Γουίλιαμ Γουάλας – Η αλήθεια πίσω από το Braveheart

Χωρίς τη βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του Μελ Γκίμπσον, που γυρίστηκε το 1995 και προβάλλεται τακτικά και από την ελληνική τηλεόραση, ο Γουίλιαμ Γουάλας θα ήταν μάλλον άγνωστος εκτός συνόρων της Σκωτίας και γενικότερα της Βρετανίας. Ποιος ήταν όμως στην πραγματικότητα ο εθνικός ήρωας της Σκωτίας και ποια η σχέση της κινηματογραφικής του βιογραφίας με την ιστορική αλήθεια;

Γεννήθηκε το 1270 κοντά στο Παίσλι της Σκωτίας από πατέρα γαιοκτήμονα. Το 1296 ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος ο Α’ αιχμαλώτισε το Σκώτο βασιλιά και αυτοανακηρύχθηκε ηγεμόνας της Σκωτίας. Από την πρώτη στιγμή της αγγλικής κατάκτηση εμφανίστηκαν αντιστασιακές ενέργειες, μέχρι που το 1297, ο Γουάλας και οι 30 άντρες του έκαψαν το Λανάρκ και σκότωσαν τον τοπικό Άγγλο σερίφη. Τη μεγαλύτερη νίκη του ο Γουάλας την πέτυχε στις 11 Σεπτέμβρη την ίδια χρονιά στο Στέρλιγνκ, σφαγιάζοντας τον αγγλικό στρατό, καθώς περούσε τη γέφυρα του ποταμού. Η Σκωτία είχε στιγμιαία σχεδόν απελευθερωθεί και ο στρατός του Γουάλας άρχισε να πραγματοποιεί επιδρομές στη Βόρεια Αγγλία.

Επιστρέφοντας στη Σκωτία στα τέλη του 1297, ο Γουάλας χρίστηκε ιππότης και προστάτης του βασιλείου, αντιμετωπίζοντας όμως τη δυσπιστία πολλών Σκώτων ευγενών. Η αποτυχία του να αντιμετωπίσει τον Εδουάρδο στη μάχη του Falkirk το 1298, σήμανε την παραίτησή του από το αξίωμα του προστάτη και την πιθανή διαφυγή του στη Γαλλία (παραδοσιακή σύμμαχος της Σκωτίας) το 1299. Φαίνεται πως επέστρεψε σύντομα στην πατρίδα του, συνεχίζοντας τον αντάρτικο αγώνα μόνος του. Για τα επόμενα χρόνια η τύχη του αγνοείται, ωστόσο οι Άγγλοι συνέχισαν να τον κυνηγούν ανηλεώς, παρότι το 1304 οι περισσότεροι τοπικοί ευγενείς είχαν υποταχθεί στον Εδουάρδο.

Ο Γουάλας συνελήφθη πράγματι στις 5 Αυγούστου του 1305 κοντά στη Γλασκώβη και καταδικάστηκε ως προδότης, παρότι ο ίδιος ποτέ δεν είχε ορκιστεί πίστη στον Άγγλο ηγεμόνα. Εκτελέστηκε σαν σήμερα το 1305 ξεκοιλιάστηκε, αποκεφαλίστηκε και το σώμα του διαμελίστηκε. Τον επόμενο χρόνο ξέσπασε νέα επανάσταση στη Σκωτία που θα οδηγούσε ξανά στην προσωρινή της ανεξαρτησία για τους επόμενους αιώνες.

Ο θρύλος του Γουάλας άρχισε να διαμορφώνεται αμέσως μετά το θάνατό του και στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό σε ένα μυθιστόρημα του μενεστρέλου Χάρρυ τον 15ο αιώνα, του οποίου το περιεχόμενο είναι κατά βάση φανταστικό.

Πολλά φανταστικά στοιχεία περιέχει, όπως είναι αναμενόμενο, και η μεγάλη εμπορική επιτυχία του Γκίμπσον, σε βαθμό μάλιστα που να κατατάσσεται συχνά-πυκνά σε λίστες με τις “πιο ανακριβείς ιστορικά ταινίες όλων των εποχών”. Πολλοί στέκονται στην ανακριβή αναπαράσταση των μαχών, ειδικά στην απουσία της περίφημης γέφυρας στη μάχη του Στέρλινγκ, όπως και στην ενδυμασία των στρατών και των δύο πλευρών. Οι Άγγλοι δεν είχαν ενιαία στολή τον 13ο αιώνα, ούτε οι Σκώτοι έβαφαν το πρόσωπό τους μπλε κατά τη διάρκεια της μάχης. Στην πραγματικότητα αυτή ήταν μια παράδοση των αρχαίων κατοίκων της Σκωτίας, των Πίκτων (δηλαδή των “ζωγραφισμένων” στα Λατινικά), που είχαν γίνει ο κακός δαίμονας των Ρωμαίων, οδηγώντας τον αυτοκράτορα Αδριανό στο χτίσιμο του περίφημου Αδριάνειου τείχους. Και φυσικά τα κιλτ δεν ήταν μεσαιωνική εφεύρεση, αφού δεν εμφανίζονται πριν τον 17ο αιώνα.

Σε επίπεδο γεγονότων, τα πιο μακρινά από την πραγματικότητα στοιχεία αφορούν τον υποτιθέμενο δεσμό του με την Πριγκίπισσα Ισαβέλα της Γαλλίας, αρραβωνιαστικιά του Εδουάρδου (καθώς την εποχή εκείνη ήταν νήπιο και ούτε ποτέ συνάντησε καν το Γουάλας) και τη σχέση του με το Ροβέρτο του Μπρους, που παρουσιάζεται στην ταινία ως προδότης, ενώ στην πραγματικότητα, παρά την αρχική αντιπαλότητα των δύο ανδρών, υπήρξαν ως το τέλος σύμμαχοι. Εξάλλου στην πραγματικότητα, η ονομασία “Braveheart” αναφέρεται στον Μπρους, που ηγήθηκε του πετυχημένου πολέμου της ανεξαρτησίας μετά την εκτέλεση του Γουάλας, καθώς η καρδιά του μετά το θάνατό του, κυριολεκτικά μεταφέρθηκε στο πεδίο της μάχης.

Δύσκολες Νύχτες