Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Δ. Μπίμη “Ο Χρόνος κι οι Πληγές”

Από τον ποιητή Γιώργο Δ. Μπίμη λάβαμε και δημοσιεύουμε τα παρακάτω κείμενα:

Ο δημοσιογράφος ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΛΙΩΝΗΣ για την Τρίτη Ποιητική Συλλογή του Γιώργου Δ. Μπίμη “Ο Χρόνος κι οι Πληγές” που παρουσιάστηκε στο ιστορικό polis art café στην Αθήνα…

«Η τρίτη ποιητική συλλογή του Γιώργου Μπίμη “Ο Χρόνος κι οι πληγές” είναι ένα δύσκολο και ταυτόχρονα ιδιαίτερα ενδιαφέρον εγχείρημα, γιατί πρώτα – πρώτα μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για μια βαθιά συζήτηση. Και αυτό στις μέρες μας συνιστά μεγάλη αρετή στο δημόσιο λόγο. Και η συζήτηση μπορεί να ξεκινήσει κατευθείαν από τον τίτλο της συλλογής: Η λέξη “Χρόνος”, αφορά τον ιστορικό χρόνο, ή με άλλα λόγια “ιστορικές στιγμές”, όπου η προηγούμενη “καθημερινότητα” συμπυκνώνεται, αλλά ιδιαίτερη σημασία έχει η δεύτερη λέξη, “πληγές.” Αυτή η δεύτερη λέξη, καθιστά τη συλλογή αμέσως “ελληνική” με την έννοια ότι η λέξη “πληγές” αντανακλά όψεις της κοινωνικής συνείδησης που αποκρυσταλλώθηκαν σε μια αντιφατική πορεία της κοινωνικής κίνησης -της ιστορίας- χιλιάδων ετών.

Έτσι, ως τις αρχές του 20ου αιώνα, και για λόγους που θα μας πήγαιναν πολύ μακριά αν τους συζητούσαμε τώρα, αυτό που για την οικονομία της συζήτησης ονομάζουμε “Ελληνισμό”, είχε αποκρυσταλλώσει μια κοινωνική συνείδηση “κιβωτού”, ενός “φύλακα” δηλαδή, κάποιων αναλλοίωτων “αξιών” που μεταλαμπάδευσε σε άλλους λαούς και ταυτόχρονα ενός “φρουρού” που απέτρεψε τους “βαρβάρους”. Φυσικά, η πορεία της Ιστορίας είναι πολύ διαφορετική, ωστόσο τελικά, η πραγματικότητα του ελληνικού λαού, αντεστράφη, και άρχισε να παρουσιάζεται ως “Ιδέα” για την οποία υπέστη αμέτρητες θυσίες.

Με τέτοια όπλα, πορεύθηκε και η μεγάλη λογοτεχνία μας, και ως “μεγάλη” εννοούμε εκείνη τη λογοτεχνία που επιχείρησε να σηκώσει στις πλάτες της ιστορικές στιγμές με τεράστιο βάρος, την Επανάσταση του 1821 και την ήττα του 1897, για να μιλήσουμε για τον 19ο αιώνα. Με αυτό το πνεύμα γράφτηκαν τα “Σχεδιάσματα” των “Ελεύθερων Πολιορκημένων” του Διονυσίου Σολωμού. Επιρροές αυτού του πνεύματος συναντάμε και στη συλλογή “Ο Χρόνος κι οι πληγές” (στη σελ. 18.)

Στις αρχές του 20ου αιώνα, όμως, τα πράγματα αλλάζουν: Η ορμητική ανάπτυξη της αστικής τάξης και της εργατικής τάξης, γέννησε την ανάγκη τα πράγματα να τεθούν σε διαφορετική βάση και η βάση αυτή δεν ήταν τίποτα διαφορετικό από την ωμή πραγματικότητα. Από τη σκοπιά της εργατικής τάξης και του λαού, το έθεσε επιγραμματικά ο Βάρναλης: “Τέκνο της ανάγκης κι ώριμο τέκνο της οργής”. Επιστροφή πίσω από αυτό δεν υπάρχει, όσο κι αν …τόνοι λάσπης και σύννεφα σκόνης πάνε να σκεπάσουν τη ρωγμή. Ως “τέκνο της ανάγκης και ώριμο τέκνο της οργής” πορεύτηκε και πορεύεται η συνειδητή εργατική τάξη στην Ελλάδα. Αυτό ακριβώς το πνεύμα την οδήγησε στο να μην “τα διπλώσει” μπροστά στον ταξικό αντίπαλο, και αυτό ακριβώς το πνεύμα την οδηγεί, πλέον, να μη μιλά για “οράματα”, αλλά για την αναγκαιότητα.

Απ’ αυτή τη σκοπιά, κατά την γνώμη μας, πρέπει να προσεγγίζονται και τα ζητήματα της λογοτεχνίας. Μιλάμε, φυσικά, για τη λογοτεχνία εκείνη που επιθυμεί να συμπορευθεί με την εργατική τάξη και η ποίηση του Γιώργου Μπίμη κινείται σε αυτήν την κατεύθυνση. Η συνέχιση της ποιητικής πορείας σε αυτόν τον δρόμο και μάλιστα μέσα από τα πιο “πεζά” του μονοπάτια, -χωρίς δηλαδή ιδιαίτερες εξάρσεις ή μεγάλα ψυχικά βυθίσματα και κυρίως χωρίς άγχος- μπορεί να οδηγήσει στο να περιληφθεί η ποίηση του Γιώργου Μπίμη στη “φωνή του καιρού μας.”

Στην ποιητική συλλογή αποτυπώνεται η αγωνία και η κραυγή του ποιητή, όμως, κατά την ταπεινή μας άποψη, περισσότερο αναγκαίος είναι ο “ρυθμός” (με την πολιτική έννοια του όρου) πλέον, παρά ο “λυρισμός”. Η ποιητική συλλογή “Ο Χρόνος κι οι πληγές” εμπεριέχει και “ρυθμό” και “λυρισμό” και πιστεύουμε ότι ο δεύτερος “αδυνατίζει” σε ορισμένα σημεία το μήνυμα του ποιητή.

Συγκεκριμένα:

(Σελ 8): “Όμως η αγάπη, η αλληλεγγύη κι η ειρήνη που αποζητά ο άσκεπος, ο άοπλος κι ο αφιερωμένος, μέσα στις φουρτούνες των μάταιων ταξιδιών και στην αποκτημένη συνήθεια, στέρεψαν και δεν περισσεύουν στον παρηκμασμένο κι αμετανόητο κόσμο μας…” 

Ο κόσμος μας, δεν είναι αμετανόητος, διότι δεν έχει να μετανοήσει για τίποτα. Δεν είναι “λάθος” αυτό που συμβαίνει. Είναι το αποτέλεσμα της πορείας ενός συγκεκριμένου κοινωνικοικονομικού σχηματισμού, του καπιταλιστικού, που δεν διορθώνεται, παρά μόνο ανατρέπεται. Το τελευταίο ακριβώς δεν πρέπει να συνειδητοποιηθεί, και γι’ αυτό οι αστοί και οι μηχανισμοί τους επιδίδονται και στην “αγάπη” και στην “αλληλεγγύη”. Οι εξυπνότεροι από αυτούς, και κυρίως οι “αριστεροί” διαχειριστές της εξουσίας του κεφαλαίου, αναγνωρίζουν την “αδικία”, αλλά λένε ταυτόχρονα ότι αυτός ο κόσμος είναι ο μόνος δυνατός.

(Σελ 17-18): “Και τότε, στην άσκοπη περιπλάνηση, στον αυταρχισμό και στην αδικία, πάνω από την τυραννία της ζωής, θα βηματίσει το δικό μας δίκιο, η δική μας λευτεριά και η αληθινή δικαιοσύνη που με πάθος γυρέψαμε…”

Ο ταξικός αγώνας είναι ιδιαίτερα σκληρός και ο ηττημένος εχθρός θα πολλαπλασιάσει με λύσσα την αντίδρασή του. Το δικό μας δίκιο είναι σαφώς ταξικό, δεν θα είναι δίκιο για τους εκμεταλλευτές και η αληθινή δικαιοσύνη δεν θα έχει τα μάτια της …δεμένα.

(Σελ 31): “Κι η μεγάλη πράξη αποδυναμώνεται κι αυτή και καταρρέει, όταν τοποθετούνται τα συμφέροντα πάνω από τις ανθρώπινες ζωές”.

Στον καπιταλισμό είναι απόλυτος νόμος του συστήματος η τοποθέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου πάνω από τα πάντα. Δεν είναι θέμα επιλογής. Είναι “σιδερένια” αναγκαιότητα του συστήματος.

Και στις δύο αυτές παρατηρήσεις απαντά ο ποιητής, από την άλλη, με το ποίημα της σελ. 42.

Οι επισημάνσεις που κάναμε στην αρχή της παρέμβασής μας αποτυπώνονται και στον Επίλογο της συλλογής, καθώς και εδώ συναντάμε ορισμένες αντιφάσεις. Παρόλα αυτά, το μήνυμα που στέλνει ο ποιητής είναι μήνυμα ελπίδας, είναι μήνυμα θετικό.

Τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Η κρίση και κυρίως η διαχείρισή της, σαρώνει με μεγάλη ταχύτητα και αποκαλύπτει πολλά πράγματα. Αυτή η πλευρά όμως, αφορά εκείνους που γνώριζαν, όχι ως προφήτες, αλλά βάσει πολύ συγκεκριμένης μεθόδου ανάλυσης και γι’ αυτό δεν εκπλήσσονται. Υπάρχει όμως και ένας πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων, ιδιαίτερα νέων ανθρώπων, που μπαίνουν σε αυτήν τη δίνη, απροετοίμαστοι από κάθε άποψη και η πρώτη τους αντίδραση είναι η απελπισία. Άλλοι ακολουθούν το δρόμο της απάθειας, για άλλους το σύστημα έχει προετοιμάσει “απαντήσεις”. Γι’ αυτό η ευθύνη αυτών που έχουν δημόσιο λόγο είναι μεγάλη και στην περίπτωση του Γιώργου Μπίμη, είναι μεγαλύτερη και για λόγους που ο ίδιος, είναι σίγουρο πως αισθάνεται, αλλά και γιατί μέσα από την ποίησή του φαίνεται κάτι ιδιαίτερα σημαντικό: Ο ποιητής δεν φιλοδοξεί να μετατρέψει -ας μου επιτραπεί η έκφραση- το ιδιωτικό του βίτσιο σε δημόσιο ήθος.

Ο ποιητής δεν είναι παραιτημένος. Και επειδή δεν είναι παραιτημένος κοινωνικά, δεν είναι παραιτημένος και προσωπικά. Η αγωνία, το άγχος, η κραυγή του Μπίμη, η προτροπή του Μπίμη είναι η αγωνία, το άγχος και η κραυγή χιλιάδων τίμιων ανθρώπων.

Από αυτή τη σκοπιά, επιχειρήσαμε να προσεγγίσουμε την ποιητική του συλλογή. Και οι όποιες κριτικές παρατηρήσεις αφορούν ακριβώς το ενδιαφέρον μας να δυναμώσουν ακόμα περισσότερο φωνές σαν του Γιώργου Μπίμη. Για δυο λόγους: Πρώτον, σε αυτούς τους καιρούς, πόσους ανθρώπους έχουμε που να συζητάμε τέτοια πράγματα; Δεύτερον, που θα μπορούσε να είναι και πάνω απ’ όλα, ο Γιώργος Μπίμης με την ποίησή του, μπορεί να σε κάνει να βουρκώσεις, να συγκινηθείς, να ανασάνεις, να ταξιδέψεις. Πάνω από όλα όμως, σε κάνει να σκέφτεσαι και αυτό σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς είναι το πλέον σημαντικό».

Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Δ. Μπίμη ‘’Ο Χρόνος κι οι Πληγές’’

Κώστας Κ. Κατής

Δημοσιογράφος, συγγραφέας, πρώην Διευθυντής της Απογευματινής, Αντιπρόεδρος του Συγκροτήματος Μπότση.

Τοποθέτηση στην Παρουσίαση του Βιβλίου “Ο Χρόνος κι οι Πληγές” του Γιώργου Δ. Μπίμη που πραγματοποιήθηκε στο polis Art Café στις 5 Mαρτίου του 2017.

Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, αγαπημένοι συγχωριανοί και συντοπίτες,

“Ο Χρόνος κι οι Πληγές” είναι ο τίτλος της ποιητικής συλλογής κι ο ποιητής είναι ο Γιώργος Δ. Μπίμης…

Όταν άνοιξα τις σελίδες κι άρχισα να διαβάζω ένιωσα αμέσως τις παλλόμενες χορδές των νοημάτων κι ήταν σα να με ταξίδευαν σε μια παράξενη τρισυπόστατη πορεία: Στο χρόνο, στη φύση και στον άνθρωπο…

Και το φως που διαχέεται από το σπινθήρισμα της μουσικής των ήχων, σου δείχνει το δρόμο.

Πως και που μπορεί να κοιτάξεις την ποίηση του Γιώργου Μπίμη; Στη νοσταλγία για τον καιρό και τα πράγματα που φεύγουν κι αλλοιώνουν την ύπαρξή σου;

Στην αγωνία για τον άγνωστο χρόνο που είναι ακόμα μπροστά; Για την ασύμμετρη αρμονία της φύσης, για τον άνθρωπο που υποφέρει εγκλωβισμένος στο ανεξήγητο της ύπαρξής του και στη μέγγενη της εξουσίας;

Για όλα αυτά ο ποιητής καταθέτει τη δική του αναφορά. Χωρίς υστερικό σύνδρομο, χωρίς κραυγές, χωρίς προκαταλήψεις και μίση, χωρίς ικεσίες. Το μόνο όπλο ο ρωμαλέος ποιητικός λόγος…

Η αγωνία του για τον αλυσοδεμένο άνθρωπο, εκφράζεται με ένα εκρηκτικά ρομαντικό μοτίβο. Με μια φωτεινή  αλήθεια που πηγάζει από την ψυχή του και φωτίζει μέχρι το βάθος τη σκοτεινή πλευρά των πραγμάτων. Το διεφθαρμένο και ανάλγητο Σύστημα της Παγκόσμιας Κυριαρχίας από τους ολίγους.

Η ποίηση του Γιώργου Μπίμη είναι ένας ύμνος, για την αγάπη, για τα όνειρα, για τους πόθους, για την αναζήτηση, για τον προορισμό και για το άγνωστο. Όλα για τον καθημερινό άνθρωπο αλλά και με μια προσδοκία για έναν καλύτερο κόσμο!

Ο ποιητής δε δεσμεύεται από την αυστηρότητα της μετρικής τεχικής και αντίληψης, άλλωστε και μια συλλαβή μπορεί να κάνει το στίχο, το μέτρο όπως και οι οκτώ και οι 12 συλλαβές…

Η προσωπική σφραγίδα στη δόμηση και η ουσία του ποιητικού λόγου… Κι εκεί ακριβώς έγκειται η αξία και στα μηνύματα που εκπέμπει και στη διαχρονικότητα…

Στο βιβλίο “Ο Χρόνος κι οι Πληγές” παρατάσσονται και έντονες πινελιές –κατά αραιά διαστήματα- από τον πεζό λόγο.

Κι είναι σα να συντροφύουν το δημιουργό στο μοναχικό ταξίδι στην ποίηση και στην υπαρξιακή αγωνία…

Συγκλωνιστικός κι ο επίλογος του έργου…

Αγαπητές φίλες, Αγαπητοί φίλοι,

Τελειώνοντας, θέλω να εκφράσω την άποψη, την αντικειμενική άποψη –αβίαστα και χωρίς υπερβολές- πως ο πολυβραβευμένος ποιητής Γιώργος Μπίμης, είναι ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της εποχής μας…

Σας ευχαριστώ!