23-24 Ιούλη 1944 – Η ηρωική μάχη στο σπίτι-κάστρο της οδού Μπιζανίου 10 στην Καλλιθέα: «Ο ΕΛΑΣ δεν παραδίδεται ποτέ!»

“Αρματωμένα γύρω μας κάθε λογής φουσάτα
και δέκα μόνο εμείς παιδιά σε χάνι νέας Γραβιάς
μ’ ανεμισμένο φλάμπουρα τ’ ατίμητά μας νιάτα
σύραμε το λεβέντικο χορό της λεφτεριάς
κι αφού τριγύρω εστρώσαμε τη γη μ’ οχτρών κουφάρια
μ’ ένα τραγούδι αφήσαμε την ύστερη πνοή.
Διαβάτη δος το μήνυμα: σα γνήσια παλληκάρια
για την Ελλάδα πέσαμε κι οι δέκα εδώ νεκροί”

Σοφία Μαυροειδή Παπαδάκη

Στις 23 Ιούλη του 1944 το μηχανοκίνητο τμήμα του Μπουραντά ενισχυμένο και με ισχυρές δυνάμεις ταγματασφαλιτών ενήργησε επιδρομή στην Καλλιθέα της Αττικής. Την επιδρομή αντιμετώπισαν αποτελεσματικά δυνάμεις του 1ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Αθήνας, προξενώντας στους επιδρομείς σοβαρές απώλειες.

Το σπίτι-κάστρο της λευτεριάς στην οδό Μπιζανίου 10 στην Καλλιθέα

Την άλλη μέρα 1.000 Γερμανοί, άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας, της Ειδικής και της Χωροφυλακής κύκλωσαν από τα χαράματα την Καλλιθέα και τους γύρω συνοικισμούς για να πιάσουν ομήρους. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ πήραν θέση μάχης και κάλεσαν το λαό σε συναγερμό. Σε λίγο ειδοποιήθηκαν και κατέφθασαν τμήματα του ΕΛΑΣ από τα Πετράλωνα, τα Σφαγεία, το Παγκράτι, τη Ν. Σμύρνη, το Δουργούτι, ακόμη κι από την Κοκκινιά σε βοήθεια της Καλλιθέας.

Χαρακτικό στη μνήμη των ηρώων της οδού Μπιζανίου 10 στην Καλλιθέα

Ο εχθρός χτυπιέται αιφνιδιαστικά σε κάθε γωνιά του δρόμο δέκα 10 ΕΠΟΝίτες – ΕΛΑΣίτες. Ο εχθρός έχει κυκλώσει το σπίτι και βάλει με όλμους και βαρύ οπλισμό. Το σπίτι – κάστρο ερειπώνεται από τις σφαίρες και τα βλήματα. Τα παλικάρια του ΕΛΑΣ επί πέντε ώρες απέκρουσαν τις επιθέσεις των Γερμανών και των ντόπιων συνεργατών τους, απορρίπτοντας προτάσεις να παραδοθούν. Η απάντησή τους είναι: «Ο ΕΛΑΣ δεν παραδίδεται ποτέ». Οι επιδρομείς έχουν πάνω από 50 νεκρούς και τραυματίες. Οι υπερασπιστές ΕΛΑΣίτες, ο ένας μετά τον άλλον, πέφτουν νεκροί. Κι όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά τους, ακούγεται ο Εθνικός Ύμνος: …«Χαίρε ώ χαίρε λευτεριά!» και σε λίγο πέντε πυροβολισμοί. Ήταν οι τελευταίες σφαίρες των τελευταίων πέντε ηρώων μαχητών, που δεν δέχτηκαν να πέσουν ζωντανοί στα χέρια του βρομερού εχθρού. Έπεσαν στο πεδίο της τιμής και οι δέκα ΕΛΑΣίτες.

Την επομένη πάνω από 3.000 λαού πήραν μέρος στη κηδεία των ηρώων της οδού Μπιζανίου. Ο κόσμος, που στην πορεία πολλαπλασιάστηκε, στάθηκε γονατιστός και έψαλλε το πένθιμο εμβατήριο.

Μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα των νεκρών ηρώων, έξω από το σπίτι-κάστρο της οδού 10 στην Καλλιθέα

Το βράδυ, στο σπίτι – κάστρο της οδού Μπιζανίου 10 στην Καλλιθέα γίνεται λαϊκό προσκύνημα. Στους τοίχους του σκαλίζονται τα ονόματα των ηρώων που έπεσαν στη μάχη:

ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ. 17 χρόνων.
ΑΛΕΞΙΟΥ ΘΑΝΑΣΗΣ (ψευδ. Πατάτας). Εργάτης. Ποδοσφαιριστής της ομάδας ΘΗΣΕΥΣ». Μέλος τον ΚΚΕ.
ΓΑΛΙΑΤΣΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ. 19 χρόνων.
ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ. 19 χρόνων. Κάτοικος Χαροκόπου (Δημοσθένους 79) Καλλιθέας Αττικής.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ. 20χρόνων.
ΒΙΤΖΕΝΤΖΟΣ ή ΒΟΥΤΖΕΝΤΖΟΣ ΣΤΕΛΙΟΣ. 20 χρόνων. Από τη συνοικία Χαροκόπου (Ευαγγελίστριας 10Β) Καλλιθέας Αττικής.
ΓΥΜΝΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ του Γιάννη (ψευδ. Ταύρος). 21 χρόνων. Από το συνοικισμό Νέων Σφαγείων (Σκρα 7 αριθ. 16) Ταύρου Αττικής. Υπάρχει πληροφορία ότι τον δολοφόνησε ο χίτης Παπαλέξης.
ΜΥΡΙΔΙΝΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ. 25 χρόνων.
ΛΙΓΝΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ
ΧΑΤΖΗΠΟΥΛΗΜΕΝΟΣ ΣΠΥΡΟΣ. 17χρόνων. Σημειώνουμε την περίπτωσή του, για το πώς αντιμετώπισε το μεταβαρκιζιανό καθεστώς την Εθνική Αντίσταση και την αίτηση – αναφορά των οικείων του αριθ. 239Φ64 της 29-6-45 για συνταξιοδότηση. Απορρίφθηκε με το αιτιολογικό: «εφονεύθη εν τη μάχη μεταξύ των ανδρών του ΕΛΑΣ εις ον ανήκε και Ελλήνων αστυνομικών και Γερμανών στρατιωτών μάχη ην αυτός και οι ομοϊδάτες του επροκάλεσαν…», ούτω «ο θάνατός του οφείλεται εις βαρύ πταίσμα τούτου…».! (Υπογράμμιση δική μας).

Στη μάχη αυτή, στο γύρο χώρο, έπεσαν και οι:

ΜΩΥΣΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ. 19 χρόνων.
ΚΑΣΟΤΑΚΗΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ (ψευδ. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ). Από το Καλάμι Βιάννου Κρήτης.
ΜΑΡΙΟΣ (αγνώστων άλλων στοιχείων). Διμοιρίτης. Σκοτώθηκε μέσα στην εκκλησία, ύστερα από προδοσία του παπα-Στίνη.
ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΣ Ι. 14 χρόνων.

*”Έπεσαν για τη ζωή” (Έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ)

 

Δες κι αυτό:

23-24 Ιούλη 1944: Η μάχη της Καλλιθέας — Άγνωστη μαρτυρία της ποιήτριας Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη