Διαβάζοντας την ανθρώπινη ιστορία μέσα από τις πυραμίδες των ηλικιών (5)

Δημογραφικός πόλεμος στην Άπω Ανατολή.

Υπάρχει μια περιοχή της Ασίας όπου τα δημογραφικά στοιχεία παίζουν και θα παίζουν μελλοντικά σημαντικό ρολό στην ιστορική πορεία της. Είναι η περιοχή της Άπω ανατολής (Μακρινή Ανατολή). Αν και τα γεωγραφικά της όρια είναι ασαφή εμείς θα επικεντρωθούμε στις εξής τέσσερις χώρες: Κινά, Βόρεια Κορέα, Νότια Κορέα και Ιαπωνία.

Τα δημογραφικά στοιχεία της Κίνας

Σε προηγούμενο άρθρο έκανα μια αναφορά στην δημογραφία της Κίνας. Όπως είδαμε η πυραμίδα των ηλικιών της Κίνας εμφανίζει αρκετές ανωμαλίες οι οποίες δείχνουν ότι η γιγαντιαία αυτή χώρα πέρασε μια ταραχώδη ιστορική περίοδο τον 20ο αιώνα. Τα τελευταία χρόνια σημειώνει έναν εξαιρετικά μικρό αριθμό γεννήσεων όμοιο με αυτόν της Ευρώπης. Η γυναικεία γονιμότητα έχει κατέβει στο 1 παιδί ανά γυναίκα αντί για 2,1 που είναι το νούμερο αναπλήρωσης του πληθυσμού. Τα αιτία είναι παροιμία με αυτά της Ευρώπης: αστυφιλία, εντατικοποίηση της εργασίας, έλλειψη ελευθέρου χρόνου, χαμηλή γονιμότητα λόγω ασθενειών-διατροφής, ανασφάλεια, κατοικία, αλλαγή προτεραιοτήτων κ.ο.κ. Οι νέες γενιές της Κίνας αργούν να παντρευτούν ή δεν θα παντρευτούν καθόλου, στοιχείο απαραίτητο για τεκνοποίηση.  Ο παρακάτω πίνακας (wikipedia) είναι επιβεβαιώνει τα παραπάνω. Οι γεννήσεις έχουν μειωθεί στο μισό μέσα σε μόλις 10 χρόνια!

Δείτε την πυραμίδα των ηλικιών της Κίνας

Τα δημογραφικά στοιχεία της Ιαπωνίας

Στην Ιαπωνία φαινόμενα δημογραφικής κρίσης λαμβάνουν χώρα εδώ και δεκαετίες. Η γλώσσα των αριθμών είναι αμείλικτα αποκαλυπτική. Από το 1974 η γεννητικότητα στην Ιαπωνία έπεσε κάτω από την αναλογία των 2,1 παιδιών ανά γυναίκα, που αποτελεί τον ρυθμό αντικατάστασης του υφιστάμενου πληθυσμού. Το 2008 η χώρα κατέγραψε την πρώτη μείωση πληθυσμού σε καιρό ειρήνης. Το 2023 καταγράφηκαν 727.000 γεννήσεις έναντι 1.575.000 θανάτους. Πριν από 40 χρόνια το έτος 1983 τα νούμερα αυτά ήταν ανάποδα. Η ιαπωνική ύπαιθρος εμφανίζει εικόνα ερήμωσης, παρά τα έργα ενίσχυσης των υποδομών που αναλήφθηκαν από τη δεκαετία του 1970. Η περιφέρεια Κάντο, όπου και η πρωτεύουσα Τόκιο, συγκεντρώνει 37 εκατομμύρια κατοίκους, ήτοι το 30% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.

Τα αιτία της δημογραφικής κρίσης είναι παροιμία με αυτά της Ευρώπης και της Κίνας: αστυφιλία, εντατικοποίηση της εργασίας, έλλειψη ελευθέρου χρόνου, χαμηλή γονιμότητα λόγω ασθενειών-διατροφής,  ανασφάλεια, κατοικία, αλλαγή προτεραιοτήτων κ.ο.κ. Εδώ όμως έρχεται και ένας άλλος παράγοντας που επιταχύνει το πρόβλημα. Η Ιαπωνία έχει έναν σοβαρό ανταγωνιστή. Η Κίνα παράγει σχεδόν το σύνολο των προϊόντων που παράγει η Ιαπωνία. Επιπροσθέτως η Κίνα έχει πολύ μεγαλύτερη έκταση και πολύ περισσότερες πρώτες ύλες σε σχέση με τον ανταγωνιστή της. Έχει επίσης ως γείτονα την Ρωσία όπου την τροφοδοτεί με άφθονες ποσότητες καύσιμων και πρώτων υλών. Η Ιαπωνία έπεσε στην 4η θέση της παγκόσμιας κατάταξης ως οικονομία πίσω από την Γερμανία(3η). Αυτό έγινε το 2023 την χρονιά που η Γερμανία μπήκε σε τροχιά βαθειάς οικονομικής ύφεσης!

Το δημογραφικό πρόβλημα της Ιαπωνίας φαίνεται στην πυραμίδα ηλικιών της.

Δημογραφική σύγκρουση Βόρειας  – Νότιας Κορέας.

Τα δημογραφικά στοιχεία της Βόρειας Κορέας καθορίζονται μέσω εθνικών απογραφών και διεθνών εκτιμήσεων. Το Κεντρικό Γραφείο Στατιστικής της Βόρειας Κορέας διεξήγαγε την πιο πρόσφατη απογραφή το 2008 , όπου ο πληθυσμός έφτασε τα 24 εκατομμύρια κατοίκους. Από το 1980, ο πληθυσμός αυξάνεται με σχεδόν σταθερό, αλλά χαμηλό ρυθμό (0,84% από τις δύο απογραφές). Από το 2000, το ποσοστό γεννήσεων στη Βόρεια Κορέα έχει υπερβεί το ποσοστό θνησιμότητας η φυσική ανάπτυξη είναι θετική. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, το ποσοστό γεννήσεων ήταν αρκετά σταθερό, με μέσο όρο 2 παιδιά ανά γυναίκα, από 3 κατά μέσο όρο στις αρχές της δεκαετίας του 1980.

Τον Ιούνιο του 2012, ο πληθυσμός της Νότιας Κορέας έφτασε τα 50 εκατομμύρια και μέχρι το τέλος του 2016, ο πληθυσμός της Νότιας Κορέας κορυφώθηκε σε περίπου 51 εκατομμύρια άτομα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια το συνολικό ποσοστό γονιμότητας (TFR) της Νότιας Κορέας έχει πέσει κατακόρυφα, οδηγώντας ορισμένους ερευνητές να προτείνουν ότι εάν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, ο πληθυσμός της χώρας θα συρρικνωθεί σε περίπου 28 εκατομμύρια άτομα μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα.  Σε μια περαιτέρω ένδειξη της δραματικής μείωσης της γονιμότητας στη Νότια Κορέα, το 2020 η χώρα κατέγραψε περισσότερους θανάτους από γεννήσεις, με αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησαν τα σύγχρονα αρχεία. Το 2023 η Νότια Κορέα μαζί με το Χόνγκ Κονγκ πέτυχαν το απόλυτα αρνητικό παγκόσμιο ρεκόρ με 0,7 γεννήσεις ανά γυναίκα.

Η Κορεατική χερσόνησος περιλαμβάνει τις δύο Κορέες οι οποίες βρίσκονται στην μέση και στο σημείο τερματισμού της Ασιατικής ηπείρου. Στο παρελθόν μοιραζόντουσαν κοινά έθιμα κοινή γλώσσα και κοινή κουλτούρα. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο Βορράς έχει παραμείνει πιο παραδοσιακός από τον Νότο. Η γλώσσα δεν έχει αλλάξει οι παραδόσεις υπάρχουν και οι ρυθμοί διαβίωσης δεν είναι έντονοι και υπάρχει έντονη η τάση για δημιουργία νέων οικογενειών. Όλα αυτά είναι συνέπεια του εναπομείναντος σοσιαλισμού ο όποιος δεν επιτρέπει την αλλοίωση του χαρακτήρα της κοινωνίας. 

Ο Νότος έχει ακολουθήσει έναν πιο δυτικοποιημένο τρόπο ζωής. Οι ρυθμοί διαβίωσης είναι γρήγοροι, στην γλώσσα έχουν εισαχθεί νέες λέξεις (Αγγλικές), ένα μέρος των κατοίκων είναι χριστιανοί, η διασκέδαση και η κουλτούρα έχουν επηρεαστεί από την Δύση. Έχει δημιουργηθεί μάλιστα και ένα νέο είδος μουσικής (Korean Pop) σε αντιστοιχία με την Pop της Δύσης. Ο άκρατος καπιταλισμός έχει αλλοιώσει την κοινωνία του Νότου τις τελευταίες δεκαετίες.

Στην Κορεατική χερσόνησο υπάρχει υψηλή πυκνότητα πληθυσμού γιατί κάθε μία από αυτές έχει έκταση όσο η Ελλάδα με σύνολο πληθυσμού 70 εκατομμύρια κατοίκους. Το παρακάτω γράφημα συγκρίνει τις δημογραφικές πυραμίδες της Νότιας Κορέας με την Βόρεια Κορέα. Είναι προφανές από την επιφάνεια ότι ο Νότος έχει διπλάσιο πληθυσμό από τον Βορρά (50 εκατομμύρια έναντι 25 εκατομμύρια κατά προσέγγιση). Το παιχνίδι όμως παίζεται στην βάση. Η Βόρεια Κορέα σημειώνει περισσότερες γεννήσεις παρόλο που έχει τον μισό πληθυσμό (γονιμότητα 1,81 έναντι 0,72). Όλα αυτά θα έχουν επιπτώσεις στην οικονομία κάθε χώρας. Βάση των δημογραφικών στοιχείων η Βόρεια Κορέα έχει το πλεονέκτημα!

Δημογραφικά στοιχεία Άπω Ανατολής (γεννήσεις).

Μεταξύ Κίνας και Βόρειας Κορέας υπάρχει ένα είδος λυκοφιλίας. Η Κίνα υποστηρίζει την Βόρεια Κορέα στρατιωτικά και οικονομικά. Είναι το μαλακό μαξιλαράκι, η πρώτη γραμμή άμυνας απέναντι στον στρατιωτικό ιμπεριαλισμό των Η.Π.Α. Εκμεταλλεύεται ταυτόχρονα το διεθνές εμπάργκο που έχει υποστεί η Βόρειος Κορέα και της πουλάει αγαθά και υλικό σε διπλάσιες – τριπλάσιες τιμές. Προσπαθεί να διεισδύσει με μετανάστες – έμπορους αλλά η δημογραφία της δεν της το επιτρέπει. 

Αυτό φαίνεται στον παρακάτω χάρτη ο οποίος δείχνει τις γεννήσεις στην περιοχή της Άπω Ανατολής. Σε αυτόν φαίνεται ξεκάθαρα η δημογραφική ήττα της Νότιας Κορέας αλλά και της Κίνας στην περιοχή της Μαντζουρίας που συνορεύει με την Βόρεια Κορέα. Στην Μαντζουρία λαμβάνει χώρα μια αντίστοιχη δημογραφική κατάρρευση με αυτήν της Νότιας Κορέας! Αν παρατηρήσετε τον παρακάτω χάρτη το νησί της Οκινάουα (Ιαπωνία) έχει έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό γεννήσεων (γονιμότητα 1,8) σε σχέση με την υπόλοιπη Ιαπωνία. Ο σοσιαλιστικός τρόπος λειτουργίας του νησιού της Οκινάουα, ο οποίος μοιάζει με αυτόν της Ικαρίας, επηρεάζει θετικά τα δημογραφικά της στοιχεία (Δες άρθρο).

ΠΗΓΗ: Wikipedia

Στην συνέχεια: Πως τα δημογραφικά στοιχεία επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία.

Στάθης  Γεωργούλης 

ΠΕ 86 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
Δ’ ΕΛΜΕ Ανατολικής Αττικής