Show must go on – Η τραγωδία του Χέιζελ και ο κυνισμός της ΟΥΕΦΑ

Κάποιοι ακούνε “τραγωδία” σήμερα και ο νους τους πάει σε άλλη ιστορική επέτειο. Για το ποδόσφαιρο όμως, η σημερινή μέρα είναι δεμένη με την τραγωδία του Χέιζελ και την πιο μαύρη στιγμή στην ιστορία του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και των τελικών της διοργάνωσης.

Μπορεί να μην υπήρχαν στρατοί, κάστρο και Κερκόπορτα, υπήρχε όμως ένα επικίνδυνο, απαρχαιωμένο στάδιο στην πόλη των Βρυξελλών, ελλιπή μέτρα ασφαλείας με οπαδούς των δύο φιναλίστ, Λίβερπουλ και Γιουβέντους, στην ίδια θύρα, και οι στρατοί των χούλιγκαν που είχαν προηγούμενα. Την περασμένη χρονιά, στον τελικό της Ρώμης, οι οπαδοί της Λίβερπουλ είχαν δεχτεί επίθεση από τους Ιταλούς τιφόζι, κι έδωσαν ετεροχρονισμένα τη δική τους απάντηση, ενδεχομένως σε συντονισμό και με άγλλους χούλιγκαν άλλων ομάδων (πχ της Μίλγουολ), λες και ήταν ζήτημα εθνικής τιμής.

Τα επεισόδια ξεκίνησαν από νωρίς, με πέτρες και με τούβλα από τα υλικά που ήταν φτιαγμένο το γήπεδο, καθυστερώντας την έναρξη του τελικού, ενώ λίγο αργότερα ήρθε η μοιραία έφοδος των Άγγλων, που έσπασαν εύκολα τον υποτυπώδη αστυνομικό κλοιό κι επιτέθηκαν στους Ιταλούς, που προσπαθούσαν να γλιτώσουν με κάθε τρόπο. Κάποιοι στριμώχτηκαν στον τοίχο και ποδοπατήθηκαν, και τελικά αυτός υποχώρησε από την πίεση της ανθρώπινης μάζας και κατέρρευσε, παρασέρνοντας πολλούς οπαδούς στο θάνατο. Πολλοί τραβήχτηκαν -κυριολεκτικά- στο πάνω διάζωμα και διασώθηκαν, αρκετοί όμως άφησαν επί τόπου την τελευταία τους πνοή. Ο τραγικός απολογισμός έφτασε τα 39 θύματα, εκ των οποίων οι 32 ήταν Ιταλοί κι ανάμεσά τους ένας έφηβος…

Πιο τραγικό κι από αυτό καθαυτό το γεγονός, όμως, ήταν η στάση της διοργανώτριας αρχής κι ο απίστευτος κυνισμός που έδειξαν οι άνθρωποι της ΟΥΕΦΑ, αποφασίζοντας να διεξαχθεί κανονικά ο αγώνας, σα να μη συνέβη τίποτα. Οι δύο αρχηγοί των ομάδων απεύθυναν μήνυμα από τα μεγάφωνα, για να καθησυχάσουν το κοινό και να το ενημερώσουν για τη διεξαγωγή του τελικού.

Πολλοί πιστεύουν πως αυτή η τραγωδία ήταν η αποφασιστική αφορμή για να λάβει σοβαρά μέτρα η ΟΥΕΦΑ και να προστατεύσει το προϊόν της, δίνοντάς του τη λάμψη του σημερινού Τσάμπιονς Λιγκ. Στην πράξη όμως, ό,τι λάμπει, δεν είναι χρυσός. Κι η ΟΥΕΦΑ ενδιαφερόταν -και τότε και τώρα- καθαρά για αυτό το τελευταίο, δηλαδή τα λεφτά, για αυτό και αποφάσισε με πρωτόγνωρο κυνισμό την κανονική διεξαγωγή του αγώνα, για να μην “τσαλακώσει” ακόμα περισσότερο το προϊόν της. Show must go on…

Λίγες δεκαετίες αργότερα, θα έβρισκε μάλιστα και το πρόσωπο που θα κάλυπτε επάξια τη θέση του προέδρου της, το Μισέλ Πλατινί, που ήταν ο κατάλληλος κυνικός άνθρωπος στην κατάλληλη θέση και ένας από τους αρνητικούς πρωταγωνιστές του τελικού, μολονότι κρίθηκε με δικό του γκολ-πέναλτι. Θεώρησε σκόπιμο όμως να πανηγυρίσει έντονα αυτό το γκολ, παρά την τραγωδία που προηγήθηκε. Κι η σαθρή δικαιολογία που χρησιμοποίησε ως ελαφρυντικό, ήταν πως δεν είχαν ενημερωθεί οι παίκτες από τις αρχές για τις διαστάσεις των γεγονότων και δε γνώριζε τίποτα για τα θύματα. Σε κάθε περίπτωση, ο πανηγυρισμός του προκάλεσε αλγεινή εντύπωση και μερικά χρόνια αργότερα το “ήθος” του ανταμείφθηκε με τη θέση του προέδρου της ΟΥΕΦΑ -και για ένα φεγγάρι της ΦΙΦΑ- προτού αναγκαστεί να απομακρυνθεί λόγω των σκανδάλων στα οποία είχε ενεργό ανάμειξη.

Τα ρεπορτάζ της εποχής αναφέρουν επίσης πως η διαιτησία του τελικού ήταν σαφώς ευνοϊκή για τη Γιουβέντους (το πέναλτι από το οποίο προήλθε το γκολ, για παράδειγμα, ήταν φανερά εκτός της μεγάλης περιοχής) και ότι αυτό μπορεί να ήταν συνειδητή ντιρεκτίβα της διοργανώτριας αρχής προς το διαιτητή, προκειμένου να διασκεδάσει και να ελαφρύνει τον πόνο των Τορινέζων για το δράμα τους…

Οι υπεύθυνες αρχές έμειναν ουσιαστικά ατιμώρητες για αυτό το έγκλημα. Το Χέιζελ γκρεμίστηκε, για να χτιστεί στη θέση του ένα νέο στάδιο με άλλο όνομα, που φιλοξένησε ξανά μεγάλα αθλητικά ραντεβού. Κάποιοι οπαδοί που συμμετείχαν στα μοιραία επεισόδια, δικάστηκαν και τους επιβλήθηκαν κάποιες ποινές. Κι αυτοί που πλήρσαν το μάρμαρο ήταν ουσιαστικά η Λίβερπουλ και οι αγγλικοί σύλλογοι, στους οποίους επιβλήθηκε τελικά εξαετής και πενταετής αντίστοιχα αποκλεισμός από όλες τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις -και μάλιστα σε μια περίοδο στην οποία κυριαρχούσαν αγωνιστικά- με απόφαση της ΟΥΕΦΑ και ενεργό συναίνεση της Θάτσερ. Η τελευταία έδειξε απλώς το μίσος της για το ποδόσφαιρο, όπως και για κάθε τι λαϊκό, άλλο αν αργότερα χτίστηκε το αφήγημα-μύθος για τα δρακόντεια πλην αποτελεσματικά μέτρα που πήρε ενάντια στο χουλιγκανισμό -ξεχνώντας βολικά μεταξύ άλλων την επανάληψη της τραγωδίας στο Χίλσμπορο, το 89′.

Ο θλιβερός επίλογος γράφτηκε είκοσι χρόνια αργότερα, με τις δύο ομάδες να συναντιούνται ξανά στην κορυφαία διοργάνωση, τους οπαδούς της Λίβερπουλ να ζητάνε συγνώμη με ένα εντυπωσιακό πανό και τους αντίστοιχους της Γιουβέντους να την αρνούνται, γυρίζοντας την πλάτη ή κάνοντας χαρακτηριστικές χειρονομίες.

Juventus fans hold up a message.

33 χρόνια μετά την τραγωδία, οι πληγές του Χέιζελ μοιάζουν να μην έχουν επουλωθεί ακόμα…