H ΓΛΔ βλάπτει σοβαρά την άνοια

Ίσως αρκετοί από σας θυμάστε την ταινία Goodbye Lenin, όπου ο πρωταγωνιστής… οικοδομεί σοσιαλισμό σε ένα δωμάτιο, για να μη χάσει την άρρωστη μητέρα του λόγω του σοκ της διάλυσης της ΓΛΔ. Δεν ξέρουμε αν η ταινία υπήρξε πηγή έμπνευσης, ωστόσο ένα γηροκομείο στη Δρέσδη εφήρμοσε μια παρόμοια, πρωτοποριακή μέθοδο για να βοηθήσει τους πάσχοντες από άνοια τροφίμους του να ανακαλέσουν μνήμες από το παρελθόν τους.

Η επίσημη εκδοχή είναι πως η ιδέα ξεκίνησε από το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του γηροκομείου Αλέξα, όταν παρατήρησαν ότι ορισμένοι γέροντες, έχοντας επιστρέψει από έκθεση Trabant, των αυτοκινήτων που παρήγαγε η ΓΛΔ δηλαδή, ήταν σε θέση να πουν ένα σωρό ιστορίες από την εποχή που διέθεταν οι ίδιοι ανάλογα οχήματα. Έτσι, καταφεύγοντας σε παλαιοπωλεία, το ebay, υπαίθριες αγορές αλλά και το κατάστημα του μουσείου της ΓΛΔ στο Βερολίνο, το προσωπικό ανασύστησε χώρους του γηροκομείου ώστε να παραπέμπουν σε διαμέρισμα και κατάστημα της ΓΛΔ. Έπιπλα της εποχής, προϊόντα διαφόρων ειδών, είδη μπουγάδας, πικαπ με δίσκους της εποχής,  σημαίες της χώρας, το πορτρέτο του Χόνεκερ και εφημερίδες της εποχής συνθέτουν το σκηνικό της Ostalgie, όπως ονομάζεται στα γερμανικά το κύμα νοσταλγίας για τη ΓΛΔ. Δε λείπουν ακόμα και τα ανατολικογερμανικά μάρκα, με πιο χαρακτηριστικό εκείνο των 100 μάρκων με το πρόσωπο του Μαρξ.

Τα αποτελέσματα εντυπωσιακά, καθώς μπορεί ορισμένοι τρόφιμοι, όπως η 96χρονη πρώην χορεύτρια Χελένε Πέτερσεν, να μη θυμούνται πια ούτε το όνομά τους, ωστόσο στη θέα των αντικειμένων της νιότης τους ανακαλούν μνήμες που κανείς δεν πίστευε ότι ακόμα διέθεταν, ενώ στο χειρισμό κάποιων από αυτών έρχονται στην επιφάνεια δεξιότητες που το μυαλό μπορεί να είχε συνειδητά ξεχάσει, αλλά τα χέρια μπορούν ακόμα να φέρουν σε πέρας.

Βλέποντας ένα παπάκι της εποχής, ακόμα  και οι βαρύτερα πάσχοντες αναγνώρισαν αμέσως πού είναι η μίζα και ήταν έτοιμοι για… εξορμήσεις. Πολλοί ασθενείς ξανάρχισαν να τρώνε μόνοι τους, να πηγαίνουν στην τουαλέτα, να συζητούν μεταξύ τους και να λένε τα παλιά τραγούδια, ενώ ακόμα και οι πιο ληθαργικοί άρχισαν όσο μπορούσαν να συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή της κοινότητας. Όπως σημειώνει η διευθύντρια της ψυχιατρικής κλινικής, Βιέρα Χολτχοφ Ντέτο, οι μνήμες δεν είναι αποθηκευμένες σε ένα μόνο σημείο του εγκεφάλου, αλλά σε διάφορες “στήλες”, ακόμα κι εκτός του βασικού κέντρου μνήμης: “Για να ενεργοποιηθεί ολόκληρη η εικόνα, αρκεί να βρει κανείς το κλειδί σε κάποια από αυτές τις στήλες. Εφόσον οι συνδέσεις μεταξύ τους ακόμα λειτουργούν, αρχίζουν να φωτίζουνται και οι υπόλοιπες.”

Οι γερμανομαθείς, αλλά και μη, αξίζει να παρακολουθήσετε το υποτιτλισμένο βίντεο από το γηροκομείο, όπου φαίνεται ξεκάθαρα η διαμόρφωση του χώρου.