«Βαριά η κληρονομιά που αφήνεις… και το χρέος να συνεχίσουμε…»

Έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 78 ετών, ο σπουδαίος σκηνοθέτης κινηματογράφου και παραγωγός οπτικοακουστικών έργων, Γιώργος Σγουράκης.

Ο Γ. Σγουράκης γεννήθηκε στα Χανιά και σπούδασε δημοσιογραφία και σκηνοθεσία. Δούλεψε αρχικά στο ραδιόφωνο ως δημοσιογράφος και από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 στην τηλεόραση, δημιουργώντας μαζί με τη γυναίκα του Ηρώ Σγουράκη, μια σημαντική ταινιοθήκη από πολύτιμα έργα, που διέσωσαν σημαντικά κομμάτια της ιστορικής μνήμης για τη ζωή και το έργο των μεγαλύτερων Ελλήνων δημιουργών. Ανάμεσά τους αφιερώματα στον Ρίτσο, τον Κατράκη, τον Σεμερτζίδη, τον Θεοδωράκη, τον Λεοντή, τον Ξένο και δεκάδες άλλους. Το πολυβραβευμένο έργο τους, πέραν των άλλων, χάρισε στην ελληνική τηλεόραση μια άλλη υψηλή ποιότητα, που βοηθάει στη μορφωτική και πολιτιστική ανάταση του λαού, αναγκαία μέσα στις σημερινές συνθήκες.

Το 2012 η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε αυτό το οπτικοακουστικό έργο, που έχει χαρακτηριστεί «εθνικό αρχείο», απονέμοντας στους δημιουργούς, παραγωγούς και σκηνοθέτες, Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη τότε, το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα».

Γιώργος και Ηρώ Σγουράκη με τον Μίκη Θεοδωράκη

Η ιδέα της δημιουργίας της εκπομπής «Μονόγραμμα» ήταν του Γιώργου Σγουράκη, όταν ερευνώντας, διαπίστωσε ότι δεν υπάρχει ουδεμία καταγραφή της Ιστορίας των ανθρώπων του πολιτισμού μας, παρά αποσπασματικές καταγραφές. Επιθυμούσε να καταγράψει με αυτοβιογραφική μορφή τη ζωή, το έργο και η στάση ζωής των προσώπων, έτσι ώστε να μην υπάρχει κανενός είδους παρέμβαση και να διατηρηθεί ατόφιο το κινηματογραφικό ντοκουμέντο.

Άνθρωποι της διανόησης και Τέχνης καταγράφτηκαν στο Μονόγραμμα. Άνθρωποι που ομνύουν και υπηρετούν τις Εννέα Μούσες, κάτω από τον «νοητό ήλιο της Δικαιοσύνης και τη Μυρσίνη τη Δοξαστική…» για να θυμηθούμε και τον Οδυσσέα Ελύτη ο οποίος έδωσε και το όνομα της εκπομπής στον Γιώργο Σγουράκη. Για να αποδειχτεί ότι ναι, προάγεται ακόμα ο πολιτισμός στην Ελλάδα, η νοητή γραμμή που μας συνδέει με την πολιτιστική μας κληρονομιά ουδέποτε έχει κοπεί.

«Μονόγραμμα» – Μια εκπομπή σταθμός στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας

«Η ιδέα μου είναι να προχωρήσω στη δημιουργία μιας σειράς εκπομπών, να καταγραφούν οι πνευματικοί άνθρωποι και να υπάρχει ένα τεκμήριο της παρουσίας τους στη ζωή», είχε πει ο ίδιος σε συνέντευξή του για το «Μονόγραμμα», που ξεκίνησε ως ιδέα το το 1978 και υλοποιήθηκε τελικά από το 1982. «Στην αρχή ρωτούσαν τι είναι η αυτοβιογραφία. Εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχε η ιδέα της αυτοβιογραφίας», εξηγούσε ο Γ. Σγουράκης ενώ πρόσθεσε ότι «η σχέση που είχα με τους ποιητές – τον Ελύτη, με τον Καρούζο, τον Ρίτσο-, τους συγγραφείς, βοήθησε».

Οι παραγωγές του Γιώργου και της Ηρώς Σγουράκη έχουν αποσπάσει ελληνικά και διεθνή βραβεία, όπως η ταινία «Θεόφιλος Γ. Χ Μιχαήλ» – Α’ Βραβείο 20ού Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, «Μίκης Θεοδωράκης – αυτοβιογραφία» κ.ά. Σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, ταινίες από το έργο τους αποτελούν θέματα μελέτης και διδασκαλίας, όπως από τις σειρές «Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική…», «Μονόγραμμα», καθώς και από τα ντοκιμαντέρ «Εδώ γεννήθηκε η Ευρώπη», «Η άλλη Ελλάδα» και «Αυτή είναι η Κρήτη».

Ο Γιώργος Σγουράκης με τον ποιητή Γιώργο Κακουλίδη

Επίσης, δημιούργησαν την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Αρχείο Κρήτης» και εξέδωσαν τα λευκώματα με dvd «Μίκης Θεοδωράκης – ντοκουμέντα της ζωής και του έργου του», «Γιάννης Ρίτσος – αυτοβιογραφία», την ταινία «Βιογραφία Ελευθερίου Βενιζέλου», τα βιβλία «Κρητικά Ημερολόγια», καθώς και την ειδική έκδοση σε cd με όλα τα διασωθέντα ηχητικά ντοκουμέντα με τη φωνή του Ελευθέριου Βενιζέλου.

Την είδηση του θανάτου του έκανε γνωστή ο γιος του Στέλιος με ανάρτησή του στην οποία μεταξύ άλλων σημειώνει: «Βαριά η κληρονομιά που αφήνεις σε μας αλλά συνάμα και το χρέος να συνεχίσουμε τον αγώνα της καταγραφής και διάσωσης του πολιτισμού αυτού του τόπου, όπως κάνατε με την Ηρώ για σχεδόν πενήντα χρόνια … μιαν ολόκληρη ζωή. Καλό κατευόδιο πατέρα».