«Ο σοσιαλισμός δεν είναι ουτοπία, είναι ανάγκη για την κοινωνία. Χρειαζόμαστε επειγόντως το δικό μας ψηφιακό κράτος, το κράτος της εργατικής εξουσίας»

Μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα «Σύγχρονο κράτος: Έξυπνο και ψηφιακό, αλλά πάντα εχθρικό για τον λαό», πραγματοποιήθηκε την πρώτη μέρα του 49^ου Φεστιβάλ ΚΝΕ – Οδηγητή, στο Στέκι Φοιτητών και Νέων Εργαζομένων.

Ένα κοινό αποτελούμενο κατά κύριο λόγο από νέους, φοιτητές παρακολούθησε με προσήλωση τις ομιλίες του Μάκη Παπαδόπουλου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και του Φρίξου Μπρούζγου, μέλους του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ σε μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση, που στο επίκεντρό της είχε την πραγματική διέξοδο για τον λαό.

Ακολουθεί η εισηγητική ομιλία του Μάκη Παπαδόπουλου, την οποία αναδημοσιεύουμε από τον Ριζοσπάστη (Σάββατο 23 Σεπτέμβρη 2023 – Κυριακή 24 Σεπτέμβρη 2023):

Η ομιλία του Μάκη Παπαδόπουλου

Δεν είναι υπερβολή να πούμε, μετά απ’ όσα έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες, ότι οι καταστροφές και ο διαρκής κίνδυνος για την ίδια τη ζωή μας αποτελούν πλέον κανονικότητα και καθημερινότητα.

Θυμηθείτε για μια στιγμή όσα ζήσαμε μετά το έγκλημα στα Τέμπη. Αυτούς που πέθαναν περιμένοντας μάταια το ΕΚΑΒ, τις πυρκαγιές απ’ τη Ρόδο μέχρι τη Θράκη, την πλημμύρα στη Θεσσαλία. Θυμηθείτε τον πολύωρο εγκλωβισμό χιλιάδων οικογενειών μέσα στα αυτοκίνητα στην Εθνική οδό λόγω ενός επικίνδυνου βυτιοφόρου και τον ανάλογο εγκλωβισμό μετά τη χιονόπτωση στην Αττική Οδό πριν από λίγα χρόνια. Θυμηθείτε το ναυάγιο έξω απ’ την Πύλο.

Και όλα αυτά συμβαίνουν στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, την ώρα που οι τεχνολογικές δυνατότητες για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες μας έχουν απογειωθεί. Πριν από λίγα χρόνια εντυπωσίαζαν τα τρένα χωρίς οδηγό. Σήμερα αποκαθίστανται πλέον η όραση και η κίνηση σε συνανθρώπους μας με χρόνιες αναπηρίες.

Είναι, λοιπόν, αναμενόμενο να αγανακτούν πολλοί με τη σημερινή κατάσταση και να λένε αυθόρμητα «δεν υπάρχει κράτος».

Είναι όμως προκλητικό να ισχυρίζονται τα κόμματα του συστήματος, που είναι τώρα στην αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, ότι το πρόβλημα είναι μόνο η ανικανότητα της σημερινής κυβέρνησης. Φυσ

ικά το ίδιο ισχυριζόταν και η ΝΔ όταν ήταν στην αντιπολίτευση.

Ας πάρουμε το παράδειγμα της πρόσφατης καταστροφής στη Θεσσαλία.

Το παράδειγμα της Θεσσαλίας

Πίσω απ’ τη φαινομενική ανικανότητα στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση της πλημμύρας βρίσκεται διαχρονικά η εγκληματική πολιτική του αστικού κράτους σε βάρος του λαού.

Πολύ πριν γίνουν ποτάμια οι δρόμοι του Βόλου απ’ την πλημμύρα, είχε γίνει δρόμος το ποτάμι του Βόλου, είχε μπαζωθεί ο Κραυσίδωνας, γιατί το κράτος διαχρονικά υπηρετεί την εμπορευματοποίηση της χρήσης της γης.

Η απουσία ολοκληρωμένου σχεδιασμού, οι ελλείψεις στην κατασκευή και στη συντήρηση των αναχωμάτων στον νομό της Λάρισας είναι αποτέλεσμα του σχεδιασμού της πολιτικής προστασίας με γνώμονα το κόστος και το όφελος για το κεφάλαιο και το κράτος του. Το αστικό κράτος προτιμά να δώσει κάποια ψίχουλα για αποζημιώσεις στα θύματα της πλημμύρας, παρά να δαπανήσει για την πρόληψη κρατικούς πόρους που προορίζονται για τους επενδυτές και τους δανειστές. Για τους ίδιους λόγους έμειναν στα χαρτιά 17 σχέδια που είχαν μελετηθεί τα προηγούμενα χρόνια για την αντιπλημμυρική προστασία.

Πίσω απ’ την κατάρρευση του κεντρικού δρόμου του Πηλίου βρίσκεται η θυσία της τήρησης των αναγκαίων τεχνικών προδιαγραφών στον βωμό του κέρδους.

Ο επικίνδυνος διαχωρισμός της αντιπλημμυρικής προστασίας απ’ τη διαχείριση των υδάτων έγινε επίσης με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ, που εστιάζουν σκόπιμα στην αύξηση της τιμολόγησης του υπάρχοντος νερού και όχι στον εμπλουτισμό των υδροφορέων, ώστε να υπάρχει περισσότερο νερό για ύδρευση και άρδευση.

Τώρα το κράτος δρομολογεί την υποχρεωτική ασφάλιση αρχικά για τις επιχειρήσεις, στη συνέχεια για τα λαϊκά νοικοκυριά. Οδηγεί σε ασφυξία λαϊκά νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις και την ίδια ώρα μετατρέπει την καταστροφή σ’ ένα νέο Eldorado για τράπεζες και κατασκευαστικούς ομίλους.

Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει το κράτος του κεφαλαίου

Το πρόβλημα για εμάς, για τον λαό δεν είναι λοιπόν ότι δεν υπάρχει κράτος. Είναι ότι υπάρχει το σημερινό κράτος, το κράτος της δικτατορίας του κεφαλαίου.

Το πρόβλημα είναι ότι έχουμε ένα κράτος πολύ ικανό να στηρίζει την κερδοφορία των μεγάλων ομίλων και ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο ανίκανο να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας.

Αυτό το κράτος επικαλείται τα ακραία καιρικά φαινόμενα για να κρύψει την ακραία επιλεκτική ανικανότητά του, που έχει αντιλαϊκό ταξικό πρόσημο. Αυτό το κράτος δεν εκφράζει κάποιο «δημόσιο συμφέρον». Εξάλλου, στην καπιταλιστική κοινωνία δεν έχουν κοινά συμφέροντα οι θύτες και τα θύματα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Το αστικό κράτος υπηρετεί τον πραγματικό μας αντίπαλο, την άρχουσα τάξη.

Δεν είναι δύσκολο να το διαπιστώσουμε, όποια λειτουργία του κράτους του κεφαλαίου κι αν εξετάσουμε, την οικονομική, την κατασταλτική, την ιδεολογική.

Ας δούμε από ποιον παίρνει και σε ποιον δίνει το κράτος του κεφαλαίου στην οικονομία. Ας δούμε ποια είναι η πολιτική του απέναντι στην ακρίβεια.

Αφήνει τα κέρδη των ομίλων και των σούπερ μάρκετ στο απυρόβλητο, την ώρα που ακόμα και οι δικοί τους οργανισμοί, όπως το ΔΝΤ και η ΕΚΤ, τα χαρακτηρίζουν εξωφρενικά.

Φορτώνει στον λαό τους άδικους έμμεσους φόρους που αποτελούν το 50% των υψηλών τιμών που πληρώνουμε σήμερα. Φορτώνει στον λαό το 95% του συνόλου των ετήσιων φόρων. Δίνει πακτωλούς κρατικής χρηματοδότησης για να στηρίξει τις επενδύσεις των ομίλων. Διασφαλίζει την εθελοντική φορολόγηση των εφοπλιστών. Νομιμοποιεί τις μισθολογικές απώλειες των εργαζομένων μιας δεκαετίας. Δεν έχει νόημα να συνεχίσουμε με έναν ατέλειωτο κατάλογο μέτρων που οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα.

Ψηφιακός μετασχηματισμός για ποιον;

Μπορεί άραγε αυτό το κράτος να γίνει φιλολαϊκό, αν γίνει πιο έξυπνο, αν ολοκληρωθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός του;

Αυτό ισχυρίζεται η κυβέρνηση. Μας διαβεβαιώνει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός συμβάλλει να επανασχεδιαστεί το κράτος με επίκεντρο τις ανάγκες του πολίτη. Και φέρνει ως απόδειξη τη διαδικτυακή πύλη gov.gr, χάρη στην οποία γλιτώνουμε τις ουρές και τις πολύωρες μετακινήσεις για εξυπηρέτηση στις κρατικές υπηρεσίες.

Δεν χρειάζεται όμως να είναι κανείς ειδικός για να αντιληφθεί το αντιλαϊκό ταξικό πρόσημο που έχει ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους του κεφαλαίου.

Στον τομέα της Υγείας, η ψηφιακή συνταγογράφηση θα μπορούσε να συμβάλει στην αναβάθμιση των υπηρεσιών Υγείας. Ομως, απ’ το αστικό κράτος αξιοποιείται για να περικοπούν οι κρατικές δαπάνες για την Υγεία και τα φάρμακα, για να μπουν όρια στις μηνιαίες συνταγογραφήσεις των γιατρών. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνονται οι ετήσιες δαπάνες για την Υγεία κάθε λαϊκού νοικοκυριού.

Ολοι επίσης μπορούμε θεωρητικά να κλείσουμε ψηφιακά ραντεβού στα δημόσια νοσοκομεία. Δεν γινόμαστε όμως ίσοι στη γρήγορη πρόσβαση στις ιατρικές υπηρεσίες. Ολοκληρωμένες εξετάσεις και πολύ περισσότερο επεμβάσεις θα κάνει γρήγορα και άνετα μόνο αυτός που μπορεί να πληρώσει. Αυτός που δεν έχει μπορεί να πεθάνει περιμένοντας μήνες για να γίνει το αναγκαίο χειρουργείο.

Ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός δεν αλλάζει την αντιλαϊκή κατεύθυνση του αστικού κράτους να περικόπτει δαπάνες κοινωνικής πολιτικής για να χρηματοδοτεί τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Αντίστοιχα, η όποια μείωση του χρόνου μετακίνησης για συναλλαγές με τις κρατικές υπηρεσίες δεν μεταφράζεται σε αύξηση του δικού μας ελεύθερου χρόνου. Αξιοποιείται απ’ το κεφάλαιο για να επεκταθεί ο εργάσιμος χρόνος, για να νομιμοποιηθούν τα 12ωρα με κρατικές νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως τώρα του Γεωργιάδη και προηγούμενα του Χατζηδάκη. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα αλλά σ’ όλη την ΕΕ με Οδηγίες όπως η 1152/2019. Οδηγίες και νόμοι που λύνουν τα χέρια των αφεντικών για να αλλάζουν το καθημερινό ωράριο ανάλογα με τις ανάγκες τους.

Στο ίδιο συμπέρασμα θα καταλήξουμε αν εξετάσουμε την ψηφιακή διακυβέρνηση και τη δημιουργία ψηφιακού μητρώου πολιτών.

Η ψηφιακή διασύνδεση των υπηρεσιών και το ψηφιακό μητρώο πολιτών αξιοποιούνται για το ενιαίο φακέλωμα όλων μας. Το αστικό κράτος θα έχει πλέον σε ενιαίο φάκελο, με έναν αριθμό, όλα τα δεδομένα μας, τι προβλήματα υγείας έχουμε, πού και πόσα χρωστάμε, ποιες παραβάσεις κάναμε, τη συνδικαλιστική μας δράση κ.λπ. Και μπορεί να επεξεργάζεται και να αξιοποιεί γρήγορα αυτά τα δεδομένα για να μας ασκεί συλλογικά και ατομικά πίεση και χειραγώγηση. Σε αυτά τα δεδομένα αποκτούν πρόσβαση και ισχυροί ιδιωτικοί όμιλοι.

Και αυτό το φακέλωμα και η ενιαία επεξεργασία του συνόλου των δεδομένων μας, απ’ το ιατρικό ιστορικό μας μέχρι το ποινικό μητρώο μας, γίνεται νόμιμα με ένα πλέγμα Οδηγιών της ΕΕ, κάτω απ’ τον παραπλανητικό τίτλο «Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης». Γίνεται προληπτικά χωρίς ο πολίτης να έχει κάνει κάποια παραβατική ή εγκληματική ενέργεια.

Επιτελικό κράτος για ποιον;

Μήπως όμως το κράτος μπορεί να γίνει πιο φιλολαϊκό αν βελτιωθεί η οργάνωσή του, αν γίνει πιο επιτελικό, πιο αποτελεσματικό; Το ερώτημα στην ουσία είναι το ίδιο: Πιο αποτελεσματικό, πιο επιτελικό για ποιον, για ποια συμφέροντα, ποιες ανάγκες;

Οι αλλαγές που γίνονται στις μέρες μας με την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και το επιτελικό κράτος δεν είναι ελληνική πρωτοτυπία. Εχουν στόχο να γίνει πιο αποτελεσματικό το κράτος στη θυσία των δικών μας αναγκών για να υπηρετήσει το στρατηγικό συμφέρον του κεφαλαίου.

Ετσι, απ’ τη μια ενισχύεται η κυβέρνηση ως το ισχυρό επιτελικό κέντρο για τον σχεδιασμό, τη λήψη και τον έλεγχο των αποφάσεων, ενώ απ’ την άλλη αποκεντρώνονται ορισμένες κρατικές αρμοδιότητες και μεταφέρονται στις Περιφέρειες και στους δήμους. Γιατί γίνεται αυτό;

Γιατί οι Περιφέρειες και ιδιαίτερα οι δήμοι βρίσκονται πιο κοντά στις τοπικές κοινωνίες. Κι έτσι οι αρχές τους μπορούν να αξιοποιηθούν απ’ το σύστημα πολλαπλά. Και για να περάσουν πιο αποτελεσματικά την εμπορευματοποίηση σε μια σειρά από κοινωνικές υπηρεσίες, για να φορτώσουν νέα βάρη στους δημότες και για να ενσωματώσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, αφήνοντας τις κυβερνήσεις στο απυρόβλητο.

Γι’ αυτό το κράτος έχει δημιουργήσει έναν ασφυκτικό κορσέ μέσα στον οποίο μπορούν να λειτουργούν και να αποφασίζουν οι δήμοι. Ετσι οι δήμοι μετατρέπονται σε φοροεισπράκτορες και αναλαμβάνουν τον ΕΝΦΙΑ. Φορτώνουν τη λαϊκή οικογένεια με τα δημοτικά τέλη, όπως για τα απορρίμματα, χρεώνονται τις μεγάλες ελλείψεις σε παιδικούς σταθμούς, συμβάλλουν στη διάσπαση του ενιαίου χαρακτήρα των σχολείων, παραδίδουν δασικές εκτάσεις και ακτές σε επιχειρηματικά συμφέροντα.

Και όλοι ξέρουμε πλέον ότι μόνο οι αγωνιστές που συσπειρώνονται στη «Λαϊκή Συσπείρωση» αντιπαλεύουν μαχητικά και συγκρούονται με αυτές τις κατευθύνσεις. Γι’ αυτό και έχει πολύ μεγάλη σημασία να βγει πολύ πιο δυνατή η «Λαϊκή Συσπείρωση» στη νέα εκλογική αναμέτρηση.

Ο μύθος του «ουδέτερου γηπέδου»

Τι αποδεικνύουν όσα προαναφέραμε; Αποδεικνύουν ότι το κράτος δεν είναι ένα ταξικά ουδέτερο γήπεδο που το κεφάλαιο, οι μονοπωλιακοί όμιλοι παλεύουν, αναμετρώνται με τις δυνάμεις του εργατικού – λαϊκού κινήματος.

Η λειτουργία του αστικού κράτους έχει στόχο να διασφαλίσει και να οργανώσει την κυριαρχία της άρχουσας τάξης, των καπιταλιστών, να συμβάλει στη διαμόρφωση της στρατηγικής της, να προωθήσει τις κοινωνικές συμμαχίες της.

Η διεθνής ιστορική πείρα αποδεικνύει ότι το κράτος δεν χωρίζεται, δεν τεμαχίζεται σε αυτόνομες δομές ή μηχανισμούς. Αποδεικνύει ότι οι λειτουργίες του αστικού κράτους δεν μπορούν να αποτελέσουν αυτόνομα πεδία της ταξικής πάλης. Με άλλα λόγια, δεν μπορούν να υπάρξουν σοσιαλιστικές νησίδες μέσα στο κράτος του κεφαλαίου. Ολες οι λειτουργίες και οι θεσμοί του αστικού κράτους διαπλέκονται και υπηρετούν ενιαία τα στρατηγικά συμφέροντα της αστικής τάξης.

Για παράδειγμα, η οικονομική πολιτική των πλειστηριασμών λαϊκής κατοικίας υλοποιείται με τη συνδρομή των δικαστηρίων και της αστυνομίας.

Τις κατευθύνσεις για την πολιτική προστασία υλοποιούν η Πυροσβεστική, οι Περιφέρειες, οι δήμοι, ο στρατός.

Το σχολείο δεν αποτελεί έναν αποκλειστικά ιδεολογικό μηχανισμό. Υπάρχουν ταυτόχρονα η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού για τη συμμόρφωση με τις υποδείξεις της κυβέρνησης, η απειλή της απόλυσης, η απειλή της αποβολής των μαθητών, τα ΜΑΤ και οι προβοκάτορες στις διαδηλώσεις του φοιτητικού και του μαθητικού κινήματος.

Ο μύθος της «προοδευτικής διακυβέρνησης» του αστικού κράτους

Καμιά αστική κυβέρνηση, όπως κι αν αυτοχαρακτηρίζεται, «προοδευτική» ή «αριστερή», δεν μπορεί να παρακάμψει, να υπονομεύσει, να ακυρώσει τις νομοτέλειες με τις οποίες λειτουργεί η καπιταλιστική οικονομία. Καμιά διακυβέρνηση στο έδαφος του καπιταλισμού δεν μπορεί να σταθεί με πρόγραμμα που υπονομεύει την κερδοφορία του κεφαλαίου.

Γι’ αυτό και μετά τις εκλογές, όλες οι νέες κυβερνήσεις εφαρμόζουν τα αντιλαϊκά μέτρα των προηγούμενων και παίρνουν νέα μέτρα για να αυξηθεί το ξεζούμισμα των εργαζομένων. Επειδή όλα τα κόμματα του συστήματος προωθούν τη στρατηγική του κεφαλαίου, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να συνεργάζεται σε 4 Περιφέρειες με το ΠΑΣΟΚ και σε 2 με τη ΝΔ για τις επερχόμενες εκλογές. Η διαδρομή του ΣΥΡΙΖΑ απ’ την κυβέρνηση του 3ου μνημονίου μέχρι τη σημερινή του κατάληξη πρέπει να γίνει μάθημα για όποιον διατηρεί αυταπάτες.

Απ’ τον 19ο αιώνα έως σήμερα επιβεβαιώνεται παντού ότι οι κυβερνήσεις κινούνται υποχρεωτικά με βάση τις κατευθύνσεις που καθορίζει η εξουσία του κεφαλαίου.

Ακόμα, για παράδειγμα, και όταν το κράτος προχωρά σε κρατικοποιήσεις στην οικονομία, αυτό δεν γίνεται με γνώμονα την κάλυψη των λαϊκών αναγκών, αλλά τα στρατηγικά συμφέροντα της άρχουσας αστικής τάξης.

Καμιά κρατική επιχείρηση δεν μπορεί να λειτουργήσει παραβιάζοντας τους νόμους της καπιταλιστικής οικονομίας. Με απλά λόγια, για να είναι κερδοφόρα η κρατική επιχείρηση, όπως και η ιδιωτική, πρέπει να αυξάνει τον βαθμό εκμετάλλευσης των εργαζομένων της και να επιβαρύνει τις λαϊκές οικογένειες που είναι οι πελάτες της. Αν παραβεί τον νόμο του καπιταλιστικού κέρδους και γίνει ζημιογόνα, πάλι θα φορτώσει τις ζημιές σ’ εμάς τους εργαζόμενους φορολογούμενους, που αποτελούμε τους αιμοδότες της κρατικής χρηματοδότησης. Ετσι, για παράδειγμα, το κράτος επωμίστηκε τις ζημιές των εγχώριων τραπεζικών ομίλων την περίοδο της κρίσης και αποσύρεται τώρα προς όφελος των ιδιωτών επενδυτών.

Πίσω απ’ την ισότητα της ψήφου

Πολλοί, ιδιαίτερα νέοι, φίλοι μας αναρωτιούνται: Πώς διασφαλίζουν την κυριαρχία τους και την εξουσία τους οι καπιταλιστές, οι μεγαλομέτοχοι των μονοπωλιακών ομίλων, αφού είναι ελάχιστοι αριθμητικά και όλοι έχουμε τυπικά από μια ψήφο; Επίσης, όλοι είμαστε τυπικά ίσοι απέναντι στους νόμους του κράτους.

Η αλήθεια είναι ότι όλοι έχουμε τυπικά μια ψήφο, αλλά δεν έχουμε όλοι τις ίδιες δυνατότητες να επιδράσουμε στη ζωή, στην εργασία, στην εκπαίδευση, στη σκέψη του λαού. Δεν έχουμε όλοι στα χέρια μας εργοστάσια, πλοία, επιχειρήσεις για να προσλάβουμε και να απολύσουμε, δεν έχουμε όλοι τράπεζες, τηλεοπτικούς σταθμούς, ποδοσφαιρικές ομάδες. Δεν έχουμε όλοι δίπλα μας συμπαραστάτη την αστυνομία και τη Δικαιοσύνη. Ο κάθε μονοπωλιακός όμιλος επιδρά άμεσα σε χιλιάδες ψηφοφόρους και όλοι μαζί επιδρούν καταλυτικά σε εκατομμύρια ψηφοφόρους.

Κάτω απ’ τον μανδύα της τυπικής ισότητας όλων των πολιτών κρύβεται η τεράστια ανισότητα ανάμεσα στους ελάχιστους που κατέχουν τα μέσα παραγωγής και τη μεγάλη πλειοψηφία που δεν μπορεί να επιβιώσει αν δεν πουλήσει την εργατική της δύναμη.

Και όταν τα πράγματα δυσκολέψουν, διαθέτουν όλη τη βεντάλια της κρατικής βίας, από την απαγόρευση της λειτουργίας Κομμουνιστικών Κομμάτων μέχρι εκλογικές νοθείες, πραξικοπήματα και στρατιωτικές δικτατορίες. Το ΚΚΕ ήταν παράνομο για δεκαετίες σε συνθήκες κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στην Ελλάδα. Το ίδιο συμβαίνει τώρα για άλλα ΚΚ σε κράτη – μέλη της ΕΕ.

Ανάγκη ανώτερης οργάνωσης της κοινωνίας

Αλλά ακόμα κι αν γινόταν το μεγαλύτερο θαύμα και αποφάσιζε η αστική τάξη να παραδώσει στην εργατική τάξη το τιμόνι της εξουσίας και τα κλειδιά της οικονομίας, ακόμα και σ’ αυτήν την ανύπαρκτη ασφαλώς περίπτωση, δεν θα μπορούσαμε να παραλάβουμε το αστικό κράτος και να το χρησιμοποιήσουμε για τη σοσιαλιστική οικονομία.

Τη σημασία αυτής της θεμελιακής θέσης για την επαναστατική θεωρία φώτισε ο Μαρξ και επεξεργάστηκε στη συνέχεια ο Λένιν, σ’ ένα απ’ τα κορυφαία έργα του, το «Κράτος και Επανάσταση».

Γιατί δεν μπορεί να υλοποιηθεί η αποστολή της σοσιαλιστικής οικοδόμησης απ’ τους θεσμούς του αστικού κράτους;

Γιατί πρέπει να αλλάξει ο σκοπός της παραγωγής, να μην είναι πλέον το καπιταλιστικό κέρδος, αλλά η συνδυασμένη ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας. Πρέπει να διαμορφωθεί μια ανώτερη οργάνωση της κοινωνίας που δεν καταργεί απλώς την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, αλλά διασφαλίζει την ολόπλευρη ανάπτυξη όλων των μελών της.

Ομως, ο δρόμος προς τον κομμουνισμό, προς την πλήρη κοινωνική απελευθέρωση, δεν είναι περίπατος. Είναι μακρύς και δύσβατος. Δεν αποκλείονται πισωγυρίσματα, όπως μας δίδαξε η Ιστορία του 20ού αιώνα με την ανατροπή της εργατικής εξουσίας. Χρειάζεται, απ’ τη μια, να αντιμετωπίσουμε τον αντίπαλο που δεν το βάζει κάτω, ακόμα κι όταν ηττηθεί προσωρινά, δηλαδή την αστική τάξη που ανατράπηκε σε μια χώρα ή ομάδα χωρών και τα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Απ’ την άλλη, χρειάζεται να εφαρμοστεί ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, να καθοριστούν επιστημονικά και να υλοποιηθούν στόχοι με γνώμονα την κοινωνική ευημερία.

Ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός πρέπει να αναβαθμίζεται συνεχώς, να προσαρμόζεται στις νέες απαιτήσεις, στις νέες ανάγκες που γεννά η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Αλλες ήταν οι απαιτήσεις για την αξιοποίηση του ηλεκτρισμού, άλλες σήμερα στην εποχή της ψηφιακής οικονομίας. Οι σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής δεν υπάρχουν πριν τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης και πρέπει να εδραιωθούν, να επεκταθούν μέχρι την εξάλειψη κάθε μορφής ομαδικής ιδιοκτησίας.

Για να υλοποιηθούν αυτοί οι στόχοι πρέπει η εργατική τάξη να τσακίσει το αστικό κράτος και να το αντικαταστήσει με το δικό της κράτος, τους δικούς της θεσμούς της εργατικής εξουσίας. Πρέπει οι εργαζόμενοι να παίζουν καθημερινά ενεργό ρόλο στη λήψη και στον έλεγχο των αποφάσεων: Με Γενικές Συνελεύσεις στους τόπους δουλειάς και Εκπαίδευσης, με την εκλογή ανακλητών αντιπροσώπων μέχρι τα ανώτατα όργανα της εργατικής εξουσίας. Τέτοιοι θεσμοί αναδείχθηκαν ιστορικά με την Παρισινή Κομμούνα, με τα Σοβιέτ πριν από τη νίκη της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, με τα εργατικά συμβούλια στη Γερμανία και την Ιταλία τη δεκαετία του 1920.

Σκεφτείτε τη ριζική διαφορά με την ψήφο κάθε 4 χρόνια για το αστικό κοινοβούλιο, στο πλαίσιο της ουσιαστικής ανισότητας της δικτατορίας του κεφαλαίου.

Ο δρόμος της ανατροπής

Αυτό το κράτος της εργατικής εξουσίας μπορεί να εδραιωθεί και να οικοδομηθεί μόνο με την επαναστατική ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, μόνο με το τσάκισμα του αστικού κράτους.

Αυτόν τον δρόμο της ανατροπής φωτίζει με το Πρόγραμμά του και ανοίγει με την οργάνωση της εργατικής – λαϊκής αντεπίθεσης το ΚΚΕ. Το Κόμμα μας φωτίζει ότι μόνο όταν το εργατικό – λαϊκό κίνημα σημαδεύει και συγκρούεται αγωνιστικά με τον πραγματικό του αντίπαλο, την αστική τάξη, μόνο όταν βαδίζει τον δρόμο της ανατροπής μπορεί να αποσπάσει ορισμένες προσωρινές νίκες και κατακτήσεις και να ανακόψει την επίθεση του κεφαλαίου. Αντίθετα, όταν επικρατεί η σοσιαλδημοκρατική γραμμή που μετατρέπει το κίνημα σε υπηρέτη της κυβερνητικής εναλλαγής, τότε ο λαός θα υποστεί νέες απώλειες, νέες ήττες.

Εμείς δεν περιμένουμε παθητικά να ξημερώσει κάποια μεγάλη μέρα που θα εμφανιστεί επαναστατική κατάσταση. Αγωνιζόμαστε καθημερινά για την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων σε κάθε χώρο δουλειάς και κάθε γειτονιά. Για να μαζικοποιείται η δράση των σωματείων, των φοιτητικών συλλόγων, των μαθητικών συμβουλίων. Για να ενισχύεται ο προσανατολισμός τους ώστε να σημαδεύουν τον πραγματικό αντίπαλο, τη στρατηγική του κεφαλαίου και την ΕΕ.

Πάνω απ’ όλα για να γίνεται πιο δυνατό το ΚΚΕ παντού, αξιοποιώντας και τις εκλογικές αναμετρήσεις, όπως τώρα μπροστά στις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές. Για να γίνουν παντού πιο δυνατές οι οργανώσεις της επαναστατικής πρωτοπορίας του Κόμματος και της ΚΝΕ.

Παλεύουμε όχι μόνο για να επιβιώσει ο λαός αλλά για να ζήσει επιτέλους τη ζωή που του αξίζει. Ιδιαίτερα σήμερα, στην εποχή της ψηφιακής οικονομίας και της τεχνητής νοημοσύνης, έχουν απογειωθεί οι δυνατότητες για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της κοινωνίας.

Και το μόνο πραγματικό εμπόδιο για να συμβεί αυτό είναι η κυριαρχία του καπιταλισμού.

Οι τεράστιες σημερινές δυνατότητες

Ο καπιταλισμός, απ’ τη μια, μετατρέπει τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες σε στρατιές μόνιμων ανέργων, που καλούνται να επιβιώσουν με το ξεροκόμματο του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και, απ’ την άλλη, ξεζουμίζει όσους εργάζονται, επιβάλλει την εντατικοποίηση και τα 12ωρα, διαλύει την προσωπική τους ζωή, απογειώνει τον ατομικό ανταγωνισμό.

Στον καπιταλισμό ο εργαζόμενος καλείται να αντιμετωπίσει την ανάγκη επανεκπαίδευσης και γρήγορης προσαρμογής στις νέες απαιτήσεις ως δική του ατομική ευθύνη και με τον φόβο να μείνει άνεργος και ανασφάλιστος.

Αντίθετα, το κράτος της εργατικής εξουσίας θα αξιοποιήσει την αύξηση της παραγωγικότητας για να αυξήσει τον ελεύθερο χρόνο των εργαζομένων και την ενεργή συμμετοχή τους στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων που αφορούν τη ζωή τους. Θα αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες για να αναβαθμίσει το μορφωτικό επίπεδο των εργαζομένων, το δημιουργικό περιεχόμενο της εργασίας τους, την προστασία της υγείας και της ζωής τους. Θα αξιοποιήσει τη δυνατότητα για γρήγορη συλλογή και επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων για να λαμβάνονται οι βέλτιστες αποφάσεις προς όφελος του λαού απ’ τον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό.

Οποιο πρόβλημα κι αν εξετάσουμε θα διαπιστώσουμε ότι ο σοσιαλισμός δεν είναι ουτοπία, είναι ανάγκη για την κοινωνία. Χρειαζόμαστε επειγόντως το δικό μας ψηφιακό κράτος, το κράτος της εργατικής εξουσίας.

Γι’ αυτήν την ανώτερη οργάνωση της κοινωνίας, γι’ αυτό το δικό μας κράτος, αξίζει να παλέψουμε. Οι δυνάμεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ το κάνουμε καθημερινά. Βαδίζουμε σταθερά, μαχητικά, αποφασιστικά στον δρόμο της ανατροπής και θα νικήσουμε.

Σας καλούμε όλες και όλους να πάρετε τη θέση σας στη μάχη, δίπλα μας, δίπλα στο ΚΚΕ. Και να είστε βέβαιοι ότι ο λαός θα πει την τελευταία λέξη.