Ντενί Ντιντερό – Το “κακό παιδί” του γαλλικού διαφωτισμού
Φυλακίστηκε και προκάλεσε πολλά σκάνδαλα με το έργο του, αφήνοντας ως σημαντικότερη παρακαταθήκη τη συμβολή του στην πρώτη “Εγκυκλοπαίδεια” της ιστορίας.
Ανάμεσα στα πολλά λαμπρά πνεύματα που ανέδειξε ο Διαφωτισμός, εκείνο του Ντιντερό ξεχωρίζει για τη μαχητικότητα και το ριζοσπαστισμό του. Ανήσυχος και με πολύπλευρα ενδιαφέροντα, άφησε το αποτύπωμά του κυρίως ως εκδότης της πρώτης “Εγκυκλοπαίδειας”, απόσταγμα μιας ζωής αναζητήσεων στα πιο ποικίλα πεδία της επιστήμης, της φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας.
Ήταν γιος ενός ευκατάστατου μεταλλουργού και γεννήθηκε στο Λανγκρ της Καμπανίας-Αρδεννών σαν σήμερα το 1713. Ως νεαρός γνώρισε μια πωλήτρια λευκών ειδών, την οποία ήθελε να παντρευτεί. Το 1743 ζήτησε την άδεια του πατέρα του, ο οποίος εξοργισμένος τον έκλεισε σε μοναστήρι. Η εμπειρία αυτή είχε αντίκτυπο στη διαμόρφωση της αντικληρικαλιστικής και αντιχριστιανικής του στάσης. Τις αθεϊστικές και υλιστικές του αντιλήψεις εκφράζει για πρώτη φορά το 1746 με το έργο του “Φιλοσοφικές σκέψεις”. Ακόμα πιο δηκτικός ήταν το 1749 με τη φιλοσοφική πραγματεία “Γράμμα περί τυφλών” όπου, ξεκινώντας από την άποψη ότι ένας εκ γενετής τυφλός δεν μπορεί να συλλάβει την έννοια του θεού, αμφισβητεί συνολικά την ύπαρξη μιας τέτοιας οντότητας. Το έργο αυτό μάλιστα του στοίχισε και ποινή φυλάκισης.
Έχοντας ασχοληθεί με τη Φυσική, τη Χημεία, τα Μαθηματικά, τη Φυσική Ιστορία και την Ανατομία, υπερασπίστηκε την πειραματική μέθοδο και επέκρινε ορισμένες από τις ερμηνείες του Καρτέσιου για τα φυσικά φαινόμενα.
Το magnum opus του υπήρξε φυσικά η έκδοση της 35τομης εγκυκλοπαίδειας, στην οποία ο ίδιος συνεισέφερε 6.000 από τα 72.000 λήμματα του έργου. Η συγκέντρωση και κωδικοποίηση της ως τότε ανθρώπινης γνώσης σε ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων, δοσμένα μέσα από ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό πρόσημο, εξέφραζε την αυξανόμενη αυτοπεποίθηση της αστικής τάξης, ανοίγοντας το έδαφος για τη δυναμική είσοδό της στο πολιτικό προσκήνιο λίγες δεκαετίες μετά την έκδοση του Α’ Τόμου, το 1751 (ο τελευταίος εκδόθηκε το 1780).
Ο Ντιντερό στη διάρκεια της ζωής του έγινε κυρίως γνωστός ως συγγραφέας μυθιστορημάτων και διηγημάτων, πολλά από τα οποία προκάλεσαν σκάνδαλο για το ελευθεριακό τους περιεχόμενο. Το μυθιστόρημά του “Η καλόγρια” (που αργότερα έγινε ταινία) εκδόθηκε μόλις το 1796, εν μέσω επανάστασης. Ο ίδιος δεν πρόλαβε να δει αυτήν την πρακτική επίδραση των ιδεών του, καθώς έφυγε από τη ζωή στις 31 Ιούλη του 1784,
