«Πουλιά» ή, όταν λιγοστεύει το φαΐ.

Φουσκωμένος με περηφάνια απ’ τα λόγια σου,
παίρνω όρκο και στέλνω φοβέρα:
Τώρα που τα συμφωνήσαμε, αν με κουβέντες δίκαιες
άδολες και καθαρές
πολεμήσεις μαζί μου τους Θεούς,
τότε αυτοί δεν θα κρατούνε για πολύ
τα σκήπτρα τα δικά μου.

(Αριστοφάνη «Όρνιθες», στ. 629-636)

Λίγο έξω απ’ το Αίγιο, στην παραλία, είναι η λιμνοθάλασσα της Αλυκής, ένας σημαντικός υγροβιότοπος, στον οποίον έχουν θεαθεί πάνω από 330 διαφορετικά είδη πουλιών που φωλιάζουν στις καλαμιές της κατά το κυκλικό τους ταξίδι από θερμά σε ψυχρά κλίματα.

Αυτόν τον καιρό τέσσερα κυρίως είδη πουλιών απαντιούνται στη λιμνοθάλασσα, έχοντας ξεχειμωνιάσει εδώ πέρα: Λευκοτσικνιάδες, ένα είδος ερωδιών (μήκος σώματος: 65 εκ., άνοιγμα φτερών 90 εκ.), καλαμοκανάδες (μήκος σώματος: 36 εκ., άνοιγμα φτερών 60 εκ.), νανογλάρονα (μήκος σώματος: 20 εκ., άνοιγμα φτερών: 35 εκ.) κι οι ντόπιοι γλάροι, διαφόρων ειδών και μεγεθών. Τρέφονται κυρίως από το αλυκόψαρο, έντομα και σκουληκάκια.

Οι τσικνιάδες, έχοντας χωρίσει την επιφάνεια της λιμνοθάλασσας σε νοερές περιοχές, γυρνάνε μοναχικοί, περπατώντας αργά αργά στα ρηχά μέχρι εκεί που τους επιτρέπουν τα ψηλά τους πόδια. Επιθεωρούν την περιοχή τους και μόλις συλλάβουν την παραμικρή κίνηση, ένα αλυκόψαρο να κολυμπάει κοντά στα πόδια τους, ένα σκουληκάκι να αναδεύει τη λάσπη του βυθού, καμακώνουν με το μακρύ τους ράμφος το νερό για να τ’ αρπάξουν.

Με τον ίδιο τρόπο και στα ίδια βάθη, αλλά συνήθως σε παρέες, ψαρεύουν οι περισσότεροι σε αριθμό καλαμοκανάδες, με τα δυσανάλογα ψηλά για το μπόι τους πόδια και το λεπτό τους ράμφος. Με τις φωνούλες τους που ακούγονται συνέχεια, φαίνεται σαν να ενημερώνουν τους ομοειδείς τους για ό,τι συμβαίνει στη λιμνοθάλασσα.

Τα νανογλάρονα, μικρά και διαολεμένα σβέλτα, πετάνε πάνω από τα ρεύματα που κάνει το νερό της λιμνοθάλασσας κι όταν εντοπίσουν την λεία τους να κολυμπάει από κάτω, αιωρούνται για λίγο στα τέσσερα–πέντε μέτρα ύψος, μέχρι να υπολογίσουν την ταχύτητα και την πορεία του αλυκόψαρου, και τότε εφορμούν κάθετα προς το νερό, βουτάνε και τ’ αρπάζουν με το ράμφος τους, για να το καταπιούν καθώς αναδύονται και πετάνε για κάποιο άλλο σημείο.

Οι γλάροι συνήθως αράζουν στο μέσο της λίμνης. Τις ανάγκες τους σε τροφή τις καλύπτουν τα μεγαλύτερα ψάρια του Κορινθιακού και στη λιμνοθάλασσα έρχονται πιο πολύ για άλλες λιχουδιές.

Όσο ζεσταίνει ο καιρός, το νερό της λιμνοθάλασσας εξατμίζεται, για να μη μείνει τίποτα πέρα από διάσπαρτες λακούβες με στάσιμο νερό στη μέση του καλοκαιριού. Μαζί όμως με το νερό, λιγοστεύει σιγά σιγά και το αλυκόψαρο.

Τούτο δημιουργεί εντάσεις ανάμεσα στα πουλιά: Όταν εξαντλήσουν τη λεία στο μέρος που έχουν μαρκάρει για τον εαυτό τους, οι τσικνιάδες σηκώνονται στον αέρα. Με γεμάτα και αργά φτεροκοπήματα πετάνε περήφανα σε χαμηλό ύψος σε άλλα σημεία της λιμνοθάλασσας, και έτσι όπως προσγειώνονται, με τα εντυπωσιακά τους φτερά ορθάνοιχτα και το μαύρο τους ράμφος απειλητικά μπροστά, σαν ξίφος, προσπαθούν να εκφοβίσουν τα πουλιά που ήδη βρίσκονται εκεί πέρα. Ενώ όμως όταν πετάνε σε περιοχή που ελέγχει κάποιος μικρότερος λευκοτσικνιάς η επιδρομή τους στέφεται συνήθως με επιτυχία και, ή τον διώχνουν ή τον καταφέρνουν να λουφάζει και να τους ανέχεται να ψαρεύουν μαζί, όταν εισβάλλουν σε περιοχή των αμελητέων καλαμοκανάδων τα βρίσκουν σκούρα.

Η αντίσταση που βρίσκουν είναι ισχυρή: Με τις φωνούλες τους να δυναμώνουν σε συνεχόμενα κρωξίματα, τόσο για να εκφοβίσουν τον εισβολέα όσο και για να ενημερώσουν τους άλλους, οι καλαμοκανάδες σηκώνονται δυο δυο και τρεις τρεις στον αέρα και αρχίζουν να επιτίθενται στον λευκοτσικνιά. Πετώντας γύρω γύρω του και επιχειρώντας τσιμπήματα στο κορμί του, αναγκάζουν τον μεγαλόσωμο μα μοναχικό λευκοτσικνιά να υποχωρήσει βιαστικά και να αναζητήσει νέο μέρος για να ψαρέψει. Μέχρι και μεγαλόσωμους κι αγριωπούς γλάρους -που λογίζονται τα θαλασσοπούλια με το χειρότερο χαρακτήρα – έχουν αποκρούσει μ’ αυτόν τον τρόπο οι μικροί καλαμοκανάδες.

Υπερασπίζονται αυτό που ορίζουν με οργάνωση και ομαδικότητα, εκμεταλλευόμενοι και το πλήθος τους, με συνεχή επικοινωνία, με αποφασιστικότητα και με ανυποχώρητη και χωρίς δισταγμούς μαχητικότητα.

Ένας καλαμοκανάς τσιμπολογάει σκουληκάκια κι ένα νανογλάρονο μόλις έχει βουτήξει για να πιάσει κάποιο αλυκόψαρο.

Καλαμοκανάς

Λευκοτσικνιάς

Καλομακανάδες εκδιώχνουν ένα γλάρο που προσπάθησε να φτάσει στις φωλιές τους

Εναέρια συμπλοκή καλαμοκανάδων με λευκοτσικνιά

Εναέρια συμπλοκή καλαμοκανάδων με λευκοτσικνιά

Καλαμοκανάς καταδιώκει λευκοτσικνιά μακριά από την περιοχή του

Περισσότερες φωτογραφίες από την Λιμνοθάλασσα Αλυκή του Αιγίου εδώ