Ντμίτρι Σοστακόβιτς: «Κάθε φορά που η ανθρωπότητα κάνει ένα βήμα προς τα μπρος, οι μουσικοί είναι στην πρώτη γραμμή…»
Σαν σήμερα, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος Σοβιετικός μουσικοσυνθέτης Ντμίτρι Ντμιτρίεβιτς Σοστακόβιτς. Το έργο και η συνολική διαδρομή του έχουν τεράστια βαρύτητα για τη σοβιετική μουσική και για τη μουσική όλου του κόσμου.
«(…) Αλλά σε τι μας χρειάζεται η λεγόμενη σοβαρή μουσική; Τι προσφέρει στη ζωή μας; Από πού πηγάζει η απόλαυση που δοκιμάζει ο ακροατής; Κατά πάσα πιθανότατη, η αιτία που μερικοί νέοι δεν απολαμβάνουν τη, συμφωνική μουσική είναι ότι δεν τραγουδιέται, ούτε και χορεύεται· κοντολογίς, επειδή δεν τους διασκεδάζει.
Αλλά ο σκοπός της μουσικής, και κάθε τέχνης, δεν είναι απλώς και μόνο να ψυχαγωγεί το λαό. Δεν διαβάζουμε το Πόλεμος και Ειρήνη ή τον Ήρεμο Ντον μόνο και μόνο για να περάσουμε ευχάριστα την ώρα μας. Δεν κοιτάζουμε τους πίνακες του Ρέπιν, του Κόριν ή τον Πλαστόφ για να χαλαρώσουμε και να ξεχαστούμε.
Ο σκοπός της τέχνης είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο να κατανοήσει τον εαυτό του και τον κόσμο που τον περιβάλλει, να τον εκπαιδεύσει και να τον εμπνεύσει ώστε ν’ αγωνιστεί για μια καλύτερη, πιο τέλεια ζωή. Και η μουσική, μαζί με τις άλλες τέχνες, αυτούς τους σκοπούς υπηρετεί.
(…) Στη μουσική, όπως και σε κάθε μορφή τέχνης, η δημιουργική διαδικασία ξεκινάει με τη γνώση της ζωής. Ο συνθέτης στήνει αυτί στο πνεύμα της εποχής, στα συναισθήματα του λαού του, συμμερίζεται τις λύπες του, τις ελπίδες και τις χαρές του και όλα αυτά τα εκφράζει στη μουσική του.
(…) Κάθε φορά που η ανθρωπότητα κάνει ένα βήμα προς τα μπρος, οι μουσικοί είναι στην πρώτη γραμμή, ανάμεσα στους σημαιοφόρους. Δίνουν δύναμη στους γενναίους αγωνιστές, συνεφέρνουν τους αδύνατους και ενθαρρύνουν τους διστακτικούς (…)»
[Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Για τη μουσική]
Σαν σήμερα, στις 9 του Αυγούστου 1975, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος Σοβιετικός μουσικοσυνθέτης Ντμίτρι Ντμιτρίεβιτς Σοστακόβιτς. Είχε γεννηθεί στις 25 του Σεπτέμβρη 1906, στη Μόσχα.
Το έργο του συγκαταλέγεται στα καλύτερα της μουσικής τέχνης κατά τον 20ο αιώνα. Στις συνθέσεις του έστρεφε πάντα την προσοχή του σε θέματα και μορφές μεγάλης σοσιαλιστικής σημασίας και απεικόνιζε τις σημαντικότερες πλευρές της πραγματικότητας της εποχής του. Κεντρική θέση στα έργα του κατέχουν οι συμφωνικές συνθέσεις που διακρίνονται για την μεγάλη δραματική ένταση.
Η Πρώτη Συμφωνία του ανέβηκε στη Μεγάλη Αίθουσα της Φιλαρμονικής του Λένινγκραντ το 1926, ενώ το 1927 σύνθεσε ένα συμφωνικό έργο για τη 10η επέτειο της Οχτωβριανής Επανάστασης.
Το 1928 ολοκλήρωσε την όπερα Η Μύτη. Το 1929 θα γράψει τη μουσική για την παράσταση του έργου του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι Ο Κοριός και θα παρουσιάσει την Τρίτη Συμφωνία, Της Πρωτομαγιάς, γραμμένη πάνω σε ποίηση του Σεμιόν Κιρσάνοφ.
Ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς ανήκει στους πρωτεργάτες της σοβιετικής κινηματογραφικής μουσικής, έχοντας γράψει μουσική και τραγούδια για περισσότερες από 35 ταινίες, μεταξύ άλλων και της πρώτης σοβιετικής ταινίας με ήχο Τα Χρυσά Βουνά (1931).
Το 1934 ανεβαίνει η Λαίδη Μάκβεθ και το 1935 το Φωτεινό Ρυάκι, μουσική για μπαλέτο. Το 1937 συνθέτει την Πέμπτη Συμφωνία και το 1939 την Έκτη. Την ίδια χρονιά του απονέμεται το Παράσημο της Κόκκινης Σημαίας της Εργασίας για τη μουσική του στον κινηματογράφο. Το 1940 ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς σύνθεσε το Κουιντέτο για Πιάνο, για το οποίο το 1941 του απονεμήθηκε το Βραβείο Στάλιν (για τις διακρίσεις του συνολικά δες στο τέλος).
Η επίθεση των χιτλερικών κατά της ΕΣΣΔ βρίσκει τον Σοστακόβιτς στο Λένινγκραντ, στο οποίο θα αφιερώσει την επική Έβδομη Συμφωνία του:
Ντμίτρι Σοστακόβιτς: Συμφωνία Νο 7 “Λένινγκραντ” – «Μια καταιγίδα που ξέσπαγε σε μουσική…»
Το 1942 ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς θα τιμηθεί για δεύτερη φορά με το Βραβείο Στάλιν, το 1946 με το Βραβείο Λένιν ως κορυφαίος καθηγητής του Ωδείου της Μόσχας, το 1949 θα εκλεγεί στη Σοβιετική Επιτροπή Ειρήνης και το 1950 θα ξαναεκλεγεί βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Το 1954 η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης, με διευθυντή τον Δημήτρη Μητρόπουλο ανεβάζει την Δέκατη Συμφωνία του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Το 1958 του απονέμεται ξανά το Βραβείο Λένιν και δυο χρόνια αργότερα η Κομματική Οργάνωση του Συνδικάτου Συνθετών θα τον δεχτεί ως δόκιμο μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ).
Το 1961 εντάσσεται στο ΚΚΣΕ και ολοκληρώνει τη Δωδέκατη Συμφωνία του. Το 1963, ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς θα εκλεγεί επίτιμο μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσικής της ΟΥΝΕΣΚΟ.
Στις δεκαετίες του ’60 – ’70 θα γράψει φωνητικές σουίτες για μουσική δωματίου.
Το έργο και η συνολική διαδρομή του Ντμίτρι Σοστακόβιτς έχουν τεράστια βαρύτητα για τη σοβιετική μουσική και για τη μουσική όλου του κόσμου.
Σε «επετειακά» αφιερώματα, έντυπα και ιστοσελίδες, πέρα από την αναμφισβήτητη αξία του —μεγέθους ενός ογκόλιθου συνθέτη—, αναφέρονται σε «αντιφατική σχέση» του Σοστακόβιτς με το «κομμουνιστικό καθεστώς». Κάποιες αναφορές έχουν προφανείς σκοπούς…
Ακολουθούν οι τιμητικές διακρίσεις και οι βραβεύσεις που δέχτηκε, από κράτη, διεθνείς φορείς και βέβαια από τη σοσιαλιστική πατρίδα του, που ο Ντμίτρι Ντμιτρίεβιτς Σοστακόβιτς υπηρέτησε και τόσο δόξασε:
Βουλευτής του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ 6ης – 9ης περιόδων,
Παράσημο της Κόκκινης Σημαίας της Εργασίας (1939)
Βραβείο Στάλιν (1941)
Μέλος της Σλαβικής Επιτροπής της ΕΣΣΔ (από το 1942),
Βραβείο Στάλιν (1942),
Βραβείο Λένιν (1946),
Μέλος της Σοβιετικής Επιτροπής Προστασίας της Ειρήνης (από το 1949),
Επίτιμο μέλος της Σουηδικής βασιλικής Μουσικής Ακαδημίας (1954),
Διεθνές βραβείο Ειρήνης (1954),
Επίτιμο μέλος της Ιταλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών «Σάντα Τσετσίλια» (1956),
Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας (1956),
Βραβείο Λένιν (1958),
Επίτιμος διδάκτωρ επιστημών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (1958),
Πρόεδρος της εταιρείας «ΕΣΣΔ — Αυστρία» (1958),
Μέλος της Αγγλικής Βασιλικής Μουσικής Ακαδημίας (1958),
Μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (1959),
Επίτιμο μέλος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Καλών Τεχνών (1965),
Μέλος της Παγκόσμιας Επιτροπής Προστασίας της Ειρήνης (από το 1968),
Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βαυαρίας (1968),
Επίτιμος διδάκτωρ επιστημών του Βορειοδυτικού Πανεπιστημίου του Έβανστον (ΗΠΑ, 1973),
Επίτιμος διδάκτωρ επιστημών της Γαλλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών (1975),
Επίτιμος καθηγητής του Ωδείου του Μεξικού.
Βραβεύθηκε επίσης με το παράσημο της Οκτωβριανής Επανάστασης και με μετάλλια.
Δείτε ακόμα:
Ντ. Σοστακόβιτς – Η αγάπη προς τον άνθρωπο ήταν πάντα η κινητήρια δύναμη της τέχνης
Πατώντας εδώ μπορείτε να περιηγηθείτε σε όλες τις αναρτήσεις του περιοδικού για τον Ντ. Σοστακόβιτς
