Η εκτέλεση του δημόσιου συστήματος υγείας (ή τουλάχιστον ότι είχε απομείνει από αυτό)

Ένα κομβικό πρόβλημα (για την εργατική τάξη τουλάχιστον) που αναδείχτηκε από την πανδημία ήταν η μη ειρηνική συνύπαρξη του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα της υγείας σε μια κατάσταση υγειονομικής κρίσης. Λογικό γεγονός βέβαια καθώς στόχος του δημοσίου τομέα είναι η διατήρηση της καλής κατάστασης υγείας του πληθυσμού, ενώ του ιδιωτικού τομέα το κέρδος. Και δημόσιο συμφέρον και κέρδος δεν πάνε πάντα μαζί. Ή μάλλον δεν πάνε ποτέ μαζί.

Το πρόβλημα ξεκινάει από τον διαχωρισμό σε υγεία και παροχές υγείας. Το πρώτο δεν είναι εμπορεύσιμο, ενώ το δεύτερο είναι. Και αυτή η διττή φύση των δομών υγείας κατέληξε στην περίοδο της πανδημίας  στο δημόσιο είναι ότι είναι ζημιογόνο και ιδιωτικό είναι ότι είναι κερδοφόρο. Οι ΜΕΘ και οι μονάδες λοιμωδών έγιναν σχεδόν οι αποκλειστικές λειτουργίες των δημοσίων νοσοκομείων (και οι μόνες στις οποίες έγιναν και μόνιμες προσλήψεις ή δόθηκαν οικονομικά κίνητρα), ώστε τα ιδιωτικά νοσοκομεία να μείνουν “καθαρά” για να αναλάβουν τα επικερδή φιλέτα των εργαστηριακών εξετάσεων και των χειρουργικών επεμβάσεων.

Το τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου υγείας έρχεται να αποκρυσταλλώσει τη φιλοσοφία αυτή δίνοντας και επίσημα ιδιωτικά χαρακτηριστικά στο εθνικό σύστημα υγείας, καθώς πλέον οι γιατροί του θα έχουν το δικαίωμα ορισμένες μέρες να εργάζονται και στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό σημαίνει μια σειρά θεσμικών αλλαγών, από τη νομιμοποίηση του φαινόμενου του φακελακίου, έως τη δυνατότητα ενός επιχειρηματία να ιδρύσει ένα franchise υπηρεσιών παροχών  υγείας  νοικιάζοντας γιατρούς ή μόνο τη σφραγίδα τους. Με ένα σμπάρο δύο τριγώνια, καθώς και τα franchise θα εξαφανίσουν τα μικρά ιδιωτικά ιατρεία και η μονιμότητα των συμβάσεων θα χαθεί.

Αυτό δεν το υποθέτουμε, το γράφει και το ίδιο σχέδιο νόμου που βάζει και επίσημα τα μπλοκάκια μέσα στο νοσοκομεία, ώστε και γιατροί από τον ιδιωτικό τομέα να μπορούν να μετακινούνται στο δημόσιο. Δεν πρόκειται λοιπόν για σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, αλλά για αφανισμό του δημόσιου από τον ιδιωτικό τομέα. Γεγονός επίσης λογικό, εφόσον όσο λειτουργεί ο δημόσιος τομέας  υγείας τόσο οι ιδιωτικές παροχές υγείας θα χάνουν χρήματα. Δε γίνεται λίγο ιδιωτικό και λίγο δημόσιο, δε γίνεται η υγεία να ναι και αγαθό και εμπόρευμα, η επιλογή του ποιος και σε τι θα έχει πρόσβαση είναι καθαρά ταξική, και προς το παρόν η επιλογή είναι οι παραγωγικές δυνάμεις να επιβιώνουν στο όριο ώστε οι δυνάμεις της εκμετάλλευσης να μπορούν να ζήσουν.

Εδώ δεν κατηγορούμε τον κάθε γιατρό που επιλέγει να ιδιωτεύσει είτε για να διαπραγματευτεί με καλύτερους όρους την εργατική του δύναμη είτε μην αντέχοντας να κάνει τον χρήσιμο ηλίθιο νομά του υπουργείου Υγείας. Εξάλλου ήταν και είναι μια μικρή και μεταβατική κατάσταση έως να αναλάβουν τα ιδιωτικά franchise. Κατηγορείται όμως ξεκάθαρα η νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία του όλα είναι κέρδος, ακόμα και ο ασθενής που αγωνιά στα επείγοντα, ακόμα και η μάνα και ο πατέρας μας που πρέπει να σκορπίσει όσες οικονομίες και αν τους έχουν μείνει για μια δύσκολη εγχείρηση, ακόμα και τον παππού και τη γιαγιά που καταδικάζει να πεθάνουν στο χωριό μην έχοντας τη δυνατότητα για κάτι παραπάνω.

Δυστυχώς μετά από τρία χρόνια πανδημίας η κυβέρνηση επιλέγει αντί να διευρύνει τον δημόσιο τομέα στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας από όπου τόσο απουσιάζει, να τον εξαφανίσει και από τη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια. Και να κρατά μόνο όσους γιατρούς χρειάζεται (και αυτούς όπως αναγράφει μετακινούμενους όπου υπάρχει ανάγκη) για τη λειτουργία των ΤΕΠ, των ΜΕΘ και των λοιμωδών, όσων μονάδων δηλαδή δε θέλει ο ιδιωτικός τομέας. Και όσων μονάδων χρειάζεται για να επιβιώνει ο πολίτης. Με αναπηρίες, με προβλήματα, αλλά ζωντανός. Γιατί η ποιότητα ζωής και Υγείας κοστίζει. Αυτό σημαίνει και εμπόρευμα. Χρήμα. Άσχετα του πόσο δούλεψες, το πόσο σπούδασες, το πόσο πλήρωσες σε φόρους, η αγωνία για την υγεία κοστολογείται. Και από ότι φαίνεται ακριβά.

Πάνος Χριστοδούλου, Βιοπαθολόγος/Εργαστηριακός Ιατρός, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, MSc Διατροφής, Τροφίμων και Μικροβιώματος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης