Πρωτοποριακό πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ – Δήμου Καισαριανής για την πρόληψη της χρήσης ουσιών

Ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα πρόληψης της χρήσης ουσιών που θα εφαρμοστεί την τριετία 2018-2020 στο σύνολο του Δήμου Καισαριανής παρουσίασαν σήμερα η δημοτική αρχή και το ΚΕΘΕΑ. H ανακοίνωση έγινε από τον Δήμαρχο Καισαριανής Ηλία Σταμέλο, τον Διευθυντή του ΚΕΘΕΑ δρα Βασίλη Γκιτάκο και τον Αχιλλέα Ρούσσο, υπεύθυνο του Δικτύου Πρόληψης & Έγκαιρης Παρέμβασης ΚΕΘΕΑ.

Στη συνέντευξη τύπου παρευρέθηκαν οι Αντιδήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι του Δήμου, οι εργαζόμενοι στην Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου, στελέχη  από τα τμήματα του ΚΕΘΕΑ, ο Διευθυντής του ΕΠΑΛ Καισαριανής κος Τσάμης, η Διευθύντρια του 2ου Γυμνασίου Καισαριανής κα. Μπάκου, η Διευθύντρια του Ειδικού Σχολείου Καισαριανής κα Μανδραγού, η σχολική σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κα. Χρυσούλα Τσίγκρη, εκπαιδευτικοί από τα σχολεία της Καισαριανής, εκπρόσωποι από τον σύλλογο Εκπαιδευτικών «Ρόζα Ιμβριώτη», την Ένωση Γονέων Καισαριανής, το σωματείο συνταξιούχων ΙΚΑ, το σύλλογο Δημοκρατικών Γυναικών, το Μικρασιατικό Σύλλογο Καισαριανής, το Σύλλογο Κρητών Βύρωνα-Καισαριανής-Παγκρατίου, το σύλλογο τριτέκνων Καισαριανής, το 2ο Σύστημα Προσκόπων Καισαριανής, το παράρτημα Καισαριανής της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ, την Ομάδα Δράσης για την Καισαριανή, το σωματείο εργαζομένων Δήμου Καισαριανής, το Κέντρο Υγείας Παιδιού Καισαριανής, το Εθνικό Συμβούλιο κατά των Ναρκωτικών κεντρικά και από το τοπικό παράρτημα Βύρωνα- Καισαριανής, τον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο, η κα Λούλα Καρατζά υπεύθυνη του Τμήματος Κατά των Ναρκωτικών της ΚΕ του ΚΚΕ, ο κος Κουτρουβίδης Παναγιώτης σύμβουλος του Υπουργείου Υγείας  σε θέματα εξαρτήσεων, ο Αναπληρωτής Καθηγητής του ΤΕΦΑΑ κος Σκορδίλης Μανώλης, ο Γενικός Γραμματέας της Ομοσπονδίας Παγκρατίου Αθλήματος κος Κανελλόπουλος Παναγιώτης, προσωπικότητες από τον ιατρικό χώρο της πόλης μας, καθώς και κάτοικοι της Καισαριανής.

Είναι η πρώτη φορά που οργανώνεται παρέμβαση τέτοιας εμβέλειας και διάρκειας στη χώρα μας, καθώς ο Δήμος Καισαριανής, ο οποίος αριθμεί 40.000 κατοίκους, θα συμμετάσχει με το σύνολο των δομών του. Κεντρικός στόχος του προγράμματος είναι η κινητοποίηση και η συμμετοχή των δυνάμεων της τοπικής κοινωνίας σε μια οργανωμένη προσπάθεια ενίσχυσης των παιδιών και των νέων για υγιείς επιλογές αλλά και έγκαιρης αντιμετώπισης τυχόν δυσκολιών τους.

Σε μια περίοδο οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η οποία αυξάνει τους παράγοντες κινδύνου για χρήση ουσιών και άλλες δυσλειτουργικές μορφές συμπεριφοράς, τo πρόγραμμα αναμένεται να ενισχύσει τους παράγοντες προστασίας,  να διευκολύνει την πρόσβαση σε εξειδικευμένη υποστήριξη όσων έχουν ανάγκη και να αυξήσει τη συνοχή και την ετοιμότητα δράσης της τοπικής κοινωνίας.

Το πρόγραμμα προβλέπει τη συμμετοχή όλων των δομών εκπαίδευσης, υγείας, κοινωνικής πρόνοιας, πολιτισμού και αθλητισμού του Δήμου Καισαριανής, καθώς και των σωματείων, συλλόγων, εθελοντικών ομάδων και άλλων φορέων και συλλογικοτήτων της περιοχής. Για την υλοποίησή του, το ΚΕΘΕΑ θα πραγματοποιήσει στην Καισαριανή δράσεις καθολικής, ενδεδειγμένης και επιλεκτικής πρόληψης, όπως ενημέρωση-ευαισθητοποίηση ανά ομάδα πληθυσμού, μακροχρόνια προγράμματα πρόληψης στα σχολεία, Σχολές Γονέων, ατομική συμβουλευτική σε εφήβους και οικογένειες, εκπαίδευση διαφόρων επαγγελματικών ομάδων στην πρόληψη και τη διαχείριση περιστατικών, δικτύωση υπηρεσιών και παραπομπές  κ.ά.

Το τελικό στάδιο του προγράμματος προβλέπει τον σχεδιασμό και την εφαρμογή παρεμβάσεων πρόληψης από τις ίδιες τις δομές του Δήμου Καισαριανής, ύστερα από σχετική εκπαίδευση και υπό την εποπτεία του από το ΚΕΘΕΑ. Έτσι επιτυγχάνεται ο απώτερος στόχος της συνεργασίας που είναι η ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ικανότητας της τοπικής κοινωνίας να αξιοποιεί τους δικούς της πόρους για την  προώθηση της πρόληψης, την αγωγή υγείας και την έγκαιρη αντιμετώπιση προβλημάτων.

Όλες οι φάσεις του προγράμματος περιλαμβάνουν αξιολόγηση για την εκτίμηση των τοπικών αναγκών και την αποτίμηση του αποτελέσματος των δράσεων από τους ίδιους τους συμμετέχοντες.

Στη συνέντευξη τύπου ΚΕΘΕΑ – Δήμου Καισαριανής για τη παρουσίαση του ολοκληρωμένου προγράμματος πρόληψης- έγκαιρης παρέμβασης στο Δήμο Καισαριανής, ο Ηλίας Σταμέλος, Δήμαρχος Καισαριανής δήλωσε τα εξής:

Σήμερα είναι χαρά μας να υποδεχόμαστε στην πόλη μας τους εκπροσώπους του ΚΕΘΕΑ, τον κύριο Βασίλη Γκιτάκο, διευθυντή του ΚΕΘΕΑ και τον  κύριο Αχιλλέα Ρούσσο, Υπεύθυνο Δικτύου Πρόληψης & Έγκαιρης Παρέμβασης του ΚΕΘΕΑ. Σημαντική στη σημερινή συνέντευξη τύπου θα είναι και η συμβολή του συντονιστή δημοσιογράφου Νίκου Κωνσταντάρα, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΘΕΑ. Τους ευχαριστούμε για την παρουσία τους.

Αρχίζοντας θα ήθελα να μου επιτραπεί μια μικρή αναδρομή.

Στο ανοικτό δημοτικό συμβούλιο που πραγματοποιήσαμε στις 18-4-2017 παρουσία σχεδόν όλων των φορέων της πόλης μας και με την σημαντική βοήθεια –συμβολή του ΚΕΘΕΑ κάναμε μια εποικοδομητική και ουσιαστική συζήτηση γύρω από το πρόβλημα των ναρκωτικών και συμφωνήσαμε το δημοτικό συμβούλιο να  συμβάλλει στην κατάρτιση ενός καινοτόμου προγράμματος πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης για τις εξαρτήσεις που θα καταρτιστεί και υλοποιηθεί από το ΚΕΘΕΑ για την  ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ.

Το δημοτικό συμβούλιο της πόλης μας πήρε σαφή θέση για τις αιτίες, την πρόληψη και την επανένταξη. Το ενδιαφέρον μας για το θέμα είναι μεγάλο, είναι ψηλά στις προτεραιότητες μας. Το ενδιαφέρον μας δεν είναι φιλολογικό. Παλεύομαι η ζωή να είναι ολόκληρη και όχι με δόσεις, πιστεύουμε ότι όλοι έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν την ζωή που τους αξίζει, ελεύθεροι από κάθε είδους εξάρτηση.

Η μάχη κατά των ναρκωτικών και όλων των εξαρτήσεων δεν είναι υπόθεση μόνο όσων αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της εξάρτησης, αλλά του κάθε ένα από εμάς. Μόνο έτσι η μάχη μπορεί να είναι νικηφόρα. Σκοπός μας είναι να συνενώσουμε αυτές τις προσπάθειες και να συντονιστούν σε ένα ενιαίο σχέδιο όπου κανείς δε θα περισσεύει.

Είναι πάγια θέση μας, που αποδεικνύεται ιστορικά, ότι την μάστιγα των ναρκωτικών την  θρέφει η ίδια η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η αδικία, η φτώχεια. Σε αυτή την ζοφερή πραγματικότητα τα ναρκωτικά δεν αποτελούν ελεύθερη επιλογή, όπως θέλουν να λένε κάποιοι,  αλλά εκφράζει τη φυγή από την θλιβερή και μίζερη πραγματικότητα.

Μας βρίσκει κάθετα αντίθετους η πολιτική της κυβέρνησης που προωθεί την εξοικείωση με τα ναρκωτικά μέσα από την ιατρική κάνναβη, αγνοώντας εσκεμμένα τα επίσημα στοιχεία φορέων, όπως του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΝΠΝ 2014) τα οποία ενδεικτικά αναφέρουν ότι:

• Με την απελευθέρωση της κάνναβης υπάρχει ο κίνδυνος αυξημένης διάδοσής της ιδιαίτερα στο μαθητικό πληθυσμό
• Όπου έχει απελευθερωθεί η κάνναβη τα ποσοστά χρήσης είναι πενταπλάσια από ότι είναι σε χώρες που παραμένει παράνομη, όπως στην Ελλάδα

Την ανάγκη να υλοποιήσουμε αυτό το καινοτόμο πρόγραμμα την υπαγορεύει η ίδια η όξυνση του προβλήματος που έχουμε στην ελληνική κοινωνία και στην πόλη μας, που ως κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας δε θα μπορούσε να μένει ανεπηρέαστη.

• Έχουμε κρούσματα στα ίδια τα σχολεία της πόλης μας
• Έχουμε περιστατικά στο Σκοπευτήριο διακίνησης ναρκωτικών, συλλήψεις νεαρών που λειτουργούσαν σαν βαποράκια.

Έχουμε την δυνατότητα οι υπηρεσίες μας να συμβάλλουν ακόμα πιο αποτελεσματικά μέσα από την γνώση που αποκτούν, μέσα από τη δική τους παρέμβαση, γιατί έρχονται σε επαφή με τα φαινόμενα καθημερινά.

Σήμερα κάνουμε το επόμενο βήμα σε έναν πόλεμο και με χαρά έχουμε μαζί μας τους εκπροσώπους του ΚΕΘΕΑ. Δεν επιλέξαμε τυχαία τη συνεργασία μας με το ΚΕΘΕΑ πάνω στο θέμα της έγκαιρης παρέμβασης και πρόληψης. Η προσφορά του ΚΕΘΕΑ στην αντιμετώπιση της εξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες, αλκοόλ και τζόγο είναι γνωστή και όχι μόνο στη χώρα μας. Διαθέτει το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών πρόληψης, απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στη χώρα μας. Κάνει μια τιτάνια προσπάθεια σε αυτόν τον αγώνα λειτουργώντας κάτω από ένα ασφυκτικό πλέον πλαίσιο, με μια συνεχώς μειούμενη κρατική χρηματοδότηση και ελλείψεις σε προσωπικό.  

Ευελπιστούμε στην δική σας βοήθεια προκειμένου να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία της πόλης μας.

Παρουσίαση του ολοκληρωμένου προγράμματος πρόληψης – έγκαιρης παρέμβασης στον Δήμο Καισαριανής, από τον Δρ. Βασίλη Γκιτάκο, διευθυντή ΚΕΘΕΑ:

Σήμερα, με τον Δήμο Καισαριανής, έχουμε τη χαρά να εγκαινιάζουμε μια νέα και διαφορετική συνεργασία σε ένα κρίσιμο, αλλά αρκετές φορές παραμελημένο, πεδίο της μείωσης της ζήτησης των ναρκωτικών: στο πεδίο της πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης.  

Περισσότερο ταυτισμένο για τον πολύ κόσμο με τις θεραπευτικές κοινότητες, δηλ. τα προγράμματα απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης, το ΚΕΘΕΑ είναι επίσης ένας από τους πρώτους και κύριους φορείς πρόληψης των εξαρτήσεων στην Ελλάδα. Έχει μεγάλη παράδοση παρεμβάσεων τόσο στις εκπαιδευτικές κοινότητες όσο και στις τοπικές κοινωνίες, παρεμβάσεων που συχνά φέρουν τη σφραγίδα της καινοτομίας. Κάθε χρόνο περισσότερα από 15.000 άτομα, παιδιά και νέοι, γονείς, εκπαιδευτικοί αλλά και άλλες επαγγελματικές ομάδες που έρχονται σε επαφή με το πρόβλημα, συμμετέχουν στα προγράμματα και τις δράσεις πρόληψης που οργανώνει το ΚΕΘΕΑ σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Αυτό που επιχειρούμε σε συνεργασία με τον Δήμο Καισαριανής είναι ένα πρωτοποριακό -ως προς την εμβέλεια και τη διάρκειά του- πρόγραμμα για τα ελληνικά δεδομένα.

Η εφαρμογή ενός τέτοιου μακρόπνοου προγράμματος πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης στην τοπική κοινωνία δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Είναι ένα πολύπλοκο εγχείρημα που προϋποθέτει αίσθηση κοινού σκοπού, συνεργασία, συντονισμό και διαρκή δέσμευση από όλους τους εμπλεκόμενους.

Δεν συζητάμε εδώ για μια εντυπωσιακή αλλά βραχύβια δράση, αλλά για μια ολοκληρωμένη παρέμβαση σε βάθος τριετίας που απευθύνεται τόσο στο γενικό πληθυσμό όσο και σε άτομα ή ομάδες που μπορεί να είναι πιο ευάλωτες στη χρήση ουσιών. Στόχος είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τη μείωση της ζήτησης ουσιών αλλά και να εντοπιστούν κενά ή πληθυσμοί που δεν λαμβάνουν επαρκείς υπηρεσίες και χρειάζονται  πιο επικεντρωμένες ή εντατικές παρεμβάσεις.

Δεν συζητάμε επίσης ούτε για τη «μεταφύτευση» ενός έτοιμου μοντέλου παρέμβασης ούτε για μια υπόθεση των «ειδικών». Το πρόγραμμα έχει ως αφετηρία και βάση του σχεδιασμού του την εκτίμηση των τοπικών αναγκών και ενσωματώνει την αξιολόγηση ως βασικό του συστατικό, ώστε να μπορεί να αναπροσαρμόζει τις δράσεις του και να μετρά το αποτέλεσμά τους.

Ο τρόπος που θα υλοποιηθεί βασίζεται στην αντίληψη  ότι η ίδια η τοπική κοινωνία κρατάει το κλειδί για την επιτυχία κάθε ανάλογης προσπάθειας και για αυτό χρειάζεται να κινητοποιηθεί και να συμμετάσχει ενεργά σε αυτήν. Εμείς, βρισκόμαστε εδώ για να στηρίξουμε με συστηματικό, οργανωμένο και επιστημονικό τρόπο την Καισαριανή να ανιχνεύσει καλύτερα δυσκολίες και κινδύνους, να φέρει στην επιφάνεια και να ενισχύσει τις υγιείς της δυνάμεις, να ξεδιπλώσει την ικανότητά της να αναλαμβάνει δράση για τις ανάγκες και τα προβλήματα που την αφορούν στον τομέα της αγωγής υγείας και των εξαρτήσεων.

Με αυτό τον τρόπο, ενώ τυπικά η συνεργασία μας με την Καισαριανή έχει ορίζοντα τριετίας, επί της ουσίας στοχεύει στον να αφήσει πίσω της μια πιο διαρκή «κληρονομιά»: να έχει αναδείξει ανάγκες αλλά κυρίως πόρους, να έχει ευαισθητοποιήσει και εκπαιδεύσει ανθρώπους σε θέσεις-κλειδιά, εφοδιάζοντας τους με κατάλληλα εργαλεία δράσης, να έχει συνδέσει και δικτυώσει τις υπηρεσίες, να έχει ενισχύσει την τοπική συνοχή, δημιουργώντας μια κουλτούρα πρόληψης και θέτοντας τις βάσεις μιας ενεργητικής και σταθερής αντι-ναρκωτικής συμμαχίας όλων των μερών της.

Φιλόδοξη προσπάθεια σε μια δύσκολη συγκυρία. Παρόλα αυτά πιστεύουμε ότι η Καισαριανή συγκεντρώνει τις κρίσιμες προϋποθέσεις επιτυχίας: Εδώ και αρκετούς μήνες, όταν με πρωτοβουλία του Δήμου άρχισε η μεταξύ μας συζήτηση που κατέληξε στο πρόγραμμα που σας παρουσιάζουμε σήμερα, έχουμε την ευκαιρία να διαπιστώνουμε τον αυξημένο βαθμό ετοιμότητας της δημοτικής αρχής για δράση, μια πραγματική διάθεση ανοικτής επικοινωνίας και καλής συνεργασίας που αποτυπώνεται στις πράξεις και όχι μόνο στα λόγια, καθώς και τον σαφή κοινωνικό προσανατολισμό της.

Προφανώς, βέβαια, ούτε ο Δήμος Καισαριανής ούτε το ΚΕΘΕΑ μπορούν να αντιμετωπίσουν τις βαθιές, δομικές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες μεγάλης κλίμακας που τροφοδοτούν φαινόμενα όπως η χρήση ουσιών και οι εξαρτητικές συμπεριφορές.  Μπορούμε όμως να κάνουμε τη διαφορά σε τοπικό επίπεδο. Είναι γνωστό και τεκμηριωμένο ότι οι πιθανότητες εκδήλωσης φαινομένων όπως η χρήση ουσιών, η παραβατικότητα  και η κοινωνική αναταραχή αυξάνουν όταν μια κοινωνία είναι αδύναμη. Αντίθετα, το κοινωνικό της κεφάλαιο, δηλ. η συνοχή μιας κοινωνίας και ικανότητά της να αντιμετωπίζει προβλήματα που είναι κοινά για τα μέλη της, είναι βασικός δείκτης της υγείας της με θετικές επιπτώσεις στον περιορισμό των παραπάνω προβλημάτων.

Μπορούμε λοιπόν να δούμε το πρόγραμμα που εγκαινιάζουμε σήμερα ως «επένδυση» στο κοινωνικό κεφάλαιο της Καισαριανής. Και τέτοιου είδους «επενδύσεις», μας λέει ο ΟΗΕ, είναι αποδοτικές ακόμα και με οικονομικούς όρους: Για κάθε 1 δολάριο που δίνεται σε προγράμματα πρόληψης και θεραπείας, αναφέρει σε μια πρόσφατη έκθεσή του,  εξοικονομούνται μέχρι και 10 δολάρια, κυρίως χάρη στην μείωση των δαπανών φροντίδας της υγείας και αντιμετώπισης παραβατικότητας.

Ωστόσο, το ανεκτίμητο όφελος από τέτοιου είδους προγράμματα είναι αυτό που αποκομίζουμε σε κοινωνικό και ανθρώπινο επίπεδο. Και αυτό για εμάς είναι το πιο σημαντικό από όλα, είναι η κοινή γλώσσα πάνω στην οποία χτίστηκε η συνεργασία μας με τον Δήμο Καισαριανής.

Σας ευχαριστώ