Εμπορευματοποίηση και ασφυξία ή αγώνας για υγεία στο ύψος των αναγκών;

Άρθρο του Γιώργου Σιδέρη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνου του Τμήματος Υγείας – Πρόνοιας της ΚΕ

«Διάβασε» ο Μητσοτάκης τα αποτελέσματα των εκλογών; «Πήρε το μήνυμα»; «Ακουσε» τους ένα εκατομμύριο ψηφοφόρους που έχασε; Αυτά τα …βαθυστόχαστα ερωτήματα των αστικών αναλυτών παίρνουν κάθε μέρα την απάντησή τους από την πραγματική ζωή και την εφαρμοζόμενη πολιτική. Από τις ευρωεκλογές και μετά, η πολιτική της κυβέρνησης και στην Υγεία δίνει απαντήσεις.

Περισσότερη εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση. Για τον λαό μας, λίγα και για λίγο, «τόσο – όσο» να βρίσκουν οι ανάγκες του για δωρεάν, σύγχρονη δημόσια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στο ταβάνι των «δημοσιονομικών αντοχών», των πολεμικών δαπανών, των κερδών των καπιταλιστών. Οντως λοιπόν ο Μητσοτάκης άκουσε τα μηνύματα των εκλογών και αποφάσισε να συνεχίσει απερίσπαστα την εφαρμογή της πολιτικής υπηρέτησης των συμφερόντων των επιχειρηματικών ομίλων. Αλλωστε η πολιτική της εκάστοτε αστικής κυβέρνησης – και της σημερινής – δεν καθορίζεται από το όνομα και τον χαρακτήρα του κάθε πρωθυπουργού, αλλά από τις στρατηγικές επιδιώξεις του κεφαλαίου και της ΕΕ.

Το τελευταίο μετεκλογικό διάγγελμα – ανάρτηση του πρωθυπουργού τιτλοφορείται «Η ανάταξη του ΕΣΥ αποτελεί μια από τις μείζονες προτεραιότητές μας». Αρκεί λοιπόν κάποιος να ρίξει μια ματιά στα πεπραγμένα του τελευταίου μήνα για να καταλάβει περί τίνος πρόκειται.

Τρεις μεταρρυθμίσεις…

Μεταρρύθμιση πρώτη: Αυξήσεις έως και 357% για τουλάχιστον 400 φάρμακα.

Στο όνομα του «δημοσιονομικού εξορθολογισμού της φαρμακευτικής δαπάνης» αύξησαν κι άλλο τις τιμές των φαρμάκων, απειλώντας ότι αν οι ασφαλισμένοι δεν πληρώσουν ακόμα περισσότερα για τα φάρμακά τους δεν θα τα βρίσκουν στα φαρμακεία, καθώς «δεν θα υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για την εισαγωγή καινοτόμων φαρμάκων». Η λιανική τιμή για φάρμακα π.χ. όσων έχουν καρδιολογικά προβλήματα τριπλασιάζεται, το ίδιο για αντιβιοτικά και ογκολογικά σκευάσματα.

Με τις μέχρι στιγμής ανατιμήσεις οι ασθενείς επιβαρύνονται με τουλάχιστον 10 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον από την αύξηση της συμμετοχής. Τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, την οποία πληρώνει ο λαός όχι μόνο με τις πληρωμές συμμετοχής για τα σκευάσματα της θετικής λίστας (λίστα αποζημιούμενων φαρμάκων) αλλά και με τη διαρκή μεταφορά σκευασμάτων από τη θετική στην αρνητική (λίστα σκευασμάτων που πληρώνουν οι ασθενείς εξολοκλήρου από την τσέπη τους), όπως έγινε πρόσφατα με τα ισχυρά αναλγητικά «LONARID-N tb» και «LONALGAL tb». Η αύξηση των τιμών στα συγκεκριμένα φάρμακα αποτελεί αίτημα των φαρμακοβιομηχανιών. Είχε προηγηθεί η ικανοποίηση του αιτήματος της Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοβιομηχανίας για αύξηση τιμών σε φάρμακα που η τιμή τους είναι σήμερα μέχρι 15 ευρώ (μέχρι πρότινος προβλέπονταν αυξήσεις για σκευάσματα μέχρι 10 ευρώ), στο όνομα τάχα της καταπολέμησης των ελλείψεων. Να ποιους άκουσε ο Μητσοτάκης.

Μεταρρύθμιση δεύτερη: Διαλύουν και κλείνουν τις δημόσιες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και Απεξάρτησης.

Ντάλα καλοκαίρι δόθηκε στη δημοσιότητα το σχέδιο νόμου με τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης». Στόχος της κυβέρνησης της ΝΔ, αξιοποιώντας το νομικό οπλοστάσιο που της παρέδωσαν όλες οι προκάτοχοί της, είναι να υλοποιηθούν κατά γράμμα οι κατευθύνσεις της ΕΕ για διάλυση της δημόσιας Ψυχικής Υγείας και Απεξάρτησης και χάρισμά της σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες (ΑΜΚΕ) και ιδιώτες. Οι ανάγκες του λαού, των ψυχικά ασθενών, των χρηστών και των οικογενειών τους θυσιάζονται για άλλη μια φορά στον βωμό του «κόστους – οφέλους», αφού το νομοσχέδιο προβλέπει την κατάργηση των εναπομεινάντων Ειδικών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων (ΨΝΑ Δαφνί, ΨΝ Θεσσαλονίκης) για να δοθεί ακόμα περισσότερος χώρος στην ανάπτυξη ιδιωτικών κλινών, που ήδη αριθμούν 4.700, σε αντίθεση με τις 900 κλίνες στο ΕΣΥ. Ταυτόχρονα βάζει λουκέτο στο ΚΕΘΕΑ, στο 18 ΑΝΩ, στο ΑΡΓΩ, στο ΙΑΝΟΣ, στο ΔΙΑΠΛΟΥΣ, σε δημόσια δωρεάν «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα, και κλείνει τα Κέντρα Πρόληψης αφού δεν διασφαλίζεται μετά το 2027 η λειτουργία τους. Στον αντίποδα αυτών φτιάχνονται προγράμματα – πυροτεχνήματα, με ημερομηνία λήξης, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους ασθενείς (όπως το πρόσφατο παράδειγμα με τα προγράμματα έγκαιρης παρέμβασης στην ψύχωση, που έχει μόλις 18 μήνες διάρκεια, αντιμετωπίζοντας την έγκαιρη παρέμβαση στην ψύχωση σαν μια παροδική ανάγκη) και με τις ευλογίες της ΕΕ δίνονται γενναίες χρηματοδοτήσεις για τη δημιουργία νέων ΜΚΟ και ΑΜΚΕ, με τους ιδιώτες και κάθε λογής «φιλάνθρωπους» να αναλαμβάνουν αυτό που το κράτος θα έπρεπε να παρέχει. Και πάλι, να ποιους άκουσε ο Μητσοτάκης.

Μεταρρύθμιση τρίτη: Δυνατότητα σε γιατρούς του ΕΣΥ να ασκούν ιδιωτικό έργο και σε ιδιώτες να καλύπτουν κενά στο ΕΣΥ:

Η νομοθέτηση σε γιατρούς του ΕΣΥ να ασκούν ιδιωτικό έργο αποτελεί κυνική ομολογία ότι δεν θα βελτιώσει το εισόδημά τους – όπως όλες οι κυβερνήσεις – και δεν θα πάρει κανένα μέτρο για την επιστημονική τους ανέλιξη, ενώ η νομοθέτηση της εισόδου ιδιωτών γιατρών στο ΕΣΥ – που επίσης όλες οι κυβερνήσεις έχουν νομοθετήσει, με τα γνωστά από δεκαετίες «μπλοκάκια» – αποτελεί θρασύτατη ομολογία ότι δεν έχει καμία πρόθεση να στελεχώσει τα δημόσια νοσοκομεία, ότι έχει κηρύξει «εμπάργκο» στις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού. Η κυβέρνηση λέει ωμά: «Πηγαίνετε να τα πάρετε από τους ασθενείς. Εάν δεν το κάνετε, επειδή θέλετε ανθρώπινα ωράρια και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, φταίτε εσείς που δεν επιλέγετε να ξεζουμίσετε τον εαυτό σας και τους ασθενείς».

Η κυβέρνηση επικαλείται σκόπιμα την άθλια κατάσταση που δημιούργησε η πολιτική της για να προβάλει ως «αναγκαία λύση» μέτρα που υπηρετούν τον στόχο να προσαρμόζεται διαρκώς η λειτουργία των δημόσιων νοσοκομείων στις «αρχές» της επιχειρηματικής δράσης, με αποσπασματική και περιορισμένη κάλυψη σοβαρών μόνιμων αναγκών σε γιατρούς. Καμία αστική κυβέρνηση δεν νοιάζεται, ούτε μπορεί να καλύψει έγκαιρα και αποτελεσματικά όλες τις λαϊκές υγειονομικές ανάγκες όλες τις ώρες της μέρας, όλες τις μέρες του χρόνου. Πολύ περισσότερο που αυτό που φτιάχνεται δεν είναι η Δευτεροβάθμια Περίθαλψη που αξίζει ο λαός μας, παρά μόνο μπαλώματα, αφού πλέον οι γιατροί του ΕΣΥ και οι ιδιώτες γιατροί έχουν άπλετη …ελευθερία για άσκηση ιδιωτικού έργου εντός και εκτός του δημόσιου συστήματος Υγείας.

Σύμβαση του δημόσιου νοσοκομείου – επιχείρηση με έναν γιατρό για όσο διάστημα χρειάζεται τις υπηρεσίες του, ασθενείς – πελάτες και «αυτοχρηματοδοτούμενο» δημόσιο νοσοκομείο, όπου το «κόστος» εργασίας και η διεύρυνση των εσόδων από την πώληση των εργασιών του στους ασθενείς θα μπαίνουν στη ζυγαριά της «βιωσιμότητας» και της «αξιολόγησης». Αυτά είναι τα κριτήρια ανάπτυξης των δημόσιων μονάδων Υγείας τα οποία με διάφορες παραλλαγές εφάρμοσαν όλες οι κυβερνήσεις, με σχετική καθυστέρηση στην Ελλάδα σε σχέση με άλλα καπιταλιστικά κράτη, που ήδη διαθέτουν πολύχρονη εμπειρία στην εφαρμογή τους. Το γεγονός της κατάρρευσης αυτών των «σύγχρονων» συστημάτων Υγείας κατά την περίοδο της πανδημίας δείχνει και την αντιλαϊκή κατεύθυνση όλων αυτών των μέτρων.

…και μια έκθεση

Πρόσφατα βγήκε στη δημοσιότητα η έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ για τα πεπραγμένα του 2022 και το διάβασμα των στοιχείων της ζαλίζει.

Η ιδιωτική αγορά Υγείας έχει τζίρο κοντά στα 2 δισ. ευρώ τον χρόνο, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 6% για το 2024 – 2025. Η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου στην ιδιωτική Υγεία προχωράει και ενισχύεται μετά την εξαγορά του «Metropolitan», του «ΙΑΣΩ General» και του «Υγεία» από τη «Hellenic Healthcare», που ανήκει στον όμιλο «CVC Capital Partners». Ο ίδιος όμιλος εξαγόρασε το 2022 την «Εθνική Ασφαλιστική», που έχει σημαντικό μερίδιο στον κλάδο Ασφάλισης Υγείας, καθετοποιώντας περαιτέρω την παρουσία στην παροχή υπηρεσιών Υγείας. Αυτήν τη στιγμή ο όμιλος «Hellenic Healthcare» κατέχει μερίδιο 34,1% στην αγορά των γενικών κλινικών και 33,8% στην αγορά μαιευτικών κλινικών, ενώ ο «Ομιλος Ιατρικού» ελέγχει το 24,3% στην αγορά των γενικών κλινικών. Ενδεικτικά, σύμφωνα με εκτιμήσεις της «ICAP Crif», τα έσοδα ανά κλίνη για το «Υγεία» υπολογίζονται σε 584.000 ευρώ, για το «Ιατρικό» σε 190.000 ευρώ, για το «Metropolitan General» σε 241.000 ευρώ και για το «Ερρίκος Ντινάν» σε 126.000 ευρώ ανά κλίνη.

Την ίδια ώρα ο ελληνικός λαός δαπάνησε 5,9 δισ. ευρώ από την τσέπη του για ιατρικές υπηρεσίες το 2022, ενώ η δαπάνη του Δημοσίου (κρατικός προϋπολογισμός και ΕΟΠΥΥ, δηλαδή φόροι και ασφαλιστικές εισφορές, που πάλι βγαίνουν από την τσέπη του) ήταν 10,9 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα είναι εδώ, παραμένουν και διογκώνονται τα προβλήματα του ΕΚΑΒ, με τα γνωστά τραγικά κάθε καλοκαιριού, ασθενείς να πεθαίνουν αβοήθητοι ή να «διακομίζονται» σε καρότσες αγροτικών. Είναι εδώ και παραμένουν οι ελλείψεις στο αίμα, τεράστιες αναμονές για τακτικά ραντεβού οι οποίες θα μεγαλώσουν, αφού τα Τμήματα Εξωτερικών Ιατρείων κλείνουν για να πάρει το προσωπικό ελάχιστες μέρες άδεια, ζουν και βασιλεύουν οι εξευτελιστικές για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια εικόνες ασθενών σε ράντζα και οι κλειστές χειρουργικές αίθουσες. Αποτέλεσμα της πολιτικής κυβέρνησης – ΕΕ και νέων επίδοξων σοσιαλδημοκρατικών σωτήρων, που ως κυβέρνηση ή ως συμπολιτευόμενη «αντιπολίτευση» έχουν στην προμετωπίδα τους – ως «ένα το κρατούμενο» – τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων.

Μπορούμε αλλιώς

Το αισιόδοξο ρεύμα που ήδη υπάρχει και εκφράστηκε με νέες χιλιάδες ψήφους εργαζομένων και νεολαίας υπέρ του ΚΚΕ στις ευρωεκλογές, με τη σημαντική ενίσχυση των ψηφοδελτίων όπου συμμετέχουν οι κομμουνιστές στα σωματεία των δημόσιων νοσοκομείων και άλλων εργατικών χώρων, μπορεί και να διευρυνθεί και να βαθύνει τα πολιτικά του χαρακτηριστικά. Ο καθημερινός αγώνας μπορεί να συναντηθεί με την πολιτική του ΚΚΕ, του μόνου κόμματος που έχει στρατηγική πρόταση για την Υγεία, μελέτησε μαζί με τους πρωταγωνιστές τα συμπεράσματα από την πανδημία, έχει πρωτοστατήσει μέσα και έξω από τη Βουλή για λύση σε κάθε μικρό ή μεγάλο πρόβλημα, και κυρίως βάζει αυτήν την πρότασή του μέσα στο λαϊκό κίνημα, για να τη διεκδικήσει σήμερα και να ανατρέψει τα εμπόδια της εφαρμογής της.

Το μέτωπο της Υγείας είναι κρίκος και μέτωπο πάλης όλου του λαού, είναι ζήτημα ζωής και άμεσης πάλης, που χαλάει το αστικό αφήγημα των «δημοσιονομικών αντοχών» της καπιταλιστικής οικονομίας. Η πρόταση του ΚΚΕ για ενιαίο, αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας, με κατάργηση της επιχειρηματικής δράσης, είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ για να αντιστοιχηθούν οι σύγχρονες κατακτήσεις της επιστήμης με την κάλυψη των ολοένα και διευρυνόμενων λαϊκών αναγκών.