Οι γερανοί

Τα μεσάνυχτα, στις 8 προς 9 Μάη του 1945, υπογράφτηκε στο Βερολίνο, από εκπροσώπους των συμμάχων και των ηττημένων, η συμφωνία της άνευ όρων υποταγής της χιτλερικής Γερμανίας.

Λίγες μέρες νωρίτερα ο Κόκκινος Στρατός πλησίαζε προς το Ράιχσταγκ. Στις 30 του Απρίλη, το βράδυ, η κόκκινη σημαία κυμάτιζε στην κορυφή του Ράιχσταγκ.

Η 9 του Μάη είναι η μέρα της Νίκης των λαών ενάντια στην βαρβαρότητα του φασισμού.

Το τέρας του φασισμού είχε υποκύψει από τα πλήγματα των συμμάχων και ιδιαίτερα του Σοβιετικού Κόκκινου Στρατού.

Με την ευκαιρία της μέρας αυτής, ας παραθέσουμε την έκκληση του πρώτου αντιφασιστικού συλλαλητηρίου της κομμουνιστικής νεολαίας, που έγινε στη Μόσχα, στις 28 Σεπτεμβρίου του 1941, όπως παρατίθεται στη σοβιετική εγκυκλοπαίδεια των εκδόσεων “Χ. Γιοβάνης”:

Στη νεολαία όλου του κόσμου

«Άκουσέ μας, νεολαία των κατεχομένων απ’ τον Χίτλερ χωρών!

Είχες Πατρίδα. Ήρθε ο αιματοβαμμένος φασισμός και σου την πήρε.

Είχες ελευθερία. Οι χιτλερικοί κατακτητές, σου την αφαίρεσαν και σε μετέτρεψαν σε δούλο.

Είχες εθνικό πολιτισμό, που επί αιώνες δημιούργησαν οι πρόγονοί σου. Οι χιτλερικοί βάρβαροι τον ποδοπάτησαν.

Είχες στέγη και εστία. Οι φασίστες την κατέστρεψαν και την έκαψαν.

Είχες οικογένεια. Οι φασίστες την κατέστρεψαν, άλλους σκότωσαν, άλλους πήραν ως δούλους και άλλους εξευτέλισαν.

Είχες τα καλύτερα και ωραιότερα όνειρα, που μπορεί να έχει ένας νέος.

Ο φασισμός τα κατέστρεψε τα όνειρα αυτά.

Την ίδια τύχη ετοιμάζει ο γερμανικός φασισμός για τους νέους όλου του κόσμου.

Ο Χίτλερ επετέθη πολύ ύπουλα κατά της φιλειρηνικής Πατρίδας μας. Σκοπεύει να υποδουλώσει τον λαό μας.

Αλλά αυτό δεν θα το επιτύχει!

Για την υπεράσπιση της Πατρίδας ξεσηκώθηκε ολόκληρος ο λαός, ολόκληρη η σοβιετική νεολαία.

Η γενιά μας πρέπει να γίνει και θα γίνει, γενιά της νίκης.

Με υπερηφάνεια θα φέρουμε τον τίτλο του μαχητή, που υπερασπίζει την ελευθερία, τον πολιτισμό, την πρόοδο, κατά της βαρβαρότητας, της βίας και της οπισθοδρόμησης.

Ας ακουστεί απ’ όλο τον κόσμο, απ’ το ένα άκρο μέχρι το άλλο, η δυνατή φωνή των νεαρών πατριωτών.

Όλοι για την συντριβή της χιτλερικής Γερμανίας!»

Στην εποχή μας, που με δόλο γίνεται διαστρέβλωση της ιστορικής μνήμης,  η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καθιερώσει την 9 του Μάη, ως Μέρα της Ευρώπης, επιχειρώντας να σβήσει από την συνείδηση του κάθε ανθρώπου, ότι είναι η  Μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών.

Φωτογραφία από την σοβιετική εγκυκλοπαίδεια των εκδόσεων “Χ. Γιοβάνης”

Ακολουθεί το ρωσικό τραγούδι “Οι γερανοί”, σε δύο διαφορετικές εκτελέσεις, το οποίο είναι αφιερωμένο στους σκοτωμένους στρατιώτες του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου του σοβιετικού λαού.

Οι στίχοι του τραγουδιού είναι από το ποίημα του Ρασούλ Γκαμζάτοβ, εμπνευσμένο από την δωδεκάχρονη Γιαπωνέζα Σαντάκο Σασάκι, που πέθανε μετά από προβλήματα υγείας, που προκλήθηκαν από την πτώση της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα. Επηρεασμένη από έθιμο της χώρας της, για να γιατρευτεί, προσπάθησε να φτιάξει τους απαιτούμενους χίλιους χάρτινους γερανούς αλλά δεν πρόλαβε.

Το ποίημα γράφτηκε στην αβαρική γλώσσα και ο Ναούμ Γκρέμπνεφ το μετέφρασε στα ρωσικά. Το 1969 το μελοποίησε ο Ιάν Φρένκελ και το ερμήνευσε ο Μαρκ Μπερνές.

Αργότερα στην Ελλάδα, το ερμήνευσε πρώτη φορά, η Μαργαρίτα Ζορμπαλά, σε νεαρή ηλικία, το 1977.

Η απόδοση – μετάφραση του ποιήματος είναι του Γιάννη Ρίτσου.

Οι γερανοί

Ποίηση: Ρασούλ Γκαμζάτοβ – Μουσική:  Ιάν Φρένκελ
Μετάφραση στα ρωσικά Ναούμ Γκρέμπνεφ
Ερμηνεία: Μαρκ Μπερνές

***

***

***

Οι γερανοί

Πρώτη εκτέλεση στην Ελλάδα από την Μαργαρίτα Ζορμπαλά (1977)

Στιγμές στιγμές θαρρώ πως οι στρατιώτες
που πέσανε στη ματωμένη γη
δεν κείτονται, θαρρώ, κάτω απ’ το χώμα
αλλά έχουν γίνει άσπροι γερανοί

Πετούν και μας καλούν με τις κραυγές τους 
απ’ τους καιρούς αυτούς τους μακρινούς
Κι ίσως γι’ αυτό πολλές φορές σιωπώντας 
κοιτάμε τους θλιμμένους ουρανούς

Πετάει ψηλά το κουρασμένο σμάρι
στης δύσης τη θαμπή φεγγοβολή
και βλέπω ένα κενό στη φάλαγγά του
και είναι ίσως η δική μου η θέση αυτή

Θα ‘ρθεί μια μέρα που μ’ αυτό το σμάρι
στο μέγα θάμπος θα πετώ κι εγώ
σαν γερανός καλώντας απ’ τα ουράνια
όλους εσάς που έχω αφήσει εδώ 

Οι εικόνες που παρουσιάζονται για το τραγούδι “Οι γερανοί”, είναι από την αντιπολεμική σοβιετική ταινία του Μιχαήλ Καλατοζόφ  ” Όταν περνούν οι γερανοί” (1957).

Επιμέλεια αφιερώματος: Στρατής Γαλιάτσος