Ιβάν Εφραίμοφ: Ο αστερισμός της Ανδρομέδας

Το βιβλίο του σοβιετικού συγγραφέα πρωτοκυκλοφόρησε στα ελληνικά το 1978 σε μετάφραση Τ. Βουρνά από τις εκδόσεις Κάκτος. Επανακυκλοφόρησε φέτος.

Πρόλογος του συγγραφέα στο βιβλίο του

Δεν είχε ακόμα προλάβει να τελειώσει η πρώτη δημοσίευση αυτού του μυθιστορήματος στον περιοδικό τύπο, όταν οι τεχνητοί δορυφόροι άρχισαν την ορμητική περιφορά τους γύρω απ’ τον πλανήτη μας.

Μπροστά σ’ αυτό το ακαταμάχητο γεγονός με χαρά παραδέχεται κανείς πως η ιδέα που υπάρχει στη βάση αυτού του μυθιστορήματος είναι ορθή.

Η ορμή της φαντασίας για την τεχνική πρόοδο της ανθρωπότητας, η πίστη στην ασταμάτητη τελειoποίηση και το φωτεινό μέλλον της λογικά δομημένης κοινωνίας έχουν επιβεβαιωθεί με τόση βαρύτητα και ωριμότητα απ’ τα σινιάλα των μικρών φεγγαριών. Η θαυμαστή σε ταχύτητα πραγματοποίηση μια απ’ τις ονειροφαντασίες του «Αστερισμού της Ανδρομέδας» βάζει μπροστά μου το ερώτημα: κατά πόσο έχει σωστά ξετυλιχθεί μέσα στο μυθιστόρημα η ιστορική προοπτική του μελλοντος. Ακόμα κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της γραφής του μετέβαλα το χρόνο δράσης σχετικά με την προσέγγιση του προς την εποχή μας. Στην αρχή μου φαινόταν πως οι γιγάντιες αναπαραστάσεις του πλανήτη και της γης που περιγράφονται στο μυθιστόρημα, δεν μπορεί να πραγματοποιηθούν πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια. Υπολόγιζα με βάση τη γενική ιστορία της ανθρωπότητας, μα δεν υπολόγιζα το ρυθμό της επιτάχυνσης της τεχνολογικής εξέλιξης και προ πάντων τις γιγάντιες δυνατότητες, πρακτικά σχεδόν ανυπολόγιστες, που θα δώσει στον άνθρωπο η κομμουνιστική κοινωνία.

Στην επεξεργασία του μυθιστορήματος συντόμεψα την αρχική προθεσμία των χιλιετιών. Όμως η εκτόξευση των τεχνητών δορυφόρων της Γης μου λέει πως τα γεγονότα του μυθιστορήματος θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν και νωρίτερα. Γι΄αυτό όλα τα συγκεκριμένα στοιχεία στον «Αστερισμό της Ανδρομέδας» έχουν αλλαχτεί, έτσι που μόνος του ο αναγνώστης να βάλει τη δική του γνώση και τη δική του αίσθηση του χρόνου.

Την ιδιομορφία του μυθιστορήματος δεν μπορεί αμέσως να την καταλάβει ο αναγνώστης εξαιτίας των κατα κόρον χρησιμοποιούμενων επιστημονικών πληροφοριών, γνώσεων και όρων. Αυτό δεν είναι παράλειψη ή έλλειψη θέλησης για διασαφήνιση των πολύπλοκων μορφοποιήσεων. Μόνο έτσι, μου φάνηκε, πως θα ήταν δυνατό να δοθεί το χρώμα της μελλοντικής ομιλίας και δράσης των ανθρώπων της εποχής, όπου η επιστήμη θα πρέπει να έχει βαθιά εισχωρήσει σ’ όλες τις έννοιες, τις αντιλήψεις και τη γλώσσα.

-.-

Ο Ιβάν Αντόνοβιτς (πραγματικό Αντίποβιτς) Εφραίμωφ ή Εφρέμωφ γεννήθηκε στις 22 Απριλίου 1907 στο χωριό Βύριτσε κοντά στην Πετρούπολη και πέθανε στις 5 Οκτωβρίου 1972. Υπήρξε διδάκτωρ των βιολογικών επιστημών, γνωστός παλαιοντολόγος, γεωλόγος και συγγραφέας βιβλίων επιστημονικής φαντασίας. Ανέπτυξε τον ιδιαίτερο επιστημονικό κλάδο της ταφονομίας, ο οποίος μελετά όλα τα χημικά φαινόμενα και τα στάδια μεταμόρφωσης ενός φυσικού οργανισμού (φυτού ή ζώου) από τη στιγμή που πεθαίνει μέχρι τη στιγμή που ανακαλύπτουμε το απολίθωμά του. Σε νεαρή ηλικία έλαβε μέρος σε επιχειρήσεις του Κόκκινου Στρατού ενώ ήταν και θαυμαστής των έργων του Ιουλίου Βερν. Η πρώτη συλλογή διηγημάτων του με τον τίτλο Διηγήματα για το ασυνήθιστο δημοσιεύτηκε το 1944 στο περιοδικό Νόβυι Μιρ (Νέος Κόσμος).