαν καν στην διαδήλωση απάντησε: ”Χάσαμε την μάχη και το γόητρό μας στο κέντρο της πόλης. Έπρεπε κάπου να το κερδίσουμε.”

Το 2008 ο Sean Penn υποδύεται στον κινηματογράφο τον Harvey Milk. Οι περισσότεροι υποδέχονται την ταινία με διθυραμβικά λόγια. Στην Ελλάδα μάλιστα παρουσιάζεται σαν ένα καινούργιο ”Φιλαδέλφεια”. Οι ακτιβιστές ωστόσο ενοχλούνται επειδή η ταινία σταματά με την δολοφονία του Milk και την ειρηνική πορεία αμέσως μετά, αφήνοντας απέξω τις ταραχές της Λευκής Νύχτας. Αφήνοντας ουσιαστικά απέξω τους αγώνες της γκέι κοινότητας, αφού μέσα από εκείνη τη νύχτα συμβαίνει η βαθιά συνειδητοποίηση πως πρέπει να ξεκινήσει ένα νέος κύκλος αγώνων διεκδίκησης για το ομοφυλοφιλικό κίνημα στην Αμερική.

Όσο για τον White; Μετά την αποφυλάκισή του, τον Ιανουάριο του 1984, μένει για έναν ολόκληρο χρόνο υπό τον φόβο νέων αναταραχών μακριά από το Σαν Φρανσίσκο και όταν το 1985 επιχειρεί να γυρίσει, η Δήμαρχος της πόλης Dianne Feistein του ζητά δημόσια να μην το κάνει. Εκείνος γυρίζει και προσπαθεί να ξαναφτιάξει την ζωή του εκεί. Τελικά αυτοκτονεί τον Οκτώβριο του 1985, αφού προηγουμένως είχε εξομολογηθεί σε συνάδελφό του αστυνομικό πως οι δολοφονίες ήταν προσχεδιασμένες και σκόπευε εκείνη την ημέρα να σκοτώσουν τουλάχιστον άλλους δυο δημοτικούς συμβούλους.

Τελικά μόνο το κεϊκάκι ήταν όντως αθώο.