Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος: Τέχνη πολέμου σε εποχή πολέμου

Ο Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος (José de Jesús Alfaro Siqueiros – γεννήθηκε στις 29 του Δεκέμβρη 1896 και έφυγε από τη ζωή στις 6 του Γενάρη 1974), κορυφαίος τοιχογράφος του σύγχρονου ρεαλισμού, μαζί με τους επίσης Μεξικανούς Ντιέγκο Ριβέρα και τον Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο, δημιούργησαν τέχνη που διαπνέεται από το επαναστατικό πνεύμα και απευθύνεται στις πλατιές λαϊκές μάζες.

Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος (1896-1974)

Η τέχνη του Σικέιρος είχε ως στόχο την αφύπνιση των φτωχών και των καταπιεσμένων και η ζωή του επίσης υπήρξε ταυτισμένη με τους κοινωνικούς αγώνες. Έζησε πολλά χρόνια εξόριστος και φυλακισμένος, και υπήρξε στρατιώτης της Μεξικανικής Επανάστασης (1910-17) και του Ισπανικού Εμφυλίου (1936-39).

Αφοσιωμένος μαρξιστής – λενινιστής, οργάνωσε τους εργάτες των ορυχείων του Χάλισκο και εκλέχτηκε πρόεδρος του σωματείου τους. Τιμήθηκε με  το Βραβείο «Λένιν» για την ειρήνη και ήταν μόνιμος στόχος παρακολούθησης από το αμερικανικό FBI. Ο φάκελός του αποτελούταν από τουλάχιστον 50.000 σελίδες…

Από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» κυκλοφορεί η συναρπαστική βιογραφία του γραμμένη από τον Αμερικανό καλλιτέχνη και συνεργάτη του, Φίλιπ Στάιν, σε μετάφραση Βασιλείας Παπαρήγα.

Μεταφέρουμε κείμενο για την τέχνη, του Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος, από την Πολιτιστική (περιοδική έκδοση της δεκαετίας του ’80), σε μετάφραση Βασίλη Καρκατσέλη.

Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος

Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος: Τέχνη πολέμου σε εποχή πολέμου

Ζωγράφοι, γλύπτες, χαράκτες, ποιητές, πεζογράφοι, μουσικοί και ηθοποιοί της Αμερικής· δεν είναι αρκετή η προσωπική σας συμμετοχή στις αντιφασιστικές εκδηλώσεις. Είναι την τέχνη σας, την απαράμιλλη ευγλωττία του συναισθηματικού σας δημιουργήματος, που ο πόλεμος ζητά και αυτή θα είναι η πραγματική προσωπική σας συνεισφορά στην κοινή προσπάθεια.

Αυτή η συμβολή δεν μπορεί να είναι μοναχική από τη στιγμή που προϋποθέτει μια συγκεκριμένη ιδεολογία και κατά συνέπεια μια ανάλογη τεχνική. Απαιτεί για τούτο την πειθαρχία της ομάδας και τη δημιουργία συλλογικών εργαστηρίων όπου οι περιστάσεις το επιτρέπουν. Απαιτείται η δημιουργία μιας κεντρικής κατευθυντήριας ομάδας.

Η «ομάδα γραφικών και πλαστικών τεχνών του πολέμου», —του αντιφασιστικού— είναι επιφορτισμένη με το να δημιουργεί τα σχέδια και τις γκραβούρες, τις αφίσες, τις εσωτερικές και εξωτερικές τοιχογραφίες, τα πολύχρωμα γλυπτικά έργα, τα σκηνικά και γενικά ό,τι σκηνογραφικό υλικό έχει ανάγκη το θέατρο.

Η «ομάδα λογοτεχνίας του πολέμου» είναι επιφορτισμένη να δημιουργεί τα λόγια και τα τραγούδια, τους ύμνους, τα εμβατήρια, τα σαρκαστικά ποιήματα, τα βασισμένα στις δηλώσεις του άξονα, τα ποιήματα της ιστορίας του πολέμου, τα μυθιστορήματα και τα θεατρικά κείμενα του πολέμου.

Η «ομάδα θεάτρου και τοιχογραφίας», που καθήκον της είναι να παίζει σε μικρές ή μεγάλες συγκεντρώσεις, σε τοπικές εγκαταστάσεις τα έργα των μελών της ομάδας λογοτεχνίας, είναι σε άμεσο συντονισμό με τα μέλη όλων των άλλων ομάδων.

Η «ομάδα μουσικής» έχει σαν έργο να ψάχνει και να εντοπίζει τα λαϊκά τραγούδια που θα προσαρμόζει στις ανάγκες του πολέμου, να συνθέτει καινούργια τραγούδια, ύμνους, εμβατήρια και οτιδήποτεάλλο της επιτρέπει ο ιδιόμορφος χαρακτήρας της δραστηριότητάς της, σε άμεση συνεργασία με τις άλλες ομάδες.

Ολα τούτα χρειάζονται για τον καθημερινό πόλεμο στο μέτωπο και τα μετόπισθεν. Για να πολεμάμε τις δημαγωγίες και τα εγκλήματα του άξονα, να τσακίζουμε τις διάφορες ίντριγκες και παράλληλα για να δυναμώνουμε το δικό μας ηθικό, το ηθικό όσων μάχονται στο πεδίο της μάχης αλλά και αυτών του βιομηχανικού τομέα.

Εσείς καλλιτέχνες και εσείς κυβερνήσεις, πρέπει να καταλάβετε ότι η τέχνη μπορεί να μετατραπεί σε όπλο τόσο δυναμικό και αποτελεσματικό, όσο και τα υπόλοιπα του στρατιωτικού πολέμου. Είναι ένα όπλο που εισχωρεί από τα μάτια, τ’ αυτιά και το πιο ευαίσθητο τμήμα, του ανθρώπινου συναισθήματος.

Γι’ αυτό το λόγο οι παραπάνω ομάδες πρέπει να πάρουν αμέσως τη μεγαλύτερη δυνατή οικονομική βοήθεια απ’ όλες τις δημοκρατικές κυβερνήσεις της Αμερικής, αφού ομάδες κι εργαστήρια έχουν ανάγκη από σύγχρονα πολυάριθμα εργαλεία.

Οι οργανώσεις που θα δημιουργηθούν γενικά κι εσείς οι ίδιοι οι καλλιτέχνες, πρέπει να απαιτήσετε την άμεση και πλατιά οικονομική βοήθεια, για μια τέχνη πολεμική ενάντια στον άξονα, καθημερινή, πολύπλευρη, εύγλωττη, δημιουργική, φτιαγμένη για να κατακτήσει μαζί με άλλα βασικά πράγματα, όπως η ανθρώπινη ελευθερία και η ανεξαρτησία των κρατών, τη δυνατότητα δημιουργίας μέσα στο μέλλον μιας αυθεντικής και μεγάλης τέχνης, τέχνης φτιαγμένης για την ειρήνη. Αυτή πρέπει να είναι η γενική μας θέση για ό,τι αφορά ετούτο το πρόβλημα.

ΝΤΑΒΙΝΤ ΑΛΦΑΡΟ ΣΙΚΕΪΡΟΣ
στο όνομα των πολυάριθμων ζωγράφων Μεξικάνων, Νοτιοαμερικάνων, Αργεντινών, Χιλιανών και Ισπανών, που θεωρητικά και πρακτικά προσπάθησαν μαζί μου, στα τελευταία δώδεκα χρόνια, για μια τέχνη για το λαό.