Λούλα ντα Σίλβα – το νεοκεϊνσιανό βραζιλιάνικο θαύμα με τα κοντά ποδάρια

Ίνδαλμα της ροζ Αριστεράς στην Ελλάδα και το εξωτερικό επί χρόνια, ο Λούλα Ινάσιου ντα Σίλβα υπήρξε πρωθυπουργός της Βραζιλίας σε μια εποχή που είδε τη χώρα να αναδεικνύεται σε διεθνή παράγοντα ισχύος με συμμετοχή στους BRICS, με την οικονομική ανάπτυξη να επιτρέπει την εφαρμογή ενός νεοκεϊνσιανού προγράμματος που λείανε κάποιες γωνίες σε μια κοινωνία ακραίων ανισοτήτων. Η παγκόσμια οικονομική κρίση, τα αντικειμενικά αδιέξοδα της “επεκτατικής” πολιτικής στον καπιταλισμό, όπως και τα πολυάριθμα σκάνδαλα διαφθοράς, που αναδείχθηκαν ιδιαίτερα επί της διαδόχου του Ντίλμα Ρούσεφ, εμπλέκοντας και τον ίδιο προσωπικά, δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μίγμα στη βραζιλιάνικη κοινωνία, το οποίο αξιοποιεί επιτυχώς ο ακροδεξιός Μπολσονάρο που προωθεί την υποψηφιότητά του ως εγγύηση κάθαρσης και πάταξης της διαφθοράς. Παρουσιάζει πάντως ενδιαφέρον πως, σε αντίθεση με τη Ρούσεφ που δεν κατόρθωσε καν να εκλεγεί γερουσιαστής στον α’ γύρο των εκλογών στη χώρα, ο Λούλα ακόμα και μες στη φυλακή (ή ίσως ακριβώς εξαιτίας της φυλάκισής του) διαθέτει ένα σημαντικό λαϊκό έρεισμα, ευρύτερο του κόμματός του PT (Κόμμα Εργαζομένων), που ουσιαστικά περιορίζει τη ρητορική του στην επίκληση του κινδύνου που αντιπροσωπεύει ο Μπολσονάρου.

Γεννήθηκε το 1945 στο Περναμπούκο και σε μικρή ηλικία μετακόμισε με τα επτά αδέρφια του στη βιομηχανική περιοχή του Σάου Πάουλου. Ο πατέρας εγκατέλειψε την οικογένεια κι ο Λούλα από 12 χρονών δούλευε για να την συντηρήσει μεταξύ άλλων ως λουστράκος. Εξειδικεύτηκε ως μεταλλεργάτης και παρακολούθησε νυχτερινό σχολείο. Μέσω του αδερφού του ήρθε σε επαφή με το συνδικαλιστικό κίνημα, κατορθώνοντας ως το 1975 να αναδειχθεί στα ηγετικά κλιμάκια του τοπικού συνδικάτου μεταλλεργατών. Για τη συνδικαλιστική κι απεργιακή του δράση ο Λούλα καταδόθηκε απο τη Volkswagen Βραζιλίας στη στρατιωτική δικτατορία της χώρας, οδηγώντας σε σύλληψη και κράτησή του για ένα μήνα το 1980.

Δύο χρόνια μετά, ίδρυσε μαζί με άλλους συνδικαλιστές, διανοούμενους κι πολιτικούς το Κόμμα Εργατών που γρήγορα απέκτησε ρίζες σε όλη τη χώρα. Μετά την πτώση της χούντας εξελέγη το 1986 στη βραζιλιάνικη Εθνοσυνέλευση. Το 87 συμμετείχε ενεργά στη συγκρότηση του νέου Συντάγματος της χώρας το 88′, πετυχαίνοντας τη νομική κατοχύρωση κάποιων εργατικών δικαιωμάτων, όχι όμως και την αλλαγή καθεστώτος μεγαλογαιοκτησίας.

Διεκδίκησε για πρώτη φορά την προεδρία το 1989 και σε όλες τις αναμετρήσεις έκτοτε, αντιμετωπίζοντας πολεμική από την αστική τάξη που φοβόταν την εκλογή ενός “σοσιαλιστή” στην εξουσία της χώρας.

Πέτυχε το στόχο του το 2002, όταν στρογγυλές τις θέσεις, ακόμα και το ντύσιμό του, εμφανιζόμενος για πρώτη φορά με κοστούμι και γραβάτα, προοικονομώντας αντίστοιχες σκηνές στην Ελλάδα. Απέσυρε την πάγια θέση του για (…) αποπληρωμής του δημόσιου χρέους και απέσπασε την εμπιστοσύνη σημαντικών τμημάτων του βιομηχανικού κεφαλαίου, που λίγο πριν τις εκλογές ανακοίνωσε την κατασκευή ενός νέου μοντέλου αυτοκινήτου στη Βραζιλία με αντίστοιχες θέσεις εργασίας. Ακομα πιο αξιοσημείωτη είναι η εύνοια που έδωσε το ΔΝΤ στην υποψηφιότητα Λούλα, τον οποίο και συνεχάρη δημόσια για την εκλογή του στις 27 Οκτώβρη 2002, ανήμερα των πεντηκοστών γενεθλίων του. Το 2006 ο Λούλα κατόρθωσε πάλι να εκλεγεί πρόεδρος, κυρίως χάρη στην ψήφο των φτωχών περιοχών του Βορρά που επωφελήθηκαν από μέτρα καταπολέμησης της πείνας και της έλλειψης στέγης, παρότι θεωρείται υπερβολικός ο ισχυρισμός της κυβέρνησής του πως επί ημερών του το ποσοστό του πληθυσμού που ζούσε κάτω από τΑ όρια της φτώχιας έπεσε από 40% σε 20%.

Από το 2013 ο Λούλα βρέθηκε στο επίκεντρο σκανδάλων διαφθοράς, αρχικά με την κατηγορία της εξαγοράς της ψήφου βουλευτών υπέρ της πολιτικής του και το 2015 για δωροληψία από την εργολαβική εταιρεία Odebrecht με αντάλλαγμα την ανάληψη έργων σε μια σειρά χώρες. Το 2017 ο Λούλα καταδικάστηκε σε 9,5 χρόνια φυλάκισης για την υπόθεση Odebrecht, ποινή που τον επόμενο χρόνο αυξήθηκε σε 12 χρόνια. Από τον Απρίλη του 2018 ο Λούλα εκτίει ποινή φυλάκισης στην πόλη Κουριτίμπα, με τον ίδιο και τους οπαδούς του να κάνουν λόγο για πολιτική σκευωρία. Παρά τις προσπάθειές του να ξαναείναι υπψηφιος για την προεδρία, με σύμμαχο την επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ, καθώς η καταδίκη του δεν έχει τελεσιδικήσει ακόμα, το Ανώτατο εκλογικό Δικαστήριο αποφασισε να απορρίψει το αίτημα του πρώην προέδρου. Κατόπιν αυτού αποφάσισε να στηρίξει την υποψηφιότητα του Φερνάντο Αντάντ… του ΡΤ, επαναλαμβάνοντας μόλις χτες την ανάγκη συσπείρωσης γύρω από το σχετικά άγνωστο υποψήφιο. Η απόσυρση Λούλα από την προεδρική κούρσα ήταν “δώρο” για τον Μπολσονάρου που έκτοτε βλέπει τα ποσοστά του να εκτοξεύονται, καθιστώντας πολύ πιθανή την επικράτησή του στον αυριανό β’ γύρο των εκλογών.

Δύσκολες Νύχτες