Το «ΒΕΛΟΣ» βρήκε στόχο χτυπώντας τον αστεροειδή Δίμορφο

Μπορεί στη Γη οι Ρώσοι ιμπεριαλιστές να εκτοξεύουν τακτικά σαν το πιο φυσικό πράγμα απειλές χρήσης πυρηνικών όπλων, σαν αυτά που οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές ήδη χρησιμοποίησαν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945, σκοτώνοντας 200.000 αμάχους, αλλά 11 εκατομμύρια χιλιόμετρα βαθιά μέσα στο Διάστημα, η NASA έκανε την περασμένη Τρίτη δοκιμή πλανητικής άμυνας, ρίχνοντας με μεγάλη ταχύτητα τη διαστημοσυσκευή «DART» πάνω στον αστεροειδή Δίμορφο. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία θέλει να διαπιστώσει – στην περίπτωση που ο καπιταλισμός δεν προλάβει να σκοτώσει τον πλανήτη πολύ πριν από κάποιο ουράνιο σώμα – αν θα μπορέσει να προστατέψει τη Γη από κάποιον αστεροειδή που θα διαπιστωθεί ότι βρίσκεται σε τροχιά πρόσκρουσης με τον πλανήτη μας και είναι μικρός μεν, αλλά αρκετά μεγάλος για να προκαλέσει πλανητικής κλίμακας καταστροφή. Έτσι η αποστολή «DART», που εκτοξεύτηκε πέρσι το Νοέμβρη, μετά από 10 μήνες διαστημικής πτήσης, προσέκρουσε σκοπίμως πάνω στον Δίμορφο, δορυφόρο του μεγαλύτερου αστεροειδούς Δίδυμος – ζεύγους αστεροειδών, που δεν απειλεί τη Γη – ώστε να ελεγχθεί η μέθοδος της αλλαγής τροχιάς μέσω κρουστικής μεταφοράς κινητικής Ενέργειας.

Καλλιτεχνική απεικόνιση της μελλοντικής αποστολής «Hera» του ESA στον Δίδυμο και τον Δίμορφο, με το κυρίως σκάφος σε πρώτο πλάνο και τους μικροδορυφόρους «Milani» και «Juventas» στο βάθος

Ανθρώπινη παρέμβαση

Η μέθοδος αυτή προϋποθέτει ο αστεροειδής να μην είναι πολύ μεγάλων διαστάσεων, η διαστημοσυσκευή να έχει επαρκή μάζα και ταχύτητα ως προς αυτόν, ώστε η πρόσκρουση να του αλλάξει επαρκώς την τροχιά και, βέβαια, ο αστεροειδής να έχει εντοπιστεί έγκαιρα και να υπάρχει έτοιμη για εκτόξευση η διαστημοσυσκευή που θα συντριβεί πάνω του. Ο Δίμορφος έχει διάμετρο 160 μέτρων και περιφέρεται γύρω από τον διαμέτρου 780 μέτρων Δίδυμο. Το «DART», μάζας 570 κιλών, τον χτύπησε με ταχύτητα 22.530 χιλιομέτρων την ώρα (6,26 χλμ. το δευτερόλεπτο), με την ελπίδα ότι η πρόσκρουση θα επιβραδύνει ελαφρώς την ταχύτητα με την οποία κινείται ο αστεροειδής γύρω από τον Δίδυμο, ώστε η διάρκεια της περιφοράς του να μικρύνει κατά 1%, δηλαδή κατά 10 λεπτά. Αν το σκάφος είχε πλήξει έναν μικρό αστεροειδή που δεν ήταν μέλος δίδυμου συστήματος, η επίδραση στην τροχιά του γύρω από τον Ηλιο θα ήταν πολύ μικρή για να μετρηθεί με σιγουριά.

Μια από τις πρώτες φωτογραφίες της πρόσκρουσης του «DART» στον Δίμορφο από το LICIAcube. Φαίνονται καθαρά τα συντρίμμια που εκτινάχθηκαν

Αν ο στόχος της αποστολής επιτεύχθηκε θα φανεί από αστρονομικές μετρήσεις, που θα γίνουν το επόμενο διάστημα, καθώς Δίδυμος και Δίμορφος διανύουν την κοντινότερη στη Γη περιοχή της τροχιάς τους. Σε θετική περίπτωση, θα έχει πια αποδειχτεί η υπό προϋποθέσεις δυνατότητα αποφυγής πρόσκρουσης επικίνδυνου μετεωρίτη στη Γη και θα είναι η πρώτη φορά που σκοπίμως θα έχει αλλαχθεί εμφανώς η τροχιά ενός ουράνιου σώματος με ανθρώπινη παρέμβαση. Προσκρούσεις διαστημοσυσκευών σε άλλα ουράνια σώματα, λόγω αποτυχίας της αποστολής ή για άλλους λόγους, όπως η μελέτη των υλικών που εκτινάσσονται, έχουν γίνει επανειλημμένα, αλλά τα σώματα ήταν πολύ μεγάλα ώστε να παρατηρηθεί οποιαδήποτε μετρήσιμη επίδραση της πρόσκρουσης στην τροχιά τους.

Αν ένας αστεροειδής μεγέθους παρόμοιου με του Δίμορφου προσέκρουε στη Γη, θα μπορούσε να καταστρέψει μια χώρα, ενώ κάτι σαν τον Δίδυμο θα μπορούσε να προκαλέσει τον όλεθρο σε μια ολόκληρη ήπειρο. Ωστόσο ο αστεροειδής που ευθύνεται κατά κύριο λόγο για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων (πλανητικής κλίμακας καταστροφή) ήταν διαμέτρου όχι μερικών εκατοντάδων μέτρων, αλλά 10 χιλιομέτρων… Οι γνωστοί αστεροειδείς με τροχιές που περνούν κοντά από την τροχιά της Γης είναι γύρω στις 30.000, αλλά εκτιμάται πως ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί μόνο στο 40% των αστεροειδών της κατηγορίας.

«Έξω πάμε καλά»

Η διαστημοσυσκευή «DART» κατέγραψε σε εικόνες την προσέγγιση στον στόχο μέχρι την καταστροφή της, αλλά δεκαπέντε μέρες πριν από την πρόσκρουση, είχε απελευθερώσει έναν μικρό δορυφόρο ιταλικής κατασκευής, τον «LICIACube», ώστε να καταγράψει ως εξωτερικός παρατηρητής τόσο την πρόσκρουση, όσο και τα υλικά που θα εκτινάσσονταν απ’ αυτή. Ηδη ο μικρός «LICIACube» έστειλε την πρώτη φωτογραφία (διαθέτει πολύ μικρή κεραία και γι΄ αυτό ο ρυθμός μετάδοσης είναι εξίσου μικρός). Καταγραφή της πρόσκρουσης έγινε και από τα διαστημικά τηλεσκόπια «Χαμπλ» και «Γουέμπ».

Φωτογραφία του Δίδυμου (κάτω αριστερά) και του Δίμορφου (κέντρο), καθώς η διαστημοσυσκευή «DART» πλησιάζει το σύστημά τους

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πρόκειται να εκτοξεύσει τον Νοέμβρη του 2024 την αποστολή «Hera» («Ηρα»), που θα επισκεφθεί το ζεύγος των αστεροειδών, ώστε να καταγράψει λεπτομερώς την επίδραση που είχε η πρόσκρουση του «DART» στον Δίμορφο, το βάθος του κρατήρα που άνοιξε, τα συντρίμμια γύρω του και την κατεύθυνση που πήραν κ.ο.κ. Η «Ηρα» θα απελευθερώσει και δύο μικροδορυφόρους, τον «Milani» που θα κάνει φασματοσκοπική ανάλυση της επιφάνειας των αστεροειδών και τον «Juventas», που θα κάνει την πρώτη καταγραφή αστεροειδούς με ραντάρ. Τα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν, σε συνδυασμό με τις αστρονομικές παρατηρήσεις σχετικά με την αλλαγή τροχιάς του Δίμορφου, θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία μοντέλου, που θα περιγράφει μια αρκετά σίγουρη (επαναλήψιμη) μέθοδο εκτροπής μικρών αστεροειδών που κατευθύνονται προς τη Γη.

Σχεδόν ολόκληρο το οπτικό πεδίο της κάμερας του «DART» καλύπτεται πια από τον Δίμορφο

Η τελευταία φωτογραφία της επιφάνειας του Δίμορφου που κατάφερε να στείλει ολοκληρωμένη το «DART» πριν την πρόσκρουση. Από την επόμενη φωτογραφία (την τελευταία) μπόρεσε να στείλει μόνο μια λωρίδα στο πάνω μέρος

Στο μεταξύ, η NASA ήδη προγραμματίζει την επόμενη αποστολή πλανητικής άμυνας, με τη διαστημοσυσκευή «Near-Earth Object (NEO) Surveyor». Με άλλα λόγια …«έξω (στο Διάστημα) πάμε καλά».

Επιμέλεια: Σταύρος Ξενικουδάκης
Ριζοσπάστης
Πηγές: www.nasa.gov, www.esa.int