Παρμιτζανίνο-Ένας ζωγράφος αλχημιστής
Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, η χρονοτριβή του Παρμιτζανίνο οφειλόταν στο πάθος του για την αλχημεία και τη μαγεία γενικότερα, που τον οδήγησε στα πρόθυρα της παραφροσύνης. Παραμέλησε την εμφάνιση του, αφήνοντας μακριά γένια που τον έκαναν να μοιάζει με άγριο. Πέθανε πάμφτωχος στις 24 Αυγούστου 1540 από πυρετό, και θάφτηκε σε εκκλησία μοναστικού τάγματος “γυμνός με ένα σταυρό από κυπαρίσσι στο στήθος”.
O Παρμιτζανίνο, κατά κόσμον Τζιρόλαμο Φραντσέσκο Μαρία Ματσόλα γεννήθηκε στις 11 Γενάρη 1503 στην Πάρμα, η οποία του έδωσε και το παρατσούκλι του. Ο Ιταλός ζωγράφος ήταν από τους πρώτους εκπροσώπους του μανιερισμού, του στυλ δηλαδή που ακολούθησε την ώριμη Αναγέννηση. Ο μανιερισμός διακρίνεται για την έντονη απεικόνιση των συναισθημάτων, την παραμόρφωση των περιγραμμάτων κυρίως μέσω επιμήκυνσης των μορφών ή τη χρήση περίπλοκων στάσεων.
Πορτραίτο νεαρής γυναίκας, Μουσείο Καποντιμόντε, Νάπολη
Βασική επιρροή στο έργο του ζωγράφου άσκησε ο συντοπίτης του Κορέτζο, του οποίου ωστόσο δεν υπήρξε μάλλον μαθητής. Τη σφραγίδα αυτής της επιρροής φέρει το πρώτο σημαντικό έργο του Παρμιτζανίνο “Ο μυστικός γάμος της Αγίας Αικατερίνης” (1521). Το καλοκαίρι του 1524 ο Παρμιτζανίνο έφτασε στη Ρώμη, με δείγματα του έργου του, έχοντας ως στόχο να εντυπωσιάσει τον ίδιο τον πάπα. Σημαντικότερος πίνακας που εκτέλεσε στην πόλη είναι το “Όραμα του Αγίου Ιερωνύμου” το 1527, χρονιά του λεγόμενου Sacco di Roma, της άλωσης δηλαδή της Αιώνιας Πόλης από τα αυτοκρατορικά στρατεύματα του Καρόλου Ε’. Λόγω των γεγονότων ο Παρμιτζανίνο εγκατέλειψε την πόλη και κατέφυγε στη Μπολόνια, όπου δημιούργησε ένα από τα αριστουργήματά του, την Παναγία μαζί με την Αγία Μαργαρίτα κι άλλους αγίους. Το 1531 επέστρεψε στην Πάρμα, όπου παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής του, με κύρια έργα της όψιμης περιόδου του την Παναγία με μακρύ λαιμό (1534) και τις νωπογραφίες της Σάντα Μαρία ντελα Στεκάτα, οι οποίες παρέμεναν ημιτελής, λόγος για τον οποίο φυλακίστηκε για αθέτηση συμβολαίου, ενώ το υπόλοιπο έργο ανατέθηκε σε άλλους καλλιτέχνες. Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, η χρονοτριβή του Παρμιτζανίνο οφειλόταν στο πάθος του για την αλχημεία και τη μαγεία γενικότερα, που τον οδήγησε στα πρόθυρα της παραφροσύνης. Παραμέλησε την εμφάνιση του, αφήνοντας μακριά γένια που τον έκαναν να μοιάζει με άγριο. Πέθανε πάμφτωχος στις 24 Αυγούστου 1540 από πυρετό, και θάφτηκε σε εκκλησία μοναστικού τάγματος “γυμνός με ένα σταυρό από κυπαρίσσι στο στήθος”.
Το όραμα του Αγίου Ιερώνυμου, Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο
Στόχος της τέχνης του Παρμιτζανίνο ήταν να επιτύχει αυτό που ο Τζόρτζιο Βαζάρι, ο σπουδαιότερος βιογράφος καλλιτεχνών της Αναγέννησης, αποκαλούσε “χάρη”, δηλαδή μια ρυθμική, αισθαντική ομορφιά, πέρα από την ομορφιά της ίδιας της φύσης. Ο καλλιτέχνης ήταν επίσης από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν την τεχνική της λιθογραφίας, κυρίως για να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση των έργων του, ιδίως των προσωπογραφιών του, στις οποίες διακρίθηκε όσο λίγοι ζωγράφοι της εποχής του. Μάλιστα, ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε ευρέως την τεχνική των τριών τετάρτων ή του ολόσωμου πορτραίτου, που ως τότε αποτελούσε προνόμιο της απεικόνισης των μελών βασιλικών οίκων.
Παναγία με μακρύ λαιμό, Μουσείο Ουφίτσι, Φλωρεντία
