Οργανώσεις της ΚΝΕ στις σοσιαλιστικές και καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης στα χρόνια της δικτατορίας

Με την ανακοίνωση της απόφασης για ίδρυση της ΚΝΕ και την κυκλοφορία του πρώτου φύλλου του Οδηγητή οι κομμουνιστές και οι κομματικές οργανώσεις του ΚΚΕ στις σοσιαλιστικές χώρες καταπιάστηκαν δραστήρια και βοήθησαν στη συγκρότηση οργανώσεων της ΚΝΕ.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα τα παιδιά των πολιτικών προσφύγων, που μεγάλωναν στις φιλόξενες σοσιαλιστικές χώρες, άρχισαν να προσχωρούν στις Οργανώσεις Βάσης της ΚΝΕ που δημιουργούνταν.

Λίγο αργότερα κατάφεραν να ολοκληρώσουν την οργανωτική τους συγκρότηση με βάση το καταστατικό της ΚΝΕ. Και στην περίπτωση των νέων πολιτικών προσφύγων επιβεβαιώθηκε η αναγκαιότητα ύπαρξης και δράσης μαρξιστικής-λενινιστικής οργάνωσης νεολαίας.

Στα πλαίσια των οργανώσεων της ΚΝΕ οι νέοι πολιτικοί πρόσφυγες διαπαιδαγωγήθηκαν με τα ιδανικά, τους αγώνες, την ιστορία του ΚΚΕ και του λαϊκού κινήματος της χώρας μας. Μέσα απ’ τη δουλιά της ΚΝΕ μπορούσαν καλύτερα να κατανοούν, να συμμετέχουν, με το δικό τους τρόπο, στον αντιδικτατορικό αγώνα του λαού και της νεολαίας στην Ελλάδα. Πιο ουσιαστική, επίσης, έγινε η ενασχόλησή τους με τα ζητήματα της Ελλάδας.

Ασφαλώς, σ’ αυτή την περίοδο, δεν ασχολούνται οι νέοι κομμουνιστές μόνο με τα οργανωτικά τους καθήκοντα. Μαζί με τους κομμουνιστές και όλους τους πολιτικούς πρόσφυγες δουλεύουν δραστήρια για την ενημέρωση και διαφώτιση για την κατάσταση στην Ελλάδα. Οργανώνουν εκδηλώσεις αλληλεγγύης για το λαό, τη νεολαία και ειδικά για τους φυλακισμένους και εξόριστους. Στέλνουν γράμματα και κάρτες διαμαρτυρίας στους δικτάτορες και απαιτούν την αποκατάσταση των δημοκρατικών ελευθεριών, την απελευθέρωση των φυλακισμένων και εξορισμένων αγωνιστών. Οι νέοι πολιτικοί πρόσφυγες συμμετέχουν στους εράνους για συγκέντρωση χρημάτων για υλική βοήθεια στους κρατούμενους της στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας.

Όλη αυτή η δραστηριότητα επιβεβαίωσε τη λενινιστική υπόδειξη ότι, για να γίνει κάποιος κομμουνιστής δεν αρκεί μόνο η μελέτη του κομμουνισμού απ’ τα βιβλία, αλλά χρειάζεται και η καθημερινή πρακτική δράση, με βάση τις συγκεκριμένες συνθήκες. Χωρίς πολιτική δράση, χωρίς όσο γίνεται πιο άμεση συμμετοχή στις εξελίξεις στην Ελλάδα, ήταν σχεδόν αδύνατο, ο νέος πολιτικός πρόσφυγας να καταλάβει, γιατί, αν ήθελε να γυρίσει στην Ελλάδα και να προσφέρει κάτι για το Κόμμα και για το λαϊκό κίνημα, θα έπρεπε να ξέρει όσο γίνεται καλύτερα την ελληνική γλώσσα, να μάθει περισσότερα για την ιστορία και τον πολιτισμό του λαού μας και να αξιοποιήσει, όσο γίνεται πιο πολύ, τις δυνατότητες που του παρείχε η σοσιαλιστική χώρα που ζούσε, ώστε να αποκτήσει ειδικές επιστημονικές καθώς και πολιτικές και πολιτιστικές γνώσεις.

Αυτά τα στοιχεία συνέβαλαν ώστε στα χρόνια αυτά, να αρχίσει να ξεπερνιέται μια αντίληψη προσωρινότητας και χιλιάδες νέοι πολιτικοί πρόσφυγες να δραστηριοποιηθούν, περισσότερο από προηγούμενα, στα σχολειά και στις πολιτιστικές λέσχες και στα καλλιτεχνικά συγκροτήματα.

Η επιμονή του ΚΚΕ σ’ αυτή τη θεώρηση του προβλήματος της σύνδεσης των πολιτικών προσφύγων με την πατρίδα — κι όχι με κάποια «φολκλορικά» στοιχεία που χαρακτήριζαν πάντα την πολιτική των αστικών κυβερνήσεων, αλλά και του ΠΑΣΟΚ σήμερα, όσον αφορά τον «απόδημο Ελληνισμό» — κατόρθωσε να διατηρήσει τόσο ζωντανή τη σύνδεση με την πατρίδα.

Οι οργανώσεις της ΚΝΕ μετά την ολοκλήρωση της συγκρότησής τους αναπτύσσουν μια πλούσια για κείνη την περίοδο ιδεολογική διαφωτιστική προσπάθεια. Άρχισαν να γίνονται μαθήματα, σεμινάρια, διαλέξεις για τη νεολαία και το ρόλο της, για την μαρξιστική προσέγγιση των ζητημάτων της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Το περιβάλλον τους βοηθούσε σημαντικά, καθώς και οι κομματικές οργανώσεις, ώστε να σημειώσουν θετικά βήματα σ’ αυτό τον τομέα.

Σ’ αυτή την περίοδο εκφράστηκε για μια ακόμα φορά η θερμή συμπαράσταση των χωρών του σοσιαλισμού που βοήθησαν σημαντικά τον αγώνα των πολιτικών προσφύγων ενάντια στη δικτατορία. Πολλά συνδικάτα εργαζομένων στις χώρες του σοσιαλισμού πραγματοποιούσαν εκδηλώσεις συμπαράστασης και αλληλεγγύης στον αγωνιζόμενο ελληνικό λαό.

Δούλευαν οι νέοι κομμουνιστές μέσα στους συλλόγους των πολιτικών προσφύγων και είχαν ν’ αντιμετωπίσουν προβλήματα απ’ τη δραστηριότητα των αναθεωρητών που, εκείνη την περίοδο, συστηματικά δούλευαν ενάντια στο ΚΚΕ, δυσκολεύοντας την κοινή δράση των πολιτικών προσφύγων.

Στις καπιταλιστικές χώρες

Εδώ υπήρχαν χιλιάδες Έλληνες μετανάστες και φοιτητές. Η μεγάλη μάζα των εργαζομένων μεταναστών βρίσκεται στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ) και των φοιτητών στην Ιταλία. Από παλιότερα υπήρχαν εκεί κομμουνιστές που δούλευαν δραστήρια μέσα απ’ τις οργανώσεις της προδικτατορικής ΕΔΑ καθώς και νεολαίοι που αποτελούσαν τις οργανώσεις των Λαμπράκηδων.

Με την ανασυγκρότηση των κομματικών οργανώσεων του ΚΚΕ (μετά την απόφαση της 11ης Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής τον Ιούνη του 1967) οι κομμουνιστές άρχισαν να λειτουργούν με αυτοτελείς οργανώσεις και σ’ αυτές τις χώρες. Σ’ αυτό βοήθησε και η ύπαρξη κομματικών στηριγμάτων που υπήρχαν πριν τη δικτατορία.

Ταυτόχρονα δίνουν όλες τις δυνάμεις τους για την ανάπτυξη του αντιδικτατορικού κινήματος ανάμεσα στους μετανάστες και τους φοιτητές. Η ύπαρξη ισχυρής οργάνωσης των Λαμπράκηδων συνέβαλε σ’ αυτό.

Μέσα από τις γραμμές των Αντιδικτατορικών Επιτροπών, κατά κύριο λόγο μέσα από τις Ελληνικές Κοινότητες, τους φοιτητικούς συλλόγους και σε ορισμένες πόλεις από το ΠΑΜ και αργότερα και από την Αντι-ΕΦΕΕ, οργανώνουν καμπάνιες αλληλεγγύης, κάνουν συγκεντρώσεις, πικετοφορίες μπροστά στις ελληνικές πρεσβείες και τα προξενεία της χούντας. Μεγάλη δραστηριότητα αναπτύχθηκε από τους λιμενεργάτες στα λιμάνια της Βρετανίας και της Αυστραλίας, της Γαλλίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου καθώς και στο λιμάνι του Αμβούργου. Όχι λίγες φορές, οι λιμενεργάτες, σε ένδειξη αλληλεγγύης στους Έλληνες εργάτες και στον ελληνικό λαό, έκαναν μποϋκοτάζ και αρνούνταν να φορτώσουν ή να ξεφορτώσουν ελληνικά καράβια.

Λίγο καιρό μετά την ίδρυση της ΚΝΕ άρχισαν να δημιουργούνται και σ’ αυτές τις χώρες — κύρια της Ευρώπης — αυτοτελείς οργανώσεις της ΚΝΕ. Παρά τις δυσκολίες και την έντονη ιδεολογική αντιπαράθεση με τους δεξιούς οπορτουνιστές και τους αριστεριστές-μαοϊκούς, οι οργανώσεις αυτές αναπτύχθηκαν με γοργούς, σχετικά, ρυθμούς στα Πανεπιστήμια αλλά και στην εργαζόμενη νεολαία. Σε μια πορεία ιδεολογικοπολιτικής ωρίμανσης και σφυρηλάτησης του χαρακτήρα της οργάνωσης πάνω στις αρχές του μαρξισμού-λενινισμού συνενώθηκαν (κατά την Α’ Πανευρωπαϊκή Συνδιάσκεψη της ΚΝΕ) κάτω από ενιαίο καθοδηγητικό κέντρο.

Οι νέοι κομμουνιστές ήταν στις πρώτες γραμμές των αντιδικτατορικών εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων των νέων μεταναστών και των φοιτητών. Στις καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης πρωτοστατούσαν και με κάθε τρόπο προσπαθούσαν να ενημερώσουν, να διαφωτίσουν, να ξεσηκώσουν τους μετανάστες, τους φοιτητές, αλλά και ντόπιους εργαζόμενους και νέους ενάντια στη δικτατορία στην Ελλάδα.

Η ΚΝΕ μέσα απ’ τους φοιτητικούς συλλόγους και τις κοινότητες των μεταναστών επιδιώκει να συσπειρώνονται οι πλατιές μάζες των νέων στην πάλη ενάντια στη δικτατορία.

Η ΚΝΕ, συμβάλλοντας με τη δράση της στην πάλη των νέων μεταναστών και των φοιτητών κατά της δικτατορίας, καθώς και στην κινητοποίηση της κοινής γνώμης αυτών των χωρών ενάντια στη χούντα, έπαιρνε δραστήρια μέρος μαζί με τα προοδευτικά κινήματα των χωρών της Δυτικής Ευρώπης στην πάλη του ντόπιου κινήματος, συνέβαλε στην πάλη των μεταναστών για τα δικαιώματά τους.

Ακόμα έπαιρνε δραστήρια μέρος στις κινητοποιήσεις διεθνιστικής αλληλεγγύης για το λαό του Βιετνάμ και τους άλλους λαούς που πάλευαν ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Το δικτατορικό καθεστώς επέκτεινε τη δράση του και στους Έλληνες μετανάστες και φοιτητές. Δημιούργησε έναν τεράστιο χαφιέδικο μηχανισμό, που οι πράκτορες του μέσα απ’ τις πρεσβείες και τα προξενεία προσπαθούσαν — σε συνεργασία συχνά με τις ντόπιες μυστικές υπηρεσίες — να τρομοκρατήσουν, να υποτάξουν, αλλά και να εξαγοράσουν αγωνιστές. Η δράση των πρακτόρων οδηγούσε στην αφαίρεση διαβατηρίων, στο κόψιμο του συναλλάγματος, στο να δυσκολεύεται η ζωή των Ελλήνων φοιτητών και μεταναστών. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτά τα μέτρα κατευθύνονταν ενάντια στις συνεπείς αριστερές δυνάμεις και κυρίως ενάντια στους κομμουνιστές και τους κνίτες. Έτσι δεκάδες κνίτες έπεσαν θύματα αυτών των τρομοκρατικών μέτρων της δικτατορίας. Τους αφαιρέθηκαν διαβατήρια κλπ.

Παρ’ όλες όμως αυτές τις δραστηριότητες της δικτατορίας, το αντιδικτατορικό κίνημα μεγάλωνε και κατάφερνε να κρατάει την κοινή γνώμη αυτών των χωρών ενήμερη και να την κινητοποιεί σε μόνιμη βάση. Τα συνέδρια των αντιδικτατορικών οργανώσεων που πραγματοποιήθηκαν ήταν αποτέλεσμα και της σταθερής δραστηριότητας που αναπτύσσαν κυρίως οι Έλληνες μετανάστες και φοιτητές.

Αναπτύσσεται σ’ αυτή την περίοδο έντονη και σκληρή ιδεολογική πάλη ανάμεσα στις μαρξιστικές-λενινιστικές απόψεις και στα διάφορα μικροαστικά ιδεολογικά ρεύματα που φούντωναν ιδιαίτερα στα τέλη της δεκαετίας του ’60, αρχές δεκαετίας του ’70, Βρισκόμαστε σε μια περίοδο, που το «κύμα τη νεολαιίστικης διαμαρτυρίας» απλώνεται στις καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης, στις ΗΠΑ και φτάνει ως τον Καναδά.

Η δραστηριότητα των αριστερίστικων, μαοϊκών και αναρχοφιλελεύθερων ομάδων στα πανεπιστήμια βρίσκεται σχεδόν στο κορύφωμά της. Οι απόψεις που προβάλλονταν απ’ αυτές τις οργανώσεις και ομάδες επιδρούσαν στη νεολαία αυτών των χωρών. Ωστόσο, η καθαρότητα των θέσεων της ΚΝΕ, η μαχητική δράση των οργανώσεών της, η σταθερή οργανωτική της ανάπτυξη, η αποφασιστική συμβολή τους στην πρόοδο του αντιδικτατορικού κινήματος συνέβαλε αποφασιστικά στην κινητοποίηση των Ελλήνων φοιτητών. Επηρέαζε ιδεολογικά μεγάλο μέρος τους.

Στους φοιτητικούς και στους επιστημονικούς συλλόγους της Ιταλίας, της ΟΔΓ, της Γαλλίας και άλλων χωρών, ο ιδεολογικός αγώνας εκείνα τα χρόνια είχε οξυνθεί στο έπακρο. Η ΚΝΕ αμέσως μετά τη συγκρότησή της αξιοποιώντας τις καλύτερες συνθήκες — φυσικά δεν συγκρίνονται μ’ αυτές στο εσωτερικό της χώρας — έδωσε τη δική της σημαντική συμβολή στη μάχη ενάντια στις διάφορες δεξιές οπορτουνιστικές, διαλυτικές και αριστερίστικες απόψεις που, εκείνα τα χρόνια, «ευδοκιμούσαν» στο ντόπιο κίνημα της νεολαίας και επηρέαζαν και τους Έλληνες φοιτητές. Αυτή η πάλη είχε σαν αποτέλεσμα να μην περνάει, σε μεγάλο βαθμό, η προσπάθεια αποπροσανατολισμού του φοιτητικού κόσμου.

Να σημειωθεί, τέλος, ότι, μέσα σε συνθήκες οξυμένης ιδεολογικής πάλης, πάλης για το σωστό προσανατολισμό του κινήματος, αναπτυσσόταν η κοινή δράση όλων των αντιδικτατορικών δυνάμεων, δυνάμωνε η πάλη των μεταναστών και των φοιτητών ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς στην Ελλάδα.

Σπύρου Χαλβατζή, Η πορεία της νεολαίας, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή (2η), Αθήνα 1986

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του αφιερώματος της Κατιούσα στα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ