Χόρχε Βιντέλα: Χούντα, μπάλα και πτώματα
Πέντε χρόνια από το θάνατο του επικεφαλής μιας αιμοσταγούς χούντας, που οδήγησε στο θάνατο 30.000 ανθρώπους, εκμεταλλευόμενος, όπως κι άλλα ομοειδή καθεστώτα, το ποδόσφαιρο για να χτίσει την προπαγάνδα του.
Συμπληρώνονται πέντε χρόνια από το θάνατο του Αργεντινού πρώην δικτάτορα Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα, επικεφαλής ενός από τα στυγνότερα καθεστώτα που γνώρισε η Λατινική Αμερική στη διάρκεια της πολύπαθης ιστορίας της. Γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1925 στην πόλη Μερσέντες από οικογένεια με στρατιωτική παράδοση. Ο ίδιος ακολούθησε τα χνάρια του πατέρα του και τα επόμενα χρόνια ανήλθε στην στρατιωτική ιεραρχία της Αργεντινής, καταλαμβάνοντας τελικά το αξίωμα του Γενικού Διοικητή των Ενόπλων Δυνάμεων, θέση στον οποίο τον διόρισε η πρόεδρος Ισαβέλλα Περόν το 1975, που είχε αναλάβει τα ηνία της χώρας μετά το θάνατο του άντρα της Χουάν Περόν. Η Αργεντινή βρισκόταν σε βαθιά κοινωνική, πολιτική και οικονομική κρίση, ενώ πολύνεκρες συγκρούσεις λάμβαναν χώρα μεταξύ ένοπλων οργανώσεων, όπως των αριστερών περονιστών Μοντονέρος και της μαοϊκής ERP από τη μια, και της φιλοκυβερνητικής ακροδεξιάς Αντικομμουνιστικής Συμμαχίας Αργεντινής.
Στις 24 Μάρτη 1976 ο Βιντέλα τέθηκε επικεφαλής πραξικοπήματος μαζί με τους αρχηγούς των υπόλοιπων όπλων του στρατού, σχηματίζοντας μια χούντα με τον ίδιο πρόεδρο του κράτους. Έχοντας τη στήριξη σημαντικού τμήματος της αστικής τάξης, ο “πουριτανός” στρατηγός ξεκίνησε τη λεγόμενη “Επιχείρηση Εθνικής Αναδιοργάνωσης”, βασισμένης στο δόγμα της “Εθνικής Ασφάλειας”. Αυτή περιλάμβανε κυρίως την αμείλικτη δίωξη της αριστερής αντιπολίτευσης, μέσω μυστικών συλλήψεων, βασανιστηρίων και δολοφονιών. Στη διάρκεια του λεγόμενου “Βρώμικου Πολέμου”, από το 1976 ως το 1983, υπολογίζεται πως “εξαφανίστηκαν” περίπου 30.000 αντίπαλοι της δικτατορίας. Όπως δήλωνε ο ίδιος ο Βιντέλα: “Πρέπει να πεθάνουν όσοι άνθρωποι χρειάζεται στην Αργεντινή, για να είναι η χώρα πάλι ασφαλής”. Παρόλαυτα δε θεωρούνταν καν ο σκληρότερος εκπρόσωπος του καθεστώτος, καθώς η χούντα διακρινόταν στους “μαλακούς” και τους “σκληρούς”, με τους πρώτους να εγκρίνουν την κρατική τρομοκρατία μόνο στο μέτρο που εξυπηρετούσε “ρεαλιστικά” το στόχο της αποκατάστασης της τάξης. Ο Βιντέλα αξιοποίησε τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 1978 από την Αργεντινή, η ομάδα της οποίας κατέκτησε και το κύπελλο, για να προβάλει προς τα έξω την εικόνα μιας εύτακτης, ανοιχτής στον έξω κόσμο χώρας, ερμηνεύοντας τον ενθουσιασμό των πολιτών για τη νίκη της εθνικής ως έγκριση στη δικτατορία.
Ο ίδιος παρέδωσε την εξουσία το 1981 στον Ρομπέρτο Βιόλα, ενώ η χούντα κατέρρευσε ένα χρόνο μετά την ήττα στον πόλεμο των Φώκλαντ. Το 1985 ο Βιντέλα καταδικάστηκε σε ισόβια, αλλά του δόθηκε χάρη από τον τότε πρόεδρο Κάρλος Μένεμ. Κατά καιρούς συλλαμβάνονταν ή έμπαινε σε κατ’ οίκον περιορισμό, αλλά εκ νέου καταδίκη του επήλθε μόλις το 2010, την οποία ακολούθησε και νέα ποινή 50 ετών το 2012 για το ρόλο του στην αρπαγή νεογέννητων βρεφών από λεχώνες αντικαθεστωτικές, τα οποία μετά παραδίδονταν σε οικογένειες στρατιωτικών, ενώ οι μητέρες συχνά δολοφονούνταν. Πέθανε στη φυλακή στις 17 Μάη 1913 και θάφτηκε σε στενό κύκλο, χωρίς να του αποδοθούν στρατιωτικές τιμές.
Στην Ελλάδα, κατά καιρούς γίνεται λόγος για τη στάση του ΚΚΕ έναντι της δικτατορίας, με επίκεντρο ρήση που αποδίδεται στο Χαρίλαο Φλωράκη περί “κεντρώας δικτατορίας”. Ανεξάρτητα του αν και με ποιον ακριβώς τρόπο ειπώθηκε κάτι τέτοιο, δε μπορεί να αποσπάσει κανείς τη στάση του κόμματος από εκείνη της ΕΣΣΔ, η οποία διατηρούσε εμπορικές σχέσεις, ιδίως στον αγροτικό τομέα με το καθεστώς Βιντέλα, το οποίο πάντως σε γενικές γραμμές εφήρμοζε σκληρές νεοφιλελεύθερες πολιτικές, με καταστροφικά αποτελέσματα για την κοινωνία και την οικονομία. Η μετριασμένη κριτική της Σοβιετικής Ένωσης στηρίζονταν ακριβώς στο δίπολο “μαλακών” και “σκληρών” αξιωματικών, με τα βέλη να απευθύνονται κυρίως στους δεύτερους, τους λεγόμενους “πινοσετικούς”. Εκείνο που παραλείπουν σαφώς να αναφέρουν οι επικριτές τέτοιων αδιαμφισβήτητα ατυχών-επιεικώς-στιγμών, είναι πως το ΚΚΕ έχει ασκήσει ανοιχτά την αυτοκριτική του για τη συχνά άκριτη -σε δημόσιο επίπεδο τουλάχιστον- ευθυγράμμισή του με τις επιλογές της ΕΣΣΔ, όχι επειδή ήταν “παράρτημα”, όπως το κατηγορούν οι αντίπαλοί του, αλλά από ειλικρινή πίστη στον πρωτοπόρο ρόλο του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο, πίστη που λειτουργούσε εκ των πραγμάτων εφησυχαστικά ακόμα κι όταν δεν έπρεπε.
