Θύμιος Καρακατσάνης: Τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως τα παρουσιάζουν στο λαό, είναι αλλιώς και μπορούμε να τα αλλάξουμε

«Οι πόλεμοι προδιαγράφονται πριν γίνουν και προετοιμάζονται και τηλεοπτικά. (…) Αλλού τον εμφανίζουν ως εμφύλιο πόλεμο, αλλού ως ανθρωπιστική παρέμβαση, κι αλλού ως πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία! Δεν ξέρω αν η τρομοκρατία έχει προκαλέσει τόσα θύματα, όσα οι πόλεμοι. Πάντως, όπως και να τους αποκαλούν, οι πόλεμοι αυτοί γίνονται για τα συμφέροντα των ολίγων και των πολεμοκάπηλων. Όπως λέει στην «Ειρήνη» και ο Αριστοφάνης, μόλις γίνεται ειρήνη τρελαίνονται. Αυτοί που φτιάχνουν τα σπαθιά, τα ακόντια, τις ασπίδες και πάνε να παρέμβουν και λένε «τι θα γίνουμε, χανόμαστε». Αυτά έλεγε ο Αριστοφάνης πριν 2.500 χρόνια, τα ίδια ισχύουν και σήμερα. Αυτοί οι άνθρωποι μόλις σταματήσει ο ένας πόλεμος ετοιμάζουν τον άλλο.

(…) Tα συμφέροντα φτιάχνουν αιχμαλώτους, είτε δήθεν ελεύθερους, είτε σκοτωμένους. Πάντως, όλα γίνονται για τα συμφέροντα των ολίγων. Βλέπετε, για παράδειγμα, ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις ενέργειας και δεν ασχολούνται… Ενώ ο πλανήτης φωνάζει. Πνιγόμαστε, θα χαθούμε. Για τις γενιές που έρχονται λυπάμαι πολύ. Γιατί το «παγκόσμιο πολιτιστικό καφρολογικό γίγνεσθαι» φτιάχνει πολίτες που «πέρα βρέχει». Κι εδώ πρέπει να παρεμβαίνουν οι προοδευτικοί άνθρωποι. Και προοδευτικός είναι αυτός που φροντίζει το παρόν. Γιατί το παρόν φτιάχνει το μέλλον. Ως καλλιτέχνες προοδευτικοί, λοιπόν, προσπαθούμε να πείσουμε τον κόσμο ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως του τα παρουσιάζουν, είναι αλλιώς και μπορούμε να τα αλλάξουμε…»

Τα λόγια του Θύμιου Καρακατσάνη, πριν από σχεδόν δυο δεκαετίες, «αντηχούν» σήμερα τρομακτικά επίκαιρα… Ο αξέχαστος, σπουδαίος ηθοποιός υπήρξε αναμφισβήτητα ο κορυφαίος των κορυφαίων ερμηνευτών του Αριστοφάνη, κατά τον εικοστό αιώνα· ένα «σπανιότατο κράμα λαογέννητου κωμικού και παράλληλα δραματικού ταλέντου».

Ο Θύμιος Καρακατσάνης γεννήθηκε στις 8 του Δεκέμβρη 1940, στον Πειραιά και έφυγε από τη ζωή στις 30 του Ιούνη 2012. Σπούδασε στο θέατρο Τέχνης, του οποίου υπήρξε στη συνέχεια βασικό στέλεχός του. Η πρώτη του θεατρική εμφάνιση ήταν στο έργο «Η θυρίδα» και ακολούθησαν: «Ο επιστάτης», «Ο δράκος», «Η φαλακρή τραγουδίστρια», «Το παιχνίδι της σφαγής», «Αχ! Αυτά τα φαντάσματα», «Ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές», «Ο θάνατος του Μαρά», «Νταντάδες».

Συνεργάστηκε με το ελεύθερο θέατρο στις παραστάσεις: «Φου», «Δύο γάτοι ερωτιάρηδες» του Γ. Λαζαρίδη. Με το Εθνικό θέατρο: «Παντρολογήματα», «Το φάντασμα του κυρίου Ραμόν Νοβάρο», «Δικαίωση», «Αίτηση σε γάμο». Στα Επιδαύρια: «Κύκλωπας», «Ειρήνη», «Βάτραχοι», «Θεσμοφοριάζουσες», και με το Κ.Θ.Β.Ε. στις «Νεφέλες». Ακολούθησε η μεγάλη θεατρική επιτυχία του «Επιθεωρητή» και οι παραστάσεις: «Τρία ψηλά καπέλα», «Η χοντρή μου φίλη», «Η γυναίκα στοιχειό» και το «Αρμένικο φεγγάρι».

Το 1978 δημιούργησε τη «Νέα Ελληνική Σκηνή» και παρουσίασε το έργο του Δ. Ψαθά «Φον Δημητράκης» και στη συνέχεια τις παραστάσεις: «Ένας ήρως με παντούφλες», «Ο χαρτοπαίκτης», «Ο θάνατος του εμποράκου», «Βασικά με λεν’ Θανάση», «Ο επιστάτης», «Έχω στόχο κύριε πρόεδρε», «Βίδα», «Στέλιος» και «Αίσχος». Ακολούθησαν οι φεστιβαλικές παραστάσεις «Θεσμοφοριάζουσες», «Βάτραχοι», «Ειρήνη» και «Νεφέλες». Η πορεία της «Νέας Ελληνικής Σκηνής» συνεχίζεται με το «Ξανά μαζί», «Ηλικίες του γελοίου», «Ούρσουλα» και «Όρνιθες» κ.ά. Ακολούθησε η παράσταση «Η βασίλισσα της ομορφιάς». Σκηνοθέτησε τα έργα: «Κασπάρ», «Θεσμοφοριάζουσες», «Φον Δημητράκης», «Νεφέλες», «Το ημερολόγιο ενός τρελού», «Όρνιθες», «Ο καλός στρατιώτης Σβέικ» και «Μικροί Φαρισαίοι». Τελευταία του εμφάνιση στο θέατρο είναι την περίοδο 2008 – 2010 στο «Θάνατο του εμποράκου» του Άρθουρ Μίλερ. Συμμετείχε στα μεγαλύτερα διεθνή φεστιβάλ.

Ο Θύμιος Καρακατσάνης δεν αγκαλιάστηκε από το θεατρόφιλο κοινό, μόνο για την αστείρευτη πηγή που πρόσφερε απλόχερα το ταλέντο του. Τον χαρακτήριζαν ο σεβασμός, η αγάπη και η προσήλωση στην τέχνη του, η συνεχής και ακάματη δημιουργικότητα, η συνέπεια και η αλήθεια. Ήταν ντόμπρος και  δεν μάσαγε τα λόγια του, δεν χαριζόταν στις εξουσίες και στους υπηρέτες τους που συχνά πυκνά στάθηκαν εμπόδιο στο δρόμο του (και του επέφερε και το ανάλογο κόστος…). Μόνο τυχαίο δεν ήταν λοιπόν που τόσο αγαπήθηκε απ’ αυτούς που γέμιζαν τα θέατρα για να τον απολαύσουν, αλλά και κρέμονταν απ’ το στόμα του για ν’ ακούσουν τον κοφτερό «αριστοφανικό» σχολιασμό του για τα μικρά και μεγάλα καθημερινά, για τις αιτίες του σύγχρονου κακού, που είναι το σύστημα της εκμετάλλευσης, και για το δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί για να απαλλαγεί ο άνθρωπος από αυτό.

Ο ίδιος επισήμαινε ότι «το θέατρο είναι καθαρά πολιτική πράξη κι όποιος πιστεύει ότι το θέατρο είναι «φρου φρου κι αρώματα» είναι ή γελοίος ή τζάμπα επαναστάτης. Το θέατρο είναι καθαρά υπόθεση λαού και πολιτικής πράξης, όπως είναι και ο πολιτισμός. Το θέατρο είναι σχολειό λαού και αιχμή του δόρατος ο καλλιτέχνης».

Δείτε στην Κατιούσα 6 σπουδαίες θεατρικές παραστάσεις με πρωταγωνιστή τον Θύμιο Καρακατσάνη, όπως έχουν παρουσιαστεί από τη στήλη «Θέατρο τη Δευτέρα»:

«Νταντάδες»

Το έργο με το οποίο ο Γ. Σκούρτης πρωτοεμφανίστηκε, νεαρός το 1970, στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. «Έργο που στην αντίληψη του κοινού λειτούργησε ως συγκαλυμμένη, λόγω της λογοκρισίας, αλληγορία κατά του καθεστώτος της χούντας…Παραμένει και θα παραμένει μια – εν είδει «θεάτρου του παραλόγου» – μια διαχρονική και επίκαιρη υπαινικτική αλληγορία ενάντια σε κάθε καθεστώς που καταπιέζει…»

«Ένας ήρως με παντούφλες»

Ο στρατηγός Δεκαβάλας (εδώ ο αξεπέραστος Θύμιος Καρακατσάνης), θεωρώντας ότι το κράτος αναγνώρισε την προσφορά του, είναι έτοιμος να πιστέψει τα πάντα, μέχρι που θα αντιληφθεί ότι πίσω από την κατασκευή της προτομής του κρύβονταν μίζες και συμφέροντα και… θα επαναπροσγειωθεί στην πραγματικότητα…

«Φον Δημητράκης»

Ο «Φον Δημητράκης» είναι ο άνθρωπος που πουλά πατρίδα, οικογένεια, την αξιοπρέπειά του, προκειμένου να κρατήσει την καρέκλα του και να διατηρήσει την ισχύ της εξουσίας του…

«Σχολείο γυναικών»

«Η πρώτη από τις κωμωδίες του Μολιέρου όπου το κλασικό πρόσωπο του κερατά συζύγου αποκτά το τραγικό υπόβαθρο και τη μοναξιά του ανθρώπου που διακατέχεται από ιδεοληψίες και φαντασιώσεις…»

«Πλούτος»

Η τελευταία από τις σωζόμενες κωμωδίες του Αριστοφάνη, στην οποία σατιρίζεται ο εύκολος πλουτισμός, η κακή διανομή του πλούτου και η αδικία σε βάρος των φτωχότερων. Ο τελευταίος ρόλος του αξέχαστου, μεγάλου ηθοποιού, Σωτήρη Μουστάκα.

«Ο τελευταίος να κλείσει την πόρτα»

Μια «πικρόγευστη, μελαγχολούσα ειρωνικά, αλλά και με φαρσικές καταστάσεις κωμωδία» εμπνευσμένη από την κατάσταση που επικρατεί στα γεμάτα ελλείψεις δημόσια νοσοκομεία στην Ελλάδα. Δεν προκαλεί μόνο το γέλιο αλλά περνάει και ένα μήνυμα αντίστασης και αισιοδοξίας για τη ζωή.

Δείτε ακόμα:

Θύμιος Καρακατσάνης: «Η μόνη ελπίδα που υπάρχει είναι να ξυπνήσουν οι λαοί»