Δημήτριος Καραμπερόπουλος: «Μελέτες για τον Ρήγα Βελεστινλή – 30 χρόνια (1990-2020)»

Ο πολυγραφότατος συγγραφέας και ιστορικός ερευνητής/μελετητής Δημήτριος Καραμπερόπουλος είναι παιδίατρος, Δρ. Ιστορίας της Ιατρικής του ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα. Από το 1986 άρχισε η πορεία του στο χώρο της έρευνας/μελέτης της ζωής και του έργου του Ρήγα Βελεστινλή (1757-1798). Αφετηρία στάθηκε η εισήγησή του με θέμα: «Ιατρικές γνώσεις του Ρήγα Βελεστινλή στο έργο του “Φυσικής απάνθισμα”», στο Α΄ Διεθνές Συνέδριο «Φεραί-Βελεστίνο-Ρήγας», του οποίου τα Πρακτικά με τίτλο Υπέρεια εκδόθηκαν το 1990.

Ο Δημ. Καραμπερόπουλος έκτοτε κυκλοφόρησε ένα πλήθος από βιβλία: «Μονογραφίες για τον Ρήγα» (14 βιβλία), έχοντας, επίσης, μια σημαντική συμβολή στην «Επιμέλεια με Ευρετήρια και Σχόλια των ολοκληρωμένων για πρώτη φορά Απάντων των έργων του Ρήγα» (9 τόμοι) και στην «Επιμέλεια έκδοσης σχετικών βιβλίων για τον Ρήγα»: Ι. Πρακτικά Διεθνών Συνεδρίων (6 τόμοι), ΙΙ. Ρήγα Βελεστινλή, Τα Επαναστατικά (Επαναστατική Προκήρυξη, Νέα Πολιτική Διοίκηση, Σύνταγμα, Θούριος) στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και γερμανικά, ΙΙΙ. Βιβλία με την προσθήκη ευρετηρίων και σχολίων (8 βιβλία).

Κατά την τριακονταετία 1990-2020, ο ακάματος και χαλκέντερος συγγραφέας / ερευνητής / μελετητής κατόρθωσε έναν πραγματικό συγγραφικό άθλο: να συντάξει με κόπο, φροντίδα, επιμέλεια και υποδειγματική επιστημονική μεθοδολογία, 125 κείμενα, τα οποία στην παρούσα έκδοση μας τα παρουσιάζει, κατανέμοντάς τα στα εξής 15 κεφάλαια: «Α΄. ΓΙΑ ΤΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ», «Β΄. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ», «Γ΄. ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΟΥΡΙΟ», «Δ΄. ΓΙΑ ΤΟΝ ΗΘΙΚΟ ΤΡΙΠΟΔΑ», «Ε΄. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ», «ΣΤ΄. ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ», «Ζ΄. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ», «Η΄. ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ», «Θ΄. ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ», «Ι΄. ΓΙΑ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΡΗΓΑ», «ΙΑ΄. ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ “ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ” ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΗΓΑ», «ΙΒ΄. Ο ΡΗΓΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», «ΙΓ΄. ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΕΡΙ ΡΗΓΑ», «ΙΔ΄. ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΕΣ», «ΙΕ΄. ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΗΓΑ».

Στο τέλος του βιβλίου δημοσιεύονται δύο κριτικές, για βιβλία του Δρ. Δημητρίου Καραμπερόπουλου (των εκδόσεων της ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΦΕΡΩΝ-ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ-ΡΗΓΑ), των Σαράντου Καργάκου και Δημητρίου Μπενέκου.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ

30 ΧΡΟΝΙΑ (1990-2020)

Εκδόσεις ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΦΕΡΩΝ-ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ-ΡΗΓΑ, 

Αθήνα 2020, σχ. 0,24 Χ 0,17 εκατ., σελ. 1228

Ο Δημήτριος Καραμπερόπουλος, κατά κοινή ομολογία και παραδοχή, είναι ένας φιλόπονος ερευνητής / μελετητής της ζωής, της δράσης και του έργου του εθνεγέρτη Ρήγα Βελεστινλή και το συγγραφικό έργο του είναι ένας πολύτιμος θησαυρός για τις πανεπιστημιακές σπουδές, αλλά και για τη γνώση και φώτιση του λαού μας. Έχουμε όλοι ανάγκη από την επιστημονική γνώση της ζωής και του έργου μεγάλων προσωπικοτήτων, όπως είναι ο Ρήγας, ο οποίος αποτελεί πρότυπο ζωής και δράσης για όλους μας, μεταδίδοντας μηνύματα, όχι μόνο πατριωτικά, αλλά πρώτιστα επαναστατικά και επιστημονικά. Γι’ αυτό είμαστε τυχεροί που έχουμε στα χέρια μας ένα βιβλίο που θα μας ενημερώσει, θα μας προβληματίσει, θα μας παραδειγματίσει για τη σοφία του Ρήγα, την ευρηματικότητά του, τις συγγραφικές του πρωτοβουλίες και επιτεύξεις, για την ενγένει επαναστατική δράση του. Ένα βιβλίο, από το οποίο, διαβάζοντάς το, μαθαίνουμε πτυχές της ζωής, της δράσης και του έργου του Ρήγα, με λεπτομέρειες, για τις ιατρικές γνώσεις του Ρήγα στο έργο του «Φυσικής απάνθισμα» (1790), για το θεατρικό έργο του «Σχολείον των ντελικάτων εραστών» (1790), για το βιβλίο του «Νέα Πολιτική Διοίκησις» (1797), όπου περιέχονται η «Επαναστατική προκήρυξις», «Τα Δίκαια του ανθρώπου» και το «Σύνταγμα», για την ιδεολογική και πολιτική ένταξή του στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, για τον επηρεασμό του από τον Γαλλικό Διαφωτισμό και τη Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια του Ντενί Ντιντερό (με τη βοήθεια του Ζαν λε Ρον Ντ’ Αλμπέρτ), για τη ρήση του «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά» και το πρότυπο για τη φράση, που είχε ο Ρήγας από την ποίηση του ελβετού γιατρού και ποιητή Άλμπρεχτ φον Χάλερ (1708-1777), για την Επιπεδογραφία της Κωνσταντινουπόλεως (1796), για την Επιπεδογραφία των Θερμοπυλών, για την Επιπεδογραφία της Σπάρτης, για την «Επιπεδογραφία των περί τας Αθήνας», για την «Επιπεδογραφία της Φεράς νυν λεγομένης Βελεστίνος», για την «Επιπεδογραφία της εν Σαλαμίνι ναυμαχίας», την «Μάχη των Πλαταιών», για την Επιπεδογραφία της αρχαίας Ολυμπίας, «Τα περί τους Δελφούς» και λεπτομερώς για όλη τη δωδεκάφυλλη «Χάρτα της Ελλάδας» (1796-1797) κ.ο.κ.

Σε τι να πρωτοαναφερθεί κανένας γι’ αυτό το πολυθεματικό ογκώδες βιβλίο… Είναι αδύνατο να ανακοινώσω όλα τα θέματα που διαπραγματεύεται με επάρκεια και επιστημονική εγκυρότητα ο συγγραφέας του.

Μας εντυπωσιάζει η φιλολογική και ιστορική επιστημοσύνη του Δρ. Δημητρίου Καραμπερόπουλου, ο οποίος αν και είναι γιατρός, έχει εντρυφήσει πολύ επισταμένα στα φιλολογικά και ιστορικά θέματα, παραθέτοντας στοιχεία από την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία σε ένα πλήθος από υποσημειώσεις του. Η διεισδυτική του ματιά σε έγγραφα, σε χάρτες, σε βιβλία και η κριτική και ερμηνευτική του σκέψη έχει συμβάλλει καθοριστικά στην αποκάλυψη νέων βιογραφικών και πολλών στοιχείων για την επαναστατική δράση του Ρήγα και για ένα πλήθος συγγραφικών κ.ά. στοιχείων, που αφορούν το σύνολο της προσφοράς του στην πατρίδα μας και στην επιστήμη.   

Δημήτριος Καραμπερόπουλος

Ενδεικτικά αντιγράφω ένα μικρό απόσπασμα από το κατατοπιστικό κείμενό του «Μηνύματα του Ρήγα Βελεστινλή μέσα από τη δωδεκάφυλλη Χάρτα του» (υπάρχει, βέβαια, ολόκληρο κεφάλαιο για τους Χάρτες –και κυρίως για τη Χάρτα– του Ρήγα, με 18 σχετικά πονήματα), στο οποίο προσπαθεί να ερμηνεύσει ορισμένα θέματα, με τα οποία κοσμεί ο Ρήγας την Χάρτα του: «[…] Στο φύλλο 4 (σ.σ.: της Χάρτας) παραθέτει τον τίτλο της Χάρτας, που πλαισιώνεται με παραστάσεις από τον αρχαίο πολιτισμό. Στην κορυφή κάθεται η θεά Επιστήμη, η οποία κρατεί στο αριστερό χέρι το κηρύκειο και στο δεξί στεφάνι και κλάδο από φοίνικα. Στη βάση του θρόνου, δεξιά και αριστερά, είναι ανοιγμένα δύο βιβλία, όπου στο ένα έχει χαραγμένο τον ομηρικό στίχο “πολλών ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω” και στο άλλο έχει γεωμετρικά σχήματα, παράσταση, η οποία δεν είχε προσεχθεί μέχρι τώρα. Θα ήθελε, μάλλον να υποδηλώσει πως για τη μορφωτική ανάπτυξη είναι απαραίτητος η αρμονική συνύπαρξη των θετικών επιστημών με την κλασική παιδεία, που συμβολίζονται με το κείμενο του Ομήρου στο ένα βιβλίο και τα γεωμετρικά σχήματα στο άλλο βιβλίο. Παραθέτει την Ακρόπολη, παραστάσεις από τους Ολυμπιακούς αγώνες, αρματοδρομία, ιπποδρομία, πάλη και την Αργώ. Δεξιά παραθέτει παράσταση με τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα, που ρίχνουν πίσω τους πέτρες και ξεφυτρώνουν από τη γη τα δύο φύλα του ανθρωπίνου γένους. Στη συνέχεια, θυσία ταύρου προς τον Δία και τον κολοσσό της Ρόδου, με την πόλη στο βάθος, Στη βάση της προμετωπίδας παραθέτει ένα συμβολικό σύμπλεγμα με την πάλη του ροπαλοφόρου Ηρακλέους μετά της εφίππου Αμαζόνος. Μια παράσταση με νόημα και διαχρονικό μήνυμα αισιοδοξίας για τον Ελληνισμό. […]»

Είμαι βέβαιος ότι ο αναγνώστης του βιβλίου, κυριολεκτικά θα εντυπωσιαστεί και θα νιώσει ψυχική ευφορία και ανάταση! Θα μάθει ποιος πραγματικά ήταν ο «Ρήγας Βελεστινλής Θετταλός» (και όχι «Ρήγας Φεραίος», όπως ο συγγραφέας αποδεικνύει με στοιχεία στην επιστολή του «Περί Βελεστίνου και του πραγματικού ονόματος του Ρήγα», σελ. 1162-1163, αλλά κυρίως στη μονογραφία του «Όνομα και καταγωγή του Ρήγα Βελεστινλή», έκδοση της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα, Αθήνα 2000).