Μάρκο Φαν Μπάστεν – Ένας καλλιτέχνης με πήλινα πόδια

Αν μιλάμε για καλλιτέχνες με το όνομα Μάρκος, κάποιοι θα σκεφτούν αυθόρμητα το Βαμβακάρη και κάποιοι άλλοι δυστυχώς το Σεφερλή, που οριακά και βασικά καταχρηστικά συμπεριλαμβάνεται σε αυτήν την καυηγορία. Υπάρχουν όμως κι αυτοί που το μυαλό τους θα πάει πρώτα στο Μάρκο Φαν Μπάστεν (ή μήπως Βαν Μπάστεν; Κι αν έχει κάποιον αδερφό με άλλο επίθετο; Τι λέει ο Μανώλης Μαυρομάτης για αυτό;), που αναγκάστηκε να σταματήσει πρόωρα το ποδόσφαιρο κι ίσως αυτό να μεγάλωσε το μύθο του, όπως ακριβώς με τους αδικοχαμένους καλλιτέχνες.

Ο Φαν Μπάστεν ήταν η επιτομή του σύγχρονου σέντερ φορ -που ενίοτε όμως τείνει να εκλείψει σα θέση από το σύγχρονο ποδόσφαιρο με τα “ψευδο-εννιάρια”. Γρήγορος, δυνατός, ψηλός κι αέρινος, μέχρι που τον προσγείωσαν στο έδαφος οι σοβαροί τραυματισμοί που είχε. Γεννήθηκε στην Ουτρέχτη σαν σήμερα, στις 31 Οκτώβρη 1964, και ανδρώθηκε ποδοσφαιρικά στον Άγιαξ, όπου είχε την τύχη να παίξει υπό τις οδηγίες του ινδάλματός του, του Γιόχαν Κρόιφ. Πήρε τρία πρωταθλήματα, ένα χρυσό παπούτσι -ως ο πρώτος σκόερε στην Ευρώπη- και ένα Κύπελλο Κυπελλούχων, όπου έβαλε το νικητήριο γκολ απέναντι στη Λειψία.

Εδώ μαζί με τον Κρόιφ σε αγώνα παλαιμάχων του Αίαντα

ΤΟ καλοκαίρι του 87υ’ έφυγε για το Καμπιονάτο και τη Μίλαν του Μπερλουσκόνι, έχοντας έναν εντυπωσιακό μέσο όρο σκοραρίσματος, που κατάφερε να τον διατηρήσει και με τους ροσονέρι. Ο Φαν Μπάστεν ήταν μέλος της φοβερής τριάδας των Ολλανδών της Μίλαν, μαζί με τους Γκούλιτ και Ράικαρντ, όπως και της εκπληκτικής ομάδας του Σάκι και του Καπέλο, που κατέκτησε τα πάντα, φτάνοντας τρεις φορές στην κορυφή της Ευρώπης, με δύο συνεχόμενες κατακτήσεις -η τελευταία που το είχε καταφέρει πριν το πρόσφατο σερί της Ρεάλ Μαδρίτης.

Ο Φαν Μπάστεν ήταν παρών όμως μόνο σε αυτές τις δύο πρώτες, λόγωτων αξεπέραστων προβλημάτων που αντιμετώπιζε με τραυματισμούς. Ο τελευταίος ήρθε σε ένα ματς με την Ανκόνα, από ένα σκληρό τάκλιν αντιπάλου από πίσω, που έβαλε ουσιαστικά τέλος στην καριέρα του, κατά τραγική ειρωνεία λίγες μέρες πριν ανακοινωθεί η βράβευσή του από τη ΦΙΦΑ ως παίκτης της χρονιάς για το 1992. Έκανε προσπάθεια να επανέλθει στην αγωνιστική δράση, στο τέλος της σεζόν, αλλά ήταν σκιά του εαυτού του, και ο χαμένος τελικός εναντίον της Μαρσέιγ στο Μόναχο, ήταν ο τελευταίος επίσημος αγώνας του. Λέγεται πως οι αρχές αναγκάστηκαν να πάρουν μέτρα, θεσπίζοντας πιο αυστηρές ποινές (κάρτες) για παρόμοια μαρκαρίσματα αμυντικών, για τον Φαν Μπάστεν ήταν ήδη αργά όμως.

Στο ενδιάμεσο είχε προλάβει να κατακτήσει την κορυφή της Ευρώπης και με την Εθνική Ολλανδίας, στο μοναδικό τρόπαιο μιας παραδοσιακής “Βασίλισσας χωρίς στέμμα”, που ήρθε στο EURO του 88′ στα γήπεδα της Δ. Γερμανίας, εν είδει εκδίκησης για το Μουντιάλ του 74′, με προπονητή το Ρίνους Μίχελς, τον αρχιτέκτονα του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου, για τη σημειολογία του πράγματος.

Ο Φαν Μπάστεν φορούσε το 12 στην πλάτη, σε μια συλλεκτική φανέλα με τρισδιάστατα ρομβάκια, αλλά ήταν άσφαιρος στους δύο πρώτους αγώνες. Ξέσπασε με χατ-τρικ απέναντι στην Αγγλία, στην τελευταία κρίσιμη αγωνιστική του ομίλου, πέτυχε το νικητήριο γκολ απέναντι στους διοργανωτές Δυτικογερμανούς, και κράτησε για τον τελικό με τη Σοβιετική Ένωση ένα πραγματικό αριστούργημα, που δεν μπορούσε να το πιστέψει ούτε ο ίδιος και δεν περιγράφεται εύκολα με λόγια.

Την έμπνευση μπορεί να την είχαν κι άλλοι, την εκτέλεση και το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη όμως, μόνο αυτός μπορούσε να το κάνει, κι ίσως ούτε ο ίδιος να μην το κατάφερνε ξανά, όσες φορές κι αν δοκίμαζε, απέναντι μάλιστα σε έναν από τους κορυφαίους τερματοφύλακες της εποχής, το Ρινάτ Ντασάγιεφ.

Αυτό παραμένει το μοναδικό πετράδι στο στέμμα της Ολλανδίας μέχρι σήμερα. Την κατάρα των οράνιε δεν μπόρεσε ούτε ο ίδιος να την σπάσει ξανά στη συνέχεια, είτε ως παίκτης (στο Μουντιάλ του 90′ όπου η Δ. Γερμανία πήρε εκδίκηση και στο EURO του 92′, που είδε το Σμάιχελ να αποκρούει το δικό του πέναλτι και την τρομερή Δανία να φτάνει στον τίτλο), είτε ως προπονητής της Εθνικής Ομάδας, είκοσι χρόνια αργότερα. Στο Μουντιάλ του 2006 -και πάλι στη Γερμανία- οι Ολλανδοί αποκλείστηκαν στους “16” μετά από μια απογοητευτική κλοτσοπατινάδα με τους Πορτογάλους, ενώ στο EURO του 08′, έκαναν παρέλαση στον όμιλο με τους δύο φιναλίστ του Μουντιάλ -Γαλλία και Ιταλία- σκόνταψαν όμως στον προημιτελικό, απέναντι στη Ρωσία του Ολλανδού Χίντινγκ.

Το συμπέρασμα για το Μάρκο Φαν Μπάστεν -που ασχολήθηκε λίγα ακόμα χρόνια με την προπονητική, χωρίς να καταφέρει κάτι σπουδαίο- είναι πως ο μύθος που δημιούργησε ως παίκτης ήταν τόσο δυνατός, που ούτε ο ίδιος μπόρεσε να τον νικήσει στη συνέχεια, από άλλη θέση.

Videos