«Λοιπόν κύριε Χάμετ, είστε σήμερα μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;»

Ο Ντάσιελ Χάμετ, γενάρχης της αμερικάνικης αστυνομικής λογοτεχνίας, γεννήθηκε στις 27 του Μάη 1894 στο Μέριλαντ των ΗΠΑ και πέθανε στη Νέα Υόρκη, στις 10 του Γενάρη 1961.

Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ από το 1937, με πλούσια πολιτική δράση (όπως θα δείτε αναλυτικά πιο κάτω), ο Ντ. Χάμετ το 1946 εκλέγεται πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικών Δικαιωμάτων Νέας Υόρκης. Ανάμεσα στις υποθέσεις που αναλαμβάνει η Επιτροπή, είναι η αποφυλάκιση μ’ εγγύηση των διωκόμενων αγωνιστών (μια απ’ τις υποθέσεις ήταν η αποφυλάκιση μ’ εγγύηση δεκαέξι στελεχών της Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων, της περίφημης ΟΕΝΟ, που κρατούνταν το Νοέμβρη του 1949 στο νησί Έλις έξω από τη Νέα Υόρκη).

Το έργο του «Κόκκινος θερισμός» (1929), αποτελεί βαθιά τομή στο ως τότε αστυνομικό μυθιστόρημα, για το ρεαλισμό του, για την προσήλωση του συγγραφέα στην αλήθεια της «πιάτσας» και στην κατάρριψη των μύθων του κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Η βασική συνεισφορά του Χάμετ είναι ότι τοποθετεί τη δράση, τα φονικά που τα κάνει να φαίνονται ταυτόχρονα κοινός παραλογισμός, μέσα στην κοινωνία. Βλέπει το φόνο σαν συστατικό μέρος της δηλητηριασμένης, της αθεράπευτα «φαρμακωμένης» καπιταλιστικής κοινωνίας. Άλλα έργα του είναι η «Μαύρη Μάσκα», το «Γεράκι της Μάλτας», η «Κόκκινη σφαγή», η «Κατάρα των Νταίην», «Το Γυάλινο κλειδί», ο «Αδύνατος άνθρωπος».

Το 1953, ο Ντάσιελ Χάμετ κλήθηκε να καταθέσει στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών, που πρωτοστατούσε στην αντικομμουνιστική εκστρατεία στις ΗΠΑ, διώκοντας και φυλακίζοντας κομμουνιστές και δημοκράτες. Η επιτροπή είναι γνωστή κι ως Επιτροπή Μακάρθι, μιας και σ’ αυτή προήδρευε ο παθιασμένος αντικομμουνιστής γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθι.

Ο Ντ. Χάμετ θα καταδικαστεί σε έξι μήνες φυλακή. Όταν αποφυλακίζεται είναι βαριά άρρωστος. Από το 1956 ζει αποτραβηγμένος ως το 1961 που θα φύγει απ’ τη ζωή.

Τα ντοκουμέντα από τον φάκελο του Ντάσιελ Χάμετ στο αμερικανικό FBI, καθώς και τα  αποσπάσματα από την κατάθεσή του στην Επιτροπή Μακάρθι, που ακολουθούν, τα πήραμε από την έκδοση «Ντ. Χάμετ, Το γεράκι της Μάλτας» (μετάφραση Ν. Σαραντάκος – εκδ. Σύγχρονη Εποχή (2^η), Αθήνα 1988).

Ο Ντάσιελ Χάμετ, καταθέτει στην Επιτροπή Μακάρθι

***

Ο φάκελος της FBI για τις δραστηριότητες του Ντάσιελ Χάμετ (1945-1949)

1) Στις 9 του Φλεβάρη 1946 συμμετείχε σε πρόγραμμα γιορτασμού της δεύτερης επετείου της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών Τζέφερσον, την οποία ο Γενικός Εισαγγελέας αναφέρει σαν κομμουνιστική.

2) Το Νιου Γιορκ Τζέρναλ-Αμέρικαν, δημοσίευσε άρθρο στις 10 του Μάρτη 1946, το οποίο αναφέρει ότι ο Χάμετ είναι ένας απ’ τους 16 στρατιωτικούς με κομμουνιστική προϊστορία που κατονομάζονται σε έκθεση της Επιτροπής Στρατιωτικών Υποθέσεων της 19 του Ιούλη 1945.

3) Ο Χάμετ δίδαξε συγγραφή ιστοριών μυστηρίου στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών Τζέφερσον.

4) Ο Χάμετ ήταν πρόεδρος του Παραρτήματος Νέας Υόρκης της Επιτροπής για τα Πολιτικά Δικαιώματα, την οποία ο Γενικός Εισαγγελέας αναφέρει σαν κομμουνιστική. Η ανακήρυξή του εγκρίθηκε σε συνάντηση της Οργανωτικής Επιτροπής της ΕΠΔ, στις 5 του Ιούνη 1946, στο ξενοδοχείο Ντίπλοματ της Νέας Υόρκης.

5) Σαν πρόεδρος του παραρτήματος Νέας Υόρκης της ΕΠΔ, ο Χάμετ έκανε παράσταση στο δήμαρχο της πόλης, Ο’ Ντάιερ, ζητώντας να σταματήσουν οι βιαιότητες της αστυνομίας ενάντια στους νέγρους.

6) To PM δημοσίευσε άρθρο στις 13 του Σεπτέμβρη 1946, στο οποίο αναφέρεται ότι ο Μορίς Στέμπερ, του υπουργείου Εξωτερικών, κατονόμασε τον Χάμετ σαν κομμουνιστή.

7) Σαν πρόεδρος του παραρτήματος της Νέας Υόρκης της ΕΠΔ, ο Χάμετ δήλωσε ότι πολλές προσωπικότητες υποστήριζαν τις προσπάθειες της ΕΠΔ να εξασφαλίσει τη συμμετοχή του Κομμουνιστικού Κόμματος στις εκλογές του 1946 στη Νέα Υόρκη.

8) Ένας πληροφοριοδότης ειδοποίησε ότι ο Χάμετ σχεδίαζε να παραβρεθεί σε μια σύσκεψη στο Άλμπανι με «άλλα στελέχη του ΚΚ» για να καταστρώσουν μια εκστρατεία εξασφάλισης της συμμετοχής του ΚΚ στις εκλογές του 1946 στη Νέα Υόρκη.

9) Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ντέιλι Ουόρκερ1, ο Χάμετ επρόκειτο να μιλήσει στο συνέδριο του 1946 του τμήματος Νέας Υόρκης της Αμερικανικής Νεολαίας για Δημοκρατία, την οποία ο Γενικός Εισαγγελέας αναφέρει σαν ανατρεπτική.

10) Το Πιπλ’ς Βόις στις 9 του Νοέμβρη 1946 δημοσιεύει φωτογραφία που παρουσιάζει τον Χάμετ να κοιτάζει συλλογές υπογραφών υπέρ της κίνησης να διωχτεί από τη θέση του ο [ρατσιστής – σ.τ.μ.] γερουσιαστής Θίοντορ Μπίλμπο του Μισισίπι.

11) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι ο Χάμετ πρόσφερε 1.000 δολάρια στην εκστρατεία «Έξω ο Μπίλμπο», σε συνεστίαση της ΕΠΔ.

12) Η Ντέιλι Ουόρκερ ανάφερε ότι στις 31 του Δεκέμβρη 1946 ο Χάμετ ήταν ομιλητής και χρηματοδότης σε συνεστίαση προς τιμή του βουλευτή Βίτο Μαρκαντόνιο, εκλεγμένου με το ψηφοδέλτιο του Αμερικανικού Εργατικού Κόμματος.

13) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι ο Χάμετ μίλησε σε συνεστίαση για τη 10η επέτειο των βετεράνων της Ταξιαρχίας Άμπρααμ Λίνκολν2, την οποία ο Γενικός Εισαγγελέας αναφέρει σαν ανατρεπτική.

14) Ο Χάμετ υπόγραψε έκκληση η οποία εμφανίστηκε στην Ντέιλι Ουόρκερ στις 28 του Φλεβάρη 1947 και καταδικάζει τον «επαίσχυντο διωγμό του γερμανού αντιφασίστα πρόσφυγα Γκέρχαρντ Άισλερ3 και ζητάει την κατάργηση της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων».

15) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ειδοποίησε στις 8 του Μάρτη 1947 ότι ο Χάμετ συγκαταλέγεται στους «φίλους της ιταλικής δημοκρατίας», από την Αμερικανική Εταιρία για Πολιτιστικές Σχέσεις με την Ιταλία, της οποίας πολλά μέλη θεωρούνται κομμουνιστές.

16) Στις 12 του Μάρτη 1947 η Ντέιλι Ουόρκερ ανάφερε ότι ο Χαμετ τάχτηκε ενάντιος στο να τεθεί εκτός νόμου το Κομμουνιστικό Κόμμα.

17) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι στις 21 του Απρίλη 1947 ο Χάμετ ήταν βασικός ομιλητής σε συγκέντρωση που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο από την Αμερικανική Νεολαία για Δημοκρατία.

18) Μια αντικομουνιστική ομάδα μέσα στο Σωματείο Ηθοποιών κατονόμασε τον Χάμετ σαν κομμουνιστή και ανάφερε ότι στην Κόκκινη Δεκαετία του Γιουτζίν Λάιονς ο Χάμετ μνημονεύεται ανάμεσα σ’ εκείνους που υπόγραψαν μια έκκληση υποστήριξης για τις δίκες της Μόσχας.

19) Στις 17 του Ιούλη 1947 ένας πληροφοριοδότης προσκόμισε φυλλάδιο εκδομένο απ’ τη Φωνή της Ελευθερίας, το οποίο υποστήριζε φιλελεύθερους ραδιοσχολιαστές. Ο Χάμετ προσυπόγραψε το πρόγραμμα της Φωνής της Ελευθερίας. Η Ντόροθι Πάρκερ. Πρόεδρος της Φωνής της Ελευθερίας, «εθεωρείτο πολύτιμος σύμμαχος του Κομμουνιστικού Κόμματος και κατά τη γνώμη του πληροφοριοδότη είχε διατελέσει κομμουνίστρια».

20) Στο Νιου Γιορκ Τζέρναλ-Αμέρικαν στις 29 του Ιούλη 1947, ο Χάμετ χαρακτηρίζεται δραστήριο μέλος των Σύγχρονων Συγγραφέων, οργάνωση που αυτοπεριγράφεται σαν «η μαχητική αναδιοργάνωση των μαρξιστών και λοιπών αντιφασιστών συγγραφέων». Ο Ουόλτερ Σ. Στιλ, πρόεδρος της Επιτροπής Ασφαλείας του Αμερικανικού Συνασπισμού, έχει αποκαλέσει την οργάνωση «απροκάλυπτα κομμουνιστική».

21) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι στις 20 του Αυγούστου 1947 ο Χάμετ έστειλε τηλεγράφημα στον αδερφό του γερμανού κομμουνιστή Γκέρχαρντ Άισλερ4, ζητώντας του να μιλήσει με θέμα τα «Αποτελέσματα της αστυνομικής σκέψης στις τέχνες» σε συνδιάσκεψη της ΕΠΔ στη Νέα Υόρκη στις 11 του Οκτώβρη 1947.

22) Το φύλλο του Οκτώβρη 1947 του περιοδικού Σόβιετ Ράσια Τουντέι δημοσιεύει γράμμα του Χάμετ στο οποίο εκθειάζεται το περιοδικό. Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι ο Χάμετ ήταν μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του περιοδικού.

23) Στην Ντέιλι Ουόρκερ στις 17 του Οκτώβρη 1947 δημοσιεύεται φωτογραφία του Χάμετ να εξετάζει κείμενο συλλογής υπογραφών, που ζητάει την κατάργηση της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων.

Ντάσιελ Χάμετ (1894-1961)

24) Στις 7 του Νοέμβρη 1947 η Ντέιλι Ουόρκερ ανάφερε ότι ο Χάμετ έστειλε συλλυπητήρια για το θάνατο του Πίτερ Β. Κατσιόνε, κομμουνιστή δημοτικού συμβούλου του Μπρούκλιν.

25) Η Ντέιλι Ουόρκερ στις 19 του Νοέμβρη 1947 ανάφερε ότι ο Χάμετ θα μιλούσε στη «συνάντηση πόλεων για την ελευθερία», που έγινε στη Νέα Υόρκη υπό την αιγίδα του παραρτήματος Ουάσιγκτον της Ενιαίας Επιτροπής Αντιφασιστών Προσφύγων.

26) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι ο Χάμετ ήταν απ’ τους χρηματοδότες της Εθνικής Συνδιάσκεψης της ΕΠΔ το 1947.

27) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ειδοποίησε στις 8 του Δεκέμβρη 1947 ότι ο Χάμετ ήταν απ’ τους χρηματοδότες της Συνδιάσκεψης Δράσης για την Ινδονησία, η οποία «καταδίκασε την πολιτική του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και παρουσίασε δικό της πρόγραμμα για τις σχέσεις με την Ινδονησία».

28) Στις 9 του Γενάρη 1948, η Ντέιλι Ουόρκερ ανάφερε ότι ο Χάμετ επαινεί την απόφαση του επιτρόπου εκπαιδεύσεως της πολιτείας της Νέας Υόρκης, σύμφωνα με την οποία η ιδιότητα του μέλους του ΚΚ δεν αποτελεί αιτία για απόλυση ενός καθηγητή κολεγίου.

29) Ο Χάμετ υπογράφει, ανάμεσα σε άλλους, έκκληση στους Νιου Γιορκ Τάιμς στις 2 του Φλεβάρη 1948, που ζητάει να δοθεί στον κομμουνιστή Σάιμον Β. Τζέρσον η θέση δημοτικού συμβούλου που έμεινε κενή με το θάνατο του Πίτερ Β. Κατσιόνε.

30) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ειδοποίησε στις 15 του Μάρτη 1948 ότι ο Χάμετ ήταν μέλος επιτροπής αποκαλουμένης Εθνική Επιτροπή Υποδοχής της Ιρέν Ζολιό-Κιουρί, υπό την αιγίδα της Ενιαίας Επιτροπής Αντιφασιστών Προσφύγων.

31) Στις 26 Μάρτη 1948 ο Χάμετ υπόγραψε έκκληση προς τον Πρόεδρο Τρούμαν υπέρ του Λίον Τζόζεφσον, καταδικασμένου σε ένα χρόνο φυλάκιση για περιφρόνηση της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων.

32) Στις 10 του Απρίλη 1948 το Νιου Λίντερ ανάφερε ότι ο Χάμετ διατέλεσε στο συμβούλιο της μετωπικής κομμουνιστικής οργάνωσης «Φίλοι του Κινηματογράφου υπέρ της Δημοκρατίας».

33) Το ΠιΕμ ανάφερε στις 28 του Απρίλη 1948 ότι ο Χάμετ ήταν ένας απ’ τους 65 διακεκριμένους Αμερικανούς που υπόγραψαν κείμενο, με το οποίο αμφισβητείται η νομιμότητα της τακτικής που χρησιμοποιεί η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων.

34) Στις 5 του Μάη 1948 εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι «ο Ντάσιελ Χάμετ, Χάρντσκραμπλ Φαρμς, Πλέζαντβιλ, Νιου Γιορκ, έχει σχέσεις με το Κομμουνιστικό Κόμμα».

35) Στις 25 του Μάη 1948 η Ντέιλι Ουόρκερ ανάφερε ότι ο Χάμετ θα υποστήριζε διαδήλωση εναντίον του νομοσχεδίου Μουντ, με το οποίο θα θέτονταν εκτός νόμου οι δραστηριότητες «οι αποσκοπούσες στην εγκαθίδρυση ολοκληρωτικής δικτατορίας στις ΗΠΑ κάτω από ξένο έλεγχο».

36) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε στις 9 του Ιούνη 1948 ότι ο Χάμετ ήταν από τους χρηματοδότες της «Εθνικής συνδιάσκεψης για την αμερικανική πολιτική στην Ελλάδα», που έγινε στις 5 και 6 του Ιούνη 1948 στο ξενοδοχείο Κάπιτολ της Ν. Υόρκης, για να εκφράσει «την αγανάκτησή της και να διαμαρτυρηθεί για την ανάμειξη της κυβέρνησης των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας».

37) Στις 17 του Ιούνη 1948 εμπιστευτική πηγή πληροφόρησε την FBI ότι ο Χάμετ ήταν χρηματοδότης της Συνδιάσκεψης Ανατολικού Σχεδιασμού του Συμβουλίου για την Πρόοδο της Αμερικανικής Ηπείρου.

38) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ειδοποίησε στις 13 του Δεκέμβρη 1948 ότι ο Χάμετ συγκαταλέγεται στους χρηματοδότες της Αμερικανικής Επιτροπής για Προστασία των Γεννημένων στο Εξωτερικό, την οποία ο Γενικός Εισαγγελέας έχει χαρακτηρίσει ανατρεπτική.

39) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης «άγνωστης αξιοπιστίας, γενικά εξοικειωμένος με τις κομμουνιστικές δραστηριότητες», ανάφερε στις 21 του Δεκέμβρη 1948 ότι ο Χάμετ πρόσφερνε 1000 δολάρια το μήνα στο Κομμουνιστικό Κόμμα.

40) Όπως αναφέρεται στην Ντέιλι Ουόρκερ στις 8 του Φλεβάρη 1949, ο Χάμετ υπογράφει, ανάμεσα σε άλλους, τηλεγράφημα προς τον πρόεδρο Τρούμαν με το οποίο τον προτρέπουν να αποδεχτεί την πρόταση του Στάλιν να «συζητήσουν τα προβλήματα που τώρα εμποδίζουν το δρόμο προς την πραγματική ειρήνη», εκ μέρους του Εθνικού Συμβουλίου Τεχνών, Επιστημών και Επαγγελμάτων.

41) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης έθεσε στη διάθεσή μας ανοιχτή επιστολή του Χάμετ, ως προέδρου, και του εκτελεστικού γραμματέα της ΕΠΔ Νέας Υόρκης. Η επιστολή, με ημερομηνία 26 του Φλεβάρη 1949, επισημαίνει ότι τόσο το ομοσπονδιακό όσο και τα πολιτειακά δικαστικά συστήματα σε πολλές περιοχές της χώρας λειτουργούν έτσι, ώστε να εξασφαλίζουν την καταδίκη των κατηγορούμενων εργατών, νέγρων και άλλων μελών μειονοτήτων. Το γράμμα ζητούσε την άμεση και ολόψυχη υποστήριξη ολόκληρου του εργατικού κινήματος στην επίθεση των κομμουνιστών στο δικαστικό σύστημα των διακρίσεων.

42) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε στις 28 του Μάρτη 1949 ότι ο Χάμετ ήταν ένας απ’ τους 565 περίπου χρηματοδότες της Συνδιάσκεψης Επιστημόνων και Διανοουμένων για την Παγκόσμια Ειρήνη, που έγινε στο ξενοδοχείο Ουόλντορφ Αστόρια στη Νέα Υόρκη.

43) Η Κόμπας ανάφερε στις 18 του Μάη 1949 ότι η εθνικόφρων πτέρυγα της Αμερικανικής Λεγεώνας έχει συντάξει «κατάλογο 128 διακεκριμένων συγγραφέων, πανεπιστημιακών, μουσικών, ηθοποιών, θεατρικών συγγραφέων, καλλιτεχνών και παιδαγωγών… των οποίων οι προηγούμενες δραστηριότητες τους κάνουν ακατάλληλους ή ανάρμοστους για χρηματοδότες της Λεγεώνας». Ο Χάμετ συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο.

44) Στις 27 του Ιούνη 1949 η Ντέιλι Ουόρκερ ανάφερε ότι ο Χάμετ εκλέχτηκε σε επιτροπή της ΕΠΔ Ν. Υόρκης, αρμόδια για την κατάστρωση προγράμματος για την απελευθέρωση δώδεκα κομμουνιστών ηγετών και για τη δουλιά ενάντια στις δυνάμεις του φασισμού.

45) Η Ντέιλι Ουόρκερ ανάφερε στις 2 του Αυγούστου 1949 ότι ο Χάμετ έστειλε τηλεγράφημα στον Γενικό Εισαγγελέα, ζητώντας του να σταματήσει τις διώξεις ενάντια σε μη πολίτες των ΗΠΑ.

46) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ειδοποίησε στις 15 Αυγούστου 1949 ότι ο Χάμετ ήταν απ’ τους αμερικανούς χρηματοδότες του Συνέδριου Ειρήνης της Αμερικανικής Ηπείρου, που έγινε στην Πόλη του Μεξικού απ’ τις 5 ως τις 10 του Σεπτέμβρη 1949. Άλλος εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι το Συνέδριο «οφείλει την ύπαρξή του σε πρωτοβουλία της Εθνικής Εβραϊκής Επιτροπής του ΚΚ ΗΠΑ».

47) Εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι ο Χάμετ ήταν χρηματοδότης της Επιτροπής Πολιτών του Ουέστ Σάιντ για Τερματισμό των Διακρίσεων στις Δημοτικές Αποβάθρες, επιτροπή κομμουνιστικής εμπνεύσεως με στόχο «να επωφεληθεί από τις διαφωνίες στον Διεθνή Σύνδεσμο Λιμενεργατών».

48) Στις 25 του Αυγούστου 1949 εμπιστευτικός πληροφοριοδότης ανάφερε ότι ο Χάμετ είχε εκλεγεί στο συμβούλιο των επιτρόπων της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών Τζέφερσον.

49) Στις 4 του Νοέμβρη 1949 η Ντέιλι Μίρορ ανάφερε ότι τρεις αξιωματούχοι της ΕΠΔ κατάθεσαν 260.000 δολάρια σε έντοκα γραμμάτια του κράτους για την αποφυλάκιση με εγγύηση έντεκα ανατρεπτικών. [Πρόκειται για την υπόθεση για την οποία τελικά καταδικάστηκε σε φυλάκιση ο Χάμετ, αρνούμενος ν’ αποκαλύψει τα ονόματα αυτών που συνεισφέραν στον έρανο – σ.τ.μ.]

50) Στις 14 του Δεκέμβρη 1949 το Νιου Γιορκ Τζέρναλ-Αμέρικαν ανάφερε ότι ο Χάμετ είχε διασυνδέσεις, εκτός απ’ την ΕΠΔ, με 35 ομάδες «οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί μετωπικές των κομμουνιστών από επιτροπές του κογκρέσου ή του κράτους».

51) Ο Χάμετ διατηρεί κατάλυμα στη Νέα Υόρκη, αλλά κατά τα προηγούμενα καλοκαίρια έζησε στη φάρμα της Χέλμαν στο Πλέζαντβιλ και τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη στο διαμέρισμά της στο Μανχάταν.

52) Αναφέρεται επίσης ότι ο Χάμετ διάνυσε τα πενήντα περίπου χιλιόμετρα απ’ την πόλη της Ν. Υόρκης στο Πλέζαντβιλ με ταξί και ότι όταν πηγαίνει στη Νέα Υόρκη «ποτέ δεν πηγαίνει σε συγκεκριμένη διεύθυνση, αλλά πάντα αφήνει το ταξί κοντά στην 69η Οδό στο ύψος της Λεωφόρου Παρκ ή στην Πέμπτη Λεωφόρο κοντά στην 84η Οδό».

1Το όργανο του ΚΚΗΠΑ (σ.τ.μ.)

2 Το σώμα των διεθνιστών αμερικανών που πολέμησαν υπέρ των Δημοκρατικών στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο.

3 Αδελφός του μεγάλου συνθέτη Χανς Άισλερ.

4 Τον Χανς Άισλερ (σ.τ.μ.)

Ο… ευφυής χαφιές δεν πρόσεξε ότι στο ίδιο περιοδικό και σε περίοπτη θέση δημοσιεύεται το όνομα του Χάμετ ανάμεσα στα μέλη της συντακτικής επιτροπής! (σ.τ.μ.)

***

Ο Ντάσιελ Χάμετ, ενώ οδηγείται στη φυλακή μετά την κατάθεσή του στην Επιτροπή Μακάρθι

Αποσπάσματα απ’ την κατάθεση του Χάμετ στην Επιτροπή Μακάρθι (1953)

Η Επιτροπή Μακάρθι διερευνούσε το θέμα της ύπαρξης βιβλίων γραμμένων από κομμουνιστές σε βιβλιοθήκες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο εξωτερικό. Ανακάλυψε ότι 300 αντίτυπα βιβλίων του Χάμετ υπήρχαν σε τέτιες βιβλιοθήκες και έκφρασε το φόβο της μήπως τα συγγραφικά δικαιώματα απ’ αυτά τα 300 βιβλία (γύρω στα 100-150 δολάρια συνολικά!) πήγαν, εν μέρει, στο Κομμουνιστικό Κόμμα!! Στην ανάκριση συμμετέχει ο Ρόι Κον, συνήγορος της πολιτικής αγωγής, ο γερουσιαστής Μακ Κλέλαν και ο Πρόεδρος, δηλαδή ο γερουσιαστής Μακάρθι.

Κον: (…) Λοιπόν κύριε Χάμετ, πότε γράψατε το πρώτο σας δημοσιευμένο βιβλίο;

Χάμετ: Το πρώτο βιβλίο ήταν ο «Κόκκινος Θερισμός». Εκδόθηκε το 1929. Νομίζω ότι το έγραψα το 1927, ή το 1927 ή το 1928.

Κον: Την εποχή που γράψατε εκείνο το βιβλίο, ήσασταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;

Χάμετ: Αρνούμαι να απαντήσω, με το αιτιολογικό ότι η απάντηση ίσως με ενοχοποιούσε, βασιζόμενος στα δικαιώματα που μου παρέχει η πέμπτη τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ.

Κον: Κύριε Χάμετ, είστε σήμερα μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;

Χάμετ: Αρνούμαι να απαντήσω, με το αιτιολογικό ότι η απάντηση ίσως μ’ ενοχοποιούσε.

Πρόεδρος (Μακάρθι): Κύριε Χάμετ, επιτρέψτε μου να σας ρωτήσω το εξής. Ας ξεχάσουμε προς το παρόν τον εαυτό σας· είναι ασφαλής παραδοχή να πούμε ότι οποιοδήποτε μέλος του ΚΚ, υπό κομμουνιστική πειθαρχία, θα προπαγάνδιζε υπό κανονικές συνθήκες την κομμουνιστική υπόθεση, ανεξάρτητα απ’ το αν έγραψε λογοτεχνικά ή πολιτικά βιβλία;

Χάμετ: Δεν μπορώ να σας απαντήσω, διότι ειλικρινά δεν ξέρω.

Πρόεδρος (Μακάρθι): Ελάτε τώρα, μας είπατε ότι αρνείστε να μας πείτε αν είστε ή όχι μέλος του ΚΚ σήμερα, με το αιτιολογικό ότι η απάντηση ίσως σας ενοχοποιούσε. Αυτό κανονικά ερμηνεύεται από την παρούσα επιτροπή και από τη χώρα μας συνολικά ότι σημαίνει ότι είστε μέλος του κόμματος, γιατί αν δεν ήσασταν θα λέγατε απλώς «Όχι» και αυτό δε θα σας ενοχοποιούσε. Βλέπετε, ο μόνος λόγος για να ασκήσετε το δικαίωμα της αρνήσεως είναι αν αισθάνεστε ότι μια ειλικρινής απάντηση θα σας ενοχοποιούσε. Η απάντηση ότι δεν είστε κομμουνιστής, αν δεν ήσασταν κομμουνιστής, δε θα σας ενοχοποιούσε. Επομένως, πρέπει να γνωρίζετε πολλά για το κομμουνιστικό κίνημα, υποθέτω.

Χάμετ: Ήταν αυτό ερώτηση, κύριε;

Πρόεδρος: Ήταν απλώς σχόλιο πάνω στη δήλωσή σας. Κύριε σύμβουλε, έχετε άλλες ερωτήσεις;

Κον: Ω, ναι. Λοιπόν, κύριε Χάμετ, από τα διάφορα βιβλία που έχετε γράψει, έχετε πληρωθεί συγγραφικά δικαιώματα;

Χάμετ: Μάλιστα.

Κον: Και υποθέτω ότι αν το Υπουργείο Εξωτερικών αγόρασε 300 βιβλία, ή όσα αγόρασε, εσείς θα πήρατε κάποιο ποσόν σαν δικαιώματα, έτσι;

Χάμετ: Φαντάζομαι πως έτσι είναι.

Κον: Θα μπορούσατε να μας πείτε, χωρίς να παραβιάσετε κάποιο απόρρητο του επαγγέλματος, σε ποιο ποσοστό ανέρχονται τα συγγραφικά σας δικαιώματα;

Χάμετ: Κοιτάξτε, δεν υπάρχει θέμα παραβίασης απορρήτου του επαγγέλματος. Θα πρέπει να κοιτάξω τα συμβόλαια. Τα ποσοστά, ξέρετε, ποικίλλουν. Στα βιβλία που έκδοσε ο Αλφρεντ Νοπφ, βιβλία των 2 ή 2.5 δολαρίων πάνω-κάτω, αρχίζουν από 15%. Στις συλλογές διηγημάτων, που οι περισσότερες είναι ανατυπώσεις, τα ποσοστά είναι χαμηλότερα.

Πρόεδρος: Μήπως κάποια απ’ τα χρήματα που λάβατε απ’ το Υπουργείο Εξωτερικών κατάληξαν στα ταμεία του Κομμουνιστικού Κόμματος;

Χάμετ: Αρνούμαι να απαντήσω, με το αιτιολογικό ότι η απάντηση ίσως μ’ ενοχοποιούσε.

Κον: Κύριε Χάμετ, είναι γεγονός ότι πρόσφατα εκτίσατε ποινή φυλακίσεως για περιφρόνηση του δικαστηρίου;

Χάμετ: Ναι.

Κον: Και πού οφειλόταν αυτό;

Χάμετ: Στο ότι αρνήθηκα να απαντήσω αν ήμουν ή όχι επίτροπος του κονδυλίου για τις αποφυλακίσεις μ’ εγγύηση της Επιτροπής για τα Πολιτικά Δικαιώματα.

Κον: Είπατε ότι η αιτία ήταν η άρνησή σας ν’ απαντήσετε. Το γεγονός είναι; Υπήρξατε επίτροπος του κονδυλίου για τις αποφυλακίσεις μ’ εγγύηση της ΕΓΊΔ. Είναι αυτό σωστό;

Χάμετ: Αυτή ήταν η ερώτηση για την οποία πήγα φυλακή επειδή αρνήθηκα να απαντήσω ναι.

Κον: Λοιπόν, επιτρέψτε μου να σας ρωτήσω: Υπήρξατε επίτροπος του κονδυλίου για τις αποφυλακίσεις μ’ εγγύηση της ΕΠΔ;

Χάμετ: Αρνούμαι να απαντήσω με το αιτιολογικό ότι η απάντηση ίσως μ’ ενοχοποιούσε.

Κον: Λοιπόν, να σας ρωτήσω τώρα; Ξέρετε πού βρίσκεται κάποιος απ’ τους φυγόδικους κομμουνιστές ηγέτες;

Χάμετ; Όχι. Ο Γκας Χολ, απ’ ό,τι διάβασα, είναι στη φυλακή.

Κον; Ξέρετε ότι ο Γκας Χολ έχει συλληφθεί. Για τους άλλους τρεις;

Χάμετ: Δεν ξέρω.

Κον; Λέτε ότι δεν ξέρετε;

Χάμετ: Δεν ξέρω.

Πρόεδρος (Μακάρθι): Πιστεύετε ότι ο κομμουνισμός, έτσι όπως εφαρμόζεται στη Ρωσία σήμερα, είναι ανώτερος από τη δική μας μορφή διακυβέρνησης;

Χάμετ: Λοιπόν, άσχετα απ’ το τι πιστεύω για τον κομμουνισμό στη Ρωσία σήμερα, είναι αμφίβολο αν, ξέρετε, κάποιο πράγμα – ένα πράγμα είναι καλύτερο για τη μια χώρα, άλλο για την άλλη χώρα. Δε νομίζω ότι ο ρωσικός κομμουνισμός είναι καλύτερος για τις ΗΠΑ, όπως επίσης δε νομίζω ότι και κάποιο είδος ιμπεριαλισμού θα ’ταν καλύτερο για τις ΗΠΑ.

Πρόεδρος; Φαίνεται ότι κάνετε διάκριση ανάμεσα σε ρωσικό και σε αμερικανικό κομμουνισμό. Παρ’ όλο που εγώ δεν μπορώ να δω καμιά διαφορά, θα υποθέσω, χάρη της εξέτασης, ότι υπάρχει. Πιστεύετε ότι ο αμερικανικός κομμουνισμός θα ήταν ένα καλό σύστημα για να υιοθετηθεί σ’ αυτή τη χώρα;

Χάμετ: Θα πρέπει ν’ αρνηθώ να απαντήσω, με το αιτιολογικό ότι η απάντηση ίσως μ’ ενοχοποιούσε. Γιατί, θέλω να πω, αυτή η ερώτηση δεν απαντιέται με «ναι» ή «όχι».

Πρόεδρος: Δεν μπορείτε ν’ απαντήσετε με «ναι» ή «όχι» στο ερώτημα αν ο κομμουνισμός είναι, κατά τη γνώμη σας, ανώτερος από τη δική μας μορφή διακυβέρνησης.

Χάμετ: Βλέπετε, δεν καταλαβαίνω. Ο θεωρητικός κομμουνισμός δεν είναι μορφή διακυβέρνησης. Σ’ αυτόν, ξέρετε, δεν υπάρχει κυβέρνηση. Και στην πραγματικότητα δεν ξέρω και δε θα μπορούσα να ξέρω, χωρίς – ακόμα και στο τέλος, αμφιβάλλω αν θα μπορούσα να δόσω μια κατηγορηματική απάντηση.

Πρόεδρος: Θα επικροτούσατε την υιοθέτηση του κομμουνισμού σ’ αυτή τη χώρα;

Χάμετ: Εννοείτε τώρα;

Πρόεδρος: Ναι.

Χάμετ: Όχι.

Πρόεδρος: Όχι;

Χάμετ: Αν μη τι άλλο, θα μου φαινόταν ανεφάρμοστος, αν δεν τον ήθελε η πλειοψηφία του λαού.

Γερουσιαστής Μακ Κλέλαν: Αρνείστε ν’ απαντήσετε πολλές ερωτήσεις, καταφεύγοντας στα προνόμια της πέμπτης τροπολογίας του Συντάγματος, επειδή φοβάστε ότι η απάντηση των ερωτήσεων ίσως σας ενοχοποιούσε. Είστε ειλικρινής και έντιμος όταν κάνετε ενόρκως αυτή τη δήλωση;

Χάμετ: Πολύ ειλικρινής, κύριε. Πράγματι φοβάμαι πολύ ότι οι απαντήσεις θα μ’ ενοχοποιήσουν ή ίσως μ’ ενοχοποιήσουν.

Μακ Κλέλαν: Εφόσον λέτε ότι φοβάστε: Δε νομίζετε ότι η άρνησή σας να απαντήσετε είναι μια εθελοντική πράξη αυτοενοχοποιήσεως ενώπιον του δικαστηρίου της κοινής γνώμης; Δεν καταφεύγετε με τη θέλησή σας τώρα στην πέμπτη τροπολογία του Συντάγματος, υποπίτοντας σε εθελοντική αυτοενοχοποίηση ενώπιον του δικαστηρίου της κοινής γνώμης; Το αγνοείτε αυτό;

Χάμετ: Δε νομίζω ότι είναι έτσι, κύριε, και αν είναι έτσι, δυστυχώς ή ευτυχώς για μένα σ’ αυτές τις συνθήκες, δεν ήταν το δικαστήριο της κοινής γνώμης που μ’ έστειλε στη φυλακή για έξι μήνες.

Πρόεδρος: Να σας κάνω μια ακόμα ερώτηση: Κύριε Χάμετ, αν ξοδεύατε, όπως εμείς, πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο σ’ ένα ενημερωτικό πρόγραμμα, που υποτίθεται ότι έχει σκοπό την καταπολέμηση του κομμουνισμού, και αν εσείς ήσασταν υπεύθυνος αυτού του προγράμματος για την καταπολέμηση του κομμουνισμού, θα αγοράζατε τα έργα 75 περίπου κομμουνιστών συγγραφέων και θα τα διανέματε σε όλο τον κόσμο, βάζοντας πάνω τους την επίσημη σφραγίδα της έγκρισής μας;

Ή μήπως θα προτιμούσατε να μην απαντήσετε;

Χάμετ: Λοιπόν, νομίζω – φυσικά, δεν είμαι σίγουρος – ότι αν καταπολεμούσα τον κομμουνισμό, νομίζω ότι δε θα ‘δινα στον κόσμο καθόλου βιβλία.

Τα βιβλία του Χάμετ απομακρύνθηκαν απ’ τις βιβλιοθήκες του υπουργείου Εξωτερικών.