Μια διαφορετική ματιά στην ιστορία των υπερηρώων (the outsiders)

“The irony is I had to put a mask to find myself, I concealed my face, but I gained an identity. A mask is the thing that liberates. People, man, they cannot wait to heap their sheet on you. The will give you labels, they will put you in a box, they will suffocate you under the weight of their expectations. But when you decide who you are, when you create the face you choose to wear, then you gain agency over yourself”

Το graphic novel “The other history of DC Universe”, δεν είναι ένα απλό κόμικ, είναι ένα χρονογράφημα των ανθρώπων του περιθωρίου, ένα πολιτικό μανιφέστο. Το κάθε κεφάλαιο του αφηγείται την ιστορία ενός υπερήρωα που προέρχεται από κάποια “μειονότητα”: μαύροι μαχητές (black lightning, thunder), Ασιάτες (katana), ομοφυλόφιλοι (question). Αυτό όμως δεν είναι η μόνη ιδιαιτερότητα του αφηγήματος, καθώς οι ιστορίες των υπερηρώων τοποθετούνται στο πραγματικό πολιτικό, χρονικό και κοινωνικό πλαίσιο, εξελίσσονται παράλληλα με τα αληθινά γεγονότα, αλληλεπιδρούν και αντιδρούν σε αυτά. 

Έτσι λοιπόν η αφήγηση δεν εστιάζει τόσο στις υπερδυνάμεις, όσο στα αδιέξοδα που προκαλεί ο κοινωνικός αποκλεισμός, το πολιτικό κατεστημένο, ο ρατσισμός, οι σχέσεις παραγωγές και το οικονομικό μοντέλο. Το σκηνικό στο οποίο εξελίσσεται η δράση δεν είναι μια εξωγήινη απειλή, μια μεταφυσική οντότητα ή ένα γεγονός που αφορά μια ελίτ (οι συγγραφείς μάλιστα ειρωνεύονται το φόντο των κλασικών αφηγήσεων κόμικ), αντίθετα το σκηνικό είναι η ίδια καθημερινότητα, πολύ πιο απτή και απειλητική για το κοινωνικό σύνολο, και ακόμα περισσότερο για τους αποκλεισμένους.

Αυτό δομεί και μια κριτική στους πιο κλασικούς υπερήρωες (Superman, Batman, Wonder Woman), οι οποίοι ουσιαστικά αντιπροσωπεύουν όχι μόνο τα καλά αλλά και τα πιο αδύναμα στοιχεία της αμερικανικής κοινωνίας. Όντας πλήρως ενταγμένοι σε αυτή, αδιαφορούν για τα προβλήματα που γεννούν οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, και αρνούνται να αντιμετωπίσουν πραγματικές απειλές όπως οι δολοφονίες μαύρων, η αστυνομική βία, ο αντισιατικός παροξυσμός της μεταπολεμικής κοινωνίας, η καταπίεση της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, οι φρούδες ελπίδες που έδιναν οι libéral, το σύστημα (μη) δικαιοσύνης που τιμωρούσε με χρηματικό πρόστιμο τις δολοφονίες μεταναστών, το συντηρητισμό, την οικονομική ανέχεια. 

Το βιβλίο αποτελεί ένα χρονογράφημα του περιθωρίου της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας, και δείχνει ξεκάθαρα πως ο ατομικός δρόμος δεν αποτελεί ποτέ λύση, όσο και αν ξεχωρίζει κάποιος, όσες δυνατότητες και ταλέντα αν έχει. Η λύση είναι η συλλογικότητα που θα αντιμετωπίζει την αδικία και όχι φαντασιακές χίμαιρες. 

Υ. Γ.: Ανάλογη δομή ιστοριών παρουσιάζουν τα graphic novel Watchmen, Superman smashes the clan, Superman the red son, Batman the dark knight strikes again. 

 

Πάνος Χριστοδούλου, Βιοπαθολόγος/Εργαστηριακός Ιατρός, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, MSc Διατροφής, Τροφίμων και Μικροβιώματος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης