Open mall Ιατρικής (η αυγή των νεκρών)

Δυο από τα ζητήματα που απασχόλησαν την επικαιρότητα το τελευταίο διάστημα είναι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και το άνοιγμα των απογευματινών χειρουργείων. Δυο ζητήματα τα οποία είναι πολύ περισσότερο συνδεδεμένα από όσο αρχικά φαίνεται, όχι μόνο σε επίπεδο αντίληψης (ιδεολογικής και πολιτικής) της κυβέρνησης, αλλά και κατεύθυνσης και στοχοθεσίας…

Η υγεία ως έννοια με βάση τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα. Εμπόρευμα είναι οι υπηρεσίες υγείας. Επειδή όμως ειρηνική συνύπαρξη με τον καπιταλισμό και το κέρδος δεν μπορεί να υπάρξει, τις τελευταίες δεκαετίες η υγεία ως δημόσιο αγαθό έχει επιβιώσει μόνο στα πεδία που δεν είναι κερδοφόρα για τον ιδιωτικό τομέα, δηλαδή στα τμήματα επειγόντων περιστατικών και στις μονάδες εντατικής.  

Η απαλοιφή αυτή της υγείας ως δημόσιο αγαθό είναι και η οριστική κατάρρευση του αφηγήματος του κράτος δικαίου στον δυτικό κόσμο. Ήδη τις προηγούμενες δεκαετίες το ποσοστό δαπανών του οικογενειακού εισοδήματος για την υγεία όλο και μεγάλωνε, σε σημείο που πλέον πολλές υπηρεσίες υγείας είναι απλησίαστες (ψυχοθεραπεία, οδοντιατρική κάλυψη, προληπτικός έλεγχος). Εδώ έρχονται να καλύψουν το κενό (κερδοφορίας) οι ιδιωτικές ασφαλίσεις με νέα πακέτα που θα συμπεριλαμβάνουν και τα απογευματινά χειρουργεία και τους τομείς που αφήνει ακάλυπτους η δημόσια ασφάλιση. 

Με αυτό τον τρόπο οι ασφαλιστικές εταιρείες θα εξελιχθούν σε νέα μεγάλα franchise παροχών υγείας. Δεν είναι τυχαίο πως ήδη ασφαλιστικές εταιρείες έχουν γίνει μεγαλομέτοχοι σε ιδιωτικά νοσοκομεία, ούτε είναι τυχαίο πως έχουν ενδιαφερθεί για την ίδρυση ιδιωτικών ιατρικών σχολών. Παρότι η ίδρυση ιατρικής σχολής είναι πολυδάπανη, δίνει άμεση πρόσβαση σε φθηνούς και άμεσα και εύκολα εκμεταλλεύσιμους εργαζόμενους που θα κάνουν τη λάντζα πίσω από την βιτρίνα των επιστημονικών celebrity των ιδιωτικών μονάδων υγείας. 

Η τριπλή αυτή λειτουργία των ιδιωτικών ασφαλιστικών ομοιάζει με τη λειτουργία των εμπορικών κέντρων: πολλές μάρκες για την πλέμπα και λίγες και καλές για τους έχοντες. Και όπως και στην περίπτωση των malls, η ίδρυσή τους παρουσιάστηκε ως ευκαιρία για τα μικρά καταστήματα και τον καταναλωτή μέσω του ελεύθερου ανταγωνισμού για να καταλήξουν τελικά να είναι έδρες μόνο πολυεθνικών franchise με καρτέλ τιμών.  Οπότε όσο και αν οι μεταρρυθμίσεις αυτές φαίνεται αρχικά να ευνοούν τους ιδιώτες γιατρούς και μερικές κατηγορίες δημοσίων, ή και τους ασθενείς με τα κερασμένα από τη φορολογία απογευματινά χειρουργεία, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα οδηγήσουν τη λειτουργία των μονάδων του ΕΣΥ σε υποτυπώδη λειτουργία και τα υπόλοιπα στην αγκαλιά του μεγάλου κεφαλαίου με νέα καρτέλ τιμών και αμφιβόλου ποιότητας υπηρεσίες.

Όπως και στην ταινία τρόμου “Το ξύπνημα των νεκρών”, το μόνο που είχε μείνει ως συνείδηση στα ζόμπι ήταν ο καταναλωτισμός, με αποτέλεσμα να κατευθύνονται άβουλα στα malls, έτσι και τώρα κινδυνεύει η κοινωνία να καταλήξει σε άβουλο καταναλωτή υπηρεσιών υγείας όπου το δικαίωμα στη ζωή και κυρίως στη ζωή με ποιότητα θα συνοδεύεται με σκληρές οικονομικές και μη θυσίες, αλλιώς θα περιορίζεται σε απλή επιβίωση με προβλήματα και ίσως και πρόωρο θάνατο. Σύγχρονη δυστοπία ή επιστροφή στο μεσαίωνα; Σίγουρα όχι το μέλλον για το οποίο η κοινωνία μεγάλωσε και σπούδασε τους επιστήμονες, σίγουρα όχι το μέλλον που οι επιστήμονες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ελεύθεροι από τα δεσμά του κέρδους. 

Πάνος Χριστοδούλου, Βιοπαθολόγος/Εργαστηριακός Ιατρός, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, MSc Διατροφής, Τροφίμων και Μικροβιώματος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης