9 αξιοπερίεργα στιγμιότυπα από τη ζωή και το έργο του Μιχαήλ Αγγέλου
Με αφορμή τη γέννηση του ιερού τέρατος της Αναγέννησης, Μιχαήλ Αγγέλου, θυμόμαστε μερικά χαρακτηριστικά στιγμιότυπα της πορείας του στη ζωή και την τέχνη, που τόσο απαράμιλλα υπηρέτησε.
1. Ένας καλλιτεχνικός του αντίζηλος του έσπασε τη μύτη όταν ήταν έφηβος
Όταν ήταν έφηβος, ο Μιχαήλ Άγγελος ζούσε στην αυλή του Λορέντζου των Μεδίκων, όπου ξεχώριζε για την επιμέλειά του, προκαλώντας το φθόνο των συμμαθητών του. Ένας από αυτούς, ο Πιέτρο Τοριτζιάνο, του έδωσε γροθιά στη μύτη, προκαλώντας του μια παραμόρφωση δια βίου. Ο δράστης αργότερα καμάρωνε πως “αυτό το σημάδι μου θα το κουβαλήσει μαζί του στον τάφο”.
2. Έγινε γνωστός μετά από αποτυχημένη απόπειρα καλλιτεχνική απάτης
Στην αρχή της καριέρας του, κατόπιν προτροπής του πάτρωνά του Λορέντζο ντι Πιεφραντσέσκο των Μεδίκων, επιχείρησε να πουλήσει ένα γλυπτό του σε σχήμα ερωτιδέα στον καρδινάλιο Ραφαέλε Ριάριο ως άγνωστο αρχαίο γλυπτό. Ο καρδινάλιος αγόρασε το έργο, ωστόσο αργότερα αντιλήφθηκε την απάτη και πήρε πίσω τα χρήματά του. Ωστόσο είχε εντυπωσιαστεί τόσο από το ταλέντο του Μιχαήλ Αγγέλου που τον κάλεσε στη Ρώμη, όπου σύντομα θα δημιουργούσε το γλυπτό “Πιετά”, το πρώτο που καθιέρωσε τη φήμη του στην Αιώνια Πόλη.
3. Δημιούργησε το “Δαβίδ” πάνω σε ένα πεταμένο κομμάτι μαρμάρου
Ο Μιχαήλ Άγγελος διάλεγε συνήθως πολύ προσεχτικά τα κομμάτια μαρμάρου για τα γλυπτά του, ωστόσο ειδικά για το “Δαβίδ” επέλεξε ένα κομμάτι γνωστό ως “ο γίγαντας”, που είχε αφεθεί για σαράντα χρόνια εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης, καθώς στόχος ήταν να χρησιμοποιηθεί για σειρά γλυπτών του καθεδρικού της Φλωρεντίας. Αρκετοί γλύπτες είχαν προσπαθήσει να το επεξεργαστούν δίχως επιτυχία. Τελικά ο καλλιτέχνης κατάφερε να δημιουργήσει το διάσημο γλυπτό του, σήμερα ωστόσο ξέρουμε ότι η κακή ποιότητα του λίθου συνέβαλε στη γρηγορότερη φθορά του σε σχέση με άλλα μαρμάρινα αγάλματα.
4. Δούλεψε για εννέα διαδοχικούς πάπες της Καθολικής Εκκλησίας.
Από το 1505 ως το θάνατό του, ο Μιχαήλ Άγγελος δούλεψε για εννέα πάπες στη σειρά, από τον Ιούλιο Β’ ως τον Πίο Δ’, φτιάχνοντας έργα κάθε είδους, από ξυλοτεχνία μέχρι ζωγραφική. Με ορισμένους ποντίφικες είχε ταραγμένες σχέσεις, όπως με τον εριστικό Ιούλιο Β’, ενώ ο Λέων Ι’ μετά από τρία χρόνια εργασία τους Μιχαήλ Αγγέλου σε μια μαρμάρινη πρόσοψη, αποφάσισε να ματαιώσει το καλλιτεχνικό σχέδιο. Αρκετοί πάπες ωστόσο τον υποστήριξαν, όπως ο Παύλος Γ’, που υπερασπίστηκε τις γυμνές μορφές της “Δευτέρας Παρουσίας” στην Καπέλα Σιστίνα, εν μέσω πολεμικής περί χυδαιότητας, η οποία οδήγησε αργότερα σε “ντύσιμο” των σωμάτων την περίοδο της Αντιμεταρρύθμισης, ένα χρόνο μετά τη σύνοδο του Τρέντο, το 1564 από τον Ντανιέλε ντα Βολτέρα.
5. Ζωγράφιζε το πρόσωπό του σε κάποια από τα διασημότερα έργα του
Παρότι ο Μιχαήλ Άγγελος δεν έφτιαξε αυτοπροσωπογραφίες και δεν υπέγραφε συνήθως τα έργα του, πολλές φορές αναπαριστούσε το πρόσωπο του στα γλυπτά και τις ζωγραφικές του συνθέσεις. Ορισμένα παραδείγματα είναι στην “Δευτέρα Παρουσία”, στη μορφή του Αγίου Νικόδημο στο γλυπτό “Φλωρεντινή Πιετά” καθώς κι ενδεχομένως ως μορφή του πλήθους στη “Σταύρωση του Αγίου Πέτρου”.
6. Σχεδίασε τις στρατιωτικές οχυρώσεις της Φλωρεντίας
Το 1527, η οικογένεια των Μεδίκων που κυριαρχούσε στην πόλη εξορίστηκε, κι εγκαθιδρύθηκε ένα είδος ρεπουμπλικανικού καθεστώτος. Παρότι εργαζόταν για λογαριασμό του πάπα Κλήμεντα Ζ’, που καταγόταν από την ίδια οικογένεια, ο Μιχαήλ Άγγελος στήριξε τη νέα κατάσταση και ορίστηκε διευθυντής των οχυρώσεων της πόλης. Τελικά οι οχυρώσεις του δεν άντεξαν την παπική πολιορκία, και μετά από 10 μήνες η πόλη έπεσε τον Αύγουστο του 1530. Ο πάπας αποφάσισε να μην τιμωρήσει τον καλλιτέχνη για το ρόλο του, συνεχίζοντας μάλιστα να τον απασχολεί ως καλλιτέχνη. Ωστόσο οι σχέσεις του με τους Μεδίκους της Φλωρεντίας παρέμεναν ταραγμένες, κι έτσι μετά το θάνατο του Κλήμεντα το 1534, κατέφυγε στη Ρώμη χωρίς να επιστρέψει ποτέ στη γενέτειρά του.
7. Υπήρξε σημαντικός ποιητής
Παρότι διακρίθηκε ως εικαστικός καλλιτέχνης, είχε και εκτεταμένο ποιητικό έργο, που αποτελούνταν από εκατοντάδες σονέτα, και περιλάμβαναν θέματα από το σεξ μέχρι την συχνοουρία του. Τα έργα του δεν εκδόθηκαν ποτέ όσο ζούσε, κυκλοφορούσαν ωστόσο σε καλλιτεχνικούς κύκλους της Ρώμης το 16ο αιώνα και κάποια από αυτά μελοποιήθηκαν από συνθέτες της εποχής.
8. Δούλευε μέχρι τη βδομάδα του θανάτου του
Ο Μικελάντζελο πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του επιβλέποντας την κατασκευή της βασιλικής του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό. Όταν οι δυνάμεις του τον είχαν εγκαταλείψει, συνέχισε να στέλνει σκίτσα και σχέδια σε επιστάτες του έργου που εμπιστευόταν. Η μεγάλη του αγάπη ωστόσο ήταν η γλυπτική, στην οποία αφιέρωσε ακόμα και τις τελευταίες μέρες της ζωής του, δουλεύοντας πάνω στην αναγκαστικά ημιτελή “Πιετά Ροντανίνι”.
9. Δύο από τα διασημότερα έργα του έπεσαν θύματα βανδαλισμού.
Το 1972, ένας διανοητικά διαταραγμένος γεωλόγος, ο Λάσζλο Τοθ, επιτέθηκε με σφυρί στην “Πιετά” μέσα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, σπάζοντας τη μύτη της Παναγίας και ένα χέρι καθώς και τμήμα του πέπλου και του βλεφάρου. Οι συντηρητές κατόρθωσαν να συλλέξουν δεκάδες θραύσματα μαρμάρου, μεταξύ των οποίων ένα που εστάλη ταχυδρομικά από Αμερικανό τουρίστα που το είχε συλλέξει πάνω στην αναταραχή. Μετά από δέκα μήνες το έργο αποδόθηκε στο κοινό, πίσω από βιτρίνα. Το άγαλμα “Δαβίδ” στη Φλωρεντία είχε την ίδια τύχη, όταν βάνδαλος αφαίρεσε κομμάτι του μεγάλου δαχτύλου του αριστερού ποδιού.
Βασισμένο σε άρθο του history.com