Οι 9.000 «όμηροι» της Λέσβου – Οδοιπορικό στο νησί που έγινε «φυλακή»

Η κατάσταση στη Μόρια βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της προσοχής τις τελευταίες βδομάδες, παρότι θα έπρεπε να είναι διαρκώς στην ατζέντα όσο συνεχίζεται αυτή η αθλιότητα, μετά από σωρεία διεθνών ρεπορτάζ για το κολαστήριο, με εντελώς άγνωστο το τι μέλλει γενέσθαι για τις χιλιάδες εγκλωβισμένες ψυχές στο νησί.  Ένα οδοιπορικό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι εκείνο του Sputnik, που μεταφέρει τόσο απόψεις προσφύγων, όσο και κατοίκων, αλλά και τοπικών φορέων. Η οπτική του άρθρου βέβαια έχει σαφείς περιορισμούς και αποφεύγει βέβαια να θέσει το δάκτυλον επί των τύπων των ήλων τόσο ως προς τα αίτια, όσο και -κυρίως- ως προς τους ενδεδειγμένους τρόπους αντιμετώπισηςη του εγκλωβισμού, τα στοιχεία και οι μαρτυρίες που παρατίθενται αξίζουν να διαβαστούν:

Φτάνοντας στο Κέντρο Υποδοχής της Μόριας στη Λέσβο, η εικόνα σφίγγει το στομάχι. Χιλιάδες σκηνές και κοντέινερς εκτείνονται σε μια μεγάλη έκταση ανάμεσα στους ελαιώνες της ανατολικής πλευράς του νησιού.
Οι χιλιάδες άνθρωποι που έχουν εγκλωβιστεί εκεί προσπαθούν να επιβιώσουν κόντρα στον φόβο και τη βία, στην ανασφάλεια για το αύριο, τις δυσκολίες, τη βρωμιά και τις αρρώστιες. Οι φωνές των παιδιών, που πάντα δημιουργούν μια αίσθηση ευφορίας, δεν είναι αρκετές για να αντιρροπήσουν το γενικότερο αίσθημα απόγνωσης που δημιουργεί ο εγκλωβισμός τους.

Καθώς οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές αυξάνονται, το Sputnik βρέθηκε στη Λέσβο, μίλησε με τους αρμόδιους του κέντρου, με διεθνείς οργανώσεις που εργάζονται στο πεδίο, με πολίτες της Μυτιλήνης, αλλά και με τους ίδιους τους πρόσφυγες και επιχειρεί να αναδείξει τις βαθύτερες αιτίες που έκαναν την κατάσταση στη Λέσβο και σε άλλα νησιά του Αιγαίου εκρηκτική για μια ακόμη φορά μέσα σε τρία χρόνια.

Λέσβος: Προορισμός και όνειρο ή αδιέξοδος εφιάλτης;

Τα αριθμητικά στοιχεία αποτυπώνουν ξεκάθαρα την αδιέξοδη κατάσταση που επικρατεί: Μέχρι τις 9 Σεπτεμβρίου 2018 στα νησιά του Αιγαίου ζούσαν περισσότεροι από 18.400 πρόσφυγες και μετανάστες, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Από αυτούς, οι 9.500 διαμένουν στη Λέσβο. Μόνο στη Μόρια, σύμφωνα με το ΓΕΕΘΑ, διέμεναν μέχρι τις 14 Σεπτεμβρίου 8.789 άτομα, σε έναν χώρο που είναι φτιαγμένος μόλις για 3.300 άτομα. Οι υπόλοιποι, διαμένουν σε άλλες δομές όπως το Καρά Τεπέ, καθώς και σε κατοικίες που έχουν παραχωρηθεί ή ενοικιαστεί.

18.400
πρόσφυγες και μετανάστες ζουν στα νησιά του Αιγαίου (UNHCR)

9.500
διαμένουν στη Λέσβο (UNHCR)

8.789
ζουν στη Μόρια που είναι φτιαγμένη για 3.300 άτομα (ΓΕΕΘΑ)

Οι αριθμοί συμφωνούν και με τα όσα δήλωσε στην κάμερα του Sputnik ο Αναπληρωτής Διοικητής του ΚΥΤ Μόριας Σταύρος Σταυρίδης, ο οποίος έκανε λόγο για περίπου 9.000 άτομα. Ο κ. Σταυρίδης μάλιστα, αποκάλυψε ότι το ανθρώπινο δυναμικό στο ΚΥΤ δεν ξεπερνάει τα 100 άτομα με αποτέλεσμα να είναι αδύνατος ο ολοκληρωμένος έλεγχος, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων είναι συμβασιούχοι. «Από τους 100, οι 25-28 είμαστε μόνιμοι υπάλληλοι. Δουλεύουμε και κάνουμε πλάνα για κάτι καλύτερο με ημερομηνία λήξης. Δεν ξέρουμε αν όταν λήγουν οι συμβάσεις θα έχουμε κατευθείαν αναπλήρωση ή θα μείνουμε 2-3 μήνες με κενό. Είναι απίθανο να τα καταφέρουμε 20-30 άτομα, κι ας έχουμε τη βοήθεια ΜΚΟ».

Η απάντηση στο πώς γίνεται να ζει στο ΚΥΤ της Μόριας υπερδιπλάσιος αριθμός ανθρώπων από αυτόν που προβλέπεται, βρίσκεται, στα χωράφια που συνορεύουν με το Κέντρο Υποδοχής. Με τον εύγλωττο τίτλο «Olive Grove» πρόσφυγες, μετανάστες, μέλη ΜΚΟ και τοπικές αρχές αναφέρονται στα χωράφια με ελιές που βρίσκονται γύρω από το ΚΥΤ και πλέον φιλοξενούν έναν μεγάλο αριθμό σκηνών.

Ο μεγάλος αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που πλέον δε χωράει στις δομές εντός του Κέντρου, αναγκάζεται να ζει έξω από αυτό, στον ελαιώνα που το περιβάλλει. Έτσι, ο αριθμός των ανθρώπων που καταγράφεται στη Μόρια αποτελεί το σύνολο των προσφύγων και μεταναστών που ζουν μέσα στο Κέντρο, αλλά και έξω από αυτό.

Πλέον, οι νεοαφιχθέντες στη Λέσβο καταγράφονται στο ΚΥΤ και στη συνέχεια, λόγω του υπερπληθυσμού, παραπέμπονται σε χώρους του ελαιώνα, ο οποίος έχει χωριστεί σε ζώνες ώστε να μη ζουν οικογένειες με παιδιά κοντά σε ανύπαντρους άνδρες. Στον ελαιώνα, άλλωστε, εντοπίζεται και το μεγαλύτερο πρόβλημα στις συνθήκες διαβίωσης.

Βία, φόβος, βρωμιά και ανασφάλεια: Πρόσφυγες και μετανάστες περιγράφουν τη ζωή τους στη Μόρια

Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που ζουν στη Μόρια μιλούν για ακραία περιστατικά βίας και παραβατικότητας λόγω της έλλειψης ασφάλειας. «Εδώ οι άνθρωποι μπορούν να κλέβουν, να βιάζουν, έχουν σκληρές καρδιές. Χρειαζόμαστε ασφάλεια. Αν απλώς μας παρακολουθείτε να αλληλοκλέβουμε και να αλληλοσφαζόμαστε, που είναι ο ανθρωπισμός;» αναρωτιέται ο Ridha Hammad Issa από το Ιράκ μιλώντας στο Sputnik. O ίδιος μιλά ακόμα και για διακίνηση ναρκωτικών στην περιοχή, ενώ κάνει έκκληση να τοποθετηθούν κάμερες σε όλο το Olive Groove ώστε να περιοριστούν οι παράνομες ενέργειες. Μάλιστα τονίζει ότι στο παρελθόν κάποιοι του έκλεψαν το διαβατήριο και ζήτησαν λύτρα για να του το δώσουν πίσω.

Η Ρουμπάπ Μίρζα από το Πακιστάν που ζει στον Ελαιώνα της Μόριας εδώ και 3 μήνες μαζί με τον σύζυγό της και τον 8 μηνών γιό τους, εξηγεί ότι οι χημικές τουαλέτες που έχουν τοποθετηθεί καθαρίζονται μόνο δύο φορές τη μέρα ενώ εξυπηρετούν χιλιάδες άτομα καθημερινά, με αποτέλεσμα οι μολύνσεις που παθαίνουν ιδιαίτερα οι γυναίκες να είναι πολύ συχνές.

Τονίζει επίσης ότι οι υπηρεσίες υγείας είναι εξαιρετικά περιορισμένες καθώς δεν υπάρχουν ούτε αρκετοί γιατροί, ούτε αρκετά φάρμακα για τις ανάγκες που δημιουργούνται. Πλέον, ο μεγαλύτερος φόβος τους δεν είναι άλλος από την έλευση του χειμώνα, με όλες τις συνέπειες που μπορεί αυτό να έχει για τις συνθήκες διαβίωσής τους.

Άσυλο και Μετεγκατάσταση: Τα δύο «κλειδιά» για την αποσυμφόρηση
Η συμφόρηση στο Κέντρο Υποδοχής έχει πολλές αιτίες. Μια από τις σημαντικότερες όμως είναι και η χρονοβόρα διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων που κάνουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες όταν φτάνουν στα Κέντρα Υποδοχής, παρά τις προσπάθειες επίσπευσης που έχουν γίνει. Σύμφωνα με τα πιο επικαιροποιημένα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου, από το 2013 έχουν γίνει στην Ελλάδα 178.485 αιτήσεις ασύλου, από τις οποίες, οι 50.091 εκκρεμούσαν μέχρι το τέλος Αυγούστου του 2018. Συνολικά, από το 2013, 29.296 άνθρωποι έχουν υποβάλει αίτηση για άσυλο στη Λέσβο. Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι μόνο κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2018 στο νησί καταγράφηκαν 11.325 αιτήματα, δηλαδή περίπου το 1/3 των συνολικών αιτήσεων που έχουν γίνει τα τελευταία πέντε χρόνια.

178.485
αιτήσεις ασύλου έγιναν στην Ελλάδα από το 2013 έως τον Αύγουστο του 2018

29.296
αιτήσεις ασύλου έγιναν στη Λέσβο από το 2013 έως τον Αύγουστο του 2018

11.325
αιτήσεις ασύλου έγιναν στη Λέσβο μόνο το πρώτο οκτάμηνο του 2018

Σε μια προσπάθεια να αποσυμφορηθεί η κατάσταση στην Ελλάδα καθώς και σε άλλες χώρες που έχουν λειτουργήσει ως πύλες εισόδου, οι χώρες της ΕΕ αποφάσισαν να δεχτούν πρόσφυγες και μετανάστες στα εδάφη τους μέσω του προγράμματος μετεγκατάστασης. Ωστόσο, οι θέσεις που διατέθηκαν τελικά συνολικά δεν είναι ικανές να λύσουν το πρόβλημα του υπερπληθυσμού. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου, μέχρι το τέλος Μαρτίου του 2018 συνολικά είχαν διατεθεί από κράτη – μέλη της ΕΕ μόλις 30.836 θέσεις μετεγκατάστασης. Σε αυτό το πλαίσιο ήδη έχουν μετεγκατασταθεί21.999 άτομα. Για να γίνει σαφές το γεγονός ότι το πρόγραμμα μετεγκαταστάσεων δεν έχει καταφέρει να λύσει το πρόβλημα της Ελλάδας, αρκεί να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του UNHCR, σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, μέχρι και τις 31 Αυγούστου 2018, ζούσαν τουλάχιστον 62.500 πρόσφυγες και μετανάστες. Στο πρόβλημα του περιορισμένου βαθμού αλληλεγγύης που δείχνουν τα ευρωπαϊκά κράτη, έρχεται να προστεθεί και το ζήτημα των κρατών που δέχτηκαν πολύ μικρό ή και μηδενικό αριθμό προσφύγων στο έδαφός τους στο πλαίσιο των μετεγκαταστάσεων. Συγκεκριμένα, η Αυστρία και η Ουγγαρία δεν διέθεσαν καμία θέση, η Τσεχία διέθεσε 30, η Σλοβακία 50 και η Πολωνία 65 θέσεις.

«Δεν αντιμετωπίζεται μόνο με χρήμα αυτή η μεγάλη ανθρωπιστική κρίση»
Το ζήτημα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης των προσφυγικών και μεταναστευτικών δομών αποτελεί ένα ακόμη πολύ σύνθετο θέμα το οποίο προστίθεται στις αιτίες που προκαλούν το εκρηκτικό πρόβλημα στα νησιά του Αιγαίου.
Τα σημαντικά ποσά που εκταμιεύονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ακολουθούν μια γραφειοκρατική διαδρομή που δυσκολεύει την άμεση διάθεσή τους για την ενίσχυση των δομών φιλοξενίας.

Ο αναπληρωτής διοικητής του ΚΥΤ Σταύρος Σταυρίδης, σημειώνει μάλιστα ότι η ταχύτητα με την οποία εκτελείται ένα αίτημα που μπορεί να αφορά από κλινοσκεπάσματα μέχρι κούνια για μωρό, εξαρτάται από τον σχετικό διαγωνισμό και τους προμηθευτές, εκτιμώντας ότι κάθε φορά που οι υπεύθυνοι του ΚΥΤ ζητούν κάτι από την Κεντρική Υπηρεσία Μεταναστευτικής Πολιτικής χρειάζονται μέχρι και 3 μήνες για να το παραλάβουν.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από το 2015 μέχρι και τον Αύγουστο του 2018 η Κομισιόν είχε χορηγήσει χρηματοδοτική στήριξη στην Ελλάδα για την προσφυγική/μεταναστευτική κρίση ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Όπως προκύπτει, όμως από τις δηλώσεις τόσο του Διοικητή του ΚΥΤ Μόριας, όσο και της επικεφαλής της αποστολής του UNHCR στη Λέσβο ο τρόπος να λυθεί το πρόβλημα βρίσκεται στην αναγκαία και άμεση αποσυμφόρηση του χώρου.

«Το UNHCR ζητά από τις αρχές να επιταχύνουν τις διαδικασίες για αυτούς που έχουν το δικαίωμα να ταξιδέψουν στην ενδοχώρα, να αυξήσουν τις δυνατότητες φιλοξενίας στα κέντρα υποδοχής της ενδοχώρας και να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης στο ΚΥΤ της Μόριας», τονίζει συγκεκριμένα η κ. Καστελέιν.

Από την άλλη πλευρά, η Κομισιόν, μόλις έναν χρόνο νωρίτερα, σε αξιολόγησή της για τα προγράμματα χρηματοδότησης προς την Ελλάδα για το προσφυγικό εκτιμούσε ότι στις θετικές επιπτώσεις της χρηματοδότησης περιλαμβάνεται η «ετοιμότητα για μελλοντικές κρίσεις», η «ικανότητα αντιμετώπισής τους», καθώς και η «διάσωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας». Την καθοριστική απάντηση στο ζήτημα της χρηματοδότησης πάντως δίνει, μιλώντας στο Sputnik, ο δήμαρχος της Λέσβου Σπύρος Γαληνός, ο οποίος τονίζει ότι «δεν είναι θέμα χρημάτων. Είναι θέμα ορθών πολιτικών. Το χρήμα είναι απλώς υποστηρικτικό για να εφαρμόζονται οι πολιτικές. Δε δίνω το χρήμα και βρες εσύ τι θα κάνεις. Δεν αντιμετωπίζεται μόνο με χρήμα αυτή η μεγάλη ανθρωπιστική κρίση».

Παράλληλα, αναφερόμενος στις ευθύνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημειώνει ότι «Δεν είναι δυνατόν να αφεθεί μόνη της η Ελλάδα και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να αφεθεί μόνη της η Λέσβος. Ένα νησί του Αιγαίου, μια κουκίδα στον χάρτη, δεν μπορεί να σηκώσει στις πλάτες του ένα παγκόσμιο ανθρωπιστικό ζήτημα», ενώ συμπληρώνει ότι φορτώνουν το βάρος στη Λέσβο «εφευρίσκοντας αυτόν τον γεωγραφικό περιορισμό».

Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί λόγω της αύξησης των προσφυγικών ροών και του σοβαρού προβλήματος υπερπληθυσμού στις δομές των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και ιδιαίτερα της Λέσβου έχει σαφώς συνέπειες και στην τοπική κοινωνία και οικονομία.

Άλλωστε, στο συγκεκριμένο συμπέρασμα καταλήγει και το ίδιο το ελληνικό δημόσιο καθώς στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2018 αναφέρεται συγκεκριμένα ότι «η μείωση των καθαρών ταξιδιωτικών εισπράξεων κατά 0,88 δισ. ευρώ το 2016 (παρά την αύξηση των αφίξεων μη κατοίκων στη χώρα) αποδίδεται κυρίως στην επιθετική τιμολόγηση των υπηρεσιών διαμονής, ως μέσο προσέλκυσης ταξιδιωτών και αντιστάθμισης της επίδρασης της προσφυγικής κρίσης στην αντίληψη για την Ελλάδα ως τουριστικού προορισμού», κάνοντας αναφορά σε σχετική έρευνα του ΣΕΤΕ.

Η εικόνα που περιγράφει στο Sputnik ο ιδιοκτήτης του καταστήματος παραδοσιακών ειδών «Αιόλια Γη», ­­­­Μιχάλης Μιχαλακέλης συμφωνεί απόλυτα με την παραπάνω διαπίστωση. «Θεωρώ ότι αυτή τη στιγμή ζούμε τη δεύτερη φάση του προσφυγικού», τονίζει. «Το μαγαζί το έχει επηρεάσει πάρα πολύ, η τουριστική περίοδος έχει συρρικνωθεί. Επανέρχεται σταδιακά με πολύ κόπο, όμως η ζημιά είναι τεράστια. Για παράδειγμα το 2013 ή το 2014 δεχόμασταν 117 κρουαζιερόπλοια και αυτή τη στιγμή έχει έρθει μόνο 1 από την Κύπρο. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν τι ζημιά έχει προκαλέσει στην πόλη και τα μαγαζιά μας», εξηγεί ο κ. Μιχαλακέλης.

Από την πλευρά της η Βάλια Μπαρμπατιώτη, ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου «Books & Art» στη Μυτιλήνη τονίζει ότι «οι αλλαγές που έχω δει είναι μεγάλες και έντονες και θα έλεγα ότι είναι περισσότερο κοινωνικές παρά οικονομικές». «Εμείς το έχουμε βιώσει στην καθημερινότητά μας και στο πετσί μας. Ήταν πάρα πολύ έντονο να δεις μια “καταστροφή της Σμύρνης” η οποία κρατούσε 7-8 μήνες», εξηγεί η κ. Μπαρμπατιώτη τονίζοντας την αλληλεγγύη που έδειξαν οι κάτοικοι της Λέσβου στους πρόσφυγες. «Όλον τον ανθρωπισμό που έδειξε το νησί, πιστεύω ότι θα τον βρει μπροστά του θετικά. Είμαι σίγουρη ότι έχει ακουστεί πάρα πολύ θετικά έξω». Παράλληλα, επισημαίνει τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν στη Μόρια χαρακτηρίζοντας «έκρυθμη» την κατάσταση που βιώνουν όσοι ζουν εκεί και τονίζει ότι «πρέπει σίγουρα να αποσυμφορηθεί το camp, πρέπει σίγουρα να αποσυμφορηθεί το νησί. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα».

Δήμος, Περιφέρεια, Υπουργείο: Η Μόρια στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης
Στις αρχές Σεπτεμβρίου η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, με απόφασή της τονίζει ότι αν δεν διορθωθούν σοβαρές υγειονομικές παραβάσεις μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου θα προχωρήσει στο κλείσιμο του ΚΥΤ της Μόριας.

Μιλώντας στο Sputnik η περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου σημειώνει σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα ότι «εμείς έχουμε υποχρέωση να ακολουθήσουμε τον νόμο και η απόφασή μας αυτή συνδέεται με ένα ύψιστο αγαθό, το αγαθό της δημόσιας υγείας». Αναφερόμενη στο που θα πάνε όλοι αυτοί οι πρόσφυγες και μετανάστες σε περίπτωση που η περιφέρεια κλείσει το Κέντρο Υποδοχής, η κ. Καλογήρου ξεκαθαρίζει ότι αυτό αφορά το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. «Εμείς ως Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου έχουμε ως μόνη αρμοδιότητα τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας και ασκούμε αυτή την αρμοδιότητά μας για τη διαφύλαξή της», ξεκαθαρίζει, συμπληρώνοντας ότι «η αποσυμφόρηση των νησιών πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα». Παράλληλα, η κ. Καλογήρου τονίζει και την ανάγκη στελέχωσης των υπηρεσιών ασύλου.

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος της Λέσβου απαντά μέσω του Sputnik πως «ό,τι απόφαση παίρνεται πρέπει να είναι και εφικτή. Αν μπορούσε να το κάνει, γιατί δεν το έκανε τόσα χρόνια; Είναι μια ενέργεια που συμπληρώνει τις προσπάθειες που έχουμε κάνει, και τις απεγνωσμένες εκκλήσεις, καταγγελίες και μηνύσεις που έχει κάνει ο δήμος, αλλά στο δια ταύτα αποτέλεσμα θα υπάρξει μόνο αν θελήσουνε να εφαρμόσουν μια άλλη πολιτική».

Ο γεωγραφικός περιορισμός που «πνίγει» τη Λέσβο

Όπως προκύπτει από τα όσα είπαν στο Sputnik οι υπεύθυνοι φορείς, η ρίζα του προβλήματος που εντοπίζεται στη Μόρια, αλλά και σε άλλα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στα νησιά του Αιγαίου δεν είναι άλλο από τον υπερπληθυσμό.
Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που φτάνουν στα ελληνικά νησιά βρίσκονται εγκλωβισμένοι με αποτέλεσμα να υποχρεώνονται να περιμένουν για μήνες για την επεξεργασία των αιτήσεών τους και, συνεπώς, για την προώθησή τους στην ενδοχώρα.
Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρης Βίτσας μίλησε στο Sputnik για την κατάσταση στη Μόρια και τις λύσεις που καλείται να δώσει το υπουργείου του, τονίζοντας, παράλληλα και τις ευθύνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον Ιούνιο μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου από τα νησιά έχουμε άρει τον γεωγραφικό περιορισμό για περισσότερους από 6.000 ανθρώπους. Άρα στη Μόρια το 70% των ανθρώπων είναι αυτοί που έχουν έρθει το τελευταίο τρίμηνο», τονίζει ο υπουργός προσθέτοντας ότι από τις 11 μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου, «από τη Μόρια πήραμε 616 ανθρώπους και στη Μόρια έφτασαν μέχρι χθες το βράδυ (17/9) 816».

«Η βασική μας προσπάθεια είναι όσοι δεν έχουν γεωγραφικό περιορισμό να έρθουν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι δημιουργούμε άλλες 3.000 θέσεις με έντονους ρυθμούς πάνω από τις 5.000 που έχουμε ήδη δημιουργήσει στην ηπειρωτική Ελλάδα. Το δεύτερο είναι να επιταχύνουμε τις διαδικασίες ασύλου και ευαλωτότητας. Συγκροτούμε κινητές ομάδες που θα φτάσουν στη Μόρια και σε άλλα νησιά για να επιταχυνθεί αυτή η κατάσταση», εξηγεί ο κ. Βίτσας αναφερόμενος στις λύσεις που επιχειρεί να δώσει το υπουργείο. Σε σχέση με τις ευθύνες της Ευρώπης ο κ. Βίτσας τονίζει ότι «δεν είμαι ικανοποιημένος από όσα γίνονται στην Ευρώπη».

«Στην Ευρώπη η συζήτηση, και με ευθύνη της αυστριακής προεδρίας, έχει μείνει στο επίπεδο της δήθεν θωράκισης των συνόρων και στο ότι δεν θέλουν δευτερογενείς ροές, χωρίς να γίνονται ουσιαστικές προτάσεις. Από την ευρωπαϊκή ατζέντα, όλο και λιγότερο υπάρχει αναφορά σε πρόσφυγες και όλοι θεωρούνται οικονομικοί μετανάστες. Εμείς μιλάμε για ανακατανομή αυτών που έχουν δικαίωμα διεθνούς προστασίας και επιστροφές σε αυτούς που δεν έχουν δικαίωμα, αλλά το βασικό ζήτημα είναι να καταλάβουμε ότι πρέπει να υπάρξουν κοινές ευρωπαϊκές λύσεις».

Ο γεωγραφικός περιορισμός, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ασύλου, προκύπτει μέσα από την Κοινή Δήλωση μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας για τον περιορισμό των προσφυγικών ροών, που υπεγράφη τον Μάρτιο του 2016.
Παρά τη νομική διαμάχη που υπήρξε στις αρχές του έτους, η Υπηρεσία Ασύλου εφαρμόζει τον γεωγραφικό περιορισμό των προσφύγων που φτάνουν στα ελληνικά νησιά, εντός της επικράτειάς τους. Η τελευταία σχετική απόφαση δημοσιεύτηκε με ΦΕΚ ( Β 1366) στα τέλη Απριλίου του 2018 από τον διευθυντή της Υπηρεσίας Ασύλου. Εκεί αναφέρεται ότι «στους αιτούντες διεθνή προστασία οι οποίοι εισέρχονται στην ελληνική επικράτεια μέσω των νησιών Λέσβου, Ρόδου, Σάμου, Κω, Λέρου και Χίου επιβάλλεται, για λόγους δημοσίου συμφέροντος και ιδίως για την υλοποίηση της από 18-3-2016 Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, περιορισμός κυκλοφορίας τους στα νησιά Λέσβο, Ρόδο, Σάμο, Κω, Λέρο και Χίο αντίστοιχα καθώς και για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διαχείριση των αιτημάτων διεθνούς προστασίας».

Ο γεωγραφικός περιορισμός των αιτούντων άσυλο, σε συνδυασμό με την αύξηση των προσφυγικών ροών που παρατηρήθηκε τους τελευταίους μήνες, αποτελεί έναν από τους βασικότερους λόγους για τους οποίους o υπερπληθυσμός στο ΚΥΤ της Μόριας έχει φτάσει σε αυτά τα επίπεδα.
«Σύμφωνα με τα στοιχεία του UNHCR σήμερα στη Λέσβο ζουν περίπου 9.500 άνθρωποι. Αυτός είναι ο υψηλότερος αριθμός που είχαμε από τον Μάρτιο του 2016, πριν την Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Τότε οι άνθρωποι περνούσαν μέσα από τη Λέσβο. Τώρα οι άνθρωποι ζουν εγκλωβισμένοι, περιμένοντας στη Λέσβο όσο γίνεται η επεξεργασία των διαδικασιών για το άσυλο», εξηγεί σχετικά με αυτό το ζήτημα η Άστριντ Καστελέιν από την Ύπατη Αρμοστεία των ΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Από όλα αυτά γίνεται σαφές ότι μια απλή καταγραφή της, ομολογουμένως, απαράδεκτης κατάστασης στην οποία ζουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες στη Μόρια δεν είναι αρκετή για να αναδείξει το πρόβλημα με ολοκληρωμένο τρόπο.
Οι ευρωπαϊκές πολιτικές μεταβιβάζουν το βάρος μιας παγκόσμιας προσφυγικής κρίσης στις ήδη επιβαρυμένες «πλάτες» της Ελλάδας, ενώ τα νησιά του Αιγαίου «τιμωρούνται» για τη γεωγραφική τους θέση μέσα από την επιβολή του περιορισμού των προσφύγων στα νησιά στα οποία φτάνουν.

Πηγή: Σπούτνικ