Ανρί Μπαρμπύς-Από υποστηρικτής του γαλλικού εθνικισμού στρατευμένος κομμουνιστής λογοτέχνης

O Ανρί Μπαρμπύς συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους αντιπολεμικούς λογοτέχνες της γενιάς του, μιας γενιάς στιγματισμένης από το σφαγείο του Α’Παγκοσμίου πολέμου. Η συνεπής εναντίωση του στον ιμπεριαλισμό της εποχής του τον έφερε στο κομμουνιστικό στρατόπεδο, που υπηρέτησε με τη δράση και την τέχνη του ως το τέλος της ζωής του. Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1873 κοντά στο Παρίσι και σπούδασε γαλλική φιλολογία και φιλοσοφία, ενώ μετά τις σπουδές του εργάστηκε στο γραφείο τύπου του υπουργείου εσωτερικών. Ο Μπαρμπύς δε μπορούσε να συμβιβαστεί με τον κονφορμισμό της θέσης του, κι έτσι απαρνήθηκε την εργασιακή ασφάλεια προκειμένου να ακολουθήσει καριέρα ως δημοσιογράφος για διάφορα παρισινιά έντυπα. Ήδη από το 1895 είχε κάνει την πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα με μια συλλογή διηγημάτων, ενώ στις αρχές του αιώνα δημοσιεύτηκαν τα μυθιστορήματά του “Οι ικέτες” και “Η Κόλαση”.

Το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου πολέμου το χαιρέτισε αρχικά με ενθουσιασμό, δηλώνοντας εθελοντής, παραμένοντας στο στρατό ως τον Αύγουστο του 1916, για 11 μήνες πολεμώντας στο μέτωπο. Ο ίδιος δήλωνε πως ο πόλεμος τον διαπαιδαγώγησε, όχι μόνο μέσω της φρίκης του, αλλά και λόγω της σημασίας του ως ιμπεριαλιστικού πολέμου. Θέλοντας να καταπολεμήσει ενεργά τον πόλεμο, ίδρυσε μαζί με άλλους τον ARAC (Δημοκρατικό Σύνδεσμο Παλαιών Αγωνιστών), εκδίδοντας παράλληλα το σοσιαλιστικό περιοδικό Le monde, όπου κατήγγειλε τη φρίκη του πολέμου. Το 1919 ίδρυσε μαζί με τον συνάδελφό του λογοτέχνη Ρομέν Ρολάν το κίνημα “Κλαρτέ”, μια φιλειρηνική κίνηση δημοκρατικών διαννοουμένων, στην οποία συμμετείχαν σημαντικοί Γάλλοι λογοτέχνες όπως ο Ανατόλ Φρανς, αλλά και ο Γερμανός συγγραφέας Χάινριχ Μαν.

Έργο-σταθμός στην πορεία του είναι το ημερολόγιο πολέμου “Η φωτιά”, που μεταφράστηκε σε πάνω από 60 γλώσσες και έλαβε την ίδια χρονιά το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της Γαλλίας, το περίφημο πρι Γκονκούρ. Το βιβλίο αυτό ενέπνευσε κι άλλα σημαντικά αντιπολεμικά μυθιστορήματα, μεταξύ των οποίων και το ακόμα διασημότερο “Ουδέν νεώτερο από το δυτικό μέτωπο” του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ. Το 1923 έγινε μέλος του ΚΚ Γαλλίας και στο ποίημα του “Ιησούς” το 1927 παρουσίασε τον Χριστό ως ιδρυτή του κομμουνισμού. Σημαντικό υπήρξε το βιβλίο του “Οι δήμιοι στα Βαλκάνια”, όπου στηλιτεύει την τρομοκρατία σε Βουλγαρία, Ρουμανία και Γιουγκοσλαβία. Με το βιβλίο του “Γνωρίζεις τον Τέλμαν;” το 1934 υπερασπίστηκε ένθερμα τον ηγέτη του ΚΚ Γερμανίας, που είχε συλληφθεί ένα χρόνο νωρίτερα από τους ναζί. Σημαντική παρακαταθήκη άφησε με τη διοργάνωση δυο αντιφασιστικών και αντιπολεμικών συνεδρίων στο Πλεγέλ και το Άμστερνταμ, ενώ υπήρξε και ψυχή του Παγκόσμιου Συνεδρίου Συγγραφέων για την υπεράσπιση της Κουλτούρας στο Παρίσι το 1935, που συγκέντρωσε τα λαμπρότερα πνεύματα της εποχής για την καταδίκη του φασισμού. Ταξίδευε συχνά στην ΕΣΣΔ, ενώ είχε συγγράψει και βιογραφία του Στάλιν, το κύκνειο άσμα του. Στη διάρκεια ενός ακόμα ταξιδιού του στη Σοβιετική Ένωση έφυγε από τη ζωή στις 30 Αυγούστου 1935 από πνευμονία σε ηλικία 62 ετών και θάφτηκε στο Παρίσι.

Δύσκολες Νύχτες