Ιδιωτική υγεία, κρατικές σφαίρες (σταμάτα να τρέχεις, άρχισε να αγωνίζεσαι)

Ας ξεκινήσουμε λίγο παράδοξα. Στην ταινία τρόμου και αγωνίας, με έντονα συμβολικό περιεχόμενο, run sweetheart run, μια γυναίκα τρέχει να ξεφύγει από ένα (μεταφορικά και κυριολεκτικά) alpha male τέρας μετά από ένα επαγγελματικό ραντεβού. Όσο και να τρέχει όμως το εν λόγω τέρας πάντα μπορεί να τη βρει μυρίζοντας το αίμα της. Την επίθεση αυτή, την αδιαφορία, την απειλή αισθάνεται ένα μεγάλο μέρος γυναικών στην πολιτισμένη καθημερινότητά μας. Όχι όμως μόνο γυναικών. Το αντίστοιχο άγχος έχουν και οι εργαζόμενοι, επιστήμονες και εργάτες, σε ένα σύστημα αρπακτικών που κυνηγά το αίμα τους. Και πόσο αίσθημα ασφάλειας δημιουργεί όλο αυτό;

Τι είναι όμως αλήθεια αυτό το αίσθημα ασφάλειας; Τα κρατικοδίαιτα συστημικά ΜΜΕ και η ακροδεξιά ρητορική της κυβέρνησης προσπαθούν να πείσουν πως ασφάλεια είναι η αστυνομοκρατία, να έχεις ένα ΜΑΤΑτζή και στο καθιστικό, που τραγουδά και ο Μιθριδάτης. Η ασφάλεια ταυτίζεται με την καταστολή και το φόβο. Όμως πόσο δημόσια είναι αυτή η ασφάλεια; Πώς ακριβώς συμβάλει στη δημόσια ασφάλεια η ύπαρξη τριών κλωβών με ΜΑΤατζήδες σε συγκέντρωση γιατρών στο υπουργείο υγείας; Πώς ακριβώς συμβάλει η δολοφονική επίθεση σε δεκαεξάχρονο για 20 ευρώ; Ο ξυλοδαρμός οικογένειας στο σπίτι της; Η έξωση σε συνταξιούχο; Όλα αυτά είναι ασφάλεια, αλλά όχι δημόσια. Είναι ασφάλεια του καθεστώτος και από όσους και όσες καταπιέζει, είναι ένα προληπτικό μέτρο ώστε να μην σηκώσουν κεφάλι. 

Μέτρα δημόσιας ασφάλειας από την άλλη είναι η πρωτοβάθμια πρόληψη υγείας, το δικαίωμα σε ένα συγκροτημένο εθνικό σύστημα υγείας στο οποίο ο πολίτης θα μπορεί να παρακολουθεί την υγεία του, χωρίς πενηντάευρο. Μέτρα δημόσιας ασφάλειας είναι η ύπαρξη δομών δημόσιας υγείας που θα ενημερώνουν τους ευάλωτους (και όχι μόνο) πληθυσμούς για τις μεταδοτικές ασθένειες και τον τρόπο αποφυγής τους. Μέτρα δημόσιας ασφάλειας είναι η ύπαρξη πολιτικής κοινωνικής ιατρικής που θα ελέγχουν τις συνθήκες εργασίας στους χώρους δουλειάς, θα επιτηρούν τα τοπικά οικοσυστήματα, θα επιθεωρούν την ποιότητα των τροφίμων και των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων. Και όλα αυτά αποτελούν μέρος ενός οργανωμένου δημόσιου συστήματος υγείας το οποίο θα μπορεί να απαντά στα προβλήματα και τις ανάγκες του πληθυσμού. 

Αυτοί είναι βασικοί πυλώνες δημόσιας ασφάλειας. Για τους οποίους φυσικά και δεν ενδιαφέρει την κυβέρνηση. Όλα αυτά είναι περιττό κόστος, τα προγράμματα δημόσιας και  κοινωνικής ιατρικής, οι γιατροί, τα νοσοκομεία. Και ακούμε συνεχώς πόσο κοστίζουν και πόσο δεν υπάρχουν περιθώρια για δαπάνες. Και γι’ αυτό με το τελευταίο νομοσχέδιο μεταφέρει με (όχι και τόσο) έμμεσο τρόπο το προσωπικό και τις αρμοδιότητες από το δημόσιο στα ιδιωτικά franchise, καταργώντας ουσιαστικά το ΕΣΥ. Δεν ακούμε όμως πόσο κόστισαν στο ελληνικό δημόσιο οι τρεις κλούβες στο υπουργείο υγείας, ούτε πόσο κόστισαν τα δακρυγόνα και οι αύρες που εμφανίζονται κάθε λίγο και λιγάκι για να καταστείλουν φοιτητές και εργαζόμενους, ούτε πώς βρέθηκαν τα 600 ευρώ για τον κάθε ένστολο φρουρό τους. Και δε θα ακούσουμε γιατί εκεί διακυβεύεται η δική τους η ασφάλεια και όχι της κοινωνίας. 

Η ιδιωτική υγεία ενοχλεί, οι κρατικές σφαίρες όχι. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Από την οποία συνεχώς και τρέχουμε να ξεφύγουμε. Μάταιο όμως. Όσο τρέχουμε παραμένουμε θύματα, λεία για τους δυνάστες μας. Η λύση δεν είναι, όπως σοφά αποτυπώνουν και όσες ταινίες έχουν happy ending, το να τρέχεις, αλλά το να στέκεσαι και να αρχίσεις να αντιστέκεσαι. Η απόφαση δηλαδή να υπερασπιστούμε με κάθε κόστος τη δική μας ασφάλεια και όχι τη δική τους. 

Πάνος Χριστοδούλου, Βιοπαθολόγος/Εργαστηριακός Ιατρός, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, MSc Διατροφής, Τροφίμων και Μικροβιώματος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης