Αντώνης Αμπατιέλος – Σαράντα κύματα αγώνα στη στεριά και στη θάλασσα

“Το ψωμί του ναυτικού έχει εφτά φλούδες” συνήθιζε να λέει ο Αντώνης Αμπατιέλος, που μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα στη θάλασσα και τους αγώνες, ως πρωτοπόρος συνδικαλιστής των ναυτεργατών και αφοσιωμένος κομμουνιστής. Γεννήθηκε στη Ρουμανία το 1914 ή κατ’άλλους στην αγαπημένη του Κεφαλλονιά το 1919. Από νωρίς επηρεάστηκε από τις κομμουνιστικές ιδέες και το 1932 γίνεται μέλος της ΟΚΝΕ. Μάλιστα το 1933, ως γραμματέας της ΟΚΝΕ στην Κεφαλλονιά, μαθαίνοντας ότι εκείνη τη χρονιά ο αγγλικός στόλος που κατέπλεε στο νησί θα πήγαινε να ενισχύσει τον Κινέζο εθνικιστή ηγέτη Τσανγκ Κάι Σεκ που πολεμούσε τους κομμουνιστές, έγραψε προκήρυξη που μεταφράστηκε στ’αγγλικά καλώντας τους Άγγλους ναύτες να μη χτυπήσουν τους Κινέζους εργάτες. Το θέμα πήρε διαστάσεις καθώς ο ναύρχος εξοργισμένος διαμαρτυρήθηκε στο νομάρχη, ενώ η Χωροφυλακή προσπάθησε επίμονα να εντοπίσει τους συντάκτες της προκήρυξης. Τότε ακούστηκε σε όλο το νησί το σύνθημα “Κάτω τα χέρια από την Κίνα”.

Με το Χαρίλαο Φλωράκη

Έχοντας μπαρκάρει την ίδια περίοδο αναπτύσσει σύντομα μεγάλη συνδικαλιστική δραστηριότητα ως μέλος της Ναυτεργατικής Ένωσης Ελλάδας (ΝΕΕ), ενώ ως μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της ΝΕΕ στη Νέα Υόρκη πρωταγωνιστεί στον αντιφασιστικό αγώνα των Ελλήνων ναυτικών, σύντομα κι ως ένας από τους γραμματείς της θρυλικής ΟΕΝΟ, που ιδρύθηκε το 1943. Σε μια κρίσιμη καμπή του πολέμου, οι δυνάμεις του άξονα έμειναν χωρίς πλοία, λόγω της επιρροής της ΟΕΝΟ και του Διεθνούς Ναυτεργατικού Κινήματος. Τότε ρίχτηκε και το σύνθημα “Τα πλοία εν κινήσει”, σηματοδοτώντας την τεράστια συμβολή των Ελλήνων ναυτικών στη συμμαχική νίκη. Ο ίδιος ο Αμπατιέλος συμμετείχε προσωπικά σε πολλές νηοπομπές θανάτου, καθώς η δραστηριότητα των γερμανικών υποβρυχίων καταβύθισε εκατοντάδες πλοία, στέλνοντας στον υγρό τάφο χιλιάδες ναυτικούς, ανάμεσά τους 2500 Έλληνες, όπως και τον ίδιο τον πατέρα του Αμπατιέλου.

Πέραν από τη διεθνιστική της δράση, η ΟΕΝΟ συνέβαλε αποφασιστικά στη βελτίωση της ζωής των Ελλήνων ναυτικών για εκείνη και τις επόμενες γενιές που ακολούθησαν, με την υπογραφή της πρώτης συλλογικής σύμβασης με τους Έλληνες εφοπλιστές το 1943. Τότε καθιερώθηκε το 8ωρο στα πλοία, πενταπλασιάστηκαν οι αποδοχές αξιωματικών και κατώτερων πληρωμάτων, θεσπίστηκαν διαλείμματα και σαββατιάτικη απογευματινή αργία, βελτιώθηκαν οι συνθήκες διαβίωσης στο πλοίο καθώς ως τότε οι ναυτικοί υποχρεούνταν να φέρνουν μαζί τους ακόμα και τις κουβέρτες τους.

Η Μπέτυ Αμπατιέλου με πλακάτ διαμαρτυρίας στη διάρκεια επίσκεψης της Φρειδερίκης στο Λονδίνο 1963

Το εμφυλιακό κράτος τον αντάμειψε όπως και τόσους και τόσους συναγωνιστές του με απηνείς διώξεις. Συνελήφθη παραμονή Χριστουγέννων του 1947 για ναπεράσει τα επόμενα 16,5 χρόνια στη φυλακή. Ένα χρόνο μετά θα καταδικαστεί σε θάνατο μαζί με 10 ακόμα συναδέλφους του στη διαβόητη “δίκη της ΟΕΝΟ”, αλλά κάτω από εσωτερικές και διεθνείς πιέσεις (έχοντας μάλιστα μπει στο ψηφοδέλτιο της ΕΔΑ το 1950 μαζί με άλλους καταδικασθέντες, όπως ο Γλέζος, ο Σαράφης κι Γαβρηιλίδης) η κυβέρνηση Πλαστήρα το 1952 θα μετατρέψει την ποινή του σε ισόβια δεσμά. Οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν και τα επόμενα χρόνια, ενώ σε ένα γνωστό επεισόδιό του, η Ουαλή σύζυγός του Μπέτυ Μπάρτλετ – Αμπατιέλου, στέλεχος του Συνδέσμου για τη Δημοκρατία στην Ελλάδα στο Λονδίνο, θα αντιπαρατεθεί δημόσια με τη βασίλισσα Φρειδερίκη σε επίσκεψή της τελευταίας στο Λονδίνο, καθώς αρνήθηκε να παραλάβει το υπόμνημα της Αμπατιέλου για τους πολιτικούς κρατούμενους στην Ελλάδα, παρόντος του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη, λίγο καιρό πριν τη δολοφονία του το Μάη του 1963. Ο Αμπατιέλος θα απελευθερωθεί τελικά την ίδια χρονιά με κλονισμένη την υγεία του. Τα επόμενα χρόνια κατέλαβε μια σειρά ηγετικών θέσεων στο ΚΚΕ, ως μέλος της ΚΕ από το 1969, μέλος του ΠΓ από το 1971 ως το 1987, ενώ διατέλεσε και βουλευτής Α’ Πειραιά μετά τις εκλογές του 1981. “Σάλπαρε” για το τελευταίο του ταξίδι σαν σήμερα το 1995. Η λιτή ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ αποχαιρετούσε το σπουδαίο στέλεχός της ως εξής:

«Μια μεγάλη καρδιά – όπως οι απέραντες θάλασσες, που όργωνε συνεχώς για την πολιτική και συνδικαλιστική οργάνωση και πάλη των ναυτεργατών – δοσμένη ολόψυχα στο ΚΚΕ και στην πραγμάτωση της ιστορικής αποστολής της τάξης του σταμάτησε να χτυπά».

Δύσκολες Νύχτες