Ντανιέλ Τσαβαρία: Σενάρια Επιστημονικής Τρομοκρατίας

Δεν υπάρχουν πολλά να ζητήσεις για να αποδοθεί δικαιοσύνη, όταν οι επαγγελματίες της τρομοκρατίας, μέσα από το έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν έχουν πάψει να εφαρμόζουν τις αχρείες μεθόδους τους ενάντια στο λαό μας, για να σπείρουν τον τρόμο και να καταστρέψουν την οικονομία μιας χώρας κυνηγημένης και αποκλεισμένης.

Μπροστά στο έγκλημα ορκιζόμαστε: Πατρίδα ή Θάνατος!

Ο Φιντέλ από την Πλατεία της Επανάστασης, 6 Οκτωβρίου 2001,
25η επέτειος από το έγκλημα στα Μπαρμπάντος.

______________________

Κείμενα – Μεταφράσεις κειμένων – Παρουσίαση – Σημειώσεις – Επιμέλεια
Παράρτημα με αποσπάσματα από τα βιβλία Επιχείρηση Τζόυ και Χαιρετίσματα στο θείο

Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

______________________

Ουρουγουανός ή Κουβανός;

Έχω ζήσει εδώ [στην Κούβα] περισσότερο από οπουδήποτε αλλού και είμαι περήφανος που μπορώ να διαβεβαιώσω, όπως ο Henry Reeve (*), ότι ένας άνθρωπος δεν ανήκει στον τόπο όπου γεννήθηκε ή στους τόπους όπου έζησε, αλλά στον τόπο που διάλεξε να πεθάνει.

Ντανιέλ Τσαβαρία
(Σεπ. 2010, σε συνέντευξή του στην κουβανική επιθεώρηση τέχνης la jiribilla)

Ντανιέλ Τσαβαρία
Σαν Χοσέ δε Μάγιο, Ουρουγουάη, 23 Νοεμβρίου 1933 – Αβάνα, Κούβα, 6 Απριλίου 2018.
Φεβ. 2015. Απο διαδικτυακή συζήτηση, στην ηλεκτρονική εφημερίδα της Κουβανικής Νεολαίας Juventud Rebelde –Ανυπότακτη Νεολαία. (Πηγή φωτό: juventudrebelde.cu)

Ο Τσαβαρία δήλωνε «Κουβανός συγγραφέας που γεννήθηκε στην Ουρουγουάη». Και όταν το 2010  βραβεύτηκε από το Επιμελητήριο Βιβλίου της Ουρουγουάης με το πρώτο βραβείο Bartolomé Hidalgo (1788–1822), που του απένειμε στην Κούβα ο Ουρουγουανός Πρέσβης, πρόσθεσε, ότι τώρα πλέον είναι «και συγγραφέας της Ουρουγουάης που ζει στην Κούβα».

Τα είκοσι δύο (22) βιβλία του περιλαμβάνουν σενάρια για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, λογοτεχνικές μελέτες, ενώ, παθιασμένος όντας με τις ξένες γλώσσες –μίλαγε και διάβαζε άπταιστα πέντε– έχει μεταφράσει στα Ισπανικά έργα της γερμανικής λογοτεχνίας.

Δεκαπέντε (15) από αυτά τα βιβλία ανήκουν στο πολιτικό νουάρ μυθιστόρημα. Τα έντεκα, μαζί με το αυτοβιογραφικό του Είδα Να Φτάνει Ένας Γέρος, Μνήμες, που είχε παρουσιαστεί επί τροχάδην στην Κατιούσα (6/8/2017) –κυκλοφορούν και στη χώρα μας, από τις εκδόσεις Opera, που τον καθιέρωσαν ουσιαστικά πριν είκοσι χρόνια (1998), όλα σε εξαιρετικές πάντα μεταφράσεις του Κρίτωνα Ηλιόπουλου.

Ένα ακόμη, το πρώτο του, Joy, 1978 είναι και το πρώτο, με το οποίο, δέκα χρόνια αργότερα, θα συστηθεί ο Τσαβαρία στο ελληνικό κοινό, αν και σε περιορισμένη κλίμακα: Επιχείρηση Τζόυ (1988), Σύγχρονη Εποχή, μετάφραση Νάνα Παπανικολάου.

Περισσότερα για τον Ντανιέλ Τσαβαρία από Κατιούσα (9/4/2018): Ο άνθρωπος-μυθιστόρημα – Ένας Ουρουγουανός της Αρχαίας Ελλάδας στην Κούβα και, με κάποιες προσθήκες σε φωτό και εργογραφία, από: Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Στη συνέχεια, παρουσιάζουμε τρία μυθιστορήματά του και ένα του διήγημα, με θέμα τους τις επιθέσεις που ενορχήστρωσαν οι ΗΠΑ για τον αφανισμό της Κούβας.

(*) Henry Reeve: Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη, 4 Απρ. 1850. 19 χρονών πήγε στην Κούβα και κατατάχτηκε στον Απελευθερωτιό Στρατό, όπου πολέμησε 6 χρόνια κατά τον Δεκαετή Πόλεμο, 1868-1878, πήρε το βαθμό του Στρατηγού και πέθανε στο πεδίο της μάχης, στο Γιαγουαράμας, στις 4 Αυγ. 1876.

Ιστορίες Επιστημονικής Τρομοκρατίας

Αναγνωρίζω ότι η Κουβανική Επανάσταση με συγκίνησε, γιατί έγινε ο βωμός κάθε ελπίδας και δικαιοσύνης.
Η Κούβα ήταν η μοναδική χώρα στην Δύση που αντιμετώπιζε τις ΗΠΑ με όλες της τις δυνάμεις.
Όλοι οι άλλοι ήταν οι περισσότερο ή λιγότερο υποταγμένοι σύμμαχοί τους ή οι επαίσχυντοι υποτελείς τους…

Ντανιέλ Τσαβαρία

1. Τα κουβανικά πορτοκάλια έχουν πολύ σκληρά κουκούτσια

Joy. Κουβανική έκδοση 2001

Πριν απ’ το Joy, δεν έχει γράψει ούτε γραμμή. Θα κάνει, όμως, αμέσως την τομή, όχι μόνο στην κουβανική, αλλά και στην παγκόσμια σκηνή του κοινωνικοπολιτικού – «νουάρ» μυθιστορήματος^[1].

Το Επιχείρηση Τζόυ είναι μια ιστορία αντικατασκοπίας, για τις τρομοκρατικές επιθέσεις των κυβερνήσεων των ΗΠΑ, για τη δράση της CIA, και  ιδιαίτερα τον βιολογικό πόλεμο^[2] που εξαπολύθηκε στο νησί, από τη νίκη της Επανάστασης και μετά.

Με το βιβλίο αυτό ο Τσαβαρία θα βάλει τη βάση για το είδος που αποκαλεί πολιτικό περιπετειώδες μυθιστόρημα, όπου η κοινωνία είναι αυτή που κινείται και κάνει να επιτυγχάνονται εξαιρετικά πράγματα.

Και αυτή η κοινωνία, η σοσιαλιστικά οργανωμένη κοινωνία της Κούβας θα κινητοποιηθεί για να αποκαλύψει και να νικήσει τους εχθρούς της, από το 1961 μέχρι και σήμερα ακόμη, με τις δεκάδες σκευωρίες και τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον της.

Ας δούμε τι λέει ο ίδιος ο συγγραφέας για το μυθιστόρημά του:

Το αστυνομικό είδος δεν με γοήτευσε ποτέ. Ποτέ δεν με ενδιέφερε η γνώση για το ποιος σκοτώνει ή κλέβει και πώς συλλαμβάνεται ή τιμωρείται. Αυτό που με σαγήνευε ήταν το πολιτικό μυθιστόρημα περιπέτειας, η ιδεολογική σοβιετική εκδοχή των δυτικών μυθιστορημάτων κατασκοπίας, τα οποία κυκλοφόρησαν πολύ στην Κούβα κατά τις της δεκαετίες του ’70 και του ’80.

Μια μέρα συνειδητοποίησα την ιδιαιτερότητα που μου πρόσφερε η Κουβανική Επανάσταση. Η Κούβα ήταν η μοναδική χώρα στην Δύση που αντιμετώπιζε τις ΗΠΑ με όλες της τις δυνάμεις. Όλοι οι άλλοι ήταν οι περισσότερο ή λιγότερο υποταγμένοι σύμμαχοί τους ή οι επαίσχυντοι υποτελείς τους.

Κι όπως η αντίθεση Κούβας-ΗΠΑ εκφράστηκε και στη σύγκρουση της CIA με την Κουβανική Υπηρεσία Ασφαλείας, ανακάλυψα ότι είχα τον τρόπο να πλάσω έναν ήρωα μαύρο, άσπρο, μουλάτο (σημ. Μποτίλιας: mulatto· απόγονος Ισπανών και Αφρικανών), Ίντιο, ισπανόφωνο, λάτρη της μουσικής μας, καλαμπουρτζή, καλοφαγά, που θα μπορούσε να βρεθεί σε ένα δρομάκι στην Τζακάρτα ή στο Κάιρο για να φέρει εις πέρας μια αποστολή.

Έτσι γεννήθηκε ο Ταγματάρχης Άλμπα του μυθιστορήματός μου Joy· μέλος της επιστημονικής αντικατασκοπίας, διπλωματούχος βιολόγος από πανεπιστήμιο της ΕΣΣΔ, άσσος του καράτε, καλλιεργημένος, γλωσσομαθής, θα εξουδετερώσει τη μυστική δράση της CIA, που είναι έτοιμη να καταστρέψει την κουβανική βιομηχανία εσπεριδοειδών.

Τόσο ο χαρακτήρας του, πέρα για πέρα αληθινός, όσο και οι καταστάσεις που ζει έχουν σε μεγάλο βαθμό τεκμηριωθεί: είναι γνωστό ότι οι ΗΠΑ, επί 50 σχεδόν χρόνια, επιτίθεται και σαμποτάρουν τις προσπάθειες της Κούβας να βγει από την υπανάπτυξη και έχουν εισαχθεί πολλά μικρόβια στη χώρα, όπως το Thrips Palmi (παράσιτο του πεπονιού) που προκαλεί τον αιμορραγικό δάγκειο πυρετό.

Επιπλέον, σήμερα χαίρομαι που έσπασα το αγγλοσαξονικό μονοπώλιο στο είδος και δημοσίευσα το πρώτο μυθιστόρημα κοσμοπολίτικης κατασκοπίας στην ισπανική γλώσσα. Έπειτα ακολούθησαν κι άλλοι, όπου οι πρωταγωνιστές είναι Κουβανοί ή Λατίνοι ή πολίτες του κόσμου, αλληλέγγυοι με την Επανάσταση· και έδωσα στον εαυτό μου την ευχαρίστηση να απορρίψω τα μοντέλα που δημιουργήθηκαν από την αγγλόφωνη φαντασία και να τοποθετήσω τα δικά μας σε διεθνείς σκηνές και ίντριγκες.

Είναι γνωστό ακόμη ότι η κουβανική αντικατασκοπία λειτούργησε και λειτουργεί σε πλανητική κλίμακα και στην επικράτεια του εχθρού. Το γεγονός αυτό θα καθιστούσε αδύνατη μια τέτοια υπόθεση σε μυθιστόρημα από άλλη χώρα της περιοχής. Στη δεκαετία του ’80, θα ήταν γελοίος ένας Αργεντινός, Μεξικανός, Βραζιλιάνος ή ακόμα και Ισπανός ή οποιασδήποτε άλλης δυτικοευρωπαϊκής χώρας Ταγματάρχης Άλμπα.

Κανείς δεν θα το πίστευε· γιατί καμιά απ’ αυτές τις χώρες δεν θα αντιμετώπιζε τις ΗΠΑ, αφού τα όργανα ασφαλείας των χωρών αυτών εξακολουθούν στην πλειοψηφία τους να είναι πεσμένα στα γόνατα, ή χρησιμεύουν σαν νταβατζήδες και συνεργάζονται χωρίς ίχνος ντροπής με την Ουάσιγκτον για να τσακίσουν τους πατριώτες και διαφωνούντες του Τρίτου Κόσμου. Και ακόμη, κάποιες χώρες έχουν επιτρέψει μεταφορές και φυλακίσεις κρατουμένων, από τους τελευταίους πολέμους, σε κρυφά κέντρα κράτησης,

Ωστόσο, η υπόθεση της Επανάστασης υπήρξε στην περίπτωσή μου ένας έγκαιρος και σαφής προσανατολισμός, ώστε να μαντέψω κάποια στιγμή αυτή τη λογοτεχνική φλέβα, που είναι το είδος του πολιτικού μυθιστορήματος περιπέτειας –δίνοντάς μου και τη δυνατότητα να το εγκαινιάσω στα Ισπανικά με την αληθινή ιστορία της σύγχρονης Κούβας– και να βουτήξω με τα μούτρα.

Στη συνέχεια, με τα χρόνια, έχω επεκταθεί και σήμερα γράφω, επίσης, ιστορικά μυθιστορήματα και κουβανικό πικαρέσκο^[3], που ενσωματώνει στοιχεία από την αστυνομική λογοτεχνία, την κωμωδία ηθών και το ερωτικό μυθιστόρημα.

Και όσον αφορά τη φυσική «συνέχεια» αυτού του μυθιστορηματικού είδους και τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κούβας στην παγκόσμια κατασκοπευτική σκηνή, μετά λύπης θα πω πως δεν υπάρχει· είμαι σίγουρος όμως, ότι θα έρθει μια στιγμή που οι νέοι συνάδελφοί μου θα αποκαταστήσουν και θα διαδώσουν το είδος.

Το Joy, από τη δημοσίευσή του, απόσπασε επάξια τους επαίνους αναγνωστών και κριτικών. Το θέμα της αντικατασκοπίας, μέσα στον όλο και πιο περίπλοκο και ενδιαφέροντα κόσμο των κουβανικών αστυνομικών αφηγημάτων, είναι σε αυτό το μυθιστόρημα ένα σταθερό ορόσημο.

(Βλέπε πιο κάτω τον πρόλογο του βιβλίου).

2. Η λέπρα των ΗΠΑ

Ντανιέλ Τσαβαρία: Φωτό TELESUR από laizquierdadiario.com.uy και από granma.cu της κορυφής

Στο δεύτερο… συνεταιρικό μυθιστόρημά του, γραμμένο με τον Κουβανό ποιητή, συγγραφέα και μεταφραστή Χούστο Βάσκο (Αβάνα, 1943-2006) –μαζί θα γράψουν ένα ακόμη, Όλα εδώ πληρώνονται (1994· Opera 2001)– όπου οι εχθροί της Επανάστασης, αυτή τη φορά, έχουν βάλει στόχο να σπείρουν… λέπρα.

Πρόκειται για το Completo Camagüey  (Καμαγουέι Πλήρης, 1983).  Ο Πομπόν μπαινοβγαίνει στα λεωφορεία της Αβάνας, αφήνοντας κάθε φορά το εισιτήριό του, ώσπου σιγά  σιγά στα νοσοκομεία της πόλης αρχίζουν να εισάγονται περιστατικά λέπρας, που όλα συνδέονται με τις αστικές μεταφορές.  Το κουβάρι ξετυλίγεται όταν δυο πολίτες θα παρατηρήσουν ότι ένας τύπος που ισχυρίζεται ότι είναι μηχανικός αγνοεί την έκφραση Καμαγουέι Πλήρης.

Έχει ενδιαφέρον:

Ο τίτλος αναφέρεται στη Λεωφόρο Καμαγουέι, στο κέντρο της Αβάνας, όπου βρίσκεται το Αρχηγείο της Αστυνομίας.

Αμέσως μετά τη νίκη της Επανάστασης, στις 17 Μαΐου του 1959, ξεκίνησε η διαδικασία απαλλοτρίωσης της ιδιοκτησίας στην Κούβα, με έναν θεμελιώδη νόμο, ο οποίος καθιέρωσε τις κατευθυντήριες γραμμές για το νέο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό καθεστώς, μετά την πτώση της κυβέρνησης Μπατίστα.

Το 1966, όταν οι αρχές αποφάσισαν να κλείσουν και τα τελευταία μπαρ και τις παράνομες χαρτοπαικτικές λέσχες, η αστυνομία, εν μιά νυκτί, κατάσχεσε την περιουσία των ιδιοκτητών μαζί με τα αυτοκίνητά τους, βεβαίως, τα οποία μεταφέρθηκαν στο αστυνομικό τμήμα της λεωφόρου, καθιστώντας την στο τέλος της επιχείρησης εντελώς αποκλεισμένη και αδιάβατη.

Έκτοτε, η φράση Καμαγουέι Πλήρης έχει μείνει παροιμιώδης και σημαίνει ότι κάτι έχει τελειώσει οριστικά, ή ότι ο σκοπός εκπληρώθηκε, αφού από εκείνη τη νύχτα η Επανάσταση, η επαναστατική διαδικασία ήταν Πλήρης!

3. Ο Θείος και ο θείος Σαμ

Ο Θείος σε μεξικανική έκδοση του 1992, χρονιά που ο συγγραφέας του τιμήθηκε με το Βραβείο Ντάσιελ Χάμετ

Ο βρόμικος σε όλα τα επίπεδα πόλεμος κάνει την εμφάνισή του και στο τέταρτο μυθιστόρημα του Τσαβαρία, Χαιρετίσματα στο θείο. Το καλύτερό του ίσως, με το οποίο θα γίνει ευρύτερα γνωστός (και στη χώρα μας).

Γράφτηκε το 1980 και δημοσιεύτηκε το 1992. Πρωτότυπος τίτλος του Θείου, Allá ellos, ιδιωματική έκφραση που σημαίνει, Δική τους δουλειά ή Πρόβλημά τους· ο ελληνικός τίτλος είναι παρμένος από το κεφ. 36: Χαιρετίσματα στο θείο «Κάιμε».

Το βιβλίο χάρισε στον Ελ Τσάβα το Βραβείο Dashiell Hammett του 1992, για το καλύτερο αστυνομικό μυθιστόρημα στην ισπανική γλώσσα (απονέμεται στην πόλη Gijón της Αστούριας, στο μεγάλο φεστιβάλ Semana Negra –Μαύρη Εβδομάδα, αφιερωμένη στο νουάρ μυθιστόρημα και στα κόμικς).

Δυο λόγια για  μια πειθαρχημένα… χαοτική υπόθεση:

1970. Βραζιλία. Όχθες του ποταμού Ταπάχος. Η ανακάλυψη ενός μυστήριου δέντρου, του οποίου τα φύλλα έχουν απρόσμενες ιδιότητες, προκαλεί το ενδιαφέρον διαφόρων τύπων: γκαριμπέιρος (garimpeiros: μικρο-χρυσοθήρες), Ινδιάνοι του Αμαζονίου, αεροπόροι απατεώνες και κομπιναδόροι, στρατιωτικοί, κατάσκοποι, φασίστες από τον Ισπανικό Εμφύλιο και πράκτορες τη CIA θα κάνουν τα πάντα για να το αποκτήσουν.

Ο θείος του τίτλου, ο Χάιμε δε Αρνάιθ, από Λεγεωνάριος και δολοφονική μηχανή στην Ινδοκίνα, παρέα με την εκρηκτική ανιψιά του Χιμένα  −θα τον αποπλανήσει στα δεκαπέντε της χρόνια και θα γίνει ερωμένη του μέχρι θανάτου− έχει βάλει σκοπό της ζωής του να ξοφλήσει με τον επάρατο κομουνισμό διά παντός.

Αν και δεν έχει σε υπόληψη τη CIA, θα συμμαχήσει μαζί της, δεδομένου ότι «δεν υπήρχε άλλη ισχυρή δύναμη που να ήταν ικανή να ηγηθεί στον αγώνα ενάντια στη διεθνή πλέμπα», αφού πρώτα πείσει τα ανώτατα κλιμάκιά της με το απλό επιχείρημα ότι είναι «ολέθριο σφάλμα […] να περιμένουν πότε θα φουντώσουν μεγάλες φωτιές για να τις κατασβέσουν εκ των υστέρων».

Έτσι θα (αυτό)στρατολογηθεί από την Υπηρεσία σε μια επιχείρηση, που θα χορηγήσει την ουσία την παραγόμενη από το μυστήριο φυτό του Αμαζονίου, την Ταπαχίνη, οι ιδιότητες της οποίας θα οδηγήσουν στην ηθική μετάλλαξη τόσο ανωτάτων στελεχών της κουβανικής κυβέρνησης, ήρωες της Επανάστασης, διαπρεπείς στρατηγούς-μαχητές της Αγκόλας, στενούς συνεργάτες του Φιντέλ, όσο και για να πλήξουν όλες τις κομουνιστικές χώρες της Ευρώπης:

«Με μεγάλη ικανοποίηση μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι σύντομα ο Κάστρο θα αναγκαστεί να βάλει νερό στο κρασί του. Τα γένια του θα χρειαστούν σκληρά χτένια. Θα του εκτοξεύσουμε μια βόμβα από σκατά. Δε θα του απομείνει ούτε ένας οπαδός σε ολόκληρο τον κόσμο. Η βόμβα από σκατά είναι, κύριε, μερικές φορές πιο αποτελεσματική από τη βόμβα νετρονίου». [Βλ. πιο κάτω κεφ. 85].

Από το Επιχείρηση Joy ως τον Θείο… Σαμ, η Κούβα έχει δεχτεί άπειρες επιθέσεις [Σημ. 2], ενώ ο Φιντέλ «Γλύτωσε από 600, και πλέον, απόπειρες δολοφονίας του, αψήφησε 11 Αμερικανούς προέδρους και διαμόρφωσε 50 χρόνια Ιστορίας».

Το 1989 ο Αρνάλντο Οτσόα Σάντσες^[4], Ήρωας της Δημοκρατίας της Κούβας, βετεράνος της Αγκόλας δικάστηκε για διακίνηση ναρκωτικών, διαμαντιών και ελεφαντόδοντου, καταδικάστηκε για εσχάτη προδοσία και εκτελέστηκε.

Η πραγματικότητα συναντάει τη φαντασία του Τσαβαρία ή τούμπαλιν;

Το Χαιρετίσματα στο θείο είναι ένα χαοτικό, αλλά άρτια δομημένο μυθιστόρημα, όπως όλα άλλωστε του Τσαβαρία, με κινηματογραφικό, αριστοτεχνικό, παράλληλο αφηγηματικό μοντάζ, ίδιον της γραφής του, ακόμα και στα πιο απλά «μανιχαϊστικά» έργα του, π.χ. Το κόκκινο στο φτερό του παπαγάλου.

Εκρηκτικοί, αξέχαστοι τύποι αφήνουν τα ίχνη τους, ζωντανεύοντας την κάθε σελίδα του βιβλίου. Μια ατέλειωτη πινακοθήκη χαρακτήρων, γεννημένοι από την ιδιοφυΐα του, σκιτσάρονται με πιστότητα, συντίθενται από την… ασπρόμαυρη πένα του με μια πλούσια και τολμηρή παλέτα χρωμάτων και ντύνονται με λεπτομέρειες  που τους καθιστούν αξέχαστους.

Το ερωτικό στοιχείο, βασικό συστατικό των μυθιστορημάτων του, είναι κι εδώ σε πρώτο πλάνο, συνδέεται μαεστρικά με μια απίστευτη πολιτική ίντριγκα, που ξεπερνάει τα όρια της φαντασίας, αγγίζοντας μια πραγματικότητα αδιανόητη για τους πλέοντες στα δυτικά πελάγη… δυστυχίας.

Μεγάλος παραμυθάς, γνώστης της ανθρώπινης ψυχής, μια πληθωρική, εκρηκτική προσωπικότητα· δεν γίνεται να μην τον αγαπήσεις.

Βλέπε και πιο κάτω: Κεφάλαια 52, 53, 80, 85.

4. Σκαθάρια και παράσιτα

Ντανιέλ Τσαβαρία. Το αβοκάντο και η αρετή, 2010

Στη συλλογή διηγημάτων του El aguacate y la virtud (Το αβοκάντο και η αρετή). Πρόκειται για ένα μικρό βιβλιαράκι 89 σελίδων, το πιο μικρό και αναιμικό του βιβλίο, όπως το περιγράφει ο ίδιος, με 11 συνολικά διηγήματα, στο οποίο, όπως πληροφορούμαστε στο οπισθόφυλλο, «εγκαταλείπει το κλασικό μπαρόκ και εισέρχεται σε έναν κόσμο φαντασίας, εστιάζοντας στην Ιστορία».

Στο βιβλίο του αυτό, «συνομιλώντας» με τον Χοσέ Μαρτί, τον Τσε, τον Γκαριμπάλντι, ή τον Μιγέλ ντε Ουναμούνο, συλλέγει ιστορικές περικοπές και τις εκθέτει σε μια βαθυστόχαστη πρόζα υπό μορφή σύντομων αφηγημάτων.

Στο έκτο διήγημα της συλλογής, το Για ένα γαμημένο ισπανικό σκαθάρι, αντλεί το θέμα του από τις τρομοκρατικές επιθέσεις που πραγματοποίησε ο πράκτορας της CIA Λουίς Ποσάδα Καρίλες στα ξενοδοχεία του νησιού το 1997. Όπως έχει πει σε μια συνέντευξή του ο Τσαβαρία:

Μετά από πολλή χαρτούρα πολλή έρευνα για την ιστορία, το μόνο που με ενδιέφερε ήταν δυο πτυχές του γεγονότος: ο χαρακτήρας του φυσικού σαμποτέρ Κρουζ Λεόν και ενός 14χρονου αγοριού από την Ισπανία, χάρη στο οποίο τον συνέλαβαν.

Τα διηγήματα δεν είναι μια συλλογή χρονικών, ούτε μια συλλογή από «μικρές ιστορίες», αλλά είναι και αυτό ταυτόχρονα, ή με τα λόγια του Τσαβαρία: εκείνο το οποίο στη λογοτεχνία είναι γνωστό σαν ιστορίες.

[Περισσότερα για Καρίλες, Λεόν και τις επιθέσεις του στην Κούβα, βλ. από Κατιούσα: Νικολάς Γκιγιέν: Το Μαγαζάκι στη Μέση – Η ιστορία του, το ματωμένο μοχίτο της τρομοκρατίας και το προδοτικό νταϊκιρί του Χέμινγουεϊ].

Η τρομοκρατία από αέρα και θάλασσα

Κούβα, η ανείπωτη ιστορία, 2003

Πολλά από τα γεγονότα αυτού του αμείλικτου πολέμου καταγράφονται στο βιβλίο – λεύκωμα: Κούβα, η ανείπωτη ιστορία (Cuba la historia no contada.pdf), Εκδόσεις «Καπιτάν Σαν Λουίς», 2003.

Εδώ συνοψίζονται οι τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον του νησιού, από αέρα και θάλασσα, κυρίως από τις ΗΠΑ, μέσω της CIA και του FBI.

Στην έκδοση περιλαμβάνονται: Η επέμβαση στον Κόλπο των Χοίρων, η αεροπορική τραγωδία του αεροσκάφους των Κουβανικών Αερογραμμών το 1976 στα Μπαρμπάντος, που στοίχισε τη ζωή σε 73 ανθρώπους, με ενόχους τους εγκληματίες πράκτορες της CIA Λουίς Ποσάδα Καρίλες (προστατευόμενος των ΗΠΑ επί σειρά ετών) και Ορλάντο Μπος, η περίπτωση του Elian González, την έκρηξη στο Copacabana, τις τρομοκρατικές ενέργειες στο Σινέ Encanto, η έκρηξη στο La Coubre, αλλά και στο Μέιν στις 15 Φεβ. 1898^[5], η τρομοκρατία από αέρα και θάλασσα, η υπόθεση των Πέντε Κουβανών Ηρώων και πλήθος ακόμη υποθέσεων που διαπράχθηκαν μετά τη νίκη της Κουβανικής Επανάστασης.

Ο εκδότης Juan Carlos Rodríguez Cruz σημειώνει:

«Ποτέ δεν έχει σκοτωθεί ή τραυματιστεί Αμερικανός, ούτε κάποια μεγάλη ή μικρή εγκατάσταση, σε αυτή την απέραντη και πλούσια περιοχή, έχει υποστεί την παραμικρή υλική ζημιά, από οποιαδήποτε ενέργεια της Κούβας».

«Οι περικοπές που παρατίθενται στο βιβλίο από τους συγγραφείς δεν είναι προϊόν μυθοπλασίας, αλλά δηλώσεις τρομοκρατών. Ποιοι είναι, πότε, πού και σε ποιον τις εξέφρασαν; Ο αναγνώστης θα αισθανθεί στο πετσί του τα γεγονότα που αποκαλύπτονται στο βιβλίο. Και πάνω απ’ όλα θα ανακαλύψει μια ιστορία που την έχει σκεπάσει η σιωπή».

«Οι τρομοκρατικές ενέργειες που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο είναι μόνο ένα δείγμα από το τι έχει υποστεί ο κουβανικός λαός στη διάρκεια 40 και πλέον χρόνων. Από τις συνέπειες αυτής της τρομοκρατικής δράσης βρήκαν το θάνατο 3.478 άνθρωποι και 2.099 τραυματίστηκαν, ακρωτηριάστηκαν ή έμειναν ανίκανοι. Το κόστος για την κουβανική οικονομία υπολογίζεται σε πάνω από 121 δισεκατομμύρια δολάρια».

Απόψεις τεράτων

14/12/2010. Ορλάντο Μπος και Λουίς Ποσάδα Καρίλες στην παρουσίαση των απομνημονευμάτων του Μπος. Πίσω τους (με τα γυαλιά) ο Άνχελ ντε Φάνα, ηγέτης της τρομοκρατικής οργάνωσης Δεσμευμένοι για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία στην Κούβα· το 1997 συμμετείχε στην απόπειρα δολοφονίας του Τσάβες (ό.π.π. Νικολάς Γκιγιέν: Το Μαγαζάκι στη Μέση)

Ορλάντο Μπος:

Αν είχαμε περισσότερα μέσα, η Κούβα θα καιγόταν απ’ άκρη σ’ άκρη. (Δήλωσή του  στον τύπο του Μαϊάμι, 17 Ιαν. 1965. Υπεύθυνος μαζί με τον Καρίλες το 1976 για την ανατίναξη του αεροσκάφους των Κουβανικών Αερογραμμών που στοίχισε τη ζωή 73 ανθρώπων).

Λουίς Ποσάδα Καρίλες:

Πάμε να χτυπήσουμε ένα αεροπλάνο της Cubana. Ο Ορλάντο (Μπος) έχει τις λεπτομέρειες. (Σεπ. 1976. Αποχαρακτηρισμένο έγγραφο της CIA).

Γκιγιέρμο Νόβο Σαμπόλ, (τρομοκράτης κουβανικής καταγωγής):

Όταν πεθαίνουν Κουβανοί πιλότοι, διπλωμάτες ή μέλη των οικογενειών τους δεν θλίβομαι, ο θάνατος αυτών των ανθρώπων με κάνει πάντα να χαίρομαι. (29 Δεκ. 1976 σε σοβιετικό περιοδικό, νομίζοντας ότι μιλάει με Αμερικάνους δημοσιογράφους).

Εδουάρδο Αροσένα (τρομοκράτης κουβανικής καταγωγής):

Η αποστολή της ομάδας μ’ εμένα επικεφαλής ήταν να εξασφαλίσει ορισμένα μικρόβια και να τα εισαγάγει στην Κούβα… (Σεπ. 1984. Δήλωσή του στο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο στη Νέα Υόρκης).

Ο Αροσένα, παρά την ομολογία του, δε δικάστηκε ποτέ. Ούτε και οι αμερικάνικες αρχές διενέργησαν κάποια ανάκριση για την υπόθεση.

Ο Τσαβαρία για τον Οιδίποδα και το πολιτικό περιπετειώδες μυθιστόρημα

Απόσπασμα απο την εκπομπή Οι κεραίες της Εποχής μας: Ο Ανταίος Χρυσοστομίδης και η Μικέλα Χαρτουλάρη συναντούν τον Ντανιέλ Τσαβαρία στην Αβάνα – ΕΡΤ, 17/2/2010

Ο Ντανιέλ Τσαβαρία στη Γαλλία, 4 Μαΐου 1998 (Φωτό: Louis-Monier)

Είμαι πεπεισμένος ότι η περιπέτεια ήταν το κύριο υλικό στις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες όλων των εποχών. Ο Όμηρος είναι περιπέτεια· το θέατρο των τριών μεγάλων Ελλήνων τραγωδών βασίζεται στους αρχαίους ελληνικούς μύθους, οι οποίοι είναι και περιπέτεια· το μεσαιωνικό μυθιστόρημα είναι περιπέτεια· ο Δον Κιχώτης και όλος ο Σαίξπηρ είναι περιπέτειες· και από την Αναγέννηση μέχρι την εποχή μας, ο κατάλογος είναι ατελείωτος.

Ο Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή, ως πλοκή, είναι το πιο όμορφο, πρωτότυπο και ιδιοφυές αστυνομικό μυθιστόρημα που έχει υπάρξει ποτέ. Κανείς δεν θα σκεφτόταν ότι ο δολοφόνος, ο ένοχος είναι ο επιθεωρητής, αυτός που ερευνά το έγκλημα. Πράγματι ο ρόλος του Οιδίποδα είναι να εξακριβώσει ποιος έφερε τον λιμό στη Θήβα. Και ήταν ο ίδιος και δεν το γνώριζε. Και αυτό είναι ένα εξαιρετικό μάθημα για τη φύση του ανθρώπου, για το πόσο λίγο ξέρει τον ίδιο του τον εαυτό.

Αυτό λοιπόν το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος, το περιπετειώδες μυθιστόρημα, θεωρώ ότι είναι το καλύτερο που έχει γραφτεί στην ιστορία της ανθρωπότητας –στο πεδίο της αφήγησης– γιατί υπάρχει η ποίηση, το δοκίμιο, άλλα είδη. Όσον αφορά όμως την αφήγηση, οι περιπέτειες είναι το είδος που έχει συνεισφέρει τα περισσότερα και το καλλιεργώ συνειδητά και το απευθύνω σε ένα ευρύ κοινό και πιστεύω ότι, μέσα από αυτό, μπορείς να κάνεις τον κόσμο να σκεφτεί […]

Πιστεύω ότι το 95% ή το 98% της παγκόσμιας αστυνομικής λογοτεχνίας είναι σκουπίδια, ανοησίες. Είναι όμως αναμφισβήτητο ότι το αστυνομικό που αναφέρεται στους περιθωριακούς της κοινωνίας αποτελεί ένα εξαιρετικό μέσο για να δει κανείς την κοινωνική παθολογία. Αν κάποιος ενδιαφέρεται για το κοινωνικό ζήτημα, το αστυνομικό που έχει γραφτεί με σοβαρότητα μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικό.

Και όπως σας λέω, για μένα ο Οιδίπους Τύραννος, με όλο το σεβασμό που έχω στο μεγάλο θέατρο και στους αρχαίους τραγικούς της Αθήνας, είναι ένα αστυνομικό, αλλά ένα αστυνομικό, ιδιοφυές, είναι το πιο έξυπνο πράγμα που σκέφτηκε ποτέ συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων.

Αντίστοιχα σήμερα διαβάζω από Βορειοαμερικανούς συγγραφείς εξαιρετικά μυθιστορήματα.

Εμένα με τιμά το γεγονός ότι μπορώ να γράφω καλά πράγματα σε αυτό το είδος και μου αρέσει κάπου κάπου να αναμιγνύω το κατασκοπευτικό στοιχείο.

Στην πραγματικότητα, το είδος που γράφω λέγεται πολιτικό περιπετειώδες μυθιστόρημα. Έτσι το αποκαλούσαν οι σοβιετικοί. Δεν είναι ακριβώς το δυτικό κατασκοπευτικό μυθιστόρημα, επειδή δεν αναδεικνύει με τρόπο τόσο υπερβολικό τον υπερήρωα. Η κοινωνία είναι αυτή που κινείται και κάνει να επιτυγχάνονται εξαιρετικά πράγματα.

Έτσι, μου αρέσει μερικές φορές, ένα είδος λαϊκό για το ευρύ κοινό να θέτει δύσκολα ζητήματα.

*

Το βίντεο με πολλά άλλα:

Ντανιέλ Τσαβαρία: Ένας Ουρουγουανός της Αρχαίας Ελλάδας στην Κούβα

Σημειώσεις

12 Αύγ. 2010. Στην παρουσίαση της συλλογής διηγημάτων Το Αβοκάντο και η Αρετή, με το οποίο την ίδια χρονιά πήρε το Πρώτο Βραβείο –Premio Nacional de Literatura en Cuba.
(Φωτό: Marianela Dufflar. Πηγή φωτό: cubadebate.cu)

1. Πολύ αργότερα (2001), ο επίσης σπουδαίος Τζον Λε Καρέ με τον Επίμονο Κηπουρό του (η εγκληματική δράση των πολυεθνικών εταιρειών φαρμάκου στις χώρες της Αφρικής) θα κάνει τη μεγάλη στροφή –έχει αρχίσει να φαίνεται με το Σίνγκλ και Σίνγκλ (1999) και λίγο πιο πριν, ίσως– από το στεγνό ψυχροπολεμικό μυθιστόρημα κατασκοπίας στο καθαρά κοινωνικοπολιτικό.

2. Το 1981, εκδηλώθηκε στην Κούβα μια ιδιόμορφη επιδημία ερυθράς (συνοδευόταν από έντονα συμπτώματα αιμορραγίας), που μέσα σε λίγες βδομάδες στοίχισε τη ζωή σε 158 άτομα, μεταξύ των οποίων 101 παιδιά.

Από τη συγκεκριμένη επιδημία, που αποτελεί ένα μόνο, αλλά χαρακτηριστικό, κρούσμα του «βιολογικού πολέμου», μολύνθηκαν 344.203 Κουβανοί πολίτες.

−Όλα τα παιδιά που πέθαναν ήταν από βρέφη έως 14 ετών. Η διάρκεια της ασθένειας κυμαινόταν από 3 μέχρι 7 μέρες. Τρεις μέρες μετά την εκδήλωση πυρετού, ο ασθενής άρχιζε να αιμορραγεί, απ’ το δέρμα, το στόμα, τη μύτη.

−Όλα σχεδόν τα παιδιά που προσβλήθηκαν απ’ τον ιό ήταν απόλυτα υγιή, τρέφονταν σωστά.

Μαϊάμι Χέραλντ», της 1ης Σεπτέμβρη του 1981:

«…Ο πρώην πράκτορας του FBI Γουίλιαμ Τέρνερ και ο δημοσιογράφος Γουόρεν Χινκλ αναφέρουν πως οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν το βιολογικό πόλεμο στην περίπτωση της Κούβας, στα χρόνια της κυβέρνησης Νίξον…».

«…Η CIA ανάγκασε τις ΗΠΑ σε έναν πόλεμο ενάντια στην Κούβα, μυστικό, κρυφό και παράνομο, για περισσότερα από 20 χρόνια. Το λεγόμενο Σχέδιο Κούβα είναι το μεγαλύτερο και λιγότερο γνωστό που διεξάγει η CIA πέρα από κάθε νόμιμο όριο των κανονισμών της..»

Τη δεκαετία του 1970, από ένα μόνο θανατηφόρο για τα ζώα ιό, που οι ΗΠΑ μετέφεραν στη χώρα, αφανίστηκαν 1.078.739 ζώα.

Η αιμορραγία της κουβανικής κοινωνίας, στην προσπάθειά της να θέσει υπό έλεγχο την «επιδημία», και όπου, βεβαίως, οι ασθενείς και οι οικογένειές τους δεν πλήρωσαν ούτε σεντ, ήταν τεράστια (τα ποσά που ακολουθούν είναι σε δολάρια):

−Για τη νοσηλεία σε νοσοκομεία: 38.796.316.000.

−Για εντατική παρακολούθηση: 1.290.854.000.

−Για φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν σε εξωνοσοκομειακή περίθαλψη: 1.021.673.000.

−Έξοδα της Κοινωνικής Ασφάλισης: 4.724.040.000.

Cuba, la historia no contada και ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (26/2, 5/3, 25-26/3, 2/4,  9/4 και 16/4 2006)

11 Φεβ. 2011. Αίθουσα Νικολάς Γκιγιέν. Fortaleza de San Carlos de la Cabaña. Κατά τηνπαραλαβή του Premio Nacional de Literatura en Cuba, 2010, για τη συλλογή διηγημάτων Το Αβοκάντο και η Αρετή. (Foto: R.A. Hdez, La Jiribilla)

3. Πικαρέσκο (pícaro = αλήτης, άγριος, καταστροφικός): αφηγηματικό λογοτεχνικό πεζογραφικό είδος, χαρακτηριστικό της ισπανικής λογοτεχνίας, που γρήγορα εξαπλώθηκε και στην υπόλοιπη Ευρώπη, και εμφανίστηκε στα χρόνια μετάβασης από την Αναγέννηση στο Μπαρόκ, κατά τη διάρκεια της Χρυσής Εποχής των Ισπανικών Γραμμάτων.

4. Arnaldo Ochoa Sánchez (1930 – 1989). Υπό τις εντολές του Καμίλο Σιενφουέγος, διακρίθηκε στη μάχη του Κόλπου των Χοίρων, βετεράνος της Αγκόλας, αναπληρωτής αρχηγός του Γενικού Επιτελείου και επικεφαλής των Στρατιωτικών Κατασκευών και της Δυτικής Στρατιάς της Κούβας, Ήρωας της Δημοκρατίας της Κούβας, εκτελέστηκε μετά από στρατιωτικό δικαστήριο που τον βρήκε ένοχο εσχάτης προδοσίας και καταδικάστηκε σε θάνατο.

Ο Οτσόα μαζί με 13 υπαλλήλους του Υπουργείου Εσωτερικών της Κούβας κατηγορήθηκαν για επαφές με το καρτέλ ναρκωτικών του Μενταγίν, για  παράνομη διακίνηση έξι τόνων κοκαΐνης, μέσω Κούβας, έναντι ποσού 3,4 εκατομμυρίων δολαρίων, και για διακίνηση διαμαντιών και ελεφαντόδοντου.

Ο Οτσόα παραδέχτηκε την ενοχή του δηλώνοντας: «Πιστεύω ότι πρόδωσα τη χώρα και, το δηλώνω με κάθε ειλικρίνεια, η προδοσία πληρώνεται με τη ζωή».

5. Μέιν: Πλοίο για την προστασία των συμφερόντων των ΗΠΑ,κατά τη διάρκεια της Κουβανικής Επανάστασης εναντίον της Ισπανίας (Πόλεμος της Κούβας για την Ανεξαρτησία). Το πλοίο κατέπλευσε στο λιμάνι της Αβάνας στις 25 Ιανουαρίου 1898. Θα τιναχτεί στον αέρα τρεις εβδομάδες αργότερα, στις 15 Φεβρουαρίου, κι ενώ οι Κουβανοί έχουν νικήσει. Εξερράγη ξαφνικά και βυθίστηκε γρήγορα, παρασέρνοντας στο θάνατο 266 μέλη (τα ¾) του πληρώματος.

Η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ, κατευθυνόμενη από τον «Κίτρινο Τύπο» των Χηρστ και Πούλιτζερ (ο πατέρας της Κίτρινης Δημοσιογραφίας και του ομώνυμου κατάμαυρου βραβείου), κατηγόρησαν την Ισπανία. Το σλόγκαν «Remember the Maine, to Hell with Spain» έγινε σύνθημα για δράση, η οποία καρποφόρησε με τον Ισπανοαμερικανικό Πόλεμο, λίγο αργότερα εκείνη τη χρονιά.

Το Μέιν είναι μια από τις μεγαλύτερες (συνήθεις άλλωστε) προβοκάτσιες των ΗΠΑ, ώστε να κατηγορήσουν την Ισπανία για την τραγωδία και να μπουν στον πολεμικό χορό. Κατά τον Λένιν σηματοδοτεί την αυγή του αμερικανικού ιμπεριαλισμού (Λένιν: Ο Ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού). Είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ βγαίνουν έξω από σύνορά τους.

Στις 3 Ιουλ. 1898 το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό νίκησε τον ισπανικό στόλο.

Στις 10 Δεκεμβρίου η Συνθήκη του Παρισιού –αφορούσε ΗΠΑ και Ισπανία, όχι την Κούβα– σήμανε το τέλος της ισπανικής κυριαρχίας. 1 Ιανουαρίου 1899 ο Ισπανός κυβερνήτης παρέδωσε το κλειδί της Αβάνας στους Αμερικανούς. Από τότε η Κούβα θα μπει υπό την… προστασία των ΗΠΑ.

1902. Πρώτο κουβανικό Σύνταγμα και η περίφημη Τροπολογία Platt (από το 1901), με την εκχώρηση στις ΗΠΑ του δικαιώματος επέμβασης στα εσωτερικά του νησιού. και Εγκατάσταση βάσεων. Από τότε χρονολογείται και η οριστική κατοχή του Γκουαντάναμο.

Το Μέιν σχετίζεται και με τη φαεινή του Μίστερ Μαγκούν για ανέλκυση των συντριμμιών του πλοίου από το λιμάνι της Αβάνας. Προέβλεπε πολύ χρήμα η επιχείρηση(!)

Charles Edward Magoon (5 Δεκ. 1861 – 14 Ιαν. 1920). Αμερικανός δικηγόρος, δικαστής, διπλωμάτης, Κυβερνήτης της Διώρυγας του Παναμά, Κυβερνήτης της Κούβας (1906-1909). Συνδέεται με τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της εποχής του.

Από το βιβλίο: Νικολάς Γκιγιέν, O Μεγάλος Ζωολογικός Κήπος (και άλλα ποιήματα)− Εισαγωγή • Μετάφραση • Σχολιασμός • Σημειώσεις • Σχέδια: Μπάμπης Ζαφειράτος − Εξώφυλλο και 10 πρωτότυπα έργα-εικόνες των ζώων: Ανδρέας Ζαφειράτος (ΚΨΜ, 2018)

*

Μια μεγαλύτερη δόση από τον Γέρο, για την Κούβα και για τον Φιδέλ, μπορείτε να πάρετε από την Μποτίλια: 

Η Μεγάλη Κουβανική Επανάσταση και τα Ουτοπικά Αρχίδια του Φιδέλ

και Ο ενεργειακός βαμπιρισμός του Φιδέλ.

Ντανιέλ Τσαβαρία (Edmundo Daniel Chavarría Bastélica)
Σαν Χοσέ δε Μάγιο, Ουρουγουάη, 23 Νοεμβρίου 1933 – Αβάνα, Κούβα, 6 Απριλίου 2018
Μόνιμος κάτοικος Αβάνας από το 1969
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 30.XI.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)

*

Ο Ντανιέλ Τσαβαρία ήταν νικητής του Βραβείου Planeta στο Μεξικό, του Βραβείου Ντάσιελ Χάμετ στην Ισπανία, του Εθνικού Βραβείου Λογοτεχνίας στην Κούβα, καθηγητής Λατινικών και Ελληνικών, μεταφραστής Γερμανικών, ανανεωτής της κουβανικής αστυνομικής λογοτεχνίας, σεναριογράσφος του κινηματογράφου και της τηλεόραση…

Αλλά κανένα από αυτά τα προσόντα δεν μπορεί να επισκιάσει τη στάση του μεγάλου αυτού πολίτη, με το προσωνύμιο ο πολίτης – ντετέκτιβ, υπερασπιστής της λατινοαμερικανικής Αριστεράς, γιος της Ουρουγουάης και αιώνιος Γιος της Κούβας, μα πάνω απ’ όλα και πολύ απλά, o El Chava.

Μιγέλ Τέρυ Βαλντεσπίνο (Αβάνα, 1963)
Δημοσιογράφος, αφηγητής, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Μαθητής του Τσαβαρία στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας

12 Αύγ. 2010. Στην παρουσίαση της συλλογής διηγημάτων Το Αβοκάντο και η Αρετή.
(Φωτό: Marianela Dufflar. Πηγή φωτό: cubadebate.cu)

*

Παράρτημα

Επιχείρηση Τζόυ

Ντανιέλ Τσαβαρία. Επιχείρηση Τζόυ, 1978. Σύγχρονη Εποχή, 1988. Μετάφραση: Νάνα Παπανικολάου
(Αρχείο, Μπ. Ζαφειράτος)

Πρόλογος

Η ευχαρίστηση του διαβάσματος και κάτι ακόμα

Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, ως ένα βαθμό, έχει σίγουρο το αναγνωστικό του κοινό. Δεν είναι νέο να πούμε ότι αυτό το κοινό, γενικά, είναι κοινό πλατύ και ποικίλο και γνωρίζει πολλά πράγματα. θα μπορούσαμε μάλιστα να θεωρήσουμε ότι, σε τέτοιες περιπτώσεις, ο πρόλογος δεν είναι απαραίτητος. Τι μπορούμε να πούμε στον αναγνώστη για ένα αστυνομικό έργο, χωρίς να του στερήσουμε την ευχαρίστηση, την απόλαυση, να κάνει τις δικές του ανακαλύψεις;

Θα ήταν πραγματικά δύσκολο να το κάνουμε, αν επρόκειτο για ένα μυθιστόρημα απ’ αυτά, όπου το ενδιαφέρον για την πλοκή συνίσταται μόνο στο ν’ ακολουθήσει τα ίχνη άγνωστων συμβάντων, χωρίς καμιά σχέση με την πραγματική κοινωνία, στην οποία, όπως ισχυρίζεται, διαδραματίζονται τα γεγονότα.

Παρ’ όλα αυτά, σε άλλες περιπτώσεις, ας πούμε, για παράδειγμα, στα μυθιστορήματα του λεγόμενου αμερικάνικου «σκληρού ρεύματος», δεν υπάρχουν ούτε ίχνη, ούτε μυστήρια, ή αυτά δεν αποτελούν τη μοναδική αιτία για το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, το κοινωνικό και το αισθητικό φτάνουν σ’ ένα υψηλό επίπεδο, με το οποίο ένα αστυνομικό θέμα αποκτά μια νέα λογοτεχνική διάσταση.

Σ’ αυτά τα πλαίσια το έργο μπορεί ν’ αναλυθεί προκαταβολικά, σε σχέση μ’ αυτούς τους παράγοντες, χωρίς να είναι απαραίτητο να περιοριστεί παράλληλα η ευχαρίστηση να ανακαλυφθεί η πλοκή του μυστηρίου.

Αν αναφερθούμε στα παραδείγματα που έχει να επιδείξει αυτό το λογοτεχνικό είδος στις σοσιαλιστικές χώρες, ειδικά στην ΕΣΣΔ, το βάθος των μυθιστορημάτων, η επεξεργασμένη αντανάκλαση της πραγματικότητας, απαιτούν και δικαιολογούν διάφορες προκαταβολικές εξηγήσεις.

Η ποικιλία των έργων που είναι γνωστά σαν αστυνομικό είδος είναι τόσο μεγάλη, που μόνο η συμβατική πρακτική επιτρέπει τη χρήση αυτής της ίδιας ονομασίας για έργα τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, που το μοναδικό κοινό που έχουν είναι ότι ασχολούνται με μια ερμηνεία του αστυνομικού γεγονότος σε όλη του την ενότητα.

Γι’ αυτό, όταν αυτή η ονομασία χρησιμοποιείται μ’ ένα αυστηρό κριτήριο –που μόλις καταφέρνει να συμπεριλάβει μερικούς απ’ τους κλασικούς του είδους, όπως ο Πόε ή ο Κόναν Ντόυλ (για να δόσουμε δυο παραδείγματα)– παίρνει έναν διπλά περιοριστικό χαρακτήρα. Περιοριστικό, γιατί εκτιμάται σαν είδος, όπως ένα σύνολο αυστηρών κανόνων που δεν μπορούν να παραβιαστούν. Περιοριστικό, γιατί δείχνει το φαινόμενο της εγκληματικότητας και την αντιμετώπιση του απ’ την αστυνομία, κλοπές ή εγκλήματα που καταστρώθηκαν σε σαλόνια, χρήσιμα μόνο για το ελεύθερο παιχνίδι της λογικής σκέψης.

Το μυθιστόρημα που παρουσιάζουμε τώρα στον αναγνώστη δεν μπορεί να καταταχτεί κάτω απ’ την αυστηρή ονομασία «αστυνομικό είδος». Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι προτιμότερο να μιλάμε για αστυνομική λογοτεχνία. Ή, όπως ορισμένα μυθιστορήματα είναι γνωστά στις σοσιαλιστικές χώρες, σαν περιπετειώδης πολιτική λογοτεχνία.

Γιατί, εκτός αυτού και βασικά, το Επιχείρηση Τζόυ, χωρίς να παύει να είναι ένα διασκεδαστικό και ευχάριστο έργο, λόγω της πολιτικής περιπέτειας, στην ουσία του είναι πολιτικό μυθιστόρημα. Έτσι μπορούμε να μιλάμε γι’ αυτό πριν ο αναγνώστης το διαβάσει, χωρίς να αφαιρέσουμε τη συγκίνηση της μυστηριώδους πλοκής του.

Φυσικά, για να μπορέσει να γραφτεί ένα τέτοιο μυθιστόρημα, είναι απαραίτητη μια προκαταβολική διεργασία στην κοινωνία και στη λογοτεχνία, όπου εμφανίζεται. Η υπαρκτή και η λογοτεχνική πραγματικότητα ανάμεσά μας είναι πλαίσια που καθιστούν δυνατή την εμφάνιση και την ανάπτυξη μιας αστυνομικής λογοτεχνίας που, αν και δεν παύει να αφομοιώνει κριτικά το καλύτερο που μπορεί να διαθέτει το κάθε ρεύμα του αστυνομικού είδους, βάζει πιο πλατείς, βαθείς και αξιόλογους στόχους στην προσφορά διασκέδασης και τέχνης για το λαό.

Και θα ’πρεπε να σκεφτούμε, γιατί, πριν απ’ τη νίκη της Επανάστασης, ενώ υπήρχε μια πλούσια και έκδηλη ύπαρξη του θέματος στην πραγματικότητα, που επέτρεπε να αναπτυχθεί λογοτεχνικά, εμφανίστηκαν, σαν γενικό φαινόμενο, μόνο έργα του λεγόμενου «αστυνομικού είδους», αντιγραφές των πιο κοινών καπιταλιστικών μοντέλων. Αλλά, ακόμα κι αυτά, σε περιορισμένη κλίμακα.

Ίσως η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι αυτά που έπρεπε να ειπωθούν σχετικά, στα πλαίσια εκείνης της εποχής, δεν αποτελούσαν ακριβώς θέματα για διασκέδαση. Ή ίσως δεν μπορούσαν να ειπωθούν, χωρίς να υποστεί κανείς τις συνέπειες της αστυνομικής καταστολής. Ή, όταν έφταναν να ειπωθούν, μετατρέπονταν σε διαμαρτυρία. Δηλαδή, γίνονταν ανατρεπτικά.

Στην πραγματικότητα, το αστυνομικό θέμα, εκτός απ’ την αναντίρρητη διήγηση περιπετειών, έχει μια μόνιμη (αν και πνιγμένη, περιορισμένη ή και κρυμμένη) κοινωνική αναφορά, που ακόμα και στις ακραίες περιπτώσεις δεν παύει να δηλώνει την παρουσία της με κάποιο τρόπο.

Δεν είναι περιττό να θυμηθούμε πως, σε χώρες της αμερικάνικης ηπείρου, με κάποια παράδοση στο είδος, οι συνθήκες της κοινωνικής σύγκρουσης προκάλεσαν την εμφάνιση του θέματος με μορφή μαρτυρίας, ενώ παράλληλα το «αστυνομικό είδος» εξασθενίζει ή κοντεύει να εξαφανιστεί. Και πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι στις Ενωμένες Πολιτείες και σε άλλες καπιταλιστικές χώρες, το αμερικάνικο «σκληρό ρεύμα» έβγαλε επιγόνους που επιμένουν στο σεξ και την αναίτια βία, που αφομοιώνονται χωρίς καμιά αντίδραση απ’ το σύστημα.

Είναι το ίδιο σημαντικό ότι στην προεπαναστατική Κούβα το αστυνομικό θέμα διαδόθηκε πολύ, αλλά μέσω του λεγόμενου «κόκκινου χρονικού», όπου παραμερίζονταν οι πραγματικές αιτίες και συνέπειες του εγκλήματος. Οι ουσιαστικές του αιτίες, συναφείς με το αστικό καθεστώς και τις κοινωνικές του διακρίσεις, παραλείπονταν.

Και στο απόγειο της τυραννίας, οι κλοπές και τα εγκλήματα που οργάνωναν και εκτελούσαν απροκάλυπτα τα μέλη της φασιστοειδούς κυβερνητικής και αστυνομικής ιεραρχίας, ήταν αιτία για να υποφέρει η υπόλοιπη κοινωνία. Στον πολιτικό τομέα, ο ντόπιος αντικομουνισμός έπαιζε το παιχνίδι της ιμπεριαλιστικής ψυχροπολεμικής πολιτικής, στο κυνήγι κοινών σκοπών.

Η αλήθεια είναι ότι με τη νίκη της Επανάστασης, τα μέσα ενημέρωσης (απ’ τον Τύπο ως την τηλεόραση) έδειξαν ωμά όλη τη φρίκη των εγκλημάτων, των κλοπών και της ταξικής κυριαρχίας, που χαρακτήριζαν τις «αστυνομικές» υποθέσεις εκείνης της εποχής, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι αυτή είναι η πρώτη γενική και μαζική ευαισθητοποίηση που μας έδειξε, χωρίς στολίδια και παιχνίδια του σαλονιού, το πραγματικό πρόσωπο των αστυνομικών υποθέσεων, σε όλη τη βρόμικη διάστασή του. Αλλά δεν αποτελούσε ακόμα αισθητικό φαινόμενο.

Στη ζέση αυτής της πραγματικής συνειδητοποίησης, που ωρίμαζε με την εμφάνιση θησαυρών που είχαν κρύψει οι αστοί στη βιαστική τους φυγή, με την ελπίδα μιας μελλοντικής επιστροφής, με τη γνώση των τρομερών εγκλημάτων που είχαν γίνει σε βάρος νέων επαναστατών, με την αποκατάσταση των δυστυχισμένων γυναικών που επιδίδονταν στην πορνεία, με το να δειχτούν όλα τα κόλπα των οργανωμένων παιχνιδιών της μαφίας, του εμπορίου ναρκωτικών… Και τέλος, με την εμφάνιση πρακτόρων της ΣΙΑ και μισθοφόρων –που είχαν εισχωρήσει στη χώρα τραγουδώντας το μέα κούλπα και αυτοονομαζόμενοι «μάγειρες»– μπήκαν οι πραγματικές βάσεις που θα επέτρεπαν στους δημιουργούς μας να αναπτύξουν το θέμα, χωρίς να ντρέπονται γιατί κάνουν λογοτεχνία πάνω σ’ αυτό. Στην πραγματικότητα, άρχιζαν να ασκούν μια σημαντική κοινωνική λειτουργία.

Ουσιαστικά, ο χειρισμός του, σαν θέμα καλλιτεχνικής δημιουργίας, άρχισε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Φτάνει να θυμηθούμε την εμφάνιση κάποιας ταινίας (Οι δώδεκα καρέκλες, για παράδειγμα) και τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων, όπως Τμήμα 40 και Περιπολικό 8 (στα οποία αργότερα προστέθηκαν κι άλλα, όπως Μυστικός πράκτορας και Παρασύνθημα 8.30′), για να καταλάβουμε πώς από πραγματικό θέμα έγινε θέμα λογοτεχνικών δυνατοτήτων, με τον φυσικό τρόπο, με τον οποίο έκανε πάντα την εμφάνισή της η λαϊκή λογοτεχνία.

Γιατί, ακόμα και στη ρίζα του, το «αστυνομικό είδος» υπέστη μια διαδικασία πρόωρης ωρίμανσης, κατά τη διάρκεια της οποίας η κοινωνία ευαισθητοποιήθηκε μπροστά στην ενημέρωση για μεγάλες κλοπές και εγκλήματα, ξακουστές δίκες και φημισμένες υποθέσεις. Έτσι διαμορφώθηκε το λαϊκό γούστο.

Εκείνη την εποχή, στα μέσα του περασμένου αιώνα, αυτά τα γεγονότα αποτέλεσαν την αντικειμενική φάση, πάνω στην οποία τα φυλλάδια του ημερήσιου Τύπου επεξεργάστηκαν μια λογοτεχνική τάση μεγάλης λαϊκής αποδοχής. Μετά, πέρασε στα χέρια συγγραφέων που της έδωσαν μια πιο σαφή και επεξεργασμένη λογοτεχνική μορφή. Και τελικά εμφανίστηκαν τα πρώτα βιβλία αστυνομικού είδους.

Στη χώρα μας, μ’ αυτή την έννοια έγινε μια περίπου παρόμοια διαδικασία. Και, αφού το θέμα είχε εμφανιστεί στον κινηματογράφο, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, έκανε το δημόσιο ντεμπούτο του στη λογοτεχνία, στις αρχές της δεκαετίας του ’70, με το μυθιστόρημα του Ιγνάσιο Κάρδενας Ακούνια, Αίνιγμα για μια Κυριακή. Καλογραμμένο μυθιστόρημα, με προθέσεις να δείξει καινούργια στοιχεία, άλλα χρησιμοποιώντας ακόμα ορισμένες πηγές του είδους χωρίς αρκετή νέα επεξεργασία, σύμφωνα με τις προθέσεις. Τελικά, είναι έργο–γέφυρα. Το θέμα προσεγγίζεται με τη βοήθεια διάφορων στυλιστικών εφέ, χωρίς να πετυχαίνεται η συνολική σύνθεση.

Μετά την καθιέρωση του Διαγωνισμού «Επέτειος της Επανάστασης» του υπουργείου Εσωτερικών, η συνεχής και ανοδική πορεία του αστυνομικού θέματος αναπτύχθηκε στη λογοτεχνία, σε μυθιστορήματα, διηγήματα και, για πρώτη φορά φέτος, σε μαρτυρίες.

Δήλωσε και πάλι την παρουσία του στον κινηματογράφο, με ταινίες όπως Εσείς έχετε το λόγο, Ο άνθρωπος του Μαϊσινικού και Πάτυ-Φωτιά. Τέλος, εδώ και λίγο καιρό, έφτασε και στο θέατρο με έργα όπως, Στην Τσίβα Μουέρτα δεν έχει ληστοσυμμορίτες, Μια γυναίκα πέθανε ή Ερνέστο.

Δηλαδή, το αστυνομικό θέμα σήμερα πια είναι ένα ρεύμα λαϊκής δημιουργίας, που εκδηλώνεται με τόσο διαφορετικούς τρόπους και δημιουργήθηκε από ένα τόσο πλατύ κοινό, που περιλαμβάνει νέους και παιδιά, με έργα που φτιάχτηκαν και εκδόθηκαν ειδικά γι’ αυτά.

Απ’ το 1972 ως το 1976, χρόνο με το χρόνο, ο Διαγωνισμός του υπουργείου Εσωτερικών μπόρεσε να απονείμει βραβείο σε μυθιστόρημα. Μετά την έκδοση του Ο κύκλος των ρουμπινιών του Αρμάντο Κριστόμπαλ Πέρες, εμφανίστηκε το Δεν είναι καιρός για τελετές του Ροδόλφο Πέρες Βαλέρο. Στη συνέχεια ήρθε το Οι άνθρωποι της σιωπής του Αλμπέρτο Μολίνα [σημ. ΣΕ: Έχει εκδοθεί και κυκλοφορεί από τη «Σύγχρονη Εποχή»]. Την επόμενη χρονιά το Ένα τέταρτο του κύκλου των Γκιγιέρμο Ροντρίγκες Ριβέρα και Λουίς Ροχέλιο Νογέρας. Και φέτος κάνει την εμφάνισή του το Επιχείρηση Τζόυ του Ντανιέλ Τσαβαρία.

Πριν κάνουμε κάποιες εκτιμήσεις για το τελευταίο, είναι απαραίτητο να κάνουμε μια γενική ανάλυση όλων των βραβευμένων μυθιστορημάτων, καθώς και άλλων που εκδόθηκαν, γιατί πήραν διάκριση στο Διαγωνισμό. Υπάρχουν διάφορα κοινά χαρακτηριστικά σ’ όλα αυτά, όπως και στα αστυνομικά έργα του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και του θεάτρου αυτά τα χρόνια. Χωρίς να προσπαθήσουμε να κάνουμε μια λεπτομερή αναδρομή, θα μπορούσαν να ξεχωρίσουν τα παρακάτω:

—  Υπάρχει ένας καθαρός και σαφής ορισμός της πάλης των τάξεων, με βάση τις αρχές του μαρξισμού–λενινισμού, τοποθετώντας σ’ αυτά τα πλαίσια κάθε εκδήλωση του αστυνομικού γεγονότος.

—  Χρησιμοποιείται η λαϊκή παρουσία, που εκφράζεται στη βοήθεια που προσφέρει στα ειδικευμένα όργανα για την αντιμετώπιση της κοινής εγκληματικότητας ή και της αντεπανάστασης.

—  Παρουσιάζεται μια ποικιλία μορφών σύγκλισης ή συμβίωσης της κοινής εγκληματικότητας (κατάλοιπο του παρελθόντος) και της αντεπανάστασης (που επιδιώκει την επιστροφή αυτού του παρελθόντος).

—  Ξεχωρίζει μια νέα συμπεριφορά των μελών των ειδικευμένων οργάνων της Αστυνομίας, της Ασφάλειας και άλλων αμυντικών οργάνων του κράτους, στη σχέση τους με το λαό και τους εγκληματίες.

—  Μεγάλο βάρος έχουν οι δραματικές καταστάσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις, πράγμα που σε πολλές περιπτώσεις απαιτούσε την παρουσίαση γεγονότων και καταστάσεων, που συνέβησαν στην προηγούμενη αστική κοινωνία, σαν τελευταία αιτία των σημερινών γεγονότων, καθώς και σαν αντανάκλαση στις προσωπικές συγκρούσεις ορισμένων μελών της κοινωνίας μας.

—  Γίνεται μια πολύ άμεση χρήση της λαϊκής γλώσσας στους διάλογους (και σε μεγάλο βαθμό στις περιγραφές), αλλά με ένα ανοδικό προτσές αισθηματικής επεξεργασίας.

—  Υπάρχει ένας διασκεδαστικός, άμεσος, ντόπιος, λαϊκός, επαναστατικός τρόπος, όπου επικεντρώνεται το αστυνομικό γεγονός μέσω του χαρακτηρισμού προσώπων και καταστάσεων.

—  Ξεχωρίζει ένας κριτικός, χιουμοριστικός ή και ειρωνικός τόνος χειρισμού του θέματος, πολύ χαρακτηριστικά κουβανέζικος.

—  Αντικαθίσταται το κλασικό σχήμα αντιμετώπισης στο αστυνομικό είδος: ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΚΑΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ (Ή ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΗ) ΝΤΕΤΕΚΤΙΒ και ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΑ, με ένα νέο σχήμα, που έχει τις ρίζες του στις δικές μας συνθήκες και την παρακάτω μορφή: ΕΙΔΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ και ΛΑΟΣ κατά του ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ.

Χωρίς να παύει να έχει αυτά τα γενικά χαρακτηριστικό, το μυθιστόρημα του Ντανιέλ Τσαβαρία φαίνεται να αποτελεί ένα νέο οριακό σημείο στο προτσές ανάπτυξης της αστυνομικής μας λογοτεχνίας.

Πρώτα–πρώτα, δεν πρόκειται απλά για μια καλή αστυνομική πλοκή, αποδεκτά γραμμένη, αλλά για ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα και παράλληλα μια εξαιρετική αστυνομική πλοκή.

Κατά δεύτερο, το θέμα του είναι τόσο σύγχρονο, που στην ουσία έχει γραφτεί για το μέλλον. Αν τα πρώτα μυθιστορήματα που εκδόθηκαν αναφέρονταν στη δεκαετία του ’60 και, σε ορισμένες περιπτώσεις, γύριζαν στο παρελθόν, κι αν τα τελευταία χειρίζονταν θέματα σύγχρονα με την έκδοσή τους, αυτό εδώ ασχολείται με καταστάσεις που ίσως εμφανιστούν στα ερχόμενα χρόνια.

Μπορούμε να προσθέσουμε ότι είναι επιστημονικό, επιστημονικοκατασκοπευτικό και επιστημονικής φαντασίας, λόγω του πλα-τιού χειρισμού των συνεπειών της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης στον σημερινό κόσμο, και ειδικά στα πλαίσια της πάλης μεταξύ Ειδικών Υπηρεσιών των καπιταλιστικών και σοσιαλιστικών χωρών. Παράλληλα, η πιθανή επιστημονική πυκνότητα του θέματος είναι τόσο προσεκτικά ισορροπημένη με το ντόπιο χιούμορ και άλλες πηγές, έτσι ώστε με κανένα τρόπο δεν μπορεί να φανεί σαν μειονέκτημα. Απ’ την άλλη πλευρά, παρ’ όλο που αυτό το χιούμορ υπάρχει και στα προηγούμενα μυθιστορήματα, εδώ αποκτά μεγαλύτερη σαφήνεια και αξία.

Είναι νεοτεριστικός και ο τρόπος που δείχνει τη συμμετοχή του λαού στη συλλογική αντιμετώπιση του εχθρού, ξεπερνώντας μορφές που ήδη έχουμε δουλέψει και που απειλούσαν να καθιερωθούν σαν νέο κλισέ.

Οι άνθρωποι της Ασφάλειας είναι, πραγματικά, όσο ποτέ άνθρωποι του λαού μας, όπως όλος ο λαός, που κάνουν μια ειδικευμένη δουλειά για την υπεράσπιση της Επανάστασης.

Ο Βορράς (οι ΗΠΑ) είναι ταραχοποιός και ωμός, όπως πάντα, αλλά ούτε σχηματικός ούτε ψεύτικος. Πρόκειται για άντρες και γυναίκες από σάρκα και οστά, αλλά με διαβρωμένη τη συνείδηση από το κοινωνικό σύστημα.

Η δράση μετακινείται σε διάφορα γεωγραφικά μέρη του κόσμου μας, και περιλαμβάνει πολύ διαφορετικές προσωπικότητες και κοινωνικά στρώματα.

Φυσικά, δεν πρέπει να διηγηθούμε εδώ την πλοκή και τις περιπλοκές της. Αλλά ο αναγνώστης μπορεί να είναι σίγουρος ότι το Επιχείρηση Τζόυ δε θα τον απογοητεύσει. Γιατί η ισορροπημένη σύνθεση διαφορετικών στοιχείων, που καταφέρνει να πετύχει αυτό το μυθιστόρημα, έχει να του προσφέρει την ευχαρίστηση να διαβάσει… και κάτι παραπάνω.

ΑΡΜΑΝΤΟ ΚΡΙΣΤΟΜΠΑΛ ΠΕΡΕΣ
Αβάνα, Απρίλης 1977

 

Χαιρετίσματα στο θείο

Ντανιέλ Τσαβαρία. Χαιρετίσματα στο θείο, 1992. opera, 1998. Μετάφραση: Κρίτων Ηλιόπουλος
(Αρχείο, Μπ. Ζαφειράτος)

Κεφ. 52.

Οι Παράφοροι και οι Κρυστάλλινοι

Στις κομουνιστικές χώρες αναζητούσαν εντατικά υποψήφιους για την Ταπαχίνη. Μα οι μαρξολόγοι ακόμη διαφωνούσαν για τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε να δουλέψουν. Συμφωνούσαν σ’ ένα μόνο σημείο: Χρησιμοποιώντας το φάρμακο, έπρεπε να τονώσουν ένα είδος πατριωτισμού, ο οποίος σε κάθε χώρα είχε διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ως τις 15 Φεβρουαρίου του ’75, η μοναδική συγκεκριμένη μέθοδος, εγκεκριμένη από την ομάδα των μαρξολόγων, ήταν αυτή που θα εφάρμοζαν στην Κούβα. Ήταν το σχέδιο που επεξεργάστηκε και υποστήριξε ο Πατ Φλάχερτι.

Στην Κούβα, το φάρμακο έπρεπε να δημιουργήσει τον «παράφορο πατριώτη». Ο Φλάχερτι διαβεβαίωνε ότι ήδη στην κουβανική ηγεσία υπήρχε ανεπτυγμένο αυτό το στοιχείο. Περιέργως, –ίσως σαν μηχανισμός αυτοάμυνας–, εντοπιζόταν σε αυτούς που πολέμησαν τη δικτατορία του Μπατίστα τη δεκαετία του ’50. Έλεγαν πως ήταν κομουνιστές, μα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μόνο Καστρικοί. Αν στον Κάστρο άρεσε ο κομουνισμός το ίδιο και σε αυτούς, όμως εξ αντανακλάσεως και όχι εκ πεποιθήσεως. Τέτοιοι υπήρχαν φουρνιές ολόκληρες και μάλιστα στα υψηλότερα κλιμάκια. Υπήρχαν υπουργοί που παπαγάλιζαν μαρξιστικές συνταγές αλλά ποτέ δεν κατανόησαν το μαρξισμό.

Το πρωτοποριακό στη θεωρία του Πάτρικ Φλάχερτι ήταν ο εντοπισμός του πρωτοτύπου του ειλικρινούς οπαδού του Φιδέλ ο οποίος είναι ανίκανος να πειθαρχήσει σε οτιδήποτε άλλο εκτός από τον ίδιο το Φιδέλ και καθώς είναι σίγουρος για την αξία του και τη νομιμοφροσύνη του, μπορούσε να εξελιχθεί σε ασυγκράτητο, «παράφορο πατριώτη», τη βέλτιστη κατηγορία για τη δουλειά με το φάρμακο στην Κούβα.

Προκειμένου να βοηθήσει την πατρίδα να κάνει τη βρόμικη δουλειά που ο ίδιος ο Φιδέλ ουδέποτε θα ενέκρινε, ο πατριώτης του Φλάχερτι, υπό την επήρεια του φαρμάκου, δε θα έκανε πίσω ούτε στην απάτη, ούτε στη σπατάλη, ούτε στη συγκέντρωση εξουσίας. Μπορούσε να οργανώσει αληθινή μαφία, συμμορίες που θα τις βάφτιζε ομάδες εργασίας και έμπιστα πρόσωπα. Τότε, μόνος ή με την ομάδα του, ο παράφορος θα ενεργούσε. Για την Κούβα και για τον Φιδέλ. Μπροστά στην ανάγκη να προστατεύσει τον ηγέτη του θα υπερπηδούσε κάθε εμπόδιο.

Σε ορισμένους θα έδιναν εντολή να προσπαθήσουν να διορθώσουν τα λάθη των υψηλότερων στελεχών και να εξυγιάνουν διεφθαρμένους τομείς. Για να αποφύγουν τη σπατάλη που έκαναν άλλοι, θα παρακρατούσαν οι ίδιοι όλα τα χρήματα, –όλα για την πατρίδα–, προσπαθώντας να περισώσουν κονδύλια για καλύτερο προορισμό. Κανείς δε θα είχε πρόβλημα συνείδησης. Ο «παράφορος πατριώτης» θα μπορούσε να εξασφαλίσει στον Φιδέλ όλα τα κονδύλια για να αγοράσει φάρμακα, να χτίσει ξενοδοχεία και νοσοκομεία, να αναπτύξει επιστημονικά και αγροτικά προγράμματα και ό,τι άλλο του κατέβαινε στο κεφάλι. Σε αυτό το κεφάλι που ήταν το μόνο ικανό να σκεφτεί την Κούβα. Οι άλλοι έπρεπε να υπακούσουν. Ο πατριώτης θα υποστήριζε οικονομικά τον Φιδέλ κρυμμένος πίσω από την ηρωική ανωνυμία.

Η πλειοψηφία των Κουβανών ηγετών αυτής της κατηγορίας έτρεφε τη βεβαιότητα ότι ο Φιδέλ ήταν μεγαλοφυΐα στον στρατιωτικό και διπλωματικό τομέα, αλλά από οικονομία δεν είχε ιδέα. Ωστόσο ήταν ο μοναδικός καθαρός και ο μόνος που είχε τα αρχίδια να κυβερνήσει μια χώρα τόσο αναρχική. Το έργο του πατριώτη θα ήταν να τον προστατεύσει και να τον χρηματοδοτήσει. Για να συνεχίσει να στολίζει την πατρίδα με την εικόνα του, να λάμπει το πνεύμα του στις συνεντεύξεις τύπου και στις διεθνείς συναντήσεις, να συγκλονίζει τα πλήθη στις λαϊκές συγκεντρώσεις.

Το σχέδιο είχε απόλυτη συνοχή. Δύο ντουζίνες ασυγκράτητοι, παράφοροι πατριώτες, τοποθετημένοι σε ανώτερες θέσεις, ήταν αρκετοί για να δουλέψει το σχέδιο USHER και να μάθει ο κόσμος όλος –με ντοκουμέντα, με ατράνταχτα στοιχεία, με κινηματογραφημένες αποδείξεις– ότι ο Φιδέλ δεν ήταν καθόλου ιδεολόγος, καθόλου ήρωας παρά ένας μαφιόζος, αρχηγός μιας εξευτελισμένης συμμορίας. Μεμιάς θα του έκλεβαν όλη την υποστήριξη από τη διεθνή αριστερά. Κι όταν οι επιπτώσεις θα διέτρεχαν,  σαν κύματα, όλον τον κόσμο, ο ίδιος ο Φιδέλ Κάστρο θα αναλάμβανε να βυθίσει την Κούβα και τον κομουνισμό της. Με άλλα λόγια, ένα μικρό σπρωξιματάκι και όλα θα κατέρρεαν.

Όσον αφορά τις άλλες χώρες, το πιο προχωρημένο σχέδιο ήταν για την Ε.Σ.Σ.Δ. Μα ακόμη διαφωνούσαν και δεν μπορούσαν να καταλήξουν πουθενά. Η κυρίαρχη άποψη ήταν αυτή του Μαξ Γουάινερ. Στην Ε.Σ.Σ.Δ. το φάρμακο έπρεπε να κατορθώσει να φτιάξει ένα μοντέλο που θα ήταν το ακριβώς αντίθετο της Κούβας. Εκεί, όπου τα υψηλότερα στελέχη και προπαντός της Κα Γκε Μπε ήταν διεφθαρμένοι εδώ και πολύ καιρό, πράγμα που ο σοβιετικός λαός δεν αγνοούσε, έπρεπε να δημιουργήσουν «κομουνιστές καθαρούς και διαφανείς» που να έχουν τα προσόντα να ξεκινήσουν μια εκστρατεία ενάντια στη διαφθορά και τους ληστές του Κόμματος. Αν οι «κρυστάλλινοι» κατόρθωναν να δικαιωθούν σε μια-δυο δεκαετίες και να κατέχουν θέσεις-κλειδιά ώστε να πείσουν το λαό να ακολουθήσει δημοκρατικούς δρόμους, ο κομουνισμός θα κατέρρεε. Ποτέ δεν είχαν δημοκρατία ούτε ήξεραν να χρησιμοποιήσουν. Είχαν περάσει από τους τσάρους στον Στάλιν. Προσπαθώντας να γίνουν «κρυστάλλινοι», να καθαρίσουν τον κομουνισμό από τα σκουπίδια, θα κατέληγαν να τον γκρεμίσουν.

Ήταν η άποψη με τους περισσότερους υποστηρικτές, μα είχε ακόμη πολλούς αντιπάλους.

Όσο για τις άλλες κομουνιστικές χώρες της Ευρώπης, η δουλειά θα διαφοροποιούνταν κατά περίπτωση. Όπου η διαφθορά έφτανε στα άκρα, όπως στην περίπτωση του Γκέρεκ, ο οποίος ναύλωνε αεροπλάνα από τη Βαρσοβία για να πηγαίνει να χτενίζεται η γυναίκα του στο Παρίσι, ή όπως στη Ρουμανία που στέναζε κάτω από το νεποτισμό και την αρπακτικότητα των Τσαουσέσκου, δεν έμενε παρά να περιμένουν να συσσωρευτούν τα αποτελέσματα της διαφθοράς. Όταν θα άρχιζε να κουτσαίνει λίγο η Ε.Σ.Σ.Δ. αυτοί θα έπεφταν από το ίδιο τους το βάρος. Προσέχοντας τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, έπρεπε να βρουν παραλλαγές στην Ανατολική Γερμανία, την Αλβανία, τη Βουλγαρία, την Τσεχοσλοβακία την Ουγγαρία και τη Γιουγκοσλαβία.

Όσο για την κομουνιστική Ασία, δεν ήταν πρόβλημα των μαρξολόγων. Ο κινεζολόγος Λιν Φου Τανγκ, προήδρευε στην επιτροπή των ειδικών της Ανατολής. Αυτοί θα έβγαζαν το πόρισμα για την εφαρμογή ή όχι της Ταπαχίνης στην Κίνα, την Κορέα και το Βιετνάμ.

*

Κεφ. 53

Ένας φαντασιόπληκτος λοχαγός

Μέσα στο παραλήρημά του άρχισε να μπερδεύει τον Χάιμε με τον Ραμίρο. Άλλοτε μπέρδευε και τους δύο με το γιο του τον Πεδρίν ή με τον αδερφό του τον Πέδρο και μιλούσε στη Χιμένα σαν να ήταν η μικρή Ματίλδε, η κόρη του Πέδρο, ή μιλούσε μόνος με τη μητέρα του, σαν να την είχε μπροστά του, και όταν πλησίαζαν στο κρεβάτι του τους έσφιγγε το χέρι.

Ένιωθε τριγυρισμένος από αγαπημένα πρόσωπα.

Πέρασε τους πρώτους δύο μήνες του ’55 κατάκοιτος. Έκανε τη διαθήκη του το Φεβρουάριο, σε μία έκλαμψη διαύγειας, αφήνοντας τα πάντα στους αδερφούς Αρνάιθ-Πινθόν. Δύο εβδομάδες αργότερα εξέπνευσε κρατώντας τους και τους δύο από το χέρι.

Εις το όνομα Του Πατρός και Του Υιού και Τον Αγίου Πνεύματος, Αμήν.

Του έκαναν μια πρώτης τάξεως κηδεία στο νεκροταφείο της Τρινιδάδ.

Ο Ραμίρο και οι δικοί του επέστρεψαν στο Βέλγιο. Ο Χάιμε έμεινε στην Κούβα.

Μέχρι το Μάιο του ’55 εκπαίδευε γεράκια και κυνηγόσκυλα. Δεν έβγαινε σχεδόν καθόλου. Τα βράδια ασχολούνταν με τη μελέτη οικονομικών και διοικητικών θεμάτων της βιομηχανίας της ζάχαρης. Έδωσε οδηγίες στο γραφείο του Σιενφουέγος να λειτουργούν όλα όπως πρώτα. Στα κτήματα άφησε το διευθυντή και τους εργάτες να συνεχίσουν τη δουλειά τους σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Τον Ιούνιο άρχισε να πηγαίνει κυνήγι με το άλογο στην περιοχή Εσκαμπράι. Στο τέλος της σοδειάς ανάθεσε σε δύο ορκωτούς λογιστές από τη Σάντα Κλάρα να ερευνήσουν σε βάθος στα γραφεία του Σιενφουέγος και στα κτήματα. Βεβαιώθηκε ότι του είχαν κλέψει πάνω από εκατό χιλιάδες πέσος. Απέλυσε το διευθυντή και το βοηθό του, ενώ στα κτήματα απέλυσε το διαχειριστή, τους λογιστές, τους επιστάτες και τους βοηθούς. Πληρώνοντας υψηλότατους μισθούς έφερε ανθρώπους από το Οριέντε και το Ματάνσας. Φρόντισε να επιλέξει πολύ ικανούς κι έμπιστους επιστάτες. Οι δύο ήταν πρώην αγροφύλακες. Η πρώτη του δουλειά ήταν να τους αποδείξει ότι ίππευε και πυροβολούσε πολύ καλύτερα από αυτούς. Έστησε μια μπουκάλα από γάλα στα είκοσι βήματα και wrc έσπασε τον πάτο της, περνώντας τη σφαίρα από το στόμιο. Κανένας δεν κατάφερε να κάνει το ίδιο. Ύστερα, σ’ ένα μπουρδέλο της Τρινιδάδ, παριστάνοντας το μεθυσμένο, έσπασε με πέντε πιστολιές πέντε πολύχρωμα λαμπιόνια και φύλαξε την έκτη που ήταν άσφαι-νε τη ρη. Προκάλεσε έναν ντόπιο μάγκα να παίξουν ρώσικη ρουλέτα, ,ήνο Αυτός δέχτηκε την πρόκληση και μετά από κάμποσες πιστολιές στον κρόταφο, ήπιαν μαζί και έγιναν φίλοι. Έναν υπαστυνόμο, ο οποίος τόλμησε να του φωνάξει «Για έλα δω, ρε γαγιέγκο», τον σάπισε στο ξύλο. Σε όλη την Τρινιδάδ είχε γίνει πλέον ξεκάθαρο ότι ήταν ο Λοχαγός ή ο δον Χάιμε δε Αρνάιθ, τύπος αδίστακτος με πολλά καντάρια αρχίδια και κανείς δεν είχε δικαίωμα να του μιλά στον ενικό, ούτε να του λέει «έλα δω, ρε γαγιέγκο».

Πλήρωσε, και με το παραπάνω, το λογαριασμό και τις ζημιές. Ο συνταγματάρχης της αστυνομίας κατάλαβε την άλλη μέρα ότι ο υφιστάμενος του, ο υπαστυνόμος, το άξιζε το ξύλο που έφαγε. Με τον συνταγματάρχη έγιναν φίλοι. Με τη μάχιμη προϋπηρεσία του μπορούσε να ταπεινώσει οποιονδήποτε Κουβανό συνταγματάρχη της εποχής εκείνης. Διέθετε τις πληγές του, τις φωτογραφίες, τις ιστορίες από τις μάχες του και την επιδεξιότητα στα όπλα. Ακόμη, διέπρεψε στο δάμασμα του αλόγου και στο κυνήγι. Έπειτα, η αντοχή του στο πιοτό, η φυσική του ρώμη, ο εξαιρετικός ανδρισμός του –επιβεβαιωμένος από τις ιστορίες που κυκλοφόρησαν από τις αλαφιασμένες πουτάνες της περιοχής, που τις έπαιρνε δυο και τρεις μαζί–, κέρδισε εξίσου τον θαυμασμό αστυνομικών και δολοφόνων. Πού ακούστηκε ένας άντρας μονάχα τριάντα εφτά χρόνων να έχει πολεμήσει σε τέσσερις πολέμους; Ήξερε όλα τα κόλπα ανθρώπου που πέρασε δέκα χρόνια στη Λεγεώνα των Ξένων και έπειτα πολέμησε με το γαλλικό εκστρατευτικό σώμα στην Ινδοκίνα. Είχε μια δόση τρέλας. Μια μέρα τού την έδωσε να μάθει να κόβει ζαχαροκάλαμο και σε μία εβδομάδα τα κατάφερνε το ίδιο καλά με ένα νέο και επιδέξιο εργάτη. Μερικές φορές, όταν είχε πιει πολύ και γυρνούσε αργά το πρωί με το αίμα του να βράζει από το αλκοόλ, ξεκαβαλίκευε, έπιανε τη ματσέτα και χιμούσε πάνω στα ζαχαροκάλαμα με τόση μανία που ούτε οι πιο επιδέξιοι κόφτες δεν μπορούσαν να τον ακολουθήσουν. Μετά από μια-δυο ώρες, αφού είχε χύσει κάμποσα λίτρα ιδρώτα, βυθιζόταν στην μπανιέρα και διέταζε να του βάλουν μέσα μια παγοκολώνα. Κοιμόταν και σε δύο ώρες ξυπνούσε για να ξυριστεί και να φάει πρωινό. Όλα τούτα τα καμώματα μεγάλωναν το θαυμασμό και το φόβο που ενέπνεε.

Άλλες φορές πάλι, περνούσε μέρες ολάκερες καλπάζοντας στο Εσκαμπράι. Σε λίγο καιρό είχε μάθει τη χλωρίδα και τις συνήθειες της πανίδας. Αφού κατάφερε να κερδίσει το θαυμασμό της συντηρητικής κοινωνίας της Τρινιδάδ και να κατοχυρώσει το αντριλίκι του στους αγρότες της περιοχής, αφού βεβαιώθηκε ότι η δρακόντεια διοίκηση που είχε επιβάλει στην περιουσία του δούλευε δίχως προβλήματα, όταν ήταν πια σίγουρος πως κανένας υπάλληλος δε θα τολμούσε να του κάνει κατεργαριές στα οικονομικά, άρχισε να αποσύρεται λίγο λίγο από την πιάτσα. Το χωριάτικο περιβάλλον τον έκανε να βαριέται.

Η αποτυχία στην Ινδοκίνα εξακολουθούσε να τον κατατρώει σαν έμμονη ιδέα. Διάβασε πολύ και συλλογίστηκε πάνω στις εμπειρίες του από τους πολέμους που έζησε. Κράτησε σημειώσεις, έγραψε. Ξεψάχνισε τη βιβλιογραφία. Είχε δώσει οδηγίες στον αδερφό του να του στέλνει ό,τι δημοσιευόταν στην Ευρώπη για ζητήματα της τρέχουσας πολιτικής. Στις αρχές του ’57 είχε κατασταλάξει στην πεποίθηση ότι ο ίδιος, ο πατέρας του και ο παππούς του είχαν αφιερώσει τη ζωή τους σ’ ένα μάταιο αγώνα. Έζησαν και πολέμησαν σβήνοντας φουντωμένες πυρκαγιές. Αυτό που χρειαζόταν ήταν να μην αφήσεις τις σπίθες να φουντώσουν. Κατέληξε να παραδεχτεί ότι οι κουρελιάρηδες του κόσμου θα κέρδιζαν τη μάχη, αν δεν τους πολεμούσαν με άλλον τρόπο. Θα ήταν ολέθριο σφάλμα να εξακολουθήσουν την ίδια τακτική, δηλαδή να περιμένουν πότε θα φουντώσουν μεγάλες φωτιές για να τις κατασβέσουν εκ των υστέρων. Καταράστηκε την ανοησία του ’45. Γιατί να μη ρίξει η Ουάσιγκτον τις βόμβες στη Ρωσία; Κωλοδημοκράτες του κερατά!

Μα έτσι ή αλλιώς έπρεπε να συμμαχήσει μαζί τους. Δεν υπήρχε άλλη ισχυρή δύναμη που να ήταν ικανή να ηγηθεί στον αγώνα ενάντια στη διεθνή πλέμπα. Τελευταία, έδειχναν να έχουν μάθει κάτι. Το 1953 είχαν καθαρίσει με τον Μοσαντέκ, το ’54 με τον Αρμπένς. Στην Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία είχαν κάνει καλή δουλειά. Ο αγώνας όφειλε να στοχεύει στη ρίζα, να σβήνει τις σπίθες, βγάζοντας από τη μέση τους επικίνδυνους ανθρώπους. Ήταν πεπεισμένος ότι αν έλειπε ο Λένιν δε θα είχε πετύχει ο κομουνισμός στη Ρωσία. Δίχως τον Χο Τσι Μινχ η Ινδοκίνα δε θα είχε πολεμήσει όπως πολέμησε. Πώς ήταν δυνατόν να μην τον πάρουν είδηση οι Γάλλοι πολλά χρόνια νωρίτερα; Γιατί τον άφησαν ζωντανό; Και εκεί, στην Κούβα, τον Φιδέλ Κάστρο γιατί τον είχαν αφήσει; Μήπως αυτός ο ηλίθιος λοχίας, ο Μπατίστα, περνιόταν για δημοκράτης; Ο Φιδέλ Κάστρο ήταν άλλη μια σπίθα που έπρεπε να σβήσει.

Προφύλαξη και προληπτικός πόλεμος. Να τι χρειαζόταν ο κόσμος!

Στα μέσα του 1957 ο Χάιμε δε Αρνάιθ είχε πιάσει φιλίες μ’ έναν υψηλά ιστάμενο στην κυβέρνηση του Μπατίστα που ήταν ιδιοκτήτης ενός γειτονικού κτήματος στο Σιενφουέγος. Μανιώδης κυνηγός, ο συνταγματάρχης είχε μείνει έκθαμβος με τα κυνηγετικά γεράκια που του έδειχνε ο Αρνάιθ όταν κυνηγούσαν στα βουνά του Εσκαμπράι. Τι αξιοθαύμαστα πράγματα μπορούσε να κάνει αυτός ο άνθρωπος με τα γεράκια! Ακόμη τον εντυπωσίασε με τη φυσική του δύναμη και τις στρατιωτικές του γνώσεις, στη θεωρία και την πράξη. Ήταν και οι αληθινές διακρίσεις του, τα παράσημα που κέρδισε στα πεδία των μαχών. Του έδειξε φωτογραφίες από τη Ρωσία, τη Γερμανία, την Ινδοκίνα. Με τον Σιδηρούν Σταυρό, με τη στολή της Λεγεώνας των Ξένων, με τα κεφάλια δύο Μαροκινών που κρατούσε από τα μαλλιά όταν ήταν μόλις δεκάξι χρόνων. Τόσος ήταν ο θαυμασμός του και η διάθεση να γνωρίσει καλύτερα αυτόν τον αληθινό στρατιώτη που κατέληξε στο σημείο να του ζητάει συμβουλές. Του μίλησε για τη μεγάλη σκοτούρα που προκαλούσαν στο γενικό επιτελείο του Μπατίστα οι ανταρτοομάδες του Φιδέλ Κάστρο στη Σιέρα Μαέστρα. Τον Ιούλιο τον προσκάλεσε να πετάξουν πάνω από το θέατρο των επιχειρήσεων μ’ ένα στρατιωτικό αεροπλάνο. Ο Αρνάιθ δήλωσε αμέσως ότι ο πόλεμος ενάντια στο αντάρτικο, έτσι όπως ήταν σχεδιασμένος, ήταν αναποτελεσματικός. Μ’ ένα στρατό από άπειρους και τρομαγμένους στρατιώτες ποτέ δε θα έδιωχναν τον Κάστρο από τα βουνά. Το μόνο που θα κατάφερναν ήταν να φοβίσουν τους αγρότες, να μεγαλώσουν τη δυσαρέσκεια και να συμβάλουν στο δυνάμωμα των αντάρτικων μονάδων.

Την επόμενη εβδομάδα, ο Αρνάιθ επεξεργάστηκε ένα σχέδιο, χρησιμοποιώντας χάρτες που του προμήθευσε ο συνταγματάρχης. Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, που έπρεπε να εφαρμοστεί αμέσως, αυτός θα καθάριζε σε λιγότερο από τρεις μήνες με το αντάρτικο του Κάστρο. Γι’ αυτή τη δουλειά, ο Χάιμε δε Αρνάιθ χρειαζόταν δέκα εκατομμύρια πέσος. Θα στρατολογούσε ένα τάγμα από διακόσιους αληθινούς επαγγελματίες του πολέμου, εξασκημένους στα βουνά και στη ζέστη. Θα έπεφταν με αλεξίπτωτο σε έξι υψώματα της Σιέρα Μαέστρο, εφοδιασμένοι με εκπαιδευμένους σκύλους, με σύγχρονο οπλισμό και επικοινωνιακά συστήματα. Ακόμη χρειαζόταν να τους εξασφαλίσουν τον ανεφοδιασμό από αέρος, μία φορά την εβδομάδα. Σε τρεις μήνες, ο Χάιμε δε Αρνάιθ θα ξεμπέρδευε μ’ αυτό το ψευτοαντάρτικο.

Ο Μπατίστα και ο Ταβερνίγια ενθουσιάστηκαν με το σχέδιο και ήταν πρόθυμοι να το χρηματοδοτήσουν. Αλλά η επιτροπή Αμερικανών συμβούλων το απέρριψε, θεωρώντας το παράλογο. Ούτε με πεντακόσιους βετεράνους της Ινδοκίνας και άλλα τόσα σκυλιά δε θα μπορούσαν να ξεμπερδέψουν μ’ ένα αντάρτικο όπως του Κάστρο, το οποίο μάλιστα, τους τελευταίους τρεις μήνες έκανε εντυπωσιακές επιχειρήσεις και τροφοδοτούνταν διαρκώς, όλο και περισσότερο, με χωρικούς που ήταν έτοιμοι για όλα και γνώριζαν πολύ καλά την περιοχή. Ο Ισπανός πρέπει να ήταν τρελός για να προτείνει αυτήν την ανοησία.

Όσο για το στρατηγό Ταβερνίγια και τον Μπατίστα, αυτοί είχαν αποδείξει την ικανότητά τους να οργανώνουν επιχειρήσεις γκανγκστερικές και όχι στρατιωτικές. Μολαταύτα, λίγους μήνες αργότερα, στις μέρες της απεργίας του Απριλίου του ’58, δύο ανώτατοι αξιωματικοί του Μπατίστα τον επισκέφτηκαν για να επανεκτιμήσουν το σχέδιο. Τότε ο Χάιμε, που είχε παρακολουθήσει από κοντά τα γεγονότα στη Σιέρα, δήλωσε ότι η κατάσταση είχε πλέον αλλάξει. Έφτασαν αργά. Το σχέδιο του για τον προηγούμενο χρόνο ήταν πλέον ανεφάρμοστο. Για ένα πράγμα ήταν σίγουρος ο Χάιμε δε Αρνάιθ. Ότι ο στρατός του Μπατίστα «δεν μπορούσε» να νικήσει το αντάρτικο. Και αν οι κύριοι ήθελαν να τους πει ειλικρινά τη γνώμη του, δίχως περιστροφές, ε λοιπόν, ας έπειθαν τους φίλους τους, τους Αμερικανούς, πριν να είναι πάλι πολύ αργά, να οργανώσουν μία κανονική απόβαση με τους Πεζοναύτες. Αν δεν το έκαναν, σε δύο χρόνια το πολύ ο Κάστρο θα έριχνε τον Μπατίστα. Προσωπικά ο ίδιος δεν είχε καμία αμφιβολία ότι αυτό το συνονθύλευμα ανταρτών θα κατέληγε να εφαρμόσει τον κομουνισμό και τίποτ’ άλλο. Από τη μεριά του, έκανε ήδη κινήσεις για να ρευστοποιήσει την περιουσία του στην Κούβα και να φύγει από τη χώρα. Μία εβδομάδα αργότερα, στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές του Πενταγώνου και της CIA καταχωρούνταν νέα δεδομένα σχετικά με το λοχαγό Χάιμε δε Αρνάιθ. Για μια ακόμη φορά, εκτιμούσαν τις στρατιωτικοπολιτικές του απόψεις για την Κούβα ως τραβηγμένες από τα μαλλιά, μολονότι ενδιαφέρουσες.

Οι Αμερικανοί γελιόντουσαν. Η προφητεία θα έβγαινε αληθινή, με ένα μόνο λάθος: Αντί για δύο χρόνια που υπολόγιζε ο εκκεντρικός Ισπανός λεγεωνάριος, οι Κουβανοί πατριώτες, με διοικητή τον δόκτορα Φιδέλ Κάστρο, δε χρειάζονταν παρά μονάχα έξι μήνες για να ανατρέψουν τον Μπατίστα.

*

Κεφ. 80

Οι τεχνικές του «Άρη» και της «Αφροδίτης»

DATE: 8th October 77

FROM: Alpha

TO: George

SUBJECT: Ταπαχίνη, στοματική οδός: η αισιοδοξία μας.

Αξιότιμε κύριε,

Οι έρευνες για το σκεύασμα που μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα, όπως σας είχαμε ενημερώσει στις 17 Ιανουαρίου, στέφθηκαν με επιτυχία. Είναι ένα υγρό, ελαφρώς κεχριμπαρένιο, που αναμεμιγμένο με αναψυκτικά ή αλκοολούχα ποτά δεν έχει καμιά παράξενη γεύση που να μπορεί να εντοπιστεί από τον κοινό ουρανίσκο. Ορισμένα άτομα μπορούν να το πιουν με τσάι ή καφέ, δίχως να το παρατηρήσουν.

Σχετικά με τις αμφιβολίες σας για τη στοματική χορήγηση, ίσως να μην είμαστε αρκετά αναλυτικοί στις περιγραφές της διαδικασίας που εφαρμόζουμε ως τα τώρα. Ο πράκτοράς μας στην Κούβα. με διάφορες προφάσεις, στους ασθενείς του μία ένεση για αναισθησία μικρής διάρκειας. Έπειτα τοποθετεί στο κεφάλι τους ένα κράνος ειδικά σχεδιασμένο για να ακινητοποιήσει το κεφάλι, σε θέση που είναι αρκετά επώδυνη για τα δεκαπέντε λεπτά που διαρκεί κάθε επέμβαση, αλλά εγγυάται την υψηλή ακρίβεια και τη σταθερότητα του βομβαρδισμού πρωτονίων στο αφτί. Τα άτομα που μας ενδιαφέρουν, αντί για το κοινό αναισθητικό λαμβάνουν την περιβόητη Ταπαχίνη και τότε, η ενδοκρινολόγος δε βομβαρδίζει με τη δέσμη πρωτονίων αλλά ενεργοποιεί ένα μικρο-κασετόφωνο κρυμμένο στα καλύμματα των αφτιών. Ο ασθενής ακούει, ενώ βρίσκεται στη διάρκεια του ύπνου REM (χωρίς κανένας άλλος να μπορέσει να το αντιληφθεί) τις οδηγίες για τη συμπεριφορά του μετά την ύπνωση που εμείς προετοιμάζουμε εδώ, ειδικά για κάθε περίπτωση. Οι οδηγίες αυτές είναι επεξεργασμένες με βάση τα δεδομένα που μας στέλνει η «Butterfly» και το δίκτυο υποκλοπών με τα Ναιτινγκέιλ. Έπειτα τις στέλνουμε στην Αβάνα με συμπιεσμένες εκπομπές λέιζερ, μέσω δορυφόρου, και εκεί τις μετατρέπουν σε μινικασέτες που προσαρμόζονται στο κασετόφωνο που βρίσκεται στο κράνος.

Η αισιοδοξία που δεν μπορέσαμε να σας μεταδώσουμε, οφείλεται στο ότι αυτή η επίπονη διαδικασία θα γίνει τώρα mo απλή και θα μας επιτρέψει να χρησιμοποιήσουμε πράκτορες λιγότερο εξεζητημένους –κυρίως γυναίκες– που θα χορηγούν το φάρμακο και θα δίνουν τις οδηγίες ενώ θα πίνουν ένα ποτό στη μοναξιά του αυτοκινήτου, της κρεβατοκάμαρας και λοιπά.

SUBJECT: Κούβα

Η πράκτοράς μας «Άρης», που βρίσκεται ακόμη στην Αφρική, μολονότι τη φλερτάριζαν πολλοί Κουβανοί στρατηγοί και συνταγματάρχες, παρέμεινε απόρθητη μέχρι πριν από μία εβδομάδα. Τότε έλαβε οδηγίες να δεχτεί ως προσωρινό εραστή, μια σπουδαία προσωπικότητα του Κουβανικού στρατού (κωδικό όνομα: Καπό νε), ο οποίος είναι τέλειος υποψήφιος για το σχέδιο USHER. Η «Άρης» έχει λάβει εντολή να τον κατακτήσει ως το μεδούλι, με τις δικές της μεθόδους ενισχυμένες από τις δυνατότητες της Ταπαχίνης, που θα του δίνει μέσα σε ποτά, στην κρεβατοκάμαρα. Εκεί, μπορεί να του δίνει τις εντολές για μετά την ύπνωση. Αν η «Αρης» επιβεβαιώσει τα προγνωστικά μας, ο Καπόνε θα λάβει μια σειρά εντολών που, μακροπρόθεσμα, θα τον μετατρέψουν σε κεντρική φυσιογνωμία ενός μεγάλου σκανδάλου. Η ομάδα δουλεύει σε διαφορετικά προγράμματα που θα εφαρμοστούν σε προσωπικότητες με τη μεγαλύτερη δυνατή εμβέλεια, όπως είναι η περίπτωση του Καπόνε.

Από την πλευρά της, η «Αφροδίτη», έχει δημιουργήσει ερωτική σχέση μ’ έναν από τους αρχηγούς των Ειδικών Υπηρεσιών (Κωδικό όνομα: Λουτσιάνο). Ούτε σ’ αυτόν είχαμε κατορθώσει να τοποθετήσουμε κοριούς αλλά έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι είναι ικανός να φτάσει σε ακρότητες, με την εγωλατρεία και τη φιλοδοξία του.

Τόσο ο Καπόνε όσο και ο Λουτσιάνο λατρεύουν τον Κάστρο αλλά και οι δύο τον θεωρούν εξαπατημένο από τους γραφειοκράτες και αναποτελεσματικό σε οικονομικά ζητήματα. Αυτό μας ανοίγει ένα δρόμο πολλά υποσχόμενο.

Ε.Σ.Σ.Δ.

Η πόσιμη Ταπαχίνη που αποκτήσαμε πρόσφατα μας επιτρέπει να μειώσουμε στο ελάχιστο την εξαιρετικά υψηλού κόστους δουλειά του Λιθουανού δερματολόγου που σας αναφέραμε στην ίδια αναφορά της 17ης Ιανουαρίου. Του δώσαμε οδηγίες να επικαλεστεί λόγους υγείας και να αναλαμβάνει στο εξής, ελάχιστες περιπτώσεις, μόνο όταν πρόκειται για πολύ χοντρό κυνήγι. Πριν από δύο εβδομάδες άρχισε τη θεραπεία ενός νεαρού στελέχους, που φαίνεται να έχει λαμπρό μέλλον στις γραμμές του Κόμματος.

Επιτρέψτε μου να προσθέσω, κύριε, ότι ο βασικός όγκος της δουλειάς μας στην Ε.Σ.Σ.Δ., για τα επόμενα δύο χρόνια, θα επικεντρωθεί στη δημιουργία μιας γυναικείας ομάδας, ειδικευμένης σης τεχνικές του «Αρη» και της «Αφροδίτης». Δύο από τους ειδικούς που θεωρούνται κορυφές στις μεθόδους στρατολόγησης, έχουν ενταχθεί ως «Full timers» στην ομάδα των φαρμακολό-γων, ψυχιάτρων και μαρξολόγων που έχει τη γενική εποπτεία του σχεδίου USHER.

*

Κεφ. 85

Όποιος έχει τα γένια έχει και τα χτένια

DATE: 14th October 77

FROM: Alpha

TO: George

SUBJECT: Πόσιμη Ταπαχίνη: πρώτα αποτελέσματα στην Αφρική.

 Ακριβώς όπως και στην Αβάνα, έτσι και στη Λουάντα (Αγκόλα) έχουν επιτευχθεί αποτελέσματα εκπληκτικά γρήγορα με την πόσιμη Ταπαχίνη που χρησιμοποιείται στην προκειμένη περίπτωση από την «Αρης» στον «Καπόνε». Οι προβλέψεις που εκφράσαμε στην αναφορά μας της 8ης Οκτωβρίου, ήταν κατώτερες της πραγματικότητος. Μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι το υποκείμενο δε χρειάζεται οδηγίες. Από μόνος του είναι ικανός να κάνει ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, με σκοπό να ικανοποιήσει την επιθυμία του να νιώσει σωτήρας του λαού του. Καθώς θεωρείται εθνικός ήρωας, έχει το πράσινο φως για να πράξει του κεφαλιού του και το κάνει. Διευθύνει μία ομάδα κερδοσκόπων στο μαύρο χρηματιστήριο της Αγκόλας με χρήματα του κουβανικού στρατού. Η «Άρης» έμαθε ότι τα κέρδη τα προορίζει για ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που ακόμα δε γνωρίζουμε ποιο είναι. Αναμφίβολα, δεν επιθυμεί προσωπικά κέρδη, ζει με αρκετή άνεση και πολλά προνόμια και δεν έχει ανάγκες. Φιλοδοξεί να μην είναι απλώς ένας ήρωας πολέμου αλλά το κρυφό στήριγμα της οικονομίας του Κάστρο. Μέχρι τώρα, η «Αφροδίτη» δεν προχώρησε σε λεπτομέρειες. Αλλά είμαστε βέβαιοι ότι η τύχη έχει βάλει στα χέρια μας τον mo αποφασιστικό από τους Παράφορους. Είναι το αποτέλεσμα σχεδόν τεσσάρων χρόνων ερευνητικής δουλειάς του σχεδίου USHER. Και με δεδομένη την τρυφερή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην «Άρη» και την «Αφροδίτη». πιστεύουμε ότι αργά ή γρήγορα, η Ταπαχίνη θα καταφέρει τον Καπόνε και τον Λουτσιάνο να ενωθούν σε μια πατριωτική μαφία.

Με μεγάλη ικανοποίηση μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι σύντομα ο Κάστρο θα αναγκαστεί να βάλει νερό στο κρασί του. Τα γένια του θα χρειαστούν σκληρά χτένια. Θα του εκτοξεύσουμε μια βόμβα από σκατά. Δε θα του απομείνει ούτε ένας οπαδός σε ολόκληρο τον κόσμο. Η βόμβα από σκατά είναι, κύριε, μερικές φορές πιο αποτελεσματική από τη βόμβα νετρονίου.