Δύο γαϊδάρων άχυρα…

Και οι παράπλευρες απώλειες από την ΕΕ των λομπιστών

Πριν λίγες μέρες μια πλειοψηφία βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποφάσισε να δεχτεί εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για μεταρρύθμιση του νομικού πλαισίου για την πνευματική ιδιοκτησία. Το ίδιο εγχείρημα απέτυχε αρχές Ιουνίου μετά από σειρά ενεργειών ακτιβιστών του διαδικτύου. Η πεμπτουσία της διαδικασίας είναι ότι και πάλι απέδειξε η ΕΕ ποιους υπηρετεί.

Ο αρχικός προβληματισμός, η πληρωμή των δικαιωμάτων των δημιουργών, χάθηκε σε ένα χάος. Διότι το όλο νομοθέτημα έγινε, έτσι θέλουν να μας λένε οι Ευρωπαίοι, αναγκαίο γιατί όντως υπάρχει μια οφθαλμοφανή κατάχρηση του διαδικτύου σε βάρος των δημιουργών. Αποσιωπούν ότι στο νου τους είχαν πρωτίστως τον οικονομικό πόλεμο με τις ΗΠΑ.

Το προϊόν που έρχεται μόνο του στον πωλητή

Με πρόσχημα τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών προσπαθούν να φιμώσουν και να δαμάσουν τα διαδικτυακά τέρατα των κοινωνικών δικτύων. Η google, το facebook, το twitter και άλλοι κολοσσοί του είδους εμφανίζονται ως δωρεάν υπηρεσίες προς τους χρήστες. Στην πραγματικότητα οι χρήστες που γράφονται εθελοντικά στα δίκτυα τους είναι το προϊόν που πουλάνε με δισεκατομμύρια κέρδος. Έτσι google και facebook αποκτούν δισεκατομμύρια έσοδα από τις διαφημίσεις που μπορούν να στείλουν σε χρήστες για τους οποίους γνωρίζουν σχεδόν τα πάντα.

Έχεις κάνει αναζήτηση για καλσόν; Ε, σίγουρα θα σε ενδιαφέρουν και τα ταιριαστά γοβάκια. Ψάχνεις για ειδήσεις; Για δες, υπάρχει και αυτό το βιβλίο του τάδε δημοσιογράφου. Ενίοτε, όπως έγινε με το facebook πωλούνται και βάσεις δεδομένων για χρήστες μέσα στα πλαίσια γκρίζων συναλλαγών.

Το υλικό, το δόλωμα, που χρησιμοποιούν οι κολοσσοί δεν είναι τίποτα άλλο από τις ειδήσεις, τα άρθρα, οι φωτογραφίες και τα βίντεο δημιουργών. Μόνο που αυτά δεν τα «ανεβάζει» η google μόνη της. Τα ψαρεύει από τους ιστότοπους των περιοδικών, blog και ειδησεογραφικών πρακτορείων. Στην περίπτωση του facebook έχουμε χρήστες που ανεβάζουν σύνδεσμους σε άρθρα ή ενίοτε απλά «κατεβάζουν» μια φωτογραφία που βρήκαν στο google και την ανεβάζουν στο δικό τους προσωπικό προφίλ.

15 χρόνια… απλήρωτα

Μα έτσι διαφημίζονται και οι δημιουργοί – λένε μερικοί. Απλά ξεχνάνε ότι οι φωτογράφοι, συγγραφείς, μουσικοί, βιντεογράφοι και δημοσιογράφοι δεν πληρώνονται ούτε από το facebook, ούτε από την google και φυσικά όχι από μικρότερους παίκτες όπως το twitter. Μάλιστα υπάρχουν ειδικά στην χώρα μας και «μεγάλα» ΜΜΕ που αντλούν φωτογραφικό υλικό από το «δωρεάν πρακτορείο», το google.

Δεν πληρώνονται επίσης τα όλο και λιγότερα ΜΜΕ που πληρώνουν τους δημιουργούς υλικού. Οι εργοδότες από την πλευρά τους ψαλιδίζουν τις αμοιβές. «Δεν έχουμε λεφτά, δεν έχουμε εισπράξεις, περίμενε… τον άλλο μήνα», κουβέντες που δεν ακούγονται μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε πολλά άλλα Ευρωπαϊκά κράτη. Γνωστό πρακτορείο της Γερμανίας έκλεισε αποκλειστικό ρεπορτάζ με Έλληνα φωτορεπόρτερ και εκ των υστέρων αποφάσισε να μην δώσει την συμφωνημένη αμοιβή αλλά μονάχα 10 ευρώ για μια μέρα εργασίας. Ο λόγος; «Δεν είχαμε αρκετά κλικ στο σάιτ, δεν πλήρωσαν αρκετοί πελάτες».

Όσο για τις δισκογραφικές; Έχουν εξαφανιστεί από την Ελλάδα. Έτσι οι μουσικοί αναγκάζονται να γίνουν οι ίδιοι παραγωγοί του εαυτού τους, να ανεβάζουν τα βιντεοκλίπ τους στο youtube μόνο και μόνο για να βλέπουν μετά την δουλειά τους μα κυκλοφορεί δωρεάν στα κοινωνικά δίκτυα. Κάτι, που στο τέλος μπορεί να τους φέρει για κάποια σαιζόν μια συνεργασία με ένα κουτούκι της γειτονιάς. Οι Παντελίδηδες αυτού του παιχνιδιού είναι λίγοι, η μάζα των μουσικών έχει φτωχύνει.

Όλοι αυτοί οι δημιουργοί πρέπει να πληρώσουν φόρους. Google, facebook και ΣΙΑ φορολογούνται στην άλλη πλευρά του ατλαντικού. Το «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος» αρχίζει να προβληματίζει και τους Ευρωπαίους δημιουργούς. Η τελευταία δεκαπενταετία της άνθισης των κοινωνικών δικτύων έφερε πολλές μειώσεις αμοιβών στους δημιουργούς.

Οι πολιτικοί όμως προβληματίζονται και με τους εκδότες

Έχει αποδειχθεί ότι οι περισσότεροι χρήστες στα κοινωνικά δίκτυα διαβάζουν απλά την περίληψη ενός άρθρου και την επικεφαλίδα. Βλέπουν μια χαρακτηριστική φωτογραφία και τέλος. Έτσι, μόνο λιγοστοί πατάνε τον σύνδεσμο για να βρεθούν στον ιστότοπο του μέσου. Με λίγα λόγια ένα 80% των διαφημίσεων μένει στο google και στο facebook. Ακόμη και τα επί πληρωμή άρθρα των ΜΜΕ δεν μπορούν να αποδώσουν αρκετά έσοδα γιατί πολύ εύκολα ένας χρήστης κοινωνικών δικτύων πληρώνει το άρθρο και «ανεβάζει» το υλικό στο προσωπικό του προφίλ, ώστε να το μοιραστεί με χιλιάδες ακόλουθους του.

Ενώ στην περίπτωση των δημιουργών οι πολιτικοί σφυρίζουν αδιάφορα, το σκηνικό αλλάζει στους εκδότες. Αυτοί ρίχνουν και ανεβάζουν κυβερνήσεις – ακόμη και με επικεφαλίδες άρθρων και λίγες φωτογραφίες. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν οι ολιγαρχίες του ψηφιακού κόσμου, apple, google, facebook με χρηματιστηριακές αξίες μεγαλύτερες από τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Γερμανική λύση… λογοκρισία

Presseverleger-Leistungsschutzrecht (συγγενικά δικαιώματα εκδοτών τύπου), μια μαγική λέξη των Γερμανών, έδωσε την ιδέα στην ΕΕ να νομοθετήσει. Κανείς δεν πρόσεξε ότι οι Γερμανοί πολιτικοί απέδειξαν στην χώρα τους περίτρανα ότι δεν έχουν ιδέα πώς δουλεύει το διαδίκτυο.

Οι βασικοί πυλώνες του νέου νόμου της ΕΕ που πρέπει να γίνει οριστικός μέσα στους επόμενους μήνες, είναι οι εξής:

• Αντιγράφεται το ήδη αποτυχημένο στην Γερμανία Presseverleger-Leistungsschutzrecht
• Οι πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων είναι υπεύθυνες για το υλικό που ανεβάζουν οι χρήστες αλλά δεν δικαιούνται να κάνουν την λογοκρισία τους με αυτοματοποιημένο τρόπο….

Ο πρώτος πυλώνας βασικά εξασφαλίζει κάποια οικονομικά συμφέροντα των εκδοτών. Ο δεύτερος οδηγεί στο απόλυτο χάος. Ο νόμος δεν λέει με ποιον τρόπο – εκτός από έναν αυτοματοποιημένο – μπορεί να γίνει η λογοκρισία, γιατί για λογοκρισία μιλάμε όταν κάποιο υπάλληλοι των κοινωνικών δικτύων θα αποφασίζουν τι μένει και τι πρέπει να φύγει από τα δίκτυά τους.

Γράφεις μια παρωδία στον λόγο κάποιου πολιτικού; Ποιος σου λέει ότι δεν είναι αντιγραφή; Σίγουρα όχι ο ελεγκτής του δικτύου. Κοντολογίς, με τον νέο νόμο φιμώνονται πολύ εύκολα ανεπιθύμητες φωνές. Βλέπουμε καθημερινά να αποκλείονται χρήστες από τα κοινωνικά δίκτυα όταν ανεβάζουν αντιφασιστικό υλικό. Παρακολουθούμε να εξαφανίζονται λογαριασμοί όταν ένας χρήστης δείχνει μια εικόνα από το παρελθόν, της δράσης των ναζί και εξηγεί με αυτήν τους σημερινούς κινδύνους. Στον αντίποδα ακροδεξιοί και ναζί ποστάρουν ανενόχλητοι ύβρεις κατά θυμάτων του ναζισμού αλλά και απειλές σε όσους τους κάνουν κριτική. Όλα αυτά, και πολύ περισσότερα προέκυψαν από τις ως τώρα οδηγίες της ΕΕ για το διαδίκτυο.

Ενώ για τους δημιουργούς που τάχα μου έπρεπε να προστατευτούν; Τηγανίτα τίποτα…