Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία…

Τις προάλλες ολοκληρώθηκε με απόφαση του Δήμου Θεσσαλονίκης η μετονομασία της οδού Στρατηγού Χρυσοχόου σε οδό Αλμπέρτου Ναρ. Ο πρώτος ήταν δωσίλογος στρατιωτικός, που συνεργάστηκε με τους ναζί κατακτητές, ενώ μεταξύ άλλων υπερασπίστηκε το Ναζί αρχιεγκληματία Μαξ Μέρτεν, όταν συνελήφθη συμπτωματικά στη χώρα μας. Ο δεύτερος ήταν Εβραίος γόνος επιζώντων του Ολοκαυτώματος, λογοτέχνης και ιστορικός, με πολλές λαογραφικές μελέτες και συγγραφές διηγημάτων. Ο συμβολισμός είναι αν μη τι άλλο ισχυρός και δεν αναιρείται από τις σχέσεις του δημάρχου της πόλης, Γ. Μπουτάρη, με το κράτος του Ισραήλ.

Το θετικό είναι πως φαίνεται να ξεμπερδεύουμε με κάποια από τα κατάλοιπα της μεταπολεμικής, βασιλοχουντικής περιόδου, που είναι όμως πολύ περισσότερα απ’ όσα φαντάζεται κάποιος ανυποψίαστος. Τα ονόματα των οδών είναι ένας ενδιαφέρων τρόπος να ανακαλύψει κανείς την ιστορία του τόπου του, αλλά και τον τρόπο που την έγραψαν οι νικητές. Είναι δηλαδή ένα ενδιαφέρον μάθημα όσον αφορά και το πεδίο αυτής καθαυτής της ιστορικής μνήμης. Είναι χαρακτηριστικό πχ πως στην Κρήτη, που έχουν το έθιμο να γράφουν διευκρινιστικές λεζάντες κάτω από τους οδοδείκτες, ο Λαμπράκης αναφέρεται ως Μαραθωνοδρόμος, λες και αυτή ήταν η βασική του ιδιότητα.

Η μάχη αυτή συνεχίζεται στο χρόνο πολλές φορές, χωρίς κάποιο τελεσίδικο αποτέλεσμα. Ακόμα και σήμερα μπορεί να πετύχεις πχ τους παλιούς να λένε τη Σβώλου με το παλιό της όνομα κάποιου πρίγκιπα ή βασιλιά, ή τους Δεξιούς Τουμπιώτες να αναφέρουν την κεντρική οδό Λαμπράκη (του γνωστού… μαραθωνοδρόμου) ως Κονίτσης, με το παλιό της όνομα. Και δεν είναι η δύναμη της συνήθειας, όπως με τη Νέα Εγνατία, που λίγοι την ανέφεραν τα πρώτα χρόνια ως Κων. Καραμανλή. Είναι συνειδητή επιλογή, όπως αυτών που λένε την Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως στο κέντρο της Αθήνας ως “Πλατεία Κοτζιά” -και δυστυχώς το έχουν επιβάλει ως ένα βαθμό. Ή και αντιστρόφως, με το πολιτικό σκεπτικό που εμείς αναφέρουμε την πόλη ως Λένινγκραντ κι όχι Πετρούπολη (πόσο μάλλον Αγία). Για εμάς μόνο μία Πετρούπολη υπάρχει -στην Αθήνα- και αυτή έχει κομμουνιστή δήμαρχο…

Κι άραγε αν είχαν επικρατήσει με κάποιον τρόπο οι κομμουνιστές, θα γινόταν πράξη η υπόσχεση του Ζαχαριάδη να μετονομάσει σε πλατεία Μπελογιάννη την Ομόνοια; Και αυτό θα κέρδιζε τη μάχη της ιστορικής μνήμης ή μήπως θα νικούσε η δύναμη της συνήθειας -που είναι και ο μεγαλύτερος εχθρός στη σοσιαλιστική οικοδόμηση…;

Όσο για το εβραϊκό επίθετο στο νέο όνομα του δρόμου, δημιουργεί μια σειρά πολιτικούς συνειρμούς -για τους πολύ μυημένους- με το όνομα οργάνωσης του εξωκοινοβουλίου. Βούτυρο στο ψωμί και κεφτές στο μπούκοβο του Λαϊκού Στρώματος. Ναι αλλά είναι ένα μικρό σοκάκι, κι όχι κάποια λεωφόρος (του μέλλοντος). Σαν κι αυτές που διατηρούν ακόμα το όνομά τους στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες (που οι του εξωκοινοβουλίου τις λένε εκμεταλλευτικές), όπως η Λεωφόρος Καρλ Μαρξ στο παλιό Ανατολικό Βερολίνο και μια σειρά άλλες.

Πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικοί μας θα ‘ναι. Οι δρόμοι και τα ονόματά τους…

Υστερόγραφο

Τώρα που πήραν σειρά κάποιοι δρόμοι, θα προχωρήσει άραγε κι η μετονομασία κάποιου δρόμου της Τούμπας προς τιμήν του Μήτσου Σαχίνη, του κομμουνιστή που ήταν η φωνή της εργατικής τάξης και συνδέθηκε με τους αγώνες της;