Η “Ελεύθερη Γερμανική Νεολαία” στη ΓΛΔ
Ως αποστολή της οργάνωσης ορίζονταν : ” Η FDJ εκτρέφει στη νεολαία στη βάση του επιστημονικού κομμουνισμού την αγάπη στην εργασία, την αγάπη και το σεβασμό στην εργατική τάξη και το κόμμα της, το SED
Είναι 10 Μάρτη 1946 και το θέατρο της πόλης Σβερίν στη βορειοανατολική Γερμανία, που τότε βρισκόταν υπό σοβιετική στρατιωτική διοίκηση, όπως το σύνολο της επικράτειας της μετέπειτα ΓΛΔ, είναι γεμάτο με νέους που έχουν καταφτάσει από όλη τη σοβιετικά ελεγχόμενη περιοχή, για να γιορτάσουν την ίδρυση της Ελεύθερης Γερμανικής Νεολαίας (Freie Deutsche Jugend) η οποία είχε εξαγγελθεί από τον πρόεδρο Βίλχελμ Πικ λίγες μέρες νωρίτερα, στις 7 Μάρτη 1946. Πολλοί παρευρισκόμενοι ήξεραν πως γραφόταν ιστορία εκείνη τη στιγμή, που ήταν μια μέρα ελπίδας για τη γερμανική νεολαία που προερχόταν από χρόνια εξαναγκαστικής συμμετοχής στη χιτλερική νεολαία και τις κακουχίες του πολέμου. Εκπρόσωποι όλων των κομμάτων, των δύο Εκκλησιών (Λουθηρανικής και Καθολικής) αλλά και αντιπροσωπεία της σοβιετικής στρατιωτικής διοίκησης παρίσταντο στην τελετή.
Η αρχή είναι εορταστική, καθώς η Κρατική Ορχήστρα του θεάτρου του Μεκλεμβούργου παίζει την εισαγωγή από το έργο του Μπετόβεν “Έγκμοντ”. Μετά ανεβαίνει στο βήμα ο Βάλντεμαρ Μπόρντε από την επιτροπή νεολαίας του Μεκλεμβούργου-Έμπροσθεν Πομερανίας. “Η σοβιετική διοίκηση μας επέτρεψε να δημιουργήσουμε την υπερκομματική, δημοκρατική, ελεύθερη γερμανική νεολαία.” Ο Βίλφριντ Κάργκε, εκ μέρους του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (που συνέχισε να λειτουργεί, όπως και άλλα αστικά κόμματα, με τον όρο ότι αναγνώριζε το σύνταγμα της ΓΛΔ) τόνιζε “ειδικά στο χριστιανοδημοκρατικό κόμμα, ως ένωση όλων των στρωμάτων κι επαγγελματικών ομάδων η σκέψη της υπερκομματικότητας είναι ιδιαίτερα συμπαθητική. Η νεολαία θα ενωθεί από εδώ και στο εξής”.
Συναυλία από τα “Παγκόσμια Εορταστικά Παιχνίδια”, το 1973 στο Αν. Βερολίνο
Σε αντίθεση με τη νεολαία του προπολεμικού ΚΚ Γερμανίας, που ήταν μικρή αριθμητικά, βασισμένη σε επίλεκτα μέλη, εν προκειμένω ο στόχος της FDJ ήταν να γίνει μια μαζική οργάνωση. Μαγιά της ήταν οι “Αντιφασιστικές Επιτροπές Νεολαίας”, που είχαν δημιουργηθεί στη σοβιετική ζώνη, η οποία λίγους μήνες αργότερα ενέκρινε την πρόταση του ΚΚΓ για τη δημιουργία της “Ελεύθερης Γερμανικής Νεολαίας”, η οποία θα ήταν ανοιχτή σε μέλη ανεξάρτητα από την ιδεολογική τους προέλευση. Ήδη το 1945 είχαν δημιουργηθεί ομάδες της “Ελεύθερης Γερμανικής Νεολαίας” στην Πράγα, το Παρίσι και το Λονδίνο, από τις οποίες αντλείται και το σύμβολο της οργάνωσης, ένας ανατέλλων ήλιος, πάνω σε μπλε πουκάμισο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα το να φορά κανείς αυτή την μπλούζα θεωρείται αντισυνταγματικό αδίκημα κι επισείει ποινή φυλάκισης έως και 3 ετών.
Τον Ιούνη του 1946 τίθεται επικεφαλής της λεγόμενης “Βουλής της FDJ” o μετέπειτα ηγέτης της ΓΛΔ, Έριχ Χόνεκερ και η πρώτη του σύζυγος, Έντιτ Μπάουμαν γίνεται γενική γραμματέας της οργάνωσης. Τα πρώτα χρόνια υπάρχει μια διαρχία μεταξύ SED και Χριστιανοδημοκρατών, με τους πρώτους να έχουν τη διαχείριση των οικονομικών και τον τομέα της δημόσιας προπαγάνδας, ενώ οι Χριστιανοδημοκρατές ασχολούνται με ζητήματα πολιτισμού και φύλου. Το 1949 αποχώρησαν από την οργάνωση οι χριστιανοδημοκράτες, κάποιοι από τους οποίους παρουσίασαν και ανοιχτά αντικαθεστωτική δράση για την οποία καταδικάστηκαν. Από το 1957 συνδέεται επισήμως με το SED, ως “αξιόπιστος βοηθός κι εφεδρεία του κόμματος της εργατικής τάξης”. Το 1952 είχε ιδρυθεί και η εφημερίδα της οργάνωσης “Junge Welt” (Νέος Κόσμος). Κεντρικό σύνθημα της οργάνωσης ήταν η “Φιλία” (Freundschaft), ενώ ήταν μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Νεολαιών καθώς και της Διεθνούς Ένωσης Φοιτητών.
Ως αποστολή της οργάνωσης ορίζονταν: “Η FDJ εκτρέφει στη νεολαία στη βάση του επιστημονικού κομμουνισμού την αγάπη στην εργασία, την αγάπη και το σεβασμό στην εργατική τάξη και το κόμμα της, το SED… Η FDJ βλέπει στη συμμετοχή της νεολαίας στην ολόπλευρη ισχυροποίηση της ΓΛΔ τη σημαντικότερη συμβολή της στον αγώνα για την υπέρβαση του ιμπεριαλισμού (κοινωνικό σύστημα της αγοράς, πχ. στην ΟΔΓ). Ανατρέφει τα μέλη της στο πνεύμα του προλεταριακού και σοσιαλιστικού διεθνισμού (υπερκρατική πολιτική ιδεολογία), της φιλίας και της αδελφικής αλληλεγγύης της νεολαίας όλων των χωρών, ιδιαίτερα όμως προς την ΕΣΣΔ. Η FDJ οργανώνει τη διάδοση του μαρξισμού-λενινισμού και βοηθά τους νέους ανθρώπους κατά τη μελέτη των έργων των κλασικών του μαρξισμού-λενινισμού κα των αποφάσεων του SED.”
Η συμμετοχή στη νεολαία ήταν εθελοντική, δεν έλειπαν βέβαια όσοι έμπαιναν στην οργάνωση και μετέπειτα στο κόμμα από καιροσκοπισμό για ευκολότερη κοινωνική κι επαγγελματική ανέλιξη, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη σημερινή Γερμανίδα καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ. Κατώτατο όριο εισόδου ήταν τα 14 έτη, αφότου ο μαθητής είχε ενημερωθεί για την αποστολή και τα καθήκοντα του μέλους και περνούσε τις σχετικές εξετάσεις. Μετά το πέρας των σπουδών ή της επαγγελματικής κατάρτισης, μπορούσε κανείς να γίνει μέλος του SED. Ωστόσο υπήρχαν και νεαροί εργαζόμενοι που παρέμεναν μέλη της οργάνωσης, υπό την ιδιότητα των “φίλων της νεολαίας”. Το 1981 η FDJ κατέγραφε 2,3 εκ. μέλη, σε ένα πληθυσμό 16 περίπου εκατομμυρίων.
Η οργάνωση ήταν σημαντική τόσο για την καθημερινή ζωή στους χώρους μάθησης, από το σχολείο ως το πανεπιστήμιο και τους χώρους κατάρτισης, όσο και για τις δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο των μελών. Σημαντικά ήταν τα ποικίλα φεστιβάλ της, όπως τα “Παγκόσμια Εορταστικά Παιχνίδια” (Weltfestspiele), με συμμετοχή νεολαιών από όλο τον κόσμο, η “Γερμανική συνάντηση” με προοδευτικές νεολαίες της ΟΔΓ, η εκδήλωση “Ροκ για την Ειρήνη”, στο λεγόμενο “Παλάτι της Δημοκρατίας”, ενώ διέθετε και λέσχες σε όλη τη χώρα, όπου υπήρχαν χορωδίες, σεμινάρια ποίησης, θεατρικές ομάδες και συναυλίες, ακόμα και δυτικών καλλιτεχνών. Τα μέλη προσέφεραν κι εθελοντική εργασία, κυρίως σε έργα που σχετίζονταν με τη νεολαία, αλλά ενίοτε και στην αγροτική παραγωγή. Έτσι έκαναν πράξη τους στίχους από το ρεφρέν του ύμνου της οργάνωσης:
Χτίσε, χτίσε, χτίσε, χτίσε Ελεύθερη Γερμανική Νεολαία
Για ένα καλύτερο μέλλον στήνουμε την πατρίδα στα πόδια της
