Πωλ Σεζάν: Ένας μάστορας του χρώματος
Στόχος του Σεζάν ήταν να αποτυπώσει, με τα δικά του λόγια, “κάτι πέρα από την πραγματικότητα”. To 1880 αφιερώθηκε στην απεικόνιση σκηνών νεκρής φύσης, ένα είδος που ανανέωσε, μεταθέτοντας το επίκεντρο του ενδιαφέροντος από τα ίδια τα αντικείμενα, στον τρόπο με τον οποίο δυνητικά συνδέονταν οι μορφές και τα χρώματα μέσω των επιφανειών και των περιγραμμάτων τους.
Ο Πωλ Σεζάν γεννήθηκε στις 19 Γενάρη 1839 στην πόλη Aix-en-Provence στη Νότια Γαλλία. Προερχόμενος από αστική οικογένεια, προοριζόταν να ακολουθήσει τα ίχνη του πατέρα του, τραπεζίτη και δικηγόρου. Ο Πωλ αντιτάχθηκε στα πατρικά σχέδια, παρά την οικονομική εξάρτηση του από την οικογένεια το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Τον συνέδεε στενή φιλία με το συντοπίτη του Εμίλ Ζολά, πριν ακόμα ο τελευταίος αναδειχτεί σε έναν από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της εποχής.
Ο Σεζάν ήταν κατά βάση αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, αφού η μοναδική του επαφή με τη συστηματική διδασκαλία ζωγραφικής ήταν τα βραδινά μαθήματα που παρακολούθησε σε σχολή της πόλης του το 1859. Αφότου μετακόμισε μαζί με το Ζολά στο Παρίσι το 1861, προσπάθησε δύο φορές να μπει στη Σχολή Καλών Τεχνών χωρίς επιτυχία. Εκπαιδεύτηκε αντιγράφοντας πίνακες σπουδαίων ζωγράφων της Αναγέννησης και του Μπαρόκ στο Λούβρο. Στην Ελβετική Ακαδημία, ένα στούντιο όπου επίδοξοι ζωγράφοι μπορούσαν να βρίσκουν μοντέλα με χαμηλή μηνιαία συνδρομή, γνωρίστηκε με τους Καμίλ Πισαρό, Κλωντ Μονέ και Ωγκύστ Ρενουάρ, οι οποίοι αργότερα θα αποτελούσαν τον πυρήνα του ιμπρεσιονιστικού κινήματος.
Νεκρή φύση 1879-1892
Οι πρώτες ελαιογραφίες του Σεζάν διακρίνεται για τα σκοτεινά τους χρώματα, τις παχιές στρώσεις χρώματος και τη χρήση σαφών περιγραμμάτων και προοπτικής, σύμφωνα με τα γούστα της Γαλλικής Ακαδημίας. To 1870 αποτελεί ένα έτος-σταθμό για τη ζωγραφική του Σεζάν, αφενός λόγο της μετακόμισης του στο Λ’Εστάκ ώστε να αποφύγει τη στρατολόγηση, κι αφετέρου η φιλία του με τον Πισαρό. Το μεσογειακό τοπίο του Λ’Εστάκ συναρπάζει το Σεζάν χάρη στην πλούσια ηλιοφάνεια και τη ζωηρότητα των χρωμάτων του τοπίου. Ο Πισαρό από την άλλη, είναι πηγή τεχνικής εξέλιξης για το ζωγράφο, καθώς τον εισάγει στη χρήση πιο ανοιχτών αποχρώσεων και την εφαρμογή πιο ανάλαφρων πινελιών στους πίνακές του.
Το 1872 επιστρέφει στο Παρίσι, όπου γεννιέται ο γιος του Πωλ. Θα νυμφευθεί τη μητέρα του παιδιού του, Ορτάνς Φικέ αρκετά χρόνια αργότερα, το 1886, μετά το θάνατο του πατέρα του. Σχεδίασε πάνω από 40 πορτραίτα της, καθώς κι αρκετά αινιγματικά πορτρέτα του γιού τους. Το 1873 συμμετείχε στο λεγόμενο Salon de Réfuses, την έκθεση στην οποία συμμετείχαν κυρίως ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι, όπως ο Πισαρό, ο Μανέ και ο Μονέ, των οποίων τα έργα δεν είχαν γίνει δεκτά στο επίσημο Σαλόνι των Παρισίων. Η αδυσώπητη κριτική που δέχτηκε η έκθεση πλήγωσε το Σεζάν, που πέρασε τις επόμενες δεκαετίες εκθέτοντας κυρίως στη γενέτειρά του και το Λ’Εστάκ.
Λουόμενες 1898-1905
Σταδιακά ο Σεζάν ανέπτυξε την προσωπική του τεχνοτροπία, απομακρυνόμενος από τις αρχές του ιμπρεσιονισμού. Αντί για την αποτύπωση φευγαλέων στιγμών, ο Σεζάν θεωρούσε πως το αντικείμενο του πίνακα έπρεπε πρώτα να “διαβαστεί” από τον καλλιτέχνη με στόχο την κατανόηση της ουσίας του. Έπειτα, στο δεύτερο στάδιο, αυτή η ουσία έπρεπε να “υλοποιηθεί” στον καμβά μέσω των μορφών, των χρωμάτων και των σχέσεών τους στο χώρο. Οι συνθέσεις του λοιπόν κυριαρχούνταν από το χρώμα και τις μορφές, σπάζοντας όλα τα στερεότυπα της ακαδημαϊκής ζωγραφικής.
Στόχος του Σεζάν ήταν να αποτυπώσει, με τα δικά του λόγια, “κάτι πέρα από την πραγματικότητα”. To 1880 αφιερώθηκε στην απεικόνιση σκηνών νεκρής φύσης, ένα είδος που ανανέωσε, μεταθέτοντας το επίκεντρο του ενδιαφέροντος από τα ίδια τα αντικείμενα, στον τρόπο με τον οποίο δυνητικά συνδέονταν οι μορφές και τα χρώματα μέσω των επιφανειών και των περιγραμμάτων τους. Την ίδια αρχή ακολουθούσε και στα πολυάριθμα πορτραίτα του, περιλαμβανομένων πολλών αυτοπροσωπογραφιών.
Την τελευταία δεκαετία της ζωής του αφιερώθηκε κυρίως σε δύο πίνακες, αφενός εκείνον του όρους Σαιν-Βικτουάρ στη γενέτειρά του, αφετέρου σε μια σειρά πινάκων με τίτλο “Οι λουόμενοι”, δηλαδή γυμνές μορφές αμέριμνες στο τοπίο. Οι τελευταίες εκδοχές αυτού του μοτίβου ήταν ολοένα και πιο αφηρημένες, αφού χρώμα και μορφή έμοιαζαν να συμφύονται πάνω στον καμβά.
Όρος Σαιν-Βικτουάρ 1895
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο ζωγράφος ήταν απομονωμένος από συγγενείς και φίλους, λόγω του διαβήτη και κυρίως της σοβαρής κατάθλιψης από τα οποία έπασχε. Ο Σεζάν άφησε την τελευταία του πνοή λόγω πνευμονίας στο πατρικό του σπίτι στην Aix στις 22 Οκτώβρη 1906. Ανάμεσα στους νεαρούς καλλιτέχνες που επηρέασε ήταν κι ο Πικάσσο, από τους συνιδρυτές του κυβισμού. Η αποσύνδεση της μορφής από το χρώμα και η καλλιέργεια μιας τέχνης που προχωρούσε πέρα από τη νατουραλιστική απεικόνιση του περιβάλλοντος ανήκουν στις σημαντικότερες κληρονομιές του Σεζάν στη σύγχρονη ζωγραφική.
Το σημείωμα βασίστηκε σε πληροφορίες του http://www.theartstory.org/artist-cezanne-paul.htm
