Εγγονή “εθνικού ήρωα” εκθέτει το ναζί παππού της και προκαλεί σάλο στη Λιθουανία

Η τιμή που αποδίδεται σε φασίστες στη Λιθουανία και σε άλλες βαλτικές χώρες δεν είναι φυσικά κάτι καινούριο, αλλά αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της περιοχής μετά τις ανατροπές του 89′-91′. Η αποθέωση δοσιλόγων και δολοφόνων συνοδεύεται συνήθως από μια μεγάλη επιχείρηση κουκουλώματος της πραγματικής δράσης των αντικομμουνιστικών ινδαλμάτων, που παρουσιάζονται ως αθώα θύματα των Σοβιετικών.

Μια πολύ χαρακτηριστική περίπτωση είναι εκείνη του χωριού Σουκιονιάι στη δυτική Λιθουανία, όπου το σχολείο φέρει το όνομα του Στρατηγού Σταρκ, που εκτελέστηκε από τη σοβιετική μυστική αστυνομία το 1947, ενώ υπάρχει και μνημείο, αφιερωμένο σε εκείνον δίπλα στο αγρόκτημα που γεννήθηκε.

Οι φήμες για το βίο και την πολιτεία του Γιόνας Νορέικα, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, κυκλοφορούν εδώ και δεκαετίες μεταξύ των κατοίκων αλλά και ευρύτερα στη χώρα, ως τώρα όμως κάθε ανοιχτή κατηγορία κατά του Νορέικα αντιμετωπιζόταν ως προπαγάνδα της Μόσχας, τακτική εξάλλου που ακολουθεί και η ίδια η λιθουανική κυβέρνηση και φορείς της, απέναντι στις αιτιάσεις για Συγκάλυψη του ρόλου της χώρας στο Ολοκαύτωμα.

Ώσπου βρέθηκε ένα άτομο υπεράνω πάσης φιλορωσικής υποψίας και επιβεβαιώνει αυτό που είναι γνωστό εδώ και χρόνια. Το άτομο αυτό δεν είναι άλλο από την εγγονή του Νορέικα, Σίλβια Φότι, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Σικάγο, αλλά πέρασε 18 χρόνια ερευνώντας τη ζωή του παππού της για να ικανοποιήσει την επιθυμία της νεκρής μητέρας της, παρότι η γιαγιά της -γνωρίζοντας προφανώς όλη την αλήθεια- προσπάθησε να την αποτρέψει.

Η έρευνα της Φότι επισφράγισε με αδιάψευστα ντοκουμέντα πως ο παππούς της ήταν διοικητής του Μετώπου Ακτιβιστών Λιθουανίας, μιας αντισημιτικής ομάδας που αντιστάθηκε στην προσάρτηση της χώρας στην ΕΣΣΔ και χαιρέτισε ως απελευθερωτές τους Ναζί  κατά την εισβολή του 1941.

Μάλιστα, πριν ακόμα οι Ναζί καταλάβουν τη Λιθουανία, ο Νορέικα ήταν ιθύνων νους πίσω από τις εκτελέσεις 180 Εβραίων στην πόλη Plunge, όπου μάλιστα η οικογένειά του κατέλαβε ένα από τα σπίτια των εκτελεσμένων. Επίσης, ως διοικητής της επαρχίας επέβλεψε χιλιάδες εκτελέσεις Εβραίων και στην πόλη Σιαουλάι. Μετά τον πόλεμο, ο Νορέικα συνέχισε τις αντισοβιετικές του δραστηριότητες και καταδικάστηκε ως δοσίλογος. Μετά το 91′ η καταδίκη του αναιρέθηκε κι ανακηρύχθηκε εθνικός ήρωας.

Ήδη από το 2015 μια σειρά δημόσιων προσώπων ζήτησαν την αφαίρεση αναμνηστικής πλάκας του Νορέικα στη Βιβλιοθήκη του Βίλνιους. Το Κέντρο Ερευνών Γενοκτονίας “Αντίστασης” (όπου ως “γενοκτονία” νοείται η μεταφορά 200.000 Λιθουανών στη Σιβηρία και το Καζακστάν μετά τον πόλεμο και ως αντίσταση, κάθε αντισοβιετική δράση, περιλαμβανομένου του δοσιλογισμού), απάντησε πως “η εχθρότητα που επιδεικνύεται σε Λιθουανούς πατριώτες οργανώνεται από τους ανατολικούς γείτονες”.

Μετά τη δημοσίευση της έρευνας της Φότι, ο δήμαρχος του Βίλνιους ζήτησε από το κέντρο να επανεξετάσει το ρόλο του Νορέικα, κάτι το οποίο όμως δε διαφαίνεται άμεσα στον ορίζοντα. Όσο για τους συγχωριανούς της Νορέικα, είναι κι αυτοί σοκαρισμένοι, όχι φυσικά από τις κάθε άλλο παρά κρυφές πτυχές που αποκαλύπτονται, αλλά από το γεγονός πως ένα μέλος της οικογένειας έβγαλε τα άπλυτα του “εθνικού ήρωα” στη φόρα, “ντροπιάζοντας” τη χώρα.

Όπως λέει η δασκάλα και βιβλιοθηκάριος του σχολείου που φέρει το όνομα του ναζί: “όλοι έχουμε ακούσει πράγματα για όσα έκανε στον πόλεμο ο Νορέικα. Προφανώς πήρε λάθος δρόμο, αλλά η εγγονή του έπρεπε να σιωπήσει. Κάθε οικογένεια έχει τα άσχημά της, αλλά δε μιλάνε γι’ αυτά. Καλύτερα να σωπαίνεις”…

Με πληροφορίες από New York Times