Ρεφαάτ Αλαρίρ: «Αν πρέπει να πεθάνω, πρέπει να ζήσεις για να πεις την ιστορία μου…»

«Δεν υπάρχει διέξοδος από τη Γάζα. Τι να κάνουμε… να πνιγούμε; Να αυτοκτονήσουμε μαζικά; Αυτό θέλει το Ισραήλ; Αυτό δεν πρόκειται να το κάνουμε… Είμαι ακαδημαϊκός. Πιθανώς το πιο δυνατό όπλο που έχω στο σπίτι μου είναι ένας μαρκαδόρος. Αλλά αν οι Ισραηλινοί εισβάλουν, αν οι αλεξιπτωτιστές επιτεθούν εναντίον μας, πηγαίνοντας από πόρτα σε πόρτα, για να μας σφαγιάσουν, θα χρησιμοποιήσω αυτόν τον μαρκαδόρο για να τον πετάξω στους στρατιώτες, ακόμα κι αν αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που κάνω. Αυτά είναι τα συναισθήματα όλων μας στη Γάζα… Δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε».

Ο Ρεφαάτ Αλαρίρ έκλεισε με αυτά τα λόγια μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις τον περασμένο Οκτώβρη… Λίγο καιρό αργότερα, στις 6 Δεκέμβρη, σκοτώθηκε μαζί με την αδερφή του και τα παιδιά της, από τους ανελέητους βομβαρδισμούς των Ισραηλινών, αρνούμενος να εγκαταλείψει τη γειτονιά που γεννήθηκε στη Γάζα.

Ο Ρεφαάτ Αλαρίρ γεννήθηκε στις 23 Σεπτέμβρη του 1979 στη Γάζα. Σπούδασε αγγλική φιλολογία στο ισλαμικό πανεπιστήμιο της Γάζας, με υποτροφία στο Λονδίνο και τη Μαλαισία, όπου έκανε διδακτορική διατριβή για τον Αγγλο ποιητή της Ιακωβιανής εποχής, Τζον Νταν. Οι σπουδές του διακόπηκαν αρκετές φορές γιατί οι Ισραηλινοί δεν του επέτρεπαν την έξοδο από την Παλαιστίνη.

Ο Ρεφαάτ γύρισε στο πανεπιστήμιο, που σπούδασε, ως καθηγητής, για να βοηθήσει τη χώρα του, για να διδάξει τις επόμενες γενιές Παλαιστίνιων λογοτεχνών. Επιδίωκε με κάθε τρόπο να βρει το μέσο με το οποίο οι Παλαιστίνιοι φοιτητές και αυριανοί λογοτέχνες θα μπορούσαν να συνδεθούν με τον «έξω κόσμο». Διαπίστωσε ότι η διδασκαλία και η εκμάθηση Αγγλικών αποτελούσαν μια μοναδική ευκαιρία να ξεπεράσουν οι Παλαιστίνιοι τα φυσικά, πνευματικά, ακαδημαϊκά και πολιτιστικά εμπόδια που επιβάλλει η κατοχή.

Δίδασκε με ιδιαίτερη αγάπη και επιμονή τα έργα του Σαίξπηρ. Προσπαθούσε μέσα από την ανάλυση των σπουδαίων ηρώων των έργων του, να αφυπνίσει τους φοιτητές του τόσο για την κατάσταση που βρίσκεται η Παλαιστίνη, όσο και για τον ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν ως μελλοντικοί λογοτέχνες. Παράλληλα, δίδασκε και ισραηλινή λογοτεχνία στους φοιτητές του. «Οταν σπάσουμε τα τείχη της απομόνωσης και της κατοχής θα δούμε ότι πολλοί Εβραίοι σε όλο τον κόσμο συντάσσονται με τον σκοπό μας».

Εδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στη νέα γενιά λογοτεχνών, θεωρούσε ότι οι ιστορίες τους, οι ιστορίες της σύγχρονης Παλαιστίνης, πρέπει να φτάσουν σε όσο περισσότερους αναγνώστες από όλο τον κόσμο γίνεται. Εδωσε όλες του τις δυνάμεις, ώστε να εκδοθούν τα βιβλία «Gaza writes back» και «Gaza Unsilenced», στα οποία κυριαρχούν οι νεαρές Παλαιστίνιες συγγραφείς…

«Η μητέρα μου μου διηγήθηκε πολλές ιστορίες από τον εαυτό της όταν το Ισραήλ εισέβαλε στη Γάζα. Μου έλεγε ότι παρά τις βόμβες που έπεφταν σαν βροχή και βρέθηκε πολλές φορές πολύ κοντά στο θάνατο, εκείνη δεν σταμάτησε ποτέ να πηγαίνει στο σχολείο…

Εγινα ο άνθρωπος που είμαι λόγω των ιστοριών που μου διηγήθηκαν η μητέρα και η γιαγιά μου. Αυτές οι ιστορίες μού έμαθαν να αγαπώ τους ανθρώπους, τη ζωή, να νοιάζομαι για τους γύρω μου, να αγαπάω την πατρίδα μου. Ζούσα μέσα από τις ιστορίες της μητέρας μου και της γιαγιάς μου από την πρώτη ιντιφάντα, τις εμπειρίες τους. Μέσα από τις ιστορίες τους οι εμπειρίες τους έγιναν δικές μου εμπειρίες…

Εάν δεν αφηγηθούμε τις ιστορίες τους, τις ιστορίες μας είναι σαν να τις προδίδουμε, σαν να προδίδουμε τους ανθρώπους που μας τις αφηγήθηκαν, σαν να προδίδουμε την πατρίδα μας. Η αφήγηση ιστοριών είναι μια ανθρώπινη πράξη. Είναι μια πράξη ζωής, είναι να επιμένεις να ζεις. Είναι όμως και πολιτική πράξη. Είναι μέρος της πνευματικής αντίστασης που πρέπει να εμπλακούμε.

Οι ιστορίες είναι πολύ σημαντικές για μας τους Παλαιστίνιους που βρισκόμαστε σε κατοχή, μας καθορίζουν, μας συνδέουν με το παρελθόν και το παρόν, μας προετοιμάζουν για το μέλλον. Αυτές οι ιστορίες έχουν σκοπό να φέρουν τη ζωή, για να σταματήσει ο θάνατος, να τερματιστεί η επιθετικότητα, να τερματιστεί η ισραηλινή βαρβαρότητα, η κατοχή και η πολιορκία...

Θέλουμε οι άνθρωποι να αναλάβουν δράση. Αν η πρώτη τους παρόρμηση είναι να προβληματιστούν λίγο και να συνεχίσουν τη ζωή τους, δεν είναι αρκετό. Πριν από είκοσι χρόνια θέλαμε να ακούει ο κόσμος. Θέλαμε ο κόσμος να ρίξει ένα δάκρυ. Αλλά τώρα; Η οργάνωση είναι σημαντική. Η κινητοποίηση είναι σημαντική».

Το Ισραήλ βομβάρδισε αρκετές φορές μέσα στα χρόνια το Πανεπιστήμιο της Γάζας. Η τελευταία φορά ήταν τον περασμένο Οκτώβρη. «Δεν θέλει να είμαστε μορφωμένοι. Δεν θέλει να βλέπουμε τους εαυτούς μας ως μέρος ενός παγκόσμιου αγώνα ενάντια στην καταπίεση… Το Ισραήλ ελέγχει το κυρίαρχο αφήγημα, ελέγχει τον λόγο και εν μέρει επηρεάζει τα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Νομίζω ότι πριν από κάποια χρόνια στο BBC υπήρχε η είδηση: “Ισραηλινοί πύραυλοι σκοτώνουν Παλαιστίνια έγκυο μητέρα” και τότε οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι σε όλο το “Twitter” εξοργίστηκαν και ζήτησαν από το BBC να αλλάξει τον τίτλο και μέσα σε λίγα λεπτά τον άλλαξαν σε “Παλαιστίνια μητέρα πέθανε από επιδρομές στη Γάζα” όπου το Ισραήλ απαλείφθηκε…».

Ο Ρεφαάτ ταξίδεψε πολύ στις ΗΠΑ για να παρουσιάσει τα βιβλία που επιμελήθηκε, να δώσει διαλέξεις, να μιλήσει για την πατρίδα του. «Πολλοί άνθρωποι εκτός Παλαιστίνης με ρωτούν: “Γιατί δεν φεύγετε;” Πού πρέπει να πάμε; Η Γάζα είναι μικρή. Μερικές φορές αναγκάζομαι να τους εξηγήσω τι σημαίνει σπίτι. Εκεί που μένω, το σπίτι μου είναι στην πραγματικότητα το σπίτι των παππούδων μου και στη συνέχεια ο παππούς μου το κληροδότησε στα παιδιά του κι εκείνα στα δικά τους παιδιά. Οταν λοιπόν μιλάμε για ένα σπίτι, μιλάμε για 70 άτομα που ζουν σε αυτό το σπίτι. Εκεί έχουμε όλα τα χρήματά μας, τα χαρτιά μας, τα πιστοποιητικά μας, όλες τις αναμνήσεις μας, όλα τα άλμπουμ φωτογραφιών μας – ακόμα και την κούνια μας. Στην κούνια που γεννήθηκα, γεννήθηκαν τα παιδιά μου, και ξαφνικά όλα εξαφανίστηκαν με το πάτημα ενός κουμπιού. Και γι’ αυτό, ο αδερφός μου ο Χαμάντα έμεινε πίσω, όταν κατέστρεψαν όλο το τετράγωνο. Το σπίτι μας καταστράφηκε και ο αδελφός μου σκοτώθηκε».

Σκίτσο του Κάρλος Λατούφ προς τιμή του Ρεφάατ Αλαρίρ

Ο Ρεφαάτ Αλαρίρ γεννήθηκε και δολοφονήθηκε στη Shuja’iyya, στο ανατολικό άκρο της Γάζας. Στη Shuja’iyya γίνονται πολλές ισραηλινές εισβολές αλλά συναντούν μεγάλη αντίσταση. Αλλωστε το όνομά της σημαίνει Θάρρος. Ο Ρεφαάτ μεγάλωσε με υπερηφάνεια, έζησε με θάρρος, άφησε πίσω του μια σπουδαία παρακαταθήκη στον αγώνα της Παλαιστίνης για ελευθερία. Οι μελλοντικές γενιές σε όλο τον κόσμο θα απαγγέλλουν το τελευταίο του ποίημα, για να λένε την ιστορία του, την ιστορία της μητέρας και της γιαγιάς του, τη μεγάλη ιστορία του λαού της Παλαιστίνης.

Αν πρέπει να πεθάνω,
πρέπει να ζήσεις
για να πεις την ιστορία μου
για να πουλήσεις τα πράγματά μου
για να αγοράσεις ένα κομμάτι ύφασμα
και μερικούς σπάγκους,
(κάνε τον λευκό με μακριά ουρά)
ώστε ένα παιδί, κάπου στη Γάζα
ενώ κοιτάζει τον ουρανό στα μάτια
περιμένοντας τον πατέρα του που έφυγε φλεγόμενος
και δεν αποχαιρέτησε κανέναν
ούτε καν τη σάρκα του
ούτε καν τον ίδιο του τον εαυτό
να δει τον χαρταετό, τον χαρταετό μου που έφτιαξες, να πετάει
ψηλά
και για λίγο να σκεφτεί πως ένας άγγελος είναι εκεί
που φέρνει πίσω την αγάπη
Αν πρέπει να πεθάνω
ας φέρει ελπίδα
Ας είναι παραμύθι

Ριζοσπάστης