«Γιατί είναι τόσο σημαντική η Συρία; Ποια είναι η σημασία της στη Μέση Ανατολή;»

— Ποια είναι τα προηγούμενα επεισόδια στη Συρία; Τι έχει προηγηθεί μέχρι να φτάσουμε στη σημερινή επικράτηση των τζιχαντιστών;

— Καταρχάς να πούμε ότι η Συρία, όπως και ολόκληρη η περιοχή της Μέσης Ανατολής, ήταν αποικία μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο! Τα εδάφη της Συρίας ήταν αποικία της Γαλλίας.

Εγινε ανεξάρτητη το 1946, όταν χάρη στην επιρροή της ΕΣΣΔ, στη συνεισφορά της στην Αντιφασιστική Νίκη, στη δημιουργία σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη, είχαμε την κατάρρευση της αποικιοκρατίας και συντελέστηκαν ορισμένες θετικές διεργασίες στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων.

Από τα 1963 κυβερνούσε το Αραβικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Μπάαθ, που λίγα χρόνια αργότερα συγκρότησε το Εθνικό Προοδευτικό Μέτωπο. Το Μπάαθ ήταν ένα κόμμα που είχε «προμετωπίδα» του την αραβική ενότητα και μια σοσιαλδημοκρατική διαχείριση.

Στον πόλεμο του ’67 το Ισραήλ κατέλαβε συριακά εδάφη (Υψίπεδα του Γκολάν), που τα κατέχει μέχρι σήμερα!

Πρέπει να έχουμε ακόμη υπόψη πως για πολλές δεκαετίες στη Συρία, αλλά και στη γενική γραμμή του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, κυριάρχησε το ζήτημα της κατάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας ως πρώτης προϋπόθεσης για το ξεπέρασμα της καθυστέρησης που επικρατούσε σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Η αντίληψη αυτή στηριζόταν στη λαθεμένη «στρατηγική των σταδίων προς τον σοσιαλισμό», που διαψεύστηκε στην πράξη.

Από τη μεριά τους, η ΕΣΣΔ και τα άλλα σοσιαλιστικά κράτη διαμόρφωσαν μια πολιτική οικονομικής και άλλης συνεργασίας και στήριξης των νέων καθεστώτων που προέκυψαν από την πτώση της αποικιοκρατίας, μεταξύ άλλων και της Συρίας, με στόχο να μην ενσωματωθούν στη διεθνή καπιταλιστική αγορά, στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Η ΕΣΣΔ είχε καλές σχέσεις με το συριακό καθεστώς, είχε π.χ. ναυτικές βάσεις στη Συρία.

Βεβαίως, αυτές οι σχέσεις δεν άλλαξαν τον ταξικό χαρακτήρα της Συρίας, το γεγονός ότι τα μέσα παραγωγής παρέμειναν στα χέρια της αστικής τάξης. Επρόκειτο για ένα αστικό καθεστώς, που επίσης διαιώνιζε την ταξική εκμετάλλευση και κοινωνική αδικία, την ώρα που για την προώθηση των δικών του λόγων επιδίωκε να εμφανίζεται με τη σημαία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και αντικειμενικά ήταν εμπόδιο σε διάφορους σχεδιασμούς ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ το αστικό καθεστώς του Μπάαθ προχώρησε σε σημαντικές καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, όπως συνηθίζουν να λένε σε «ανοίγματα της αγοράς», φορτώνοντας νέα βάρη στις πλάτες του λαού.

Τότε το καθεστώς Ασαντ προσέγγισαν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, η Τουρκία κ.ά., που ζητούσαν κι άλλα «ανοίγματα» και διευκολύνσεις για τα δικά τους μονοπώλια. Εκείνο το κομμάτι της αστικής τάξης της Συρίας που συσπειρωνόταν γύρω από το Μπάαθ επέλεξε άλλες γεωπολιτικές συνεργασίες, με το Ιράν και τη Ρωσία. Εδωσε π.χ. στη Ρωσία το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της, συνέχιζε να αγοράζει όπλα από αυτήν. Ενώ στα 2011 υπογράφτηκε μεταξύ Ιράν, Ιράκ και Συρίας η συμφωνία για αγωγό φυσικού αερίου, που προβλεπόταν να διοχετεύει ιρανικό φυσικό αέριο από το Ιράν προς Βαγδάτη, Δαμασκό, Βηρυτό και προς τη Δυτική Ευρώπη.

Το σχέδιο αυτό ήταν αντίθετο στο σχέδιο που πρόκριναν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, που ενδιαφέρονταν να ξεκινά ένας αγωγός από το Κατάρ, ο οποίος, μέσω Σαουδικής Αραβίας, Ιορδανίας, Συρίας και Τουρκίας, θα προωθούσε στην Ευρώπη το φυσικό αέριο του Κατάρ.

Επιπλέον, η Ρωσία διέθετε τη μοναδική ναυτική βάση της στη Μεσόγειο, στο Ταρτούς.

Κάπως έτσι φτάσαμε στα γεγονότα της λεγόμενης «Αραβικής Ανοιξης», όταν αστικές δυνάμεις, επωφελούμενες από τα κοινωνικά προβλήματα, που σωρεύτηκαν στην κοινωνία λόγω του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, ξεκίνησαν αρχικά με διαδηλώσεις και στη συνέχεια συγκροτώντας και ένοπλες ομάδες, με τη στήριξη της Τουρκίας, του Κατάρ, της Σαουδικής Αραβίας και των Αμερικανο-ευρωπαίων ιμπεριαλιστών να πολεμούν το καθεστώς του Μπάαθ.

Ας μην ξεχνάμε ότι οι τζιχαντιστές είναι εδώ και δεκαετίες στο Αφγανιστάν, στην Τσετσενία, στη Μέση Ανατολή κ.α. στοιχείο του υβριδικού πολέμου των Ευρωατλαντικών ιμπεριαλιστών.

Και το καθεστώς του Μπάαθ, στο οποίο ηγούνταν ο Ασαντ, θα έπεφτε στα 2015, εάν δεν ήταν η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας, του Ιράν, της λιβανέζικης Χεζμπολάχ, που ανέτρεψαν τους στρατιωτικούς συσχετισμούς και διευκόλυναν το Μπάαθ να συνεχίσει να κυβερνά.

Οι παράγοντες που οδήγησαν στις σημερινές ραγδαίες εξελίξεις

— Ναι, αλλά πώς έγινε και σε μία βδομάδα έπεσε το καθεστώς Ασαντ, που ήταν πάνω από 50 χρόνια στην εξουσία και μάλιστα έχοντας ισχυρές πλάτες, όπως της Ρωσίας και του Ιράν;

— Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε πως Ρωσία και Ιράν μπλέχτηκαν στη Συρία για τα δικά τους καπιταλιστικά συμφέροντα, είτε αυτά είχαν να κάνουν με τους αγωγούς, ή τις βάσεις, ή το εμπόριο όπλων κ.ο.κ.

Βεβαίως, τότε κάποιοι νόμισαν πως αυτό ήταν! Πως δηλαδή η στρατιωτική εμπλοκή Ρωσίας και Ιράν αρχίζει να διαμορφώνει τον λεγόμενο πολυπολικό κόσμο.

Δημιουργήθηκαν αυταπάτες ότι μπορεί να κρατηθούν κάποιες «ισορροπίες» σε αυτόν τον κόσμο των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, που θα αποβούν προς όφελος του συριακού λαού, χωρίς τον κλονισμό, την ανατροπή του καπιταλισμού.

Στην πράξη, όμως, η πραγματικότητα ήταν πως οι Τούρκοι συνέχιζαν να κατέχουν το 10% των εδαφών, είχαν κάνει την περιοχή του Ιντλίμπ «φυτώριο» και «σχολείο» των τζιχαντιστών (με την ανοχή και της Ρωσίας), το 30% των εδαφών συνέχιζαν να το ελέγχουν οι Κούρδοι με τη βοήθεια των ΗΠΑ, που επιπλέον παράνομα εκμεταλλεύονταν και το πετρέλαιο της Συρίας. Το Ισραήλ επίσης εξακολουθούσε να ελέγχει το Γκολάν, να βομβαρδίζει όποτε ήθελε μέσα στη Συρία.

Μάλιστα, μέσω της λεγόμενης διαδικασίας της Αστάνα (όπου συμμετείχαν Ρωσία, Ιράν, Τουρκία και κάποιες αραβικές χώρες) έγινε μια «κανονικότητα» η ξένη επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Συρίας.

Κι όταν φτάσαμε σε μια στιγμή όπου για τη Ρωσία προτεραιότητα δεν ήταν ο πόλεμος στη Συρία αλλά αυτός στην Ουκρανία, όπου Ιράν και Χεζμπολάχ αδυνάτισαν από τον πόλεμο με το Ισραήλ, που επιπλέον χτυπούσε εδώ και καιρό με αεροπορικούς βομβαρδισμούς κρίσιμες υποδομές και μέσα στη Συρία, τότε «έπιασαν μεροκάματο» και οι τζιχαντιστές, που μας τους «μοσχοπουλούν» τώρα ως «αντάρτες» και δήθεν «επαναστάτες», ενώ από πίσω βρίσκονται η Τουρκία και οι Αμερικανο-ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές.

Βεβαίως, πρέπει ακόμη να τονιστεί το γεγονός πως οι εξελίξεις πάτησαν και στο γεγονός ότι μεγάλες μερίδες του πληθυσμού έχουν από καιρό χάσει την εμπιστοσύνη τους στο Μπάαθ, εξαιτίας των ξένων κυρώσεων και αντιλαϊκών μέτρων, που έχουν επιδεινώσει τις συνθήκες της οικονομικής ανέχειας, της κρατικής καταστολής, καθώς επίσης και γιατί δεν έβλεπαν προοπτική καλυτέρευσης της ζωής λόγω και του ντε φάκτο διαμελισμού της χώρας κ.ο.κ.

Όλα αυτά αποσάθρωσαν τα όποια πολιτικά και στρατιωτικά στηρίγματα του Μπάαθ, οδήγησαν στη γρήγορη ανατροπή του. Βέβαια, σε άρθρο του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ στην «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» (1/2016), με τον τίτλο «Η στρατιωτικο-πολιτική εξίσωση στη Συρία», έχουμε από τότε σκιαγραφήσει όλη αυτήν την πορεία των γεγονότων που βλέπουμε να εκτυλίσσονται σήμερα.

Βεβαίως, τώρα έχουν ξεσαλώσει οι απολογητές της σφαγής του Παλαιστινιακού λαού και έχουν το θράσος να μιλούν για την πτώση του «συριακού αιμοσταγούς καθεστώτος», λες και δεν γνωρίζουν τι ισχύει στις «συμμαχικές» τους μοναρχίες του Κόλπου, όπως στη Σαουδική Αραβία.

Συμπερασματικά, λοιπόν, για να ανακεφαλαιώσουμε για τη Συρία, αυτή η χώρα συμμετείχε στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, προχώρησε σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τη βαθύτερη συγχώνευσή της στη διεθνή καπιταλιστική οικονομία, χωρίς μάλιστα να διστάσει να χτυπήσει κατακτήσεις των εργατικών, λαϊκών στρωμάτων, και τέλος μπλέχτηκε στο κουβάρι των μονοπωλιακών αντιθέσεων για το μοίρασμα των καπιταλιστικών αγορών.

Η ανατροπή του καθεστώτος του Μπάαθ δεν συνιστά κάποια επανάσταση, αλλά μια αλλαγή φρουράς στη διακυβέρνηση του καπιταλιστικού συστήματος, που συνοδεύεται και με την αλλαγή στους γεωπολιτικούς προσανατολισμούς της νέας διακυβέρνησης.

Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι στους ανταγωνισμούς

— Ποιοι είναι κερδισμένοι και ποιοι είναι χαμένοι από τις εξελίξεις στη Συρία;

— Σαφώς μεγάλος χαμένος είναι το Ιράν, που σύμφωνα με διάφορες πηγές φέρεται να είχε επενδύσει πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια στη συριακή οικονομία τα τελευταία χρόνια. Ακόμη φαίνεται να χάνει τον «δίαυλο» επικοινωνίας, που είχε μέσω των συριακών εδαφών, με τις πολιτικο-στρατιωτικές δυνάμεις που στηρίζει στον Λίβανο, όπως είναι η Χεζμπολάχ.

Στην πλευρά των χαμένων είναι και η Ρωσία, άσχετα εάν τελικά καταφέρει να διατηρήσει τη ναυτική βάση στο Ταρτούς και την αεροναυτική στο Χμεϊμίμ, ως αποτέλεσμα παζαριών με τους «φιλότουρκους» τζιχαντιστές. Κι αυτό γιατί έχει πληγεί το κύρος της. Στα 2017, μιλώντας στη βάση του Χμεϊμίμ, ο Βλ. Πούτιν είχε διακηρύξει πως δεν υπάρχει περίπτωση οι τζιχαντιστές να πάρουν τον έλεγχο της Συρίας και κάτι τέτοιο το εγγυάται η Ρωσία με τη στρατιωτική της δύναμη. Σήμερα βγαίνει αφερέγγυος, αναξιόπιστος απέναντι σε όσους τον είχαν πιστέψει. Το πλήγμα για την ηγεσία της Ρωσίας θα είναι μεγαλύτερο εάν δεν καταφέρει να κρατήσει τις δύο βάσεις, που ήταν ενδιάμεσος σταθμός για τις στρατιωτικές δυνάμεις που έχει η χώρα αυτή στην Αφρική, σε μια σειρά από συγκρούσεις που διεξάγονται εκεί.

Χαμένες μπορεί να αποβούν κι άλλες αστικές τάξεις, π.χ. του Ιράκ, ακόμη και της Κύπρου. Να θυμίσουμε πως η διάλυση της Λιβύης από το ΝΑΤΟ και με ελληνική συμμετοχή τότε, με μοναδική «φωτεινή» αντίθεση αυτή του ΚΚΕ, οδήγησε στο απαράδεκτο τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, που αμφισβητεί τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο. Δείτε τώρα: Η Τουρκία εδώ και χρόνια επιδιώκει τη νομιμοποίηση των αποτελεσμάτων της τουρκικής κατοχής στην Κύπρο και την αναγνώριση της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», που γεωγραφικά τυχαίνει να βρίσκεται «φάτσα» με τη Συρία, όπου πλέον κυβερνούν οι στενά συνδεδεμένοι με την Τουρκία τζιχαντιστές.

Στους κερδισμένους είναι η αστική τάξη της Τουρκίας και του Ισραήλ. Η αστική τάξη της Τουρκίας είχε ήδη καταλάβει τα τελευταία χρόνια τμήμα των συριακών εδαφών, «ξεσκίζοντας» στην πράξη τη Συμφωνία της Λωζάνης, που καθορίζει τα σύνορα με τη Συρία, αλλά και με την Ελλάδα. Τη βλέπουμε στη βάση των εξελίξεων αισθητά να ενισχύει τη θέση της στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Καταφέρνει να περνάνε από τα εδάφη της πολλοί ενεργειακοί και μεταφορικοί αγωγοί. Αποκτά προβάδισμα στην εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου και του εργατικού δυναμικού της Συρίας. Αναβαθμίζεται και στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, μιας και στην πράξη αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη στο να «στριμώχνει» τους ανταγωνιστές του ευρωατλαντικού ιμπεριαλιστικού συνασπισμού, όπως είναι το Ιράν και η Ρωσία.

Από τη μεριά της, η αστική τάξη του Ισραήλ ξεμπερδεύει με μια ισχυρή μέχρι πριν από 15 – 20 χρόνια αραβική χώρα, που στήριζε το παλαιστινιακό και λιβανέζικο αντιστασιακό κίνημα, είχε ισχυρή στρατιωτική και πολιτικο-οικονομική δύναμη να αντιπαρατεθεί με το Ισραήλ και τους σχεδιασμούς του. Το Ισραήλ επεκτείνει ήδη τα κατεχόμενα εδάφη στη Συρία και κατέλαβε και το όρος Ερμών, απ’ όπου μπορεί να βομβαρδίζει τη Δαμασκό, χωρίς να σηκώνονται τα αεροπλάνα του. Ο σχεδιασμός του, όπως και των ΗΠΑ, είναι το παραπέρα αδυνάτισμα της Συρίας και η ανάδειξη του Ισραήλ σε βασικό παράγοντα της Μέσης Ανατολής και διαμετακομιστικό «κόμβο», π.χ. με τον λεγόμενο «Ινδικό εμπορικό δρόμο» κ.ά. Ετσι, το Ισραήλ μέσα σε λίγες μέρες έχει ανατινάξει δεκάδες υποδομές του διαλυμένου συριακού στρατού κι αν καταφέρει θα βάλει μπρος και τον διαμελισμό της Συρίας, με τη συγκρότηση και ενός κουρδικού «μορφώματος», που το θέλει ως πολιτικο-στρατιωτικό στήριγμά του στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Τέλος, στους «κερδισμένους» δεν θα κατατάσσαμε τον ίδιο τον λαό της Συρίας, παρά τους διθυράμβους των αστικών ΜΜΕ διεθνώς. Κι αυτό γιατί τα βάσανα του συριακού λαού θα συνεχιστούν και θα πληθύνουν. Το ΚΚΕ παραμένει αλληλέγγυο προς τον λαό και τους κομμουνιστές της Συρίας και στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί.

Το «κουβάρι» των αντιθέσεων είναι εδώ

— Τι ακολουθεί; Διαβάζουμε από το ευρωατλαντικό στρατόπεδο ότι τώρα πρέπει να δουλέψουν όλοι για ένα «συμπεριληπτικό μέλλον» στη Συρία, που θα προστατεύει όλες τις θρησκευτικές κοινότητες, με ειρήνη κ.λπ…

— Καλά, τα «ευχολόγια» περί «ενότητας στη διαφορετικότητα», «συμπερίληψη» και «ειρήνη» είναι η «ξύλινη γλώσσα» των αστικών κυβερνήσεων, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Μια «καραμέλα» που μας «πιπιλάνε» χωρίς αξία.

Η ουσία είναι πως τώρα έκλεισε ένα «κεφάλαιο» των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στη Μέση Ανατολή και αυτομάτως ανοίγει ένα άλλο «κεφάλαιο». Οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις αστικές τάξεις, για όλα αυτά που αναδείξαμε παραπάνω, γι’ αυτά δηλαδή από τα οποία προσδοκούν να αυγατίσουν τα κέρδη τους οι καπιταλιστές, «γονατίζοντας» τους ανταγωνιστές τους, δεν σταματούν!

Η ανατροπή του συγκεκριμένου καθεστώτος μπορεί να διευκολύνει ιμπεριαλιστικά σχέδια των ΗΠΑ και του Ισραήλ, όπως μια επίθεση κατά του Ιράν, ή ακόμη να οδηγήσει σε νέους διαμελισμούς κρατών της περιοχής και σε ντόμινο αποσταθεροποίησης κι αιματοχυσιών.

Το «κουβάρι» των αντιθέσεων είναι εδώ! Αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε νέες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, συγκρούσεις και πολέμους. Στο Ισραήλ, π.χ., μεγάλο μέρος του αστικού πολιτικού κόσμου θεωρεί πως ήρθε η ώρα να επιδιωχθεί και η διάλυση του Ιράν, η εμφάνιση του «Μεγάλου Αζερμπαϊτζάν» και καθόλου τυχαίο δεν είναι το ότι το Ισραήλ συνέδραμε (μαζί με την Τουρκία) το Αζερμπαϊτζάν στον τελευταίο πόλεμο ενάντια στους Αρμένιους.

Δεν μπορούμε, λοιπόν, να έχουμε καμία εμπιστοσύνη στις αστικές τάξεις, στις συμμαχίες τους, όπως είναι η ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Δεν πρέπει να «τσιμπάνε» η νεολαία και οι εργαζόμενοι σε διακηρύξεις ότι αυτές οι ενώσεις μπορούν να διασφαλίσουν την ειρήνη και την ασφάλεια στον λαό μας και στους άλλους λαούς.

Πρέπει να μας βρούνε ακόμη πιο ισχυρούς μπροστά τους! Στους μαζικούς αγώνες για να μη σταλούν όπλα, πυρομαχικά και στρατεύματα στα πεδία του ιμπεριαλιστικού σφαγείου στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή κ.ο.κ. Να γυρίσουν πίσω τα τμήματα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που βρίσκονται σε ιμπεριαλιστικές αποστολές! Να κλείσουν τώρα οι αμερικανικές βάσεις, που στοχοποιούν τον λαό μας με τα αντίποινα της άλλης πλευράς του πολέμου! Να βγει η Ελλάδα από τον πόλεμο, π.χ. μη τηρώντας τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, που αυξάνουν τα βάρη που πληρώνει ο λαός μας με τις ακριβές τιμές στην Ενέργεια, στα λιπάσματα κ.ο.κ. Να αναγνωριστεί το παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα πριν από το ’67, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ και να σταματήσουν τώρα οι σχέσεις με το κράτος – δολοφόνο, το Ισραήλ, και για όσο συνεχίζεται η γενοκτονία του λαού της Παλαιστίνης. Γενικότερα να αποχωρήσουμε από κάθε ιμπεριαλιστικό σχεδιασμό και συμμαχία, με τον λαό δυνατό και κυρίαρχο στον τόπο μας!

Αυτό πρέπει να είναι το μήνυμά μας και πρέπει να φτάσει παντού σε όλη τη χώρα, να αγκαλιαστεί από τον λαό.

(Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη του Σαββακύριακου» 14-15 Δεκέμβρη)